Schemat Hjulström pozwala poznać aktywność okruchowego cząstek w zależności od prędkości przepływu prądu w wodzie (morza, rzeki), gdzie znajduje się, jak i w zależności od jego wielkości. Został wymyślony przez szwedzkiego geografa Filipa Hjulströma (en) (1902-1982).
Na przykład ziarno piasku o średnicy 0,3 mm będzie mogło zostać oderwane od „podłoża”, jeśli jest zintegrowane z dnem, gdy prędkość prądu osiągnie 100 cm / s . Jeżeli prędkość prądu wynosi 10 cm / s , krążące ziarenka piasku tej wielkości będą nadal płynąć; a przy niskiej prędkości rzędu 1 cm / s ziarna osiadają.
Możemy zatem zdefiniować aktywność cząstek, a mianowicie, czy występuje erozja , transport czy osadzanie, w zależności od ich wielkości i prędkości prądu.
Ten wykres pochodzi z początku XX th wieku i dziś ma ponad wartość historyczna , chociaż jego prostota pozostaje atrakcyjna. Wśród niedociągnięć tego wykresu zauważamy, że nie uwzględnia on głębokości wody, a co ważniejsze, nie pokazuje, że sedymentacja jest spowodowana spowolnieniem przepływu i erozją przez przyspieszenie przepływu.
Bezwymiarowy diagram Tarcz jest teraz jednogłośnie zaakceptowane do zainicjowania ruchu osadów rzecznych. Wiele badań zostało przeprowadzone na rzecznych dynamiki w drugiej połowie XX -go wieku, a praca ta jest stopniowo stosowane w preferencji do wykresu Hjulström , np. Meyer-Peter & Müller (1948), Engelund-Hansen (1967), Lefort (1991), Belleudy (2012).