W literaturze ramy czasowe są jednym z głównych pojęć, wokół których budowana jest opowieść . William Grossin wyróżnia w rozdziale 2 swojej pracy Pour une science des temps, Introduction à écologie temporelle , „zespół kilku razy” (s. 40) powiązany z dwoma głównymi substratami: pierwszym jest obiektywna czasowość, „Co ma na celu uwzględniać kontury czasów, które określają obserwowane czynności”; drugi jest subiektywny, „ma na celu wyjaśnienie istoty czasów, które są w nim zamknięte”. Transponowana do literatury „czasowość obiektywna” oznacza wyraźne znaczniki czasowości (daty, chronologię, chronometrię, czasy gramatyczne itp. ), podczas gdy „temporalność subiektywna” – poprzez współmierność do „czasowości obiektywnej” – zmian postrzeganego czasu. Ramy czasowe nie mogłyby istnieć bez współistnienia tych wielorakich czasowości. To dlatego, „medium czasowy musi być rozumiane jako czynnika środowiskowego, wykonany w formie«montaż Kilka razy»(str. 40)”: czasowe ramy opowieści jest ostatecznie przynajmniej współistnienie czasowości narracyjnej , zwany także czasem wypowiedzenia (czas, w którym toczy się akcja) oraz czasowości gramatycznej , czasem zwanej czasem wypowiedzi (w którym ewoluują działania), w którym z jednej strony współistnieje czasowość obiektywna, a z drugiej strony subiektywne, które poprzez współmierność tworzą ramy czasowe.
Obiektywna czasowość wyznacza wyraźne znaczniki czasowe: chronologię, chronometrię, czasy gramatyczne i tak dalej .
ChronologiaOkreślanie obiektywnej czasowości tekstu jest z reguły jedną z funkcji incipitu . Tak więc pierwsze strony opowiadania często układają chronologię, fikcyjną lub nie. Niektóre gatunki literackie regulują czasowość opowieści (por. reguła trzech jednostek ).
Często chronologia opowieści znajduje się dokładnie (dzień, miesiąc, rok, czasem nawet godzina). Wydarzenia rozwijają się wtedy liniowo. Ale ta liniowość historii może być obciążona wieloma figurami retorycznymi :
- Analepsis (w narratologii powrót do wydarzenia sprzed aktualnej historii);
- Prolepse (w narratologii , wspominając przyszłe wydarzenia z fabuły);
- Elipsa narracyjna (w narratologii przyspieszenie opowieści, „trzy dni później”);
- itp.
W szczytowym realistycznej , w XIX th wieku, powieść ma chciał rekord świata który dogada powieściopisarz wtedy jedynie zgłaszania zdarzeń jak oni (podobno) wystąpiły. W celu przeprowadzenia takiego projektu, realistyczny twórcy mogli liczyć na skuteczną tradycji narracyjnej, sprawdzonej od XVII -tego wieku. „U podstaw kanonicznego systemu narracji klasycznej” (Molino i Lafhail-Molino 2003, s.255) znajdujemy konstelację czasów werbalnych, których dwie osie to przeszłość prosta i niedoskonała.
Historie XX th wieku odnawiania gatunku romans, będzie zakłócać głęboko układ czasowy, poprzez wprowadzenie czasu przeszłego, a potem przez stosowanie coraz częściej to. W ciągu stulecia czasowy system narracji zmienił się dramatycznie. Prosta przeszłość, „ten kamień węgielny opowieści”, zgodnie z formułą Rolanda Barthesa (1972, s. 27) nie jest już używana, chyba że w sposób szczątkowy; i jest to teraźniejszość, której użycie zostało usystematyzowane w latach pięćdziesiątych przez Nouveau Roman , która staje się dziś hegemonicznym czasem romantyzmu, tym, którym powieściopisarze posługują się domyślnie.
Rama przestrzenna jest jednym z chronotropowych elementów tekstu ( „chronotropowy, przym.”, który modyfikuje częstotliwość, regularność rytmu” (Quillet 1965, Méd. Biol. T. 3 1972 ). Można go stosować aby nadać opowieści efekt realności, nadać namacalny klimat opowiadanej akcji, pozwalając czytelnikowi wyobrazić sobie precyzyjne ramy opowieści, stworzyć iluzję referencyjną, ale trzeba wiedzieć, jak sobie z tym poradzić. z precyzją, ryzykując tworzenie sprzeczności, jeśli nie kieruje się logiką czasu (czy to poprzez wyrażenia czy czasy werbalne).Brak szczegółowości mógłby nawet zawiesić postacie w przestrzeni, której nie da się wstawić w żadnym kontekście. Bo sytuowanie historii nie ogranicza się tylko do czasu, daty, okresu, ale jest również opisywane porą roku, konkretnym momentem, atmosferą, scenografią, elementem wystroju, detalami tak drobnymi, jak to tylko możliwe. problemem jest głębokość kwestionowanie, które stanowi wspólny wątek tekstu.
Ale sceneria przestrzenna służy nie tylko sytuowaniu akcji, ale może również inicjować narrację, ponieważ w streszczeniach filmowych, w których lokalizacja jest ogłaszana tuż przed rozpoczęciem akcji, przedstawiana jest postać:
„ W Harlemie, w latach 50. Jackson, wzorowy pracownik zakładu pogrzebowego, opiera się wszelkim pokusom. Czysty i pobożny, jednak co roku pozwala sobie na rozrywkę: bal pogrzebowy. Tam poznał Isabelle, wspaniałą młodą kobietę, w której zakochał się do szaleństwa . „( Wściekłość w Harlemie , Chester Himes)
Do zdefiniowania pojęcia przestrzeni niezbędne są pewne narzędzia gramatyczne: uzupełnienia okolicznościowe, łączniki logiczne, pola leksykalne, wskaźniki miejsca (nazwy kraju, miasta, regionu itp.). Możliwe jest również odwołanie się do opisu, o który trzeba zadbać (kolejność opisanych elementów, wykorzystany czas, wizualne skanowanie), do figur stylistycznych, takich jak porównanie czy metafora.
Jest zorganizowany i kieruje się trzema głównymi ideami: