Batanga są populacja Afryki Środkowej , żyjących w Gwinei Równikowej i wzdłuż atlantyckiego wybrzeża południowego Kamerunu wokół Kribi . Posługują się batangą , językiem bantu , którego jest około 15.000: 9000 w Gwinei Równikowej (2001) i 6000 w Kamerunie (1982). Wielu praktykuje połowy przybrzeżne .
Nazwa tej grupy etnicznej pod nazwą podgrupy (batanga) jest spowodowana sąsiadami Malimby i Duala, którzy znają mieszkańców Batanga ujścia Nyong .
W Gwinei Równikowej i Gabonie Batanga nazywa się Ndowe, co oznacza "ci, którzy mówią" iwε na ee "", aby powiedzieć "to mówimy", aby rzucić wyzwanie słuchaczowi. Ndè dzielą się na dwie podgrupy:
Bapuku Gwinei Równikowej nazywane są w Kamerunie Bapuku ba Manga . Są sąsiadami Bengi. Mówi się, że Bapuku z Kamerunu wyemigrowali z Gwinei Równikowej. Bapuku i Benga tworzą podrodzinę wśród Bomba, podczas gdy Banôhô i Batanga tworzą drugą podrodzinę zgodnie z ich językami. Banôhô pochodzą z regionu Bas-Nyong, a dokładniej z Lôtè, zgodnie z ich ustną tradycją. Co więcej, wioska u ujścia Nyong (Behondo) mówi z akcentem prawie tym samym językiem co Banôhô.
Języki Banôhô-Batanga byłyby córkami języków bapuku-benga.
Bulu nazywają Batangę „Benok (Banoho)”, podczas gdy Ngumba mówią „Bonua”. Mabea mówią „Bôtang” w znaczeniu Batanga, „Bôfuhu” w znaczeniu „Bapuku”, a „Bônua” w znaczeniu Banoho. Bakoko-Yasuku mówią „Batangè” dla Batanga, „Bapugè” dla Bapuku, „Banôgô” dla „Banoho”.
Nazwa „Batanga” została narzucona przez Anglików, którzy zbliżyli się do Kribi z Douala i przyjęli nazwę Duala, stąd określenie wiosek „Big Batanga” i „Mała Batanga” w zależności od koncentracji ludności. Grand-Batanga można uznać za historyczną stolicę kraju Batanga.
Wśród Batangów z Nyong większość nazw miejsc to imiona wodnych geniuszy, które mają nawiedzać te miejsca: na przykład Diyanè w wiosce Dehanè, Dikobè w rzece Nyong. Nad rzeką Lokoundje mamy Itèngu da Mbanjuè, Nkondo itd. „Diboè na Jina” to dwie skały widoczne z mostu Lokoundje. Według tradycji są to skały męskie i żeńskie.
Mówi się, że nazwy Yaoundé (yaondè) i wioska Batanga w Mbam wywodzą się od tragarzy Batanga zabranych przez Niemców w celu podboju wnętrza kraju. Ewondo- „evuzok” z lokoundje nazywane są przez Batangę „Ebunjoku”. Mówi się, że ta ostatnia wyparła Bakoko-Adiè, która okupowała wioski w głębi lądu Batanga między Nyong i Lokoundje. Mówi się, że nazwy Mabea (Mabi) i Ngumba (Mgvumbo) pochodzą z Batanga. Batanga wyraźnie rozróżnia ludy fang-bulu-beti. Nazywają Ewondo, Yawondè; Bulu, Bulè; Kieł, Pong; Beti, Bati.
Wśród Batangów Petit-Batanga nazwa Bakoko odnosi się wyłącznie do Bakoko yasuku i yakalak . W przypadku innych bakoko, które nie są mieszkańcami, jak na przykład Bakoko Adiè , Batanga mówi Bakoko ba Metindi, co oznacza „Bakoko z lądu” . Batanga, Malimba i Bakoko mieszkają na terenach bagiennych podatnych na powodzie.
Po stronie Sangmélimy istnieje klan Bulu zwany Yemevong, który twierdzi, że pochodzi z Batanga. Z wielkim entuzjazmem przyjęli nominację pana Itamouny, który jest Batangą z Kribi, na komisarza w Sangmelima. Pan Masuka Ma Mbanje a Masuka, współautor tego artykułu, podczas swojego pobytu w Sangmélimie, miał wielki zaszczyt zostać przyjęty przez wodza Yemevonga.
Klan Bobenda z Bebambwè i Londji również istnieje wśród Kła Bissianga. Klan Bobognia z Lokoundje istnieje również wśród Mabea z Ngôè-Kribi. Klan Bomua Dikobè w Petit-Batanga, twórca wspomnianej wioski, wywodzi się z klanu Basa'a Ndog-Kobè w Pouma.Klan Bodelo z Dikobè i Dongo w Petit-Batanga pochodzi z wioski Mabea Ebea-Shungla przy most Lokoundje. Yemfuck wśród Bulu i Fang są związane z Bapuku .
Batanga są spokrewnieni z Malimbą, Dualą, a także Bengą z Libreville . Benga, która jest tylko bapuku, w której „s” zastępuje się „k”, jest pierwszym językiem, na który Biblia została przetłumaczona w Afryce Środkowej. Podobnie jak w Kiswahili i Lingala, w Batanga (zwłaszcza Banoho ) wszystkie przedostatnie sylaby wyrazów są akcentowane nad resztą sylab, co daje niezwykły efekt muzyczny w języku.
Powszechnymi obelgami między dziećmi Mabea i Batanga było to, że Batanga traktowali Mabea jak pigmejów, a Mabea odparł: „jesteś prawdziwymi pigmejami”. Replika, która opuściła Batangę, była zdziwiona, ponieważ Mabea mieszkali razem i czasami poślubiali Pigmejki, podczas gdy kontakty Batanga-Pigmej były rzadkie. Dzieci Mabea były również zakłopotane, ponieważ zauważyły związek między językiem pigmejów „bôgièli” a językiem batanga, czego większość mieszkańców Batanga nie zna.
Jeśli Batanga z Nyong, podobnie jak większość przybrzeżnych, przyznała pewne pierwszeństwo językowi Duala, to nie było tak w przypadku Banôhô i Bapuku. Sytuacja ta powoduje nieporozumienia w stosunkach Batanga-Duala, ponieważ Batanga postrzegana jest jako „hegemoniści”, a Batanga jest postrzegany jako oporny w kwestii solidarności przybrzeżnej. W rzeczywistości, ze względu na odległość, kontakty Batanga (Banôhô, Bapuku) były rzadkie przed obecnością Niemców. Podobnie jak Duala, który miał obszar wpływów gospodarczych i kulturowych rozciągający się od brzegów Nyong do brzegów Meme, Batanga (Bapuku, Banôhô) obejmowała obszar obejmujący cały kraj Bulu aż do na wschód od Kamerun i miał dla metropolii Big-Batanga. Różnica w tych wpływach polega na tym, że język Duala rozprzestrzenił się na obszar wpływów Duala, podczas gdy Batanga byli skłonni sprawić, by język swoich sąsiadów (zwłaszcza Bulu i Ngumba) uwierzył, że Batanga był dobrym językiem. Batanga. Jednak wszystkie słowa oznaczające wyroby w tych językach pochodzą z wymowy batanga (Oles-riz; Akoba-caleçon; Mfondo-chemise; fatili-boutique; dôlô-argent-dolary itp.) dają w batanga nlesi, dikoba, mpondo, fatili, dolè). Słowo batanga zapożyczone z bulu to "Nkadifô" w bulu "Nkatefô", aby powiedzieć katecheta. Ma inne zapożyczenia z Bulu, takie jak esamsè- sklep z używanymi rzeczami , makuskus (ma ke kus) -bayamselam .
Niektóre słowa batanga zapożyczone z języków europejskich wiele mówią o stosunkach batanga-europejskich. Przykłady: Raskèli-Rascal, Fulu-fool, Dumu-Doom, kômôni, Igènsa ...
Pod względem słownictwa morskiego Batanga ma niezwykle bogate słownictwo. Przykład: manga = żebro; tubè = morze; muanja = rzeka, zbiornik wodny daleko od brzegu: itèngu: zatoka, zatoka; idolo = czapka; ebudu = jezioro, nieruchomy zbiornik wodny; kunduwa = bryza pochodząca z lądu itp.
Poza krajem Batanga, osoby mówiące językiem Batanga można znaleźć tylko wśród bakoko-yasuku w pobliżu ujścia rzeki Nyong .
Społeczeństwo Batanga dzieli się na grupy wiekowe zwane Eyemba lub Etuta. Batanga dzielą się na klany, których nazwy zwykle zaczynają się od sylaby „bo”; przykład: Bobenda, Bodikaa, Bomaha. Każdy klan ma innego przodka niż sąsiedni klan. W obrębie klanów istnieją rodziny, których imiona zawsze zaczynają się od „bona”, na przykład: bonantinga, bonaisoa itp. Duala mając bliskiego i znanego przodka Ewale, zwykle tworzą klan, z którego brak denominacji „bo” klanów w tym ostatnim, znajduje się tam wyłącznie „bona”. Balimba będąc starszymi ludźmi ma takie same nazwy jak Batanga „bo” na określenie klanów, na przykład: boongo, bomango itp.
Podstawą społeczeństwa Batanga jest klan „dikaha”. Na przykład Batanga z Lokoundje z klanu „bodikaha” ma pokrewieństwo genealogiczne z kimś z klanu „bodikaha” z wioski „mboa-manga” w Kribi, który należy do grupy etnicznej Banôhô, chociaż sam nią nie jest. dla jego brata Batangi z tej samej wioski, ale z innego klanu. młody Batanga nie mógł wziąć żony z niebatangańskiej grupy etnicznej z tego samego klanu co on. Pamięć o tych krewnych dziś zanika.
Batanga wychowywali się w egzaltacji morskiego świata (przykład imienia własnego batanga „konja epaha”, co oznacza „szlachetny śledź”) oraz pogardy dla tych i tych, którzy nie uczestniczyli (tych, którzy nie mieli na powitanie „mba na ee!”). Batangowie mieli dobrą znajomość astronomii, znali różne konstelacje, które pomagały im w nawigacji i przewidywaniu wypraw wędkarskich. Według niektórych starożytnych Batangi, byli ludzie, którzy po prostu wąchając zapach wody morskiej, mogli kierować rybakami i przewidzieć, jakie ryby zamierzają złowić. Benga, kuzyni Batangi, są jedynym ludem Bantu na Atlantyku ze sztuką żeglugi morskiej na pełnym morzu (nie bali się żeglować między wybrzeżami Gabonu a wyspą Fernando-Pô) jak Baswahili na Oceanie Indyjskim. Benga wiedziała, jak budować duże łodzie z płytkim dnem i żaglami, które pozwalały im nawigować poza zasięgiem wzroku wybrzeża.
Bakoko stwierdzili, że Batanga to dziwny lud. Mówili o Batanga "bot bi nga di mingôndô mi lè vôm, bot bi nga tama nè" mbolo e lè pèhè". To znaczy „ludzie, którzy jedzą schłodzone paluszki z manioku, ludzie, którzy mają na powitanie „małpa jest w buszu”. Jest to powitanie „Mbolo pheh”, które Bakoko postrzegało jako „mbolo e lè péhé”.
To Bakoko-Yasuku inicjuje Batangę z Nyong do rzucania zaklęć (nlômbi, nsông w bakoko, co oznacza "robak jelitowy"). Jednak Batanga miał również inne zaklęcia (Ngadi a numbu, ngaha nyu w bakoko, ekumuti itp.). Walka mistyczna nazywana jest „edua a ngwè”.
Jeśli chodzi o małżeństwo, Batanga z Nyong często praktykowała porwania kobiet. Młodzi ludzie z wioski przyszłej panny młodej napadli na kajak pełen energicznych wioślarzy w pobliżu miejsca, w którym przyszła panna młoda miała umyć naczynia lub nabrać wody. Gdy dziewczyna weszła do wody, młodzi ludzie wyszli ze swojej kryjówki, złapali ją, wrzucili do kajaka i uciekli, wiosłując na pełnych obrotach. W ten sposób dziewczyna wyjeżdżała za mąż. Rodzice mogli przyjść lub nie przyjść i odebrać posag. Zdarzało się jednak, że młodzi ludzie z klanu dziewczyny, zdając sobie sprawę, że ich siostra została porwana, szybko uzbrajają kajak i gonią kajaki porywaczy. Kiedy złapano kajaki porywaczy, afera często kończyła się bardzo źle. Ponieważ Batanga byli niechętni wysyłaniu swoich córek do małżeństw z osobami niebędącymi członkami Batanga, Bakoko często przechodzili porwania, aby poślubić dziewczynki Batanga.
Batanga często musiała cierpieć z powodu współżycia z Mabea i Bakoko. To właśnie wśród tych dwóch narodów rekrutowano kosiarze dróg, których Batanga nazywali „bebengnkwala” lub „menjengwata”. Radykały „nkwala” i „ngwata” odnoszą się do maczety. Przestępcy mabea ukryli się w zaroślach, aby zaatakować samotnych ludzi, którzy tam przeszli, podczas gdy przestępcy z Bakoko zasadzili się z szybkimi kajakami (inianda lub dièngè) w zaroślach rzek, aby zaatakować przepływających kajakarzy.
Niemcy znużyli się narzucaniem na Batangę tragarzy, pracy przymusowej, a zwłaszcza rolnictwa, do czego Batanga niechętnie praktykowali. Batanga byli jedną z niewielu przybrzeżnych afrykańskich grup etnicznych, które uparcie odmawiały angażowania się w handel niewolnikami. Nie praktykowali też ofiar z ludzi, w przeciwieństwie do swoich sąsiadów, Balimby i Dualy. Należy zauważyć, że chociaż Mabea są krewnymi Ngumby, dzielą te same wioski i prawie tę samą kulturę co Batanga. Mabea została wtajemniczona w rytuały mengu (wodne duchy) przez Batangę. Etnolodzy dużo pisali o cywilizowanych obyczajach Batangi w porównaniu z obyczajami ich sąsiadów. Wśród mieszkańców wybrzeża Batanga słynęli z przywiązania do kultów wodnych geniuszy (Mengu), chociaż misjonarze rozwinęli ten kult wśród Banoho i Bapuku.
Tradycja ustna sprowadza Batangę z głębi kraju przez odgałęzienia rzek Sanaga i Nyong, do wybrzeża przybyli rzeką Lotè (pomiędzy rzekami Nyong i Sanaga), która oddziela kraj Batanga od kraju Malimba . Inne źródło mówi, że Batanga pochodzą z diedu (południe, granice wybrzeża Gabonu). Mówi się, że Mabea osiedlili się w sąsiedztwie Batanga wkrótce potem, aby wymienić jedzenie na ryby batanga. Ale potem sami zaczęli łowić ryby w morzu, co tłumaczyłoby fakt, że każda wioska Batanga ma w pobliżu siostrzaną wioskę Mabea o tej samej nazwie. Obserwacja pozwala jednak dostrzec podobieństwo między językami bantu (i nazwami) obszaru Mbandaka-Oubangui w Kongo (Bobangi, Lingala, Lingômbè) a językami wybrzeża Kamerun (Btanga, Duala, Bajèli) ... W obu obszarach znajdziemy nazwy pospolite takie jak: Bokamba. Inongo, Malonga, Eyamba itp. Ponadto, ludy dwóch wspomnianych obszarów mają silne tradycje wodne (Bana Mai (lingala) = Bana ba Madiba (Batanga-Duala). Niedawna tradycja, z pewnością ze względu na wpływ Duala, mówi, że Batanga miał za przodka Mbèdi. Jest to mało prawdopodobne, biorąc pod uwagę klan i egzogamiczną strukturę Batanga Niektóre klany Batanga pochodzą z Balimba, Pongo-Songo, Bakoko, Basa'a, Mabea lub Fang, zwłaszcza w dolnym obszarze Nyong.
Tuż przed przybyciem Niemców koalicja Bakoko-Adiè, Yabii i Ndog-bisso'o ścigała Iyasę. Cosme Dikoume pisze
„Pojawienie się później w drugiej połowie 19 th century Evunzok, beti migracji grupowej do morza, zmusi elog-Mpoo wznowić walkę. Pomimo wzmocnienia Adiè (patrz poniżej), Elog-Mpoo przekazali część ziemi nowym najeźdźcom, Evunzokowi (region Ngovayang), a także Ngumba, którzy wykorzystali tę niespokojną sytuację, zdołali odzyskać swoje prawa. Yansa nie skorzysta na tym rozejmie; będą ścigani przez Elog-Mpoo aż poza Kribi i będą zawdzięczać swoje zbawienie tylko wejściu w wojnę Batanga, który zmusił Elog-Mpoo do zawrócenia. To penetracja niemiecka położyła kres tym wszystkim starciom i ustabilizowała różne grupy w tym regionie. "Kolejną wojną, którą poniósł Banôhô, jest ta, w której Niemcy zmusili ich do udziału: podbój zaplecza Bulu. Na ich nieszczęście wojownicy Bulu rozgromili armię niemiecką i ich pomocników Batangę i Mabeę. Straszliwi wojownicy Obama Bulu ścigali rozbitych Niemców do Kribi, zdobyli miasto na trzy dni i spalili je. Tradycja banôhô utrzymuje tylko, że Bulu zostali odepchnięci (przez posiłki z Douala-Kamerunstadt). Stąd banoho powiedzenie „Bulè ba kenjèhè, banôhô ba ma biya”: tłumaczenie „gdy Bulu przygotowywali się (do wojny), Banôhô już o tym wiedział. To powiedzenie służy temu, by jego rozmówca zrozumiał, że nie musi wypowiadać wojny, że jesteśmy gotowi.
Instalacja osadników charakteryzowała się zbrodniami przeciwko ludzkości (stara Batanga oskarżyła ojca Carreta o to, że jego ulubioną rozrywką było siedzenie na balkonie i unikanie rybaków, którzy byli na jego strzelnicy, trochę tak, jak Bakoko oskarżyła Chamota o spalenie żywcem robotnicy przymusowi (niewolnicy), którzy nie byli w stanie wyprodukować określonej ilości kauczuku.), zastraszanie, przymusowa chrystianizacja, zakaz tajnych stowarzyszeń (mengeli itp.) (ojciec Carret jest nadal oskarżony). Batanga zaczęła opierać się biernie (opór przed szkolnictwem, opór wobec usług w administracji lub wojsku). Nie są jeszcze całkowicie poza tym.
Wyścigi kajakowe są bez wątpienia najpopularniejszym sportem wśród Batanga i ogółu mieszkańców wybrzeża. Wśród Batangów z Nyong każda wioska miała kajak zarezerwowany tylko do wyścigów. Czółno to miało swoją nazwę i było traktowane jak fetysz. Kajak wyścigowy mógł pomieścić do osiemdziesięciu wioślarzy. Kapitan-dowódca tego czółna (Ndenge), który stał na dziobie czółna (madôbô), nadając rytm rytmu uderzeń wioseł i wskazując balet wioseł, musiał być wyjątkową osobą, obdarzoną z mistycznymi talentami i doświadczeniem w manewrowaniu kajakami. Dziób każdego czółna wieńczył bogato rzeźbiony drewniany fresk. Fresk ten, zwany „ndenge a kodè” w batanga lub „tange a bolo” w duala, przedstawiał duchy wody, totemiczne i mitologiczne zwierzęta kultury przybrzeżnej. Podczas wyścigów kajakowych doszło do prawdziwej fizycznej konfrontacji (uderzenia przeciwnika wiosłami, obelgi) i mistycznej (atak pszczół, wysyłanie ogłuszających fal, udział kajmanów i według niektórych hipopotamów).
Pokonane wioski na ogół toczyły ogólną walkę o zachowanie twarzy. Podczas dwóch epickich konfrontacji na Wouri w 1975 roku, czółno „Requin” yasuku (ostatnie duże czółno dolnej Sanagi z 83 wioślarzami) (Bakoko Yasuku uważano za wielkich twórców czółen, podczas gdy Pongo-Songo były znane z jakości swoich wioślarzy) pokonali słynne kajaki „Nkam-Nkam” kajaków Ewodi, Malimba i Isubu, co w tamtym czasie było wydarzeniem, ponieważ Ewodi byli znani jako niepokonani w ich rzece. Kôè a Japitè, „rekin” „Ndenge” z wioski yasuku abe, pochodził z Batanga i Pongo-Songo. Powiedział sobie na starość, że czuje się bardziej zrównoważony na dziobie kajaka wyścigowego (którego jednak kołysał) niż na suchym lądzie. Mówiono też o nim, że potrafił poruszać się na kajaku wyścigowym wodowanym na pełnych obrotach.
Batanga z Nyong posiadała te same odmiany kajaków co Malimba i Bakoko (iniana, boumbe, bwalo bwa kanjo, diyèngè itd.) W tych regionach kobiety musiały znać się na wiosłach, ponieważ poruszały się po wodzie był jedynym środkiem transportu, nic więc dziwnego, że region ten słynie z pięknych kajaków wyścigowych i jakości wioślarzy.
Kajak wyścigowy, który zrobił wrażenie na Batanga i innych ludziach z wybrzeża, był „boeingiem” Malimby, który był tak długi, że wodowanie go wymagało znacznej liczby osób (80 wioślarzy). W „Isubu” z Bimbia były również znane ze swoich „wyspa-long” wyścigi kajaków.
Innym znanym sportem były tradycyjne zapasy. W każdym klanie były rodziny zapaśników. Mistrzowie zapaśnicy nazywali się „Ngumu”. Jednak najbardziej przestraszeni byli „ngumu” Malimby (wśród najsłynniejszych można wymienić Ngumu a Betôrè, który pokonał Ngumu a Ngôkôbi pochodzenia Kalabari podczas epickiej walki, która miała miejsce w Edei, Ostatni z Ngumu Malimba zwany Kôsi Cema z klanu Bohongo z linii Bonanjanga). Co więcej, klan Batanga, który wydał największych zapaśników, również pochodził z Balimba, klanu „bohonga” z wioski Dôngô. Ten klan nazywa się „Bohongo” w Malimbie. Przygotowaniu do zmagań towarzyszyły mistyczne rytuały, podczas których zapaśnik spożywał różne zioła (ida matambu), aby stać się nietykalnym. Zdarzyło się, że umarł ngumu, az jego ust wypłynął gęsty szlam, który poproszono jego spadkobiercę o spożycie. W ten sposób ngumu przekazywały swoją siłę, nie ćwiczyli.
Specyfiką kuchni Batanga było to, że była uboga w dziczyznę, była wyjątkowo ostra, nie zawierała oleju, cebuli i prawie żadnych warzyw (poza „njangolo” i „nkea”). Wyjaśnia to fakt, że Batanga nie byli wielkimi myśliwymi, niechętnie uprawiali ziemię i odkryli, że jedzenie warzyw było charakterystyczne dla kóz (ida bekayi ka taba). Jednak kuchnia Batanga jest jedną z najbardziej wyrafinowanych w Kamerun. Użyte przyprawy to: sól (vianga), cytryna (niopinia) oraz proporcjonalne ułożenie 3 rodzajów papryki (ndongo), które są używane do wytworzenia aromatu. Różnorodność sosu uzyskuje się dzięki różnorodności ryb, które wytwarzają wodę z sosu.
Wśród dań możemy wymienić:
Do tych pysznych dań batanga zaoferuje Ci kuskus z manioku (fufu) w różnych odmianach, drobno pokruszone paluszki z manioku (meôndô lub pôti), pokruszony babka, jeśli masz szczęście (n'hima mua beyôndi). Należy zauważyć, że te potrawy są takie same dla grupy etnicznej Mabea. Kto pożyczył od drugiego? Można by pomyśleć, że Mabea pożyczyliby te potrawy od Batangi, ponieważ ich kuzyni Ngumba w większości je ignorują. Odwrotnie, można by również pomyśleć, że Batanga pożyczyli te potrawy od Mabei, ponieważ ich kuzyni Balimba i Duala w większości ignorują te potrawy, a ponadto Batanga często mieli żony Mabea, podczas gdy odwrotność była rzadkością.
Batanga ma wiele tańców, takich jak mbaya (tańczona w całej czarnej Afryce), java itp. Cechą charakterystyczną Iyasa jest to, że dobrze zachowały tańce i pieśni, których nazwy Batanga ledwo pamiętają (mebongo, mekuyè itp.). Iyasa to najwięksi perkusiści na wybrzeżu. Słynny taniec Ivanga (taniec inicjujący przywołujący wodne nimfy) jest praktykowany tylko przez Iyasa. Rytm bębnów ivanga jest taki, że wprowadza tancerzy i niektórych widzów w trans. Godne uwagi jest to, że wiele pieśni ivanga jest śpiewanych w języku Mpongwè, języku tubylców Libreville (na kulturę Batanga duży wpływ miała Mpongwè, pozdrowienia Mbolo pèhè, słowo Anyambè (Bóg) byłoby d 'pochodzenie z Mpongwè) .
Batanga z Nyong, w przeciwieństwie do Banôhô i Bapuku, śpiewała „ngoso” i tańczyła esèwè jak Bakoko, Balimba i Duala. „ngoso” śpiewano przy trzaskaniu kawałkami drewnianych gongów „mbasi” i „mehenge” podczas żałobnych ceremonii ku czci wodnych geniuszy, wyścigów kajakowych oraz podczas długich wypraw kajakowych (boduhu), zwłaszcza nocnych, aby przezwyciężyć strach. Według opinii niektórych ludzi, „ngoso” miałoby pochodzenie duala, ponieważ tylko Duala mówią „ngoso” w znaczeniu „papuga”. Ponadto inne grupy etniczne śpiewają ngoso w języku duala, podczas gdy odwrotność jest rzadka.
Banôhô i Bapuku zostali deportowani podczas I wojny światowej . Pierwsza w prowincji południowo-zachodniej (mbonjo, bolifamba, misèlèlè itp.), a druga w Sangmelima. To właśnie w tych czasach cierpienia populacje te odkryły przyjemności płynące z psiego mięsa, kotów, a czasem nawet myszy. Z kolei Batanga sensu stricto żyjąca w bagnistym i trudno dostępnym środowisku uniknęła deportacji. Byli zaskoczeni kulinarnymi innowacjami swoich kuzynów. Banôhô wrócili z południowego wschodu w maju i zaczęli świętować „maj” (maj w języku angielskim) dla upamiętnienia ich powrotu, podczas gdy dla Bapuku było to „februari” (luty). Maji i luty to okazje, podczas których w ciągu jednego dnia można odkryć istotę kultury Batanga.