Armas Launis

Kluczowe dane

Narodziny	22 kwietnia 1884 r. Hämeenlinna , Finlandia
Śmierć	7 sierpnia 1959 Nicea , Francja
Podstawowa działalność	kompozytor
Dodatkowe zajęcia	Etnomuzykolog, pedagog , pisarz , dziennikarz

Armas Launis (22 kwietnia 1884 r., Hämeenlinna -7 sierpnia 1959, Nice ) jest fińskim kompozytorem , etnomuzykologiem , pedagogiem , pisarzem i dziennikarzem .

Kompozytor

Zasadniczo kompozytor oper, repertuar Launisa obejmuje dziesięć (libretto i muzyka). Wśród nich grano:

W Finlandii:
- w wersji scenicznej „Siedmiu braci” (1913), pierwsza fińska opera komiczna i „Kullervo” (1917);
- w wersji koncertowej „Aslak Hetta” (2004 – Finlandia – reżyseria Sakari Oramo).

We Francji :
- Kullervo w wersji scenicznej (1940 w Nicei w Palais de la Méditerranée) i transmitowane przez Paris-Inter i Radio Monte-Carlo (1938-1940).
- Jehudith w skróconej wersji został wygłoszony w radiu (Paryż-Inter-1954).

Na uwagę zasługują także kompozycje kameralne, kantaty, chóry, suity orkiestrowe oraz muzyka z pierwszego fińskiego filmu etnograficznego „Wesele w Karelii, kraina poezji” (1921).

Etnomuzykolog

Launis jest jednym z pierwszych popularnych badaczy i kolekcjonerów muzyki. Samotny i namiętny podróżnik, ciekawski umysł, słuchający innych, wyjechał do Laponii (1904-1905-1922), Kainuu (1902), Ingrii (1903-1906), Karelii (1902-1905), w Estonii (1930). Wszędzie długo spotykał mieszkańców, słuchał ich, notował melodie. Nagrywał także śpiewaków, żałobników , grających na kantele. Launis rozumiał bogactwo i dynamizm poezji śpiewanej, znaczenie kultury popularnej. Liczne publikacje, wszystkie jej zbiory są do dziś miarodajne i wzbogacają dziedzictwo narodowe.

Później podróżował i przebywał w Afryce Północnej, zainteresował się muzyką Beduinów, Arabów i Berberów, która odnowi koloryt jego muzyki (opery Theodora i Jehudith ).

Nauczyciel

Doktor literatury ( 1911 ), profesor nadzwyczajny, od 1915 do 1922 wykładał analizę muzyczną i kompozycję na Uniwersytecie w Helsinkach . Studia ukończył w Berlinie (Wilhelm Klatte) i Weimarze ( Waldemar von Baussnern ).

W trosce o edukację muzyczną dla wszystkich założył pierwsze popularne konserwatoria w Finlandii, które istnieją do dziś. Prowadził je do 1930 roku .

Od 1920 r. był dożywotni emerytowany przez państwo fińskie z możliwością zamieszkania za granicą.

Dziennikarz

Pragnąc pozostać w kontakcie z ojczyzną, jest stałym korespondentem Helsingin Sanomat , Uusi Suomi i Suomen Kuvalehti , członkiem założycielem Towarzystwa Prasy Zagranicznej Lazurowego Wybrzeża, dziennikarzem Francuskiego Stowarzyszenia Ekspansji i wymiany artystycznej.

Na stałe osiadł we Francji, od 1930 w Nicei , aktywnie uczestniczył w wymianie muzycznej i kulturalnej między Francją a Finlandią.

Kawałki

Opery

Siedmiu braci (1913)
Kullerwo (1917)
Aslak Hetta (1922)
Pieśń czarownicy (1934)
Szalik karelski (1937)
Lato, które nigdy nie nadeszło (1936)
Jehudith (1937-1940)
Dawno, dawno temu (1939)
Teodora (1939)
Zamarznięte płomienie (1957)

Książki

Über Art, Entstehung und Verbreitung des estnisch-finnischen Runenmelodien (1910)
Ooppera ja puhenäytelmä: muutamia vertailevia piirteitä (1915)
Esivanhempieni muisto 1500-1900 (1921)
Aslak Hetta: 3 näytöksinen oppera (libretto-1921)
Kaipaukseni maa.Lapinkävijän muistoja (1922)
Masasa Murjaanien (1927)
Suomen maaseutukaupunkien kansankonservatoriot (1927)
Erään Turumaalaisen saaristolaisuvun vaiheita (1929)
Tunturisävelmiä etsimässä. Lapissa 1904 ja 1905. (Minna-Riikka Järvinen) (2004)

Kolekcje melodii

Lappische Juoigos-Melodien (1908) (melodie lapońskie)
Suomen kansan sävelmiä IV: Inkerin runosävelmät (1910)
Suomen partioväen laulukirja (1917)
Suomen kansan sävelmiä IV: II Karjalan runosävelmät (1930)
Eesti runoviisid (Tartto 1930)

Artykuły

Runosävelmistä (Kalevalaseuran vuosikirjaI, 1921)
Kullervo-opperan esihistoriaa (Kalevalaseuran vuosikirja I, 1921)
Saamein säveleitä etsimässä (Kalevalaseuran vuosikirja 2.1922)
Muuan karjalainen kanteleensoittaja (Kalevala seuran vuosikirja, 1923)

Źródła

Ahmajärvi, Jouni 2003: "Se maa na taikamaa, na maa mun kaipauksen" .Armas Launiksen kuva Lapista ja saamelaisista.Julkaisematon pro gradu-tutkielma. Oulun yliopisto, historyk laitos.
Fantapié, Henri-Claude 2000: Armas Launis (1884-1959): fiński kompozytor w kontekście nicejsko-francuskim Boréales 2000: 78/81, s. 213-230.
Fantapié, Henri-Claude 2003: Gdy kompozytor z Północy spotyka kolegę z Południa… Boréales 2003: 86/89, s. 249-263.
Fantapié, Henri-Claude 2002: Armas Launis (1884-1959) Suomalainen säveltäjä Nizzan ja Ranskan maisemissa. Tradycja. Erkki Salmenhaara. Musiikki 3-4 / 2001. Suomen Musiikkitieteellinen seura, Helsinki.
Hako, Pekka 1982: Armas Launis 1884-1959.-Felix Krohn, Armas Launis, Ernst Linko.Hämeen läänin taidetoimikunta, Hämeenlinna.
Hako, Pekka 2004: Armas Launis: kompozytor operowy. Fiński kwartalnik muzyczny 2004: 2, s.42-47.
Heinonen, Kati 2005: Armas Launiksen fonogrammit Soikkolasta: laulutavan, runon ja laulutilanteen välisiä yhteyksiä kalevalamittaisessa runoudessa. Pro gradu-tutkielma, http://ethesis.helsinki.fi/julkaisut/hum/kultt/pg/heinonen/ .
Jouste, Marko 2004: Armas Launiksen vuoden 1904 Lapin matkan joikusävelmien Keräys ja soiva vertailuaineisto.-Musiikin suunta 2004: 2, s.58-81.
Järvinen, Minna Riikka 2004: Ummikkona Pohjan perille.-Launis, Armas: Tunturisävelmiä etsimässä. Lapissa 1904 i 1905. Toim. Minna Riikka Järvinen. Helsinki: SKS, 341-351.
Tomasi, Henri 1940: Armas Launis Noty biograficzne. Kullervo.Other Works.Przedmowa H.Holma.London.
Väisänen, AO1960: Armas Launis 1884-1959. Kalevalaseuran vuosikirja 40, s.345-349.
Tarasti Eero, Muotokuvia, Imatran Kansainvälisen Semiotiikka-Instituutin julkaisuja, nr 3

Linki zewnętrzne

Ewidencja organów :

Na stronach Fińskiego Centrum Informacji Muzycznej pod hasłem „Armas Launis” znajduje się ważne źródło danych

Link wewnętrzny

Lista fińskich pisarzy