W gramatyce The przyimek (od z łacińskiego słowa praepositio < prae- „wcześniej, przed” + Positio „position”) jest niezmienne słowo narzędzie , które ma za zadanie, w składniowej zależności od podległości , aby połączyć składnikiem jest proste zdanie do innego składnika, przy czym drugi jest uzupełnieniem lub atrybutem pierwszego. Przyimek, możliwy wyznacznik i słowo leksykalne, które następuje po nim, tworzą frazę lub grupę zwaną przyimkiem . Przyimek należy do klasy przyimków , w której wyróżnia się miejscem przed słowem leksykalnym grupy.
Waga przyimków w wyrażaniu relacji syntaktycznych przyczynia się do umieszczenia języków na skali syntetyzm-analiza . Z tego punktu widzenia języki o stosunkowo rozwiniętej deklinacji , w których waga przyimków jest stosunkowo niewielka, są bardziej syntetyczne niż te o mniejszej, a nawet nieistniejącej deklinacji, gdzie waga przyimków jest stosunkowo istotna. Tak więc języki romańskie są bardziej analityczne niż łacina. Języki można również scharakteryzować według ich wyłącznego użycia określonego typu przyimków, na przykład przyimków lub postpozycji, lub według wagi jednego rodzaju przyimków nad innym w językach, w których występują dwa.
Możemy przede wszystkim wyróżnić przyimki pierwotne, które są jednocześnie proste. W języku francuskim takie przyimki to à , de , en , entre , par , pour , sous , sur . Pierwsze dwa mają specjalną umowę z produktów określonych oraz w : domu w pasterza , domu z pasterzy , mówienie do lekarza , rozmowy z lekarzami .
W gramatykach rumuńskich określono, że podstawowe i proste przyimki są w większości dziedziczone z łaciny ( cu „avec”, de „de”, după „après”, fără „sans”, în „en, dans”, între „Między” , la „à”, lângă „blisko”, pe „na”, pentru „za”, pană „dopóki”, spre „w kierunku”, sub „pod” itp.), niektóre są pożyczkami, jako przeciw „przeciw”.
W gramatykach diasystemu środkowo-południowosłowiańskiego brane są również pod uwagę przyimki pierwotne i proste: bez „sans”, do „do”, iz „de”, među „entre”, nad „powyżej”, „ Od ” od, ponieważ , od , pod , pod , protiv przeciwko , u w in , w i tak dalej.
Oprócz przyimków pierwotnych i prostych istnieją inne byty pełniące rolę przyimków, nie dziedziczonych, ale uformowanych na gruncie danego języka po jego ukonstytuowaniu się jako takim. Składają się z więcej niż jednego elementu.
Istnieją przyimki złożone, utworzone z elementów spawanych w jedno słowo, na przykład (fr) od . W innych językach:
Wiele przyimków pochodzi z innych klas słów , przez konwersję . Niektórzy autorzy nazywają je „przyimkami wtórnymi”. Przykłady:
W języku rumuńskim niektóre przyimki utworzone przez konwersję nie zmieniają formy w odniesieniu do ich podstawy, pochodzące od:
W tym języku występują też przysłówki, które stały się przyimkami przez dodanie przedimka określonego, co jest enklityczne w języku rumuńskim: dedesubtul (<przysłówek dedesubt „poniżej”) „poniżej”, împrejurul „wokół” , înăuntrul „wewnątrz”, împotriva (< przysłówek împotrivă "przeciw") "przeciw", înaintea "przed, z przodu", înapoia "za".
W innych wymienionych tutaj językach występuje więcej słów w tej samej formie co przysłówki i przyimki:
Za wyrażenia przyimkowe lub przyimkowe uważa się grupy wyrazów, które spełniają rolę przyimków. Są to najczęściej grupy zawierające przynajmniej jeden przyimek właściwy i przynajmniej jedno słowo z innej klasy, które w tej sytuacji nie mogą być analizowane.
W języku francuskim istnieją zwroty używane tylko z rzeczownikami i zaimkami , jak z powodu , od , z wyjątkiem , poza , powyżej , dzięki , vis-à-vis de , itd. Inne są używane z czasownikami w bezokoliczniku i odpowiadają lokucjom w trybie koniunkcji : w celu (por. więc ), tylko na końcu , przed , tak jak , ze strachu przed , itd.
Gramatycy anglojęzyczni nazywają ten rodzaj złożonych przyimków grupowych „przyimkami złożonymi”. Przykłady: z powodu „z powodu”, z powodu „dzięki”, z wyjątkiem „z wyjątkiem”, zamiast „zamiast”, przed „devant, en face de”, w odniesieniu do „ dotyczy ”, zgodnie z „ zgodnie z ”.
Spis fraz jest otwarty. Ciągle pojawiają się nowe, w tym wypożyczanie i śledzenie . Na przykład w języku rumuńskim wyrażenie vizavi de jest zapożyczone z francuskiego, în măsura „w miarę” to warstwa, în materie de „w sprawie” to warstwa zawierająca zapożyczoną nazwę.
Niektóre przyimki mają bardzo wysoki stopień abstrakcji, więc mają abstrakcyjne znaczenie, które nie pozwala na ich reprezentację sensoryczną. Takie są w (fr) à ou de , które Dubois 2002 nazywa „pustymi przyimkami”. Inne, o mniejszym stopniu abstrakcji, pozwalają na ograniczoną reprezentację sensoryczną. Takie przyimki to zwłaszcza te o znaczeniu przestrzennym i te o znaczeniu czasowym, takie jak przed lub po , zwane „pełnymi przyimkami”.
Pierwotnie przyimki wyrażały relacje przestrzenne i czasowe, później zaczęliśmy ich używać do abstrahowania różnych relacji: przyczyny, celu itp. Zatem w szczególności przyimki pierwotne mogą mieć kilka znaczeń, z których niektóre są bardziej konkretne, inne bardziej abstrakcyjne, w zależności od słów z treścią pojęciową, którą łączą. Na przykład w języku rumuńskim przyimek pe , którego konkretne znaczenie jest lokalne, czyli „na”, stał się w niektórych przypadkach znakiem dopełnienia dopełnienia dopełnienia bezpośredniego , dzięki czemu uzyskał znaczenie abstrakcyjne: ex. Pune paharul pe masă „Połóż szklankę na stole” vs L-am văzut pe Gheorghe „Widziałem Gheorghe”.
Przyimki i lokucje wtórne mają bardziej precyzyjne znaczenia, konkretne lub abstrakcyjne, nadane przez zawarte w nich słowa pojęciowe.
Konstruujemy z przyimków różne rodzaje uzupełnień wyrazów, które mogą mieć różne natury :
Istnieją również atrybuty tego podmiotu lub z obiektu grup przyimkowe:
Słowo leksykalne, czasami nazywane „ reżim ”, z którym przyimek tworzy grupę dopełniającą przyimkową, może być:
W języku rumuńskim reżim niektórych przyimków może być przymiotnikiem dzierżawczym : înaintea mea „przed mną”.
Po przyimku może czasem następować całe zdanie : Wyszedł tam, gdzie wszedł .
W językach bez deklinacji wyraz następujący po przyimku nie zmienia swojej formy z tej, którą ma, gdy jest używany bez przyimka. Tak jest nadal w języku francuskim. W języku angielskim, jako pozostałość z czasów, kiedy miał deklinację, po przyimkach występuje forma zwana „ukośnym” lub „obiektem” zaimków osobowych . Wszyscy mają taką formę, odmienną od tej zwanej „podmiotem”, z wyjątkiem osoby 2 e : ja „ja” on „on”, jej „ona” my „my” em „oni/oni”. Przykład w zdaniu: Opisz mi go "Opisz / Opisz go".
Z drugiej strony, w językach deklinacyjnych, przyimki narzucają co najmniej trochę gramatycznych przypadków rzeczownikom i innym wyrazom nominalnym, a także zaimkom, z którymi są zbudowane. Mówi się, że przyimek rządzi pewnym przypadkiem lub wykonuje zdawkową rekcję .
Przypadki rządzone przez przyimki pierwotne i abstrakcyjne znaczenie generalnie nie są umotywowane, ale istnieją przyimki i wyrażenia drugorzędne, które wymagają tego samego przypadku, gdy były lub są słowami leksykalnymi, takimi jak te regulujące dopełniacz w języku rumuńskim. Na przykład, przyimek grupy (RO) împrejurul pădurii „po lesie”, podobnie jak jego francuski odpowiednik, zachowuje znaczenie nazwy odpowiadającej „tour”, które on zawiera, i początkowej względem posiadania piłki, że utrzymuje. ze słowem odpowiadającym "las", dlatego wymaga dopełniacza dla tego ostatniego. Podobnie w lokucji grupy (ro) în fața casei „przed domem”, nazwa fața nie jest analizowana jako taka, ale wymaga dopełniacza dla jądra dopełnienia, ponieważ to ci byłoby posiadaczem z fata jeśli to słowo wyraża posiadanej obiekt.
W języku rumuńskim większość przyimków reguluje biernik, którego forma nie różni się w tym języku od mianownika (np. lângă foc „w pobliżu ognia”), z rzadkimi wyjątkami (np. pentru tine „pour toi” ). Istnieje kilka przyimków i wyrażeń używanych z dopełniaczem ( contra inundațiilor „przeciw powodziom”, împrejurul turnului „wokół wieży” itp.), a kilka innych z celownikiem: datorită / grație / mulțumită ajutorului „dzięki pomocy”.
W językach takich jak południowo-środkowe słowiańskie diasystemy, których deklinacja jest bardziej rozwinięta niż w rumuńskim, okazjonalna rewizja przyimków jest bardziej złożona. Większość jest używana z jednym przypadkiem, ale niektóre są używane z dwoma, a niektóre nawet z trzema. Wybór przypadku jest najczęściej określany przez znaczenie przyimka, ale są też takie, które są używane z dwoma przypadkami, zachowując to samo znaczenie, przy czym przypadek jest podyktowany znaczeniem czasownika.
Przykłady przyimków użytych w jednym przypadku:
Przykładem przyimka, który wymaga dwóch przypadków w zależności od jego znaczenia, jest s :
Przypadki używane z pewnymi przyimkami przestrzennymi różnią się w zależności od znaczenia czasownika. Jeśli czasownik wyraża ruch w kierunku miejsca, wymagany jest biernik: Golub je sletio na krov "Gołąb poleciał na dach". Jeśli przeciwnie, czasownik nie wyraża takiego przemieszczenia (możliwość wyrażenia przemieszczenia bez określonego celu), sprawa jest inna, z przyimkiem z poprzedniego przykładu - miejscownikiem: Golub je na krovu "Gołąb jest na dachu”.
Istnieje kilka przyimków, które są używane z dwoma różnymi przypadkami zgodnie z powyższym kryterium oraz z trzecim, gdy mają inne znaczenie. To jest przyimek u :
Przyimki mogą różnić się pod względem ograniczeń, które nakładają lub nie nakładają na użycie wyznaczników w ogóle, a przedimków w szczególności z rzeczownikami i innymi słowami nominalnymi, a także z niektórymi rodzajami zaimków. W przypadku języków bezprzedimkowych, jak w przypadku diasystemu południowo-środkowego słowiańskiego, pytanie dotyczy tylko pozostałych wyznaczników.
Po francusku mówimy na przykład z różnymi niuansami znaczenia, w piekle i w piekle . In zawsze ma wyznacznik, podczas gdy in jest najczęściej konstruowany bez wyznacznika.
W języku rumuńskim reżimy dopełniacza i celownika zawsze mają wyznacznik, który sam w sobie zawiera morfem tych przypadków: deasupra campi ei „nad równiną”, deasupra un ei Câmpii „nad równiną”, Datorită împrejurări lor „dzięki okolicznościom”, datorită un lub împrejurări " dzięki / pewnym okolicznościom ". Z drugiej strony większość przyimków rządzących biernikiem nie pojawia się z przedimkiem określonym, jeśli ich reżim nie ma epitetu lub uzupełnienia: Mă duc la scoală „Idę do szkoły”, Intru în casă „Wchodzę do domu ”. Jednak, podobnie jak w przypadku ich francuskich korespondentów, omawiane nazwisko jest określone w określony sposób, chociaż nie posiada przedimka.