Tertulian

Tertulian Obraz w Infoboksie. Alegoryczny portret zaczerpnięty z Żywotów wybitnych ludzi André Théveta (Lyon, 1584). Biografia
Narodziny W kierunku 160
Kartagina ( w ) ( Afryka , Cesarstwo Rzymskie )
Śmierć W kierunku 220
Kartagina ( w )
Imię w języku ojczystym Kwintus Septymiusz Florens Tertulianus
Czas Imperium Rzymskie
Zajęcia Pisarz , teolog , filozof
Ludzie Septymia
Inne informacje
Pole Filozofia
Religia Montanizm
Podstawowe prace
Przeciw Marcionowi

Quintus Septimus Florens Tertullianus , znany jako Tertuliana , rodzi się między 150 a 160 w Kartaginie (obecnie Tunezja ), a zmarł około 220 w tym samym mieście, jest łacińską język pisarz z Romanized i pogańskiej Berber rodziny . Nawrócił się na chrześcijaństwo w końcu II th  wieku i stał się najwybitniejszym teologiem Kartaginy.

Płodny pisarz, katecheta , jego wpływ był wielki na chrześcijańskim Zachodzie . Rzeczywiście, jest on pierwszym autorem łacińskim, który użył terminu Trójca , z którego rozwija dokładną teologię. Jest więc uważany za jednego z największych teologów chrześcijaństwa swoich czasów. Jest to również polemista, którzy aktywnie walczyć z pogańskimi kultami i przeciw gnostycyzmu z Marcion .

Jego postać jest jednak kontrowersyjna, ponieważ pod koniec życia przyłączył się do ruchu heretyków montanistów . Jest on zatem, wraz z Orygenesem , jednym z autorów, których należy studiować u Ojców Kościoła, nie będąc jednym w ścisłym tego słowa znaczeniu, ponieważ nie został kanonizowany przez Kościół katolicki.

Biografia

Niewiele wiadomo o jego życiu. Pewne elementy biograficzne można znaleźć w niektórych jego pracach, ale także u Euzebiusza z Cezarei (Hist. Eccl. II, II. 4) i Hieronim ( De viris illustribus , rozdz. LIII).

Urodził się w Kartaginie między 150 a 160. Jego ojciec, centurion w legionie w rzymskiej armii  : the prokonsularny kohorta , zmarł bardzo wcześnie. Znakomity student, studiował retorykę , prawoznawstwo , historię , poezję , nauki ścisłe i filozofię . Znakomity retoryk, od dawna uważany za prawnika z zawodu, co dziś jest szeroko dyskutowane przez specjalistów w tej dziedzinie .

Około 193 roku nawrócił się na chrześcijaństwo. Wydaje się, że uwiódł go duch świętości , którego spotyka w chrześcijanach, ich pokora, zaparcie się wobec prześladowań i wzniosłość nauki ewangelicznej . Jego nawrócenie jest nagłe i zdecydowane. Mówił później: „Nie rodzi się chrześcijaninem, ale się nim staje” (Apol, XVIII). Przeciwnik pogaństwa i bezkompromisowy moralista ( por. jego traktaty o kobietach, małżeństwie, czystości czy poście), uważany jest za pierwszego autora chrześcijańskiego, który wyznaje wiarę po łacinie. Rzeczywiście, aż do Tertuliana chrześcijaństwo myślano i formułowano po grecku, ponieważ po raz pierwszy rozwinęło się we wschodniej części cesarstwa, w hellenistycznej diasporze, gdzie mówiono po grecku. Po raz pierwszy przedstawił się jako nurt filozoficzny (secta, heeresis). Poślubia chrześcijanina. Oto przykład tego, co Tertulian napisał do swojej żony:

„Słodkim i świętym przymierzem jest przymierze dwojga wiernych niosących to samo jarzmo, zjednoczonych tą samą nadzieją, tym samym ślubem, w tej samej dyscyplinie, w tej samej zależności! Obaj są braćmi, obaj sługami tego samego pana, obaj zjednoczeni w tym samym ciele, tworzą tylko jedno ciało, tylko jednego ducha. Razem się modlą, razem kłaniają się, wspólnie poszczą, uczą się nawzajem, zachęcają, wspierają. Spotykasz ich w towarzystwie w kościele, w towarzystwie na boskim bankiecie. Łączy ich także ubóstwo i obfitość, wściekłość prześladowań lub pokrzepienie pokoju. Żadnych sekretów, które można by przed sobą ukryć, ani zaskoczyć; nienaruszalne zaufanie, wzajemny zapał; nigdy nuda, nigdy niesmak. Nie muszą się przed sobą ukrywać, aby odwiedzać chorych, pomagać potrzebującym; ich jałmużna jest bez kłótni, ich ofiary bez skrupułów, ich codzienne święte praktyki bez przeszkód. Nie ma przy nich ukradkowych znaków krzyża, nieśmiałych gratulacji, cichego dziękczynienia. Z ich ust, wolnych jak ich serca, wypływają pobożne i święte hymny. Ich jedyną rywalizacją jest to, kto najlepiej będzie celebrować chwałę Pana. "

- Tertulian, trad. E.-A. Od kolana.

Może został księdzem . Ale to był rok 207, który wyznaczył punkt zwrotny w jego życiu z jego przywiązaniem do montanizmu . Zrywając z tradycyjnym Kościołem, jego stanowiska stają się bardziej rygorystyczne. Paradoksalnie, walczył jeszcze bardziej zaciekle Marcion i herezji gnostyckiej udaremniają chrześcijaństwo w III th  wieku i to zainspirowało Cyprian z Kartaginy .

Zmarł w Kartaginie około 220 roku.

Teologia i moralność

Pod koniec II th  wieku i początku III wiadomości e Tertulian zainaugurował literaturę chrześcijańską w języku łacińskim , a wraz z nim rozpoczął teologię w tym języku. Podczas jego audiencji ogólnej30 maja 2007 r., Papież Benedykt XVI , w cyklu katechez , które zwykle daje on podczas swoich odbiorców, wykonane komunikat dotyczący tego Ojca Kościoła , którego „bore praca decydujące owoce, które byłoby niewybaczalne do pod- oceniać”. Papież nalegał na zasadniczy wkład teologiczny zawarty w pismach Tertuliana, w szczególności jego pismach o charakterze apologetycznym , które są najbardziej znane. Oni manifest, według niego, dwa główne intencje: obalić poważnych oskarżeń o tych pogan w odniesieniu do nowej religii i szerzyć przesłanie Ewangelii poprzez dialog z kulturą czasu. Suwerenny Papież podkreślił, w odniesieniu do Trójcy Świętej  : „Ponadto Tertulian zrobił ogromny krok w rozwoju dogmatu trynitarnego  : dał nam po łacinie odpowiedni język do wyrażenia tej wielkiej tajemnicy, wprowadzając termin „substancja” "I" trzy osoby ". Podobnie bardzo rozwinął język, który poprawnie wyraża tajemnicę Chrystusa , Syna Bożego i prawdziwego człowieka. "

Historyk Marcel Simon analizuje znaczenie Tertuliana na polu teologii w następujący sposób:

„Wkład Tertuliana w kontrowersje chrystologiczne i trynitarne jest ważny. Jej konkluzje są w więcej niż jednym punkcie podobne do tych sformułowanych później przez wielkie sobory wschodnie. Potwierdza jedność Boga . Nie dzieli, ale jest rozdzielona na 3 liczebnie różne osoby, w trójce, która w żaden sposób nie narusza jedności. Każda z osób tej trójcy, będąc z tej samej substancji, jest Bogiem. Chrystus jest zarówno Bogiem i człowiekiem składa się z dwóch substancji zjednoczonych bez pomieszania, w jednej osobie. Ale obok tych specyficznie spekulatywnych aspektów, pewne inne aspekty myśli Tertuliana odzwierciedlają prawną mentalność Rzymian i jego własne wykształcenie prawnicze. Podkreśla takie pojęcia jak zasługa i satysfakcja. Prawość moralna jego postępowania jest warta zasług człowieka w oczach Boga. I odwrotnie, jeśli postępuje źle, staje się dłużnikiem Boga i jest mu winien satysfakcję. Chociaż przeszedł do herezji montanistów, Tertulian jest w rzeczywistości twórcą teologii łacińskiej i przyczynia się do odciśnięcia na niej, vis-à-vis teologii greckiej , niektórych jej pierwotnych cech. "

Krytyka próżności

W De cultu feminarum ( O ozdobie kobiet ) Tertulian wspomina, że ​​„na czele czółen stulecia są zawsze koniecznie złoto i srebro . Ale czym one są? kraina nieco jaśniejsza, bo boleśnie wyrwana z kopalni niewolniczymi rękami , skazana na tę karę, zlana potem i łzami. „Kwalifikuje się więc jako przestępstwo” z jednej strony złoto, srebro, kamienie szlachetne, szlachetne tkaniny; z drugiej nadmierna pielęgnacja włosów , skóry i wszystkich części ciała, które przyciągają wzrok.”

Ten sprzeciw wobec tego, co uważa za absurdalne, przyniesie mu reputację mizoginii , czego zresztą nie zmieni jego stanowisko wobec kobiety jako głównego sprawcy popadnięcia mężczyzny w grzech .

Według Marie Turcan Tertullien postrzegał kobiety jako publiczne zagrożenie, według niego kobiety, które są godne czegoś dobrego, to matki, wdowy, starsze panie, ponieważ mają wiele doświadczeń i mają rady, których mogą udzielić innym. Wyjaśnia, że ​​Tertulian tak naprawdę nie darzył głębokim szacunkiem kobiet, tym, co interesowało go w kobietach, jest ich broń. Nie był zadowolony tylko z wyglądu kobiety, którą widział poza pozorem.

Według Marie Turcan Tertulian w swoich pismach opisuje kobietę jako istotę pożyteczną i zdeprawowaną, ale wie, że została stworzona przez Boga w taki sam sposób jak on, ponieważ nie uważał kobiety za istotę gorszą. dla mężczyzny, według niego w oczach Boga kobieta jest równa mężczyźnie więc to właśnie stara się wykazać, nie popiera nierówności między kobietą a mężczyzną, dla niego najważniejsza jest opinia Boga . to w oczach Boga wszyscy jesteśmy równi, więc dla Niego jest tak samo.

Typowe wyrażenia

Tertulian pokazuje sens wyrażenia, którym współczesny reklamodawca może nie lekceważyć. A więc o tym, co dzieje się z naszą biologiczną maszynerią po śmierci:

„  Po tylu hańbie powraca na ziemię, jej pierwszy element, aby przyjąć imię trupa; nawet to imię trupa nie pozostanie z nią na długo: stanie się je ne sais quoi, które nie ma już imienia w żadnym języku  ”.

- O zmartwychwstaniu ciała , IV

Bakunin przypisuje mu, być może niesłusznie, słynne „  credo quia absurdum  ” („Wierzę, bo to absurd”).

Zwrot z Tertuliana jest jednak jeszcze bardziej radykalny:  Crucifixus est Dei Filius: non pudet quia pudendum est; i mortuus est Dei Filius: prorsus credibile est, quia ineptum est; et sepultus resurrexit: certum est, quia impossibile.  "" Syn Boży został ukrzyżowany: nie rumienię się za to, bo to jest rumieniec. Syn Boży nie żyje: musisz w to uwierzyć, bo to obrzydza mój rozum; pochowany, został wskrzeszony: to pewne, bo to niemożliwe. "

- Ciało Chrystusa , V, 4

To zdanie jest powszechnie rozumiane jako oznaczające, że tam, gdzie rozum wydaje się bezsilny, pozostaje niewiele poza odwoływaniem się do wiary, aby go złagodzić. W Rozprawa o metodzie , Kartezjusz przyjmie podobną postawę, że od moralności według przepisu .

Widzimy również odniesienie do paradoksu, który początkowo stwierdził Arystoteles: łatwo jest uwierzyć w prawdopodobieństwo, ale wierzymy w niezwykłość tylko wtedy, gdy ją widzimy. Aby nieprawdopodobna historia, która wciąż się rozprzestrzeniła, prawdopodobnie miałaby podstawy faktyczne. Jest to jedna z nielicznych wypraw Arystotelesa w sferę prawdopodobieństwa przyczyn .

Opinie

Nicolas Malebranche (1638-1715) w słynnym fragmencie swojej książki O poszukiwaniu prawdy krytykuje ekscesy wyobraźni Tertuliana. W ten sposób daje mu „więcej pamięci niż osądu, więcej przenikliwości i zakresu wyobraźni, niż przenikliwości i zakresu umysłu” ( De la Recherche de la Truth , Księga 2, część 3, rozdz. III ). Malebranche, choć raczej podziwia Apologetykę Tertuliana i jej Receptę , widzi w dziele Du Manteau w szczególności wyraz tej złej sztuczki, którą duchy żerują na nieuporządkowanej wyobraźni.

Cytat na Tertuliana

„Nie znamy warunków jego nawrócenia. Musiała ją sprowokować, jak wszystkie czyny w jej życiu, swoją namiętną logiką. Gdy tylko zobaczył prawdę, poddał się jej ciałem i duszą, dosadnie, bez kompromisów. Był ekstremistą i mniejszością. Nie podobały mu się triumfalne doktryny, które układały się z wiekiem. Jego umysł był zachwycony absolutem, jego temperament w walce. Z tymi słowami, godny podziwu pamfletarze, uzbrojony do kontrowersji jak nikt inny i oddający się im całkowicie. Berber nawrócony, ale pod chrześcijańskim pozorem zachował wszystkie namiętności, bezkompromisowość i niezdyscyplinowanie Berberów. "

-  Charles-André Julien , Historia Afryki Północnej (1951) , Payot, 2001, s.226

Pisma

Tertulian był pierwszym wielkim teologiem mówiącym po łacinie w Afryce Północnej.

Dwóch w jednym cieleTertulian zwraca się w ten sposób do swojej żony.„Jakże cudownym jarzmem dla dwóch chrześcijan jest ta sama nadzieja, to samo prawo, ta sama służba! Obaj są braćmi, oboje towarzyszami w niewoli. Nic ich nie dzieli ani w ciele, ani w duchu. Zaprawdę, są dwoje w jednym ciele, a gdzie jest jedno ciało, tam jest też jeden duch. Razem się modlą, razem klękają, razem szybko. Wzajemnie się kształcą, napominają, wspierają. W Kościele Bożym idą ramię w ramię, dzieląc posiłek Boży, zmagając się jednym sercem z próbami i prześladowaniami, pocieszając się nawzajem. Od jednego do drugiego nie ma tajemnicy, czerwonego śledzia, smutku. Z pełną swobodą odwiedzają chorych, karmią głodnych. Bez obaw dają jałmużnę, bez przeszkód wykonują swoje codzienne obowiązki; nie przechodzą potajemnie, nie dziękują z drżeniem, nie proszą o błogosławieństwo w milczeniu. Z nimi rozbrzmiewają hymny i psalmy: to im Pan śpiewa najpiękniejsze pochwały. Chrystus z radością patrzy na nich, słucha ich i posyła im swój pokój. Tam, gdzie gromadzą się dwaj, to jest ( Mt 18:20 ). "

Bibliografia

Pracuje

Pseudo-tertulian

Studia

Uwagi i referencje

  1. Charles-André Julien , Historia Afryki Północnej (1951) , Payot, 2001, s.  226.
  2. André Berthier , Algieria i jej przeszłość (1951) , Picard, 1951, s.  25.
  3. Do mojej żony , II, 9.
  4. „  Św. Hieronim (…) uczynił go księdzem. Nie musi to być „według Maurice'a Sachota , który uważa to za raczej” didascale „chrześcijańskie” ( Gdy chrześcijaństwo zmieniło świat , Odile Jacob, 2007, s.  111 ).
  5. Osservatore Romano z dnia 31 maja 2007 r.
  6. Marcel Simon, Cywilizacja starożytności i chrześcijaństwa , Paryż, 1972.
  7. Marie Turcan, „  Być kobietą według Tertuliana  ”, Vita Latina , rok 1990, s.  21 ( przeczytaj online )
  8. Marie Turcan, „  być kobietą według Tertuliana  ”, Vita Latina ,1990, s.  17 ( przeczytaj online )
  9. Zobacz tekst na stronie tertulian.org
  10. "Oczywistym jest, że ktokolwiek potrzebuje tego dla swojego szczęścia, dla swojego życia, musi wyrzec się swojego rozumu i wracając jeśli może do naiwnej, ślepej, głupiej wiary, powtarzać z Tertulianem i ze wszystkimi wierzącymi szczerze te słowa, które podsumować samą kwintesencję teologii: „Wierzę, bo to absurd”” ( Bóg i Państwo )
  11. Retoryka II, 23, 1400 a 6-9.
  12. Do żony 9 , przeł. F. Quéré: Małżeństwo w starożytnym Kościele, coll. Ichtus 13, Le Centurion / Grasset, Paryż, 1969, s.  282-283.
  13. Quintus Septimus Florens Tertullianus ( przekład  z łaciny: Florimond de Raemond ), Aux martyrs [„  Ad martyras  ”], Lyon, Benoist Rigaud,1595( 1 st  ed. C 200), 14  , str. ( przeczytaj online ).

Linki zewnętrzne