Narodziny |
1266(lub późny 1265 ) Duns , Królestwo Szkocji |
---|---|
Śmierć |
8 listopada 1308 Kolonia , Elektorat Kolonii , Święte Cesarstwo Rzymskie |
Pogrzeb | Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (de) w Kolonii |
Szkolenie |
Uniwersytet Merton College w Oksfordzie |
Szkoła / tradycja | Scholastic , Zakon Braci Mniejszych |
Główne zainteresowania | Metafizyka , epistemologia , logika , teologia , angelologia , etyka |
Niezwykłe pomysły | jednoznaczność istoty , zasada indywiduacji ( ecceity ) Immaculate Conception of Mary |
Podstawowe prace | Ordynacja ; Opus Oxoniense (praca oksońska); De primo principio (Od pierwszej zasady); Reportatio Parisiensis (konferencje paryskie) |
Wpływem | Arystoteles , Augustyn , Boecjusz , Awicenna , Anzelm , Awerroes , Henryk z Gandawy , Tomasz z Akwinu , Piotr od Jana Oliwi , Gonzalve z Hiszpanii |
Pod wpływem | Pierre Auriol , Guillaume d'Ockham , Thomas Wylton , Pic de la Mirandole , Bartolomeo Mastri , Leibniz , Peirce , Déodat de Basly , Gilson , Heidegger , Arendt , Deleuze , Kristeva |
John Duns Scotus (ok. 1266 w Duns – 1308 w Kolonii ), znany jako John Duns Scotus w języku angielskim, Johannes Duns Scotus w języku niemieckim, nazywany „ Doktor subtilis” , jest szkockim teologiem i filozofem , założycielem szkoły tzw. scholastyka szkocka . Był duma franciszkanów kolejności , a głęboki wpływ William Ockham , w taki sam sposób, Tomasza Dominikańska był podziwiany przez jego zlecenie. Szkoła szkocka i szkoła tomistyczna będą w ciągłym konflikcie, podążając za rywalizacją dwóch zakonów żebraczych.
Filozofia Szkota jest złożona. Duns Szkot przeciwstawia tomistyczną doktrynę analogii bytu swojej własnej doktrynie jednoznaczności bytu : pojęcie bytu mówi się w ten sam sposób o wszystkim, co jest, w tym o Bogu. Różnica między Bogiem a stworzeniami nie jest różnicą bytu, jak u Tomasza z Akwinu czy Mistrza Eckharta , wynika z faktu, że Bóg jest nieskończony, a stworzenie skończone, na tym samym poziomie ontologicznym . Z drugiej strony Duns Szkot rozwija metafizykę pojedynczości opartą na koncepcji indywiduacji .
W etyka Jean Dunsa Szkota podkreśla osobistą wolę i miłosierdzie , w tradycji Augustin i Bonawentury . W teologii , doktor franciszkański jest najlepiej znany ze swojej angelology , jak również dla jego uznania Niepokalanego Poczęcia z Maryją . W związku z tym nadano mu inny przydomek „Maryjny Doktor”, który przypisywano także Bernardowi z Clairvaux .
Uznany za błogosławionego przez Kościół katolicki i obchodzony 8 listopada .
filozof i teolog franciszkański (1266-1308). Urodzony w 1266 roku (lub pod koniec 1265 roku) w Duns , Szkocji , stąd przydomek Szkota .
Wstąpił do franciszkanów w 1280 r. i przyjął święcenia kapłańskie dnia17 marca 1291 r. Rozpoczęty w kolegiach jego zakonu, jego szkolenie ukończył na Uniwersytecie Oksfordzkim , gdzie około 1291-1293 otrzymał nauki Wilhelma Ware. Nie wydaje się, żeby studiował w Paryżu , ale zna paryską logikę dzięki rękopisom w obiegu i nauce Szymona de Favershama . W rzeczywistości między 1290 a 1300 rokiem musiał komponować swoje dzieła logiczne.
Sententiary kawalerem, zaczął karierę w Oxfordzie około 1300-1301, z komentarzem na Zdania o Pierre Lombard ; streszczenie tego kursu dotarło do nas pod tytułem Lectura . Ale dopiero w 1300 lub 1302 roku, z polecenia prowincjała franciszkańskiego z Anglii, rozpoczął naukę na uniwersytecie w Paryżu. Poświęcił się nowemu komentarzowi do Sentencji , który zachował się w formie notatek słuchaczy: są to Reportata parisiensia .
W 1302 r. Duns Szkot jest świadkiem spornego pytania o chwałę Boga. To jego pan, Gonzalve z Hiszpanii , jest w sytuacji sporu, a przeciwnikiem jest nikt inny jak Meister Eckhart . Kontrowersje te przeciwstawiają woluntaryzm przyszłego ministra generalnego franciszkanów intelektualizmowi słynnego dominikanina z Nadrenii. Eckhart opisuje spór w kazaniu: „Powiedziałem w szkole, że intelekt jest szlachetniejszy niż wola, chociaż obaj należą do tego światła. Nauczyciel powiedział wtedy w innej szkole, że to wola szlachetniejsza niż intelekt […]” .
w czerwiec 1303Duns Szkot musiał opuścić Francję, ponieważ odmówił podpisania petycji wzywającej, z inicjatywy króla Francji Filipa le Bela , do zwołania soboru przeciwko papieżowi Bonifacemu VIII . Więc prawdopodobnie wrócił do Oksfordu, gdzie wznowił nauczanie. Z inicjatywy Gonzalve'a z Hiszpanii, który w międzyczasie został ministrem generalnym Zakonu, pod koniec 1304 r. powrócił do Paryża nowy papież Benedykt XI , znosząc ciążące na uniwersytecie zakazy.
W roku 1305 został doktorem, a w latach 1306-1307 mistrzem regentem, czyli kierownikiem studiów franciszkańskiego studium , domu formacyjnego przy uniwersytecie. Pod koniec 1307 r. został wysłany do Kolonii i otrzymał tam godność lektora głównego dla franciszkanów w tym mieście. To tam umarł,8 listopada 1308, pozostawiając niedokończone Ordinatio , trzeci komentarz do Sentencji .
Jego grób jest nadal widoczny w starym kościele Braci Mniejszych. Czczony przez zakon franciszkanów w obronie Niepokalanego Poczęcia , następnie w diecezji Nole (Włochy), Duns Szkot został beatyfikowany w 1993 r. Pozostawił po sobie wiele dzieł, których chronologia jest jednak trudna do ustalenia. .
Filozofia Dunsa Szkota resituated musi być w bardzo złożonym środowisku intelektualnym: że scholastyki po 1277. W pierwszych trzech kwartałach XIII th wieku, nauczycieli akademickich był entuzjastycznie odkrył arystotelesowskiej corpus (łacińskie tłumaczenie), a proponowane rodzaje syntez między filozofią a wiarą chrześcijańską, na poziomie metody i/lub doktryny: jest to epoka Szczytów , z których najbardziej znana jest epoka Tomasza z Akwinu . Jeśli jednak na początku można było mieć nadzieję, że myśl świecka będzie wspierać i potwierdzać racjonalnie myśl religijną, to nadszedł czas, kiedy zaczęto się obawiać, że korpus Arystotelesa będzie miał pierwszeństwo przed objawieniem chrześcijańskim. Czy Arystoteles i niektórzy komentatorzy arabscy nie twierdzili, że natura obdarzyła człowieka zdolnością do osiągnięcia szczęścia, czyli kontemplacji boskości („pierwszego motoru”) przez intelekt? A co ze stanowiskami filozoficznymi wyraźnie niezgodnymi z doktryną chrześcijańską? Przejmujące pytania, powtarzane przez potępienia z 1277 r.: tego roku biskup Paryża, Étienne Tempier , potępił 219 tez mistrzowskich (= wydziału filozofii) i przegonił widmo tego, co łaciński awerroizm nazwano . Arystotelizm został w ten sposób zatrzymany , z czego skorzysta konkurencyjny nurt: ten neoplatonizm, którego dzieła były wówczas odkrywane na nowo, ale którego myśl była już znana między wierszami św. Augustyna lub Awicenny .
Scholastycyzm musiał zatem zreorganizować się między krytycznym arystotelizmem a awicennistycznym augustynizmem. Takie było zadanie pokolenia pośredniego między Tomaszem z Akwinu a Dunsem Szkotem, którego dominujące postacie pozostają w Paryżu Henri de Gand i Godefroid de Fontaines oraz w zakonie franciszkańskim Pierre de Jean Olivi . Było to również zadanie Dunsa Szkota i zamierzał prowadzić je w wierności tradycji franciszkańskiej. Dlatego sprzeciwia się intelektualizmowi , czyli wizji metafizycznej, która, wywyższając ludzki intelekt, często naznaczona jest myślą o konieczności, emanacji, uogólnieniu, a nawet losie. Przeciwieństwem tego jest metafizyka wysuwająca na pierwszy plan wolę (stąd etykietka woluntaryzmu ), rozumiana jako racjonalna autonomia jednostki, której wolność działa w ramach światowego limitu. Ta formuła, Duns Scotus, stosuje ją w całej swojej filozofii, której pewne aspekty zostaną przedstawione poniżej, poprzez epistemologię, teorię wiedzy i metafizykę.
Duns Szkot, jak wiele z tych szkolnych filozofów, wyraźnie odróżnia filozofię i teologię , ale często ucieka się do jednego, aby rzucić światło na drugiej. Można powiedzieć, że myśl o Dunsa Szkota jest zajęty rysunek wszelkie racjonalne konsekwencje dogmatu o wolność od boskiego stworzenia . Odrzucając jednak rozumowania, które mają wyjaśniać boskie plany argumentami zaczerpniętymi z idei konieczności, potwierdza przygodny charakter praw ustanowionych przez Boga : „Non quaerenda ratio quorum non est ratio. »( Nie należy szukać powodu dla czego nie ma powodu ). Jego metoda mogłaby więc wydawać się czysto krytyczna wobec rozumu i być formą sceptycyzmu .
Jak większość scholastyków, Duns Szkot wierzy, że Boga można szukać rozumem , nawet jeśli istnieje objawienie, ponieważ wierzyć nie znaczy rozumieć. Krótko mówiąc, istnieje zatem nauka o Bogu, której znajomość ma kilka stopni:
Teologia ludzka potrzebuje wiedzy świeckiej, ale mimo to pozostaje nad nimi nadrzędna ze względu na swój przedmiot. W ten sposób nauki są podporządkowane wierze. Filozofia jest podporządkowana teologii i musi zgadzać się z Pismem Świętym , chociaż jest od niego niezależna we własnym rejestrze.
Jak słusznie pisze Étienne Gilson ( op. Cit . P. 42-43): „Sprzeciw Dunsa Szkota wobec Tomasza z Akwinu w tej kwestii [wyraźna specyfika właściwego przedmiotu teologii] wyraża odmowę uznania, że istnieje obszar między metafizyką a teologią. Sugeruje (…), że skoro metafizyka jest nauką o bycie, to tylko teologia jest kompetentna do zajmowania się bezpośrednio Bogiem, rozumianym właśnie jako Bóg ”.
Wiedza w sobie i w stosunku do nasDuns Szkot definiuje naukę jako pełną intuicję przedmiotu tej nauki, czyli poznanie jej istoty i konsekwencji wynikających z tej zasady. Ale jest to wiedza, która nie jest dla nas możliwa, a następnie odróżnia naukę samą w sobie od nauki dla nas. Będą zatem dwie bardzo różne metody naukowe:
„Cechą metafizyki jest oparcie jej podziałów i definicji na istocie, a następnie wykazanie przez rozważenie absolutnie pierwotnych przyczyn istotnych. Ale sama w sobie jest charakterystyczna dla metafizyki. "Ta wiedza a priori nie jest możliwa, ponieważ:
„[…] Na skutek słabości naszego rozumienia, wychodząc od rzeczy sensownych i mniej znanych w sobie, dochodzimy do poznania rzeczy niematerialnych, które same w sobie są bardziej znane i należy je traktować jako metafizykę. poznania innych rzeczy. »( Pytania dotyczące metafizyki )Nie możemy zatem zacząć od pojęcia Boga , aby z niego wywnioskować wszystko inne. Nic nie jest nam naturalnie znane przed doświadczeniem, które przychodzi do nas ze zmysłów (nie ma wrodzonej idei ani intuicji absolutu), a zatem wszelka wiedza będzie a posteriori .
Wydział NaukiDzieli nauki na dwie ze względu na przedmiot: z jednej strony nauki odnoszące się do bytów ( matematyka , metafizyka , fizyka, będące naukami teoretycznymi Arystotelesa ); z drugiej strony nauki, których przedmiotem są formy myślenia i prawa języka ( logika , retoryka , gramatyka ). W logice wyróżnia logikę formalną (która jest nauką, czyli teorią koniecznych dowodów) i logikę praktyczną (która jest sztuką dyskutowania o tym, co prawdopodobne).
Metoda scholastyczna inspirowana jest Arystotelesem . Odróżnił on teraz odczucie, które nie istnieje bez organów cielesnych (jest więc wspólne wszystkim zwierzętom) od intelektu, który jest od nich niezależny (przynajmniej w scholastycznej interpretacji filozofa) i należy tylko do człowieka . To rozróżnienie powtarza się w scholastyce . Studia na tych wydziałach stawiają następujące problemy dla wiedzy :
Duns Szkot przyznaje istnienie pięciu zmysłów zewnętrznych (miejsc i podmiotów doznań) oraz wewnętrznego zdrowego rozsądku. Odrzuca doceniające znaczenie pewnych teorii, według których to znaczenie jest władzą gorszą od zrozumienia i dałoby się odczuć bez osądzania, co jest pożyteczne, a co szkodliwe. Czasami wydaje się też mylić zdrowy rozsądek, pamięć (ponieważ czas nie jest postrzegany przez zmysły) i wyobraźnię (ponieważ wyobraźnia czasem uzupełnia doznania) w jednym sensie .
Pięć zmysłów wyróżnia się organami ; każdy zmysł ujawnia przeciwieństwa tego samego porządku. Jeśli chodzi o zdrowy rozsądek, przyczynę i źródło poszczególnych zmysłów, który ma swoją podstawę w sercu, a zakończenie w mózgu , jego przedmiotem są właściwe i zdrowe zmysły, takie jak wielkość i figura. W ten sposób pozwala nam poznać różnice czujących istot różnych klas. Duns Szkot posługuje się obrazem środka koła: centrum otrzymuje informacje z każdego zmysłu, który znajduje się na obrzeżach.
Dla Dunsa Szkota to uczucie nie jest całkowicie bierne; ma pewną aktywność ( De anima , 7). Rzeczywiście, jeśli narząd musi najpierw zostać zmodyfikowany, aby pojawiły się doznania, mogą wystąpić modyfikacje bez doznań, gdy aktywność duszy jest zawieszona lub skierowana na inną stronę. Dlatego konieczne jest, aby dusza działała z przyczyną modyfikacji narządu, aby pojawiło się doznanie.
W scholastyce te modyfikacje narządów są odciskami wrażliwych gatunków, z których Duns Scott wyróżnia trzy rodzaje ( De Rerum Principio , 14):
Teorię tę należy najpierw odróżnić od teorii emanacji Demokryta i Epikura ; w rzeczywistości emanacja jest wytwarzana przez ruchy atomów i Arystoteles nie komentuje tego. Z drugiej strony scholastycyzm przyznaje, że wrażenia są wytwarzane przez zmianę medium między przedmiotem a organem; wiedza nie jest zatem bezpośrednia. Duns Szkot zdaje się jednak dopuszczać możliwość poznania bez pośrednictwa w przypadku dotyku (i to w przeciwieństwie do Arystotelesa ).
Faktem jest, że doznanie sprawia, że bezpośrednio poznajemy właściwości rzeczy takimi, jakimi są, ale ta wiedza wymaga zrozumienia.
Intelekt „Intelekt ma swoje własne operacje, które odróżniają go od władzy wrażliwej: te operacje to uniwersalne projektowanie, analiza i synteza, rozumowanie. »(In ium. Wysłane 3, 6).Intelekt sprawia, że wyobrażamy sobie gatunki i rodzaje, zasady i powiązania między naszymi ideami. Przedmiotem adekwatnym intelektu jest byt w ogóle, to znaczy, że wszystkie nasze myśli sprowadzają się do kategorii bytu , ponieważ wszystko, o czym myślimy (rodzaj, gatunek, jednostka, relacja, jakość) jest bytami lub modyfikacjami bytu. Ale on nie daje nam niczego poznać bez pomocy zmysłów, tak jak bez posiadania intelektu i refleksji nad jego działaniem nie mamy nauki, a jedynie doznania, dzięki którym nie możemy dojść do pytania o prawdę i rzeczywistość czegoś odczuwanego. Zredukowani do czucia, do stanu zwierzęcego , czujemy, ale nie oceniamy:
„Poznać to poznać prawdę rzeczy; nie taka jest rola sensu, ale tylko rozumu. „(Ibid.)W ten sposób intelekt rozpoznaje prawdę; ale co więcej, to dzięki Niemu uzyskujemy pewność co do poszczególnych rzeczy. Intelekt sprawuje wtedy kontrolę nad zmysłami, aby uniknąć błędu:
Intelekt zatem odkrywa zmysłami to, co pewne; a zatem, według Dunsa Szkota, może on bezpośrednio znać jednostki. „Wielcy ludzie mylili się” w tej kwestii (tj. Tomasz z Akwinu ), twierdząc, że intelekt ma za swój bezpośredni przedmiot wiedzy wszechświat uwolniony od wrażliwego gatunku, i idąc za Arystotelesem, według którego dane n jest znane tylko zmysły. Według Tomasza, aby określić, co indywidualizuje byt, musimy go scharakteryzować w terminach, które są płciami (taki a taki osobnik to mężczyzna, on jest teologiem, jest tym i tamtym itd.), aż do momentu, gdy będziemy musieli rozróżnić dwie osoby według ich wrażliwych gatunków. Otóż, dla Dunsa Szkota to rozróżnienie przez czujące gatunki jest właśnie osądem intelektu; to intelekt osądza prawdziwość danych zmysłowych, dlatego też czujące gatunki nie pozwalają nam poznać jednostek.
UniwersalneIntelekt pojmuje rzeczy ogólne; ale jak dochodzimy do tej wiedzy ? Znajomość uniwersaliów pociąga za sobą uogólnienie i znajomość praw : w ten sposób znamy niezależnie od idei zwierzęcia i cech, które się do niego przypisuje. Duns Scott odrzuca ideę, że możemy poznać uniwersalia poprzez jakąś wyższą zasadę lub jakiś rodzaj nadprzyrodzonego objawienia; ale odrzuca również ideę, że uniwersalność może pochodzić ze zmysłów (ponieważ wychwytują one tylko obecność przedmiotu).
Musimy więc rozróżnić dwie role intelektu: rolę, dzięki której wytwarza on to, co uniwersalne, i rolę, dzięki której je poznaje. Innymi słowy, musimy odróżnić intelekt czynny od intelektu możliwego. Intelekt możliwy jest myślą w działaniu lub w potencjale, a intelekt czynny jest tym, co powoduje myślenie. Intelekt jest więc habitus principiorum , stanem zasad, który wyjaśnia teoria gatunków zrozumiałych.
Zrozumiałe gatunkiZ tego podziału intelektu na sprawcę i możność wynika w istocie idea istnienia zrozumiałych gatunków. Zrozumiałe gatunki definiuje się jako wytwór intelektu sprawcy poprzez przekształcenie danych zmysłów lub pamięci . Podczas gdy czujący gatunek znajduje się w duszy i organie, zrozumiały gatunek jest w duszy i jest to „nowa forma przyjęta przez inteligencję”. Uniwersum jest zatem stworzone i przemyślane; to, co następnie dociera do inteligencji, po otrzymaniu obrazów, jest formą, którą sama sobie nadaje i która logicznie poprzedza myśl i która trwa tam, gdy myśl nie jest już w działaniu. Ale to, co pozostaje, nie jest ideą (ponieważ wiedzielibyśmy, że ją mamy), jest rzeczywistością wyższą od myśli i reprezentacji , o ile, w przeciwieństwie do myśli, jest trwała.
Duns Szkot teoretyzował pojęcie jednoznaczności bytu . Używa go przeciwko Henri de Gandowi . Definiuje to następująco:
„[...] mówię, że Bóg nie tylko jest pojmowany w pojęciu analogicznym do pojęcia stworzenia, to znaczy [pojęciu], które jest całkowicie różne od tego, które jest powiedziane o stworzeniu, ale w pewnym koncepcja jednoznaczna dla niego i dla stworzenia. "
Byt ma to samo znaczenie według Dunsa Szkota, niezależnie od tego, czy dotyczy substancji czy przypadku, Boga czy stworzeń. To różnica stopni odróżnia Boga od stworzeń, jest nieskończona, podczas gdy one są skończone. Tak więc, jak wyjaśnia historyk filozofii Émile Bréhier , „[Duns Scotus] wydaje się czasami wątpić, czy inteligencja ludzka może przejść od czujących istot do Boga na mocy samego pojęcia bytu” .
Problem indywidualizacjiDuns Szkot wymyśla pojęcie indywiduacji lub „ ekceity ” : krytykuje filozofie, które przywiązują zbyt dużą wagę do ogólnego sposobu bycia i nie potrafią wyjaśnić istnienia pojedynczych jednostek. Jej głównym celem, według Paolo Virno, jest hylemorfizm : to znaczy teoria, która definiuje wszelki byt jako związek materii i formy, materię zapewniającą indywidualizację poprzez swoją pierwotną nieokreśloność, oraz formę zapewniającą determinację materii. Teoria ta jest radykalizacją ontologii arystotelesowskiej i znajdujemy ją na przykład u Tomasza z Akwinu . Scot sprzeciwia się temu i odmawia przyznania, że materia, nieokreślona, może indywidualizować istoty. Nie może też być rolą formy, która zawsze jest ogólna. Przyczyną indywidualności byłaby zatem ecceity , czyli indywidualizacja : tym, co czyni Sokratesa indywidualnym Sokratesem, jest sam jego „Sokrates”. Nie ma innej przyczyny indywidualizacji niż sama indywidualność: żadna inna przyczyna nie może wyjaśnić istnienia pojedynczych jednostek. Do wykazania swojej tezy Scot posługuje się paradygmatem angelologicznym : jak mogą istnieć pojedyncze i zróżnicowane anioły , skoro anioł jest tylko czystą formą, to znaczy pozbawioną indywidualizującej materii i zdeterminowaną w sposób tylko ogólny? Jest tu sprzeczność: kompozycja materii i formy nie wystarcza do wyjaśnienia indywidualności aniołów. Musimy zatem postulować zasadę przed złożeniem formy i materii, a zasadą tą jest indywiduacja ontologiczna.
Paolo Virno kreśli filozoficzną ciągłość między Dunsem Szkotem a Gilbertem Simondonem : ich wspólne stanowisko byłoby, zdaniem włoskiego filozofa, odrzuceniem jednocześnie uniwersalności i jednostki, w imię indywiduacji jako procesu. W rzeczywistości powszechność oznacza całkowite wymazanie pojedynczości, absolutne zróżnicowanie; a jednostka wyznacza stałą, statyczną jednostkę, w przeciwieństwie do indywiduacji czy stawania się-indywidualnością, co oznacza prawdziwą pojedynczość. Interpretacja ta jest zbliżona do Gillesa Deleuze'a i pozornej Dunsa Szkota do filozoficznego lewej : pojęcie indywiduacji, a nawet „transindividuation”, „zbiorowa indywiduacji”, zgodnie z terminologią Simondon , przeciwstawia tu do liberalnego pojęcia o jednostka jako ograniczone i zdeterminowane źródło własności prywatnej i prawa .
Koncepcję ekceity podejmie i skrytykuje Leibniz , który miał antyszkotystowskie tendencje . Rzeczywiście, według Yvon Belaval , Leibniz podaje epistemologiczną interpretację zasady indywiduacji, podczas gdy wersja Szkota była ontologiczna .
Dowód na istnienie BogaWedług Dunsa Szkota teologia ludzka potrzebuje innych nauk , ale mimo to pozostaje nad nimi nadrzędna ze względu na swój przedmiot. W ten sposób nauki są podporządkowane wierze . Filozofia jest sprawą teologiczną i musi zgadzać się z Pismem Świętym , chociaż jest od nich niezależna. Co zatem może zrobić rozum naturalny, aby poznać Boga ? Ponieważ tylko Bóg zna siebie sub ratione deitatis , potrzebujemy demonstracji .
Możemy wiedzieć, że istnieje Bóg, czyli byt nieskończony i konieczny, ale ta wiedza nie jest poznaniem istoty . Wiemy, że Bóg jest, nie wiemy, kim On jest. Poznanie istoty Boga pozwoliłoby nam poznać a priori jego istnienie; w przypadku braku tej wiedzy musimy rozumować a posteriori , to znaczy, że ideę Boga tworzymy tylko ze świadectwa zmysłów, i to poprzez powrót od skutku do przyczyny możemy zapewnić dowód jego istnienia .
Rozumowanie to zaczyna się od pytania, czy istnieje jakiś byt nieskończony: utrum in entibus sit aliquid actu existens infinitum . Mamy wprawdzie ideę bytu nieskończonego, ale jest to pojęcie ukształtowane za pomocą innych pojęć. Bóg będzie zatem musiał być pojmowany jako przyczyna sprawcza : skoro nic nie może niczego wytworzyć, a rzecz nie może sama się wydarzyć, wszystko, co jest wytworzone, jest wytworzone przez coś innego; a to coś innego, ponieważ nie możemy wrócić do nieskończoności, musi być samo w sobie, a nie być wytwarzane. Tak więc każda istota znajduje się w szeregu i jest spowodowana przez coś innego niż ona sama, ale poza tym szeregiem istnieje przyczyna sprawcza innej natury. Przygodny szereg bytów zakłada byt konieczny .
Ta pierwsza przyczyna jest również ostatecznym celem, w istocie:
Z drugiej strony Duns Szkot również dostarcza dowodu przez ideę wybitnej natury . Wywnioskuje, że Bóg jest konieczny i jeden, że ma inteligencję i wolę oraz że jest nieskończony. Rzeczywiście, byt, który jest sam z siebie, nie może być stworzony ani zniszczony; jest bytem koniecznym. Byt ten może być tylko jedyny, bo czym można by odróżnić dwa byty konieczne, jeśli nie jakimś przypadkiem, który byłby sprzeczny z ich naturą? Nie może więc być dwóch wybitnych natur.
nieskończonośćDuns Szkot jest podziwiany, a jego myślenie jest zinstytucjonalizowane w średniowieczu . Specjalista Jacob Schmutz mówi o „teologii normalnej” w znaczeniu TS Kuhna . Myśl Dunsa Szkota odnajdujemy w szkole szkockiej, która skupia wielu uczniów. Sprzeciwiała się głównym nurtom swoich czasów, w szczególności szkole tomistycznej i nominalistycznej . Znaczący postęp dokona również nominalizm czy terminizm pod egidą heterodoksyjnego ucznia Dunsa Szkota, franciszkańskiego filozofa i logika Williama z Ockham , który preferuje dialog ze swoim mistrzem w rozwijaniu własnej myśli w swoich dziełach. Szkotyzm zachował swój status głównej filozofii aż do Pic de la Mirandole , który w 1486 roku poświęcił część Dunsowi Szkotowi w swoich 900 konkluzjach , obok Tomasza z Akwinu . Pic próbuje pogodzić dwie rywalizujące ze sobą szkoły.
Myśl Szkota była wyśmiewana w okresie renesansu przez ważnych pisarzy tamtych czasów, np. Erazma w Pochwale Szaleństwa w 1511 roku i Rabelaisa . Ten ostatni kpi ze szkotyzmu w swojej Gargantua z 1534 roku, gdzie „Mistrz Jan ze Szkocji” służy jako gwarancja opinii, że „błogosławieństwo bohaterów i półbogów polega na tym, że podcierają dupę swojemu gąsiątkowi” . Tak więc przydomek „subtelny lekarz” przypisywany Dunsowi Szkotowi ma podwójne znaczenie. Pierwotnie oznaczał myśl rygorystyczną i subtelną, w renesansie oznacza nadmiar próżnych i niejasnych subtelności.
XVII p wieku nastąpił gwałtowny wzrost Scotism: echo do pozycji Kartezjusza nieskończoności, na przykład, zostały przedstawione. Leibniz poszedł do szkoły szkockiej w młodości intelektualnej.
Filozofia szkocka pojawia się u bardzo różnych współczesnych filozofów.
Peirce twierdzi, że założyło to „naukową” metafizykę , wychodząc od rozumienia bytu jako gatunku logicznego lub ogólnej koncepcji. Uczynił ze Szkota prekursora pragmatyzmu .
Heidegger poświęca swoją rozprawę doktorską, uznając Szkota za jednego z myślicieli finalizujących średniowiecze . Ontoteologia ma powiedzieć, że redukcja Bytu do Boga jest nadrzędna i ogólna.
Deleuze odczytuje Szkota jako myśliciela antyteologicznego : doktryna o jednoznaczności bytu , to znaczy, że byt jest wspólny Bogu i stworzeniom, byłaby bronią przeciwko analogicznej i transcendentnej koncepcji Boga. Rzeczywiście, Bóg jest według Tomasza Bytem w sposób nadrzędny, bez wspólnoty z całym stworzeniem. Duns Szkot będzie zatem ogłosić immanentyzmu filozofię z Spinozy . Zastąpiłaby parę teologii ( sacra doctrina ) i filozofii pojmowanej jako ancilla theologiae , sługa teologii, ufundowanej na analogia entis, przez jedną ontologię , rozwijającą byt i myśl na tym samym poziomie immanencji.
Został beatyfikowany dnia 20 marca 1993Papieża Jana Pawła II w Rzymie . Dokładniej, chodzi o uroczyste ogłoszenie „potwierdzenia kultu”: Biskup Rzymski upoważnia uroczyście do oddania mu kultu z tytułem błogosławionego, który był mu nadawany od wieków na mniej lub bardziej dobrych podstawach.
Najprawdopodobniej legendarny przedwczesny pochówek Dunsa Szkota został obalony przez XVII-wiecznych franciszkanów, w tym:
Pierwsze znane poświadczenie tego tematu (ok. 1400 r.) opublikowano w:
(w porządku alfabetycznym)