Agobard z Lyonu

Agobard z Lyonu
Biografia
Narodziny 769?
Katalonia
Śmierć 840
Saintes
Biskup Kościoła katolickiego
biskup Lyonu
816 - 835
Poprzedni Leidrade Amalaire następujący
biskup Lyonu
838 - 840
Poprzedni Amalaire Amolon następujący

Agobard ( święty ) (769? - 840 Saintes ), jest człowiekiem Kościoła od wczesnego średniowiecza . Był dwukrotnie biskupem Lyonu za panowania Ludwika Pobożnego . Pomógł uczynić swoje miasto biskupie jednym z centrów renesansu karolińskiego .

Historia

Jeśli możemy zaufać jedynemu starożytnemu źródłu, które wydaje się nadawać do wykorzystania na tym obszarze, „Annales Lyonnaises” (pompatyczna nazwa nadana kilku notatkom na marginesie starego rękopisu z Lyonnais), Agobard urodził się w Hiszpanii w 769 roku, dotarłby do regionu Narbonne w 782 r. i osiadłby w Lyonie w 792 r. Prawdopodobne jest pochodzenie latynoskie, a przynajmniej septymańskie ; z drugiej strony, jego wizygotyckie pochodzenie jest tylko hipotezą. Jeśli Agobard spędził kilka lat w Narbonne, prawdopodobnie znał Benoît d'Aniane . Nie wiemy nic o tym dorastaniu w Langwedocji, ale jest pewne, że była pilna. Po przybyciu do Lyonu - co niektórzy wolą umieścić w 795 lub 798 - młody człowiek dołączył do świty biskupa Leidrade , który później wyświęcił go na kapłana, być może w 804 r. (Data podana przez „Annales Lyonnaises”).

W 813 r., Gdy problemy zdrowotne Leidrade'a się pogorszyły, ten ostatni uczynił Agobarda swoim chorebiskupem i koadiutorem . W 814 Leidrade chciał zrezygnować z funkcji biskupich i zanim udał się na emeryturę do klasztoru Saint-Médard de Soissons , sam zaproponował Agobarda do swojej sukcesji. Legalność nowego biskupa była problemem, ponieważ to sam Leidrade intronizował swojego protegowanego. Zgłoszono zastrzeżenia kanoniczne, a kryzys trwał doSierpnia 816, data, w której podczas synodu w Aix-la-Chapelle ostatecznie uznano episkopat Agobardu, co pozwoliło Leidrade'owi definitywnie odzyskać emeryturę w Ile-de-France. Nie ma wiarygodnego dokumentu potwierdzającego, że Agobard otrzymał wówczas lub później tytuł arcybiskupa.

W Październik 816w Reims nowy biskup Lyonu uczestniczył wraz z papieżem Stefanem IV w koronacji cesarza Ludwika Pobożnego .

W 825 roku Agobard stanął po stronie sporu o obrazy , w których wyrażał poglądy, jeśli nie jawnie obrazoburcze , to przynajmniej bardzo wrogie kultowemu kultowi. Jak wynika z jego traktatu De picturis et imaginibus (którego przypisanie, uważane wówczas za niepewne, było przedmiotem debaty w latach 1945-1980), jego stanowisko i argumentacja wydają się bardzo zbliżone do stanowiska Claude'a z Turynu , który wydaje się aby zainspirować się tym dziełem, ale był bardziej radykalny w swojej diecezji piemonckiej, przechodząc od ikonofobii teoretycznej i werbalnej do ikonoklastycznej praktyki.

W 833 roku Agobard przyjął sprawę Lothaire'a w konflikcie między nim a jego ojcem Ludwikiem Pobożnym. W rzeczywistości obawiał się, że polityka Ludwika zaszkodzi jedności Imperium, a co za tym idzie jedności ludu chrześcijańskiego. W następstwie dezercji popierającej Lotharan z "Pola Kłamstw" (Lügenfeld), która miała miejsce pod koniec miesiącaCzerwiec 833, to on był odpowiedzialny za zarzut (zgromadzenie ogólne) Compiègne of the 1 st październik 833- podczas którego Ludwik Pobożny, zdegradowany do pokuty w klasztorze Saint-Médard de Soissons, został publicznie upokorzony - aby napisać manifest uzasadniający zamach stanu w oczach ludu frankońskiego: to pismo („Dla synów Ludwika Pobożnego i przeciw jego żonie Judith ”, po łacinie Libri duo pro filiis i contra Iudith uxorem Ludouici Pii ) stanowi nieubłagany akt oskarżenia przeciwko polityce cesarza, któremu towarzyszy potępienie bez odwołania zachowania i moralności jego żony Judith , która pod jej piórem staje się wcieleniem archetypu „cudzołożnej królowej”. Biskup Lyonu dodał do tego brutalnego oskarżenia broszurę zatytułowaną „Karta o pokucie cesarza Ludwika” ( Cartula de Ludouici imperatoris paenitentia ).

Cesarz nie zapomniał o tych zniewagach, z których mścił się, gdy tylko odzyskał przewagę. Podobnie jak inni biskupi, wśród których przede wszystkim był Ebbon de Reims , Agobard został usunięty z rozkazu Louisa le Pieux podczas apelu Thionville (luty-Marzec 835). Następnie wyjechał na wygnanie do Włoch , skąd odpowiedział na liturgiczne reformy Amalaire'a , jego wyznaczonego następcy, komponując dwa traktaty De modo regiminis ecclesiastici ad clericos et monachos Lugdunenses i De Correctione antiphonarii . Stolicę biskupią odzyskał jednak w 839 r., A może już w ostatnich miesiącach 838 r., Na prośbę Quierzy (Wrzesień 838), który między innymi potępił doktrynę Amalaire.

Agobard zmarł dalej 6 czerwca 840w Saintes , gdzie towarzyszył Ludwikowi Pobożnemu w jego wyprawie do Akwitanii. Ludwik Pobożny zmarł z kolei dwa tygodnie później, po powrocie do Ingelheim .

Pracuje w Lyonie

W Lyonie Agobard kontynuował działania Leidrade'a mające na celu duchowe wyniesienie zakonników w mieście. Z pomocą diakona Florusa rozwinął bibliotekę i skryptorium św. Jana. Miał 21 traktatów tertuliańskich skopiowanych w zachowanym rękopisie, cennym kodeksie Agobardinus (Paryż, BnF, łac. 1622).

Kilkakrotnie bronił majątku Kościoła przed napadami miejscowych panów.

Kiedy został zdetronizowany, sprzeciwił się z daleka próbom jego następcy Amalaire'a, aby zmodyfikować obrządek loński , pozostawiając diakona Florusa.

Stanowiska doktrynalne

Agobard pozostawił po sobie ważne i różnorodne dzieło (co najmniej dwadzieścia cztery dzieła o określonej autentyczności), którego pierwsze wydanie zawdzięczamy Jeanowi Papire Massonowi (Paryż, Denys Duval, 1605). W tym samym stuleciu pojawiła się druga, lepsza edycja, w wykonaniu Étienne Baluze (Paryż, François Muguet, 1665-1666).

Agobard w swoich pismach atakuje przesądy, adopcję i kult obrazu . Zaniepokojony Kościołem ponad światem materialnym sprzeciwia się praktykom Kościoła prywatnego.

Jej głównym celem jest zachowanie jedności imperium chrześcijańskiego.

Jedność Imperium

Agobard całe życie walczył o jedność imperium chrześcijańskiego, mając na celu chrystianizację świata. W tym celu próbował wpłynąć wraz z innymi reformatorami na politykę imperialną . Był źródłem zniesienia osobowości praw w Burgondie , od 817 r., W pragnieniu jedności praw mających zastosowanie do chrześcijan, a ponieważ prawo burgundzkie (które miało zastosowanie do Lyonu) zostało ogłoszone przez króla ariańskiego. . Mając to na uwadze, prowadził kampanię na rzecz ujednolicenia wszystkich praw w całym Imperium, nawet jeśli wydawało się to nieosiągalne dla innych reformatorów.

Gdy cesarz Ludwik Pobożny chciał przynieść pożytek ostatniemu ze swoich trzech synów ( Karolowi Łysemu , urodzonemu w 823 r.), Modyfikując zasady sukcesji tronu ustanowione przez Ordinatio Imperii z 817 r., Agobard wraz z wieloma innymi biskupami stanął oświadczył przeciwko niemu. W ten sposób uczestniczył w pokucie cesarza w Soissons w 833 roku i przy tej okazji ponownie potwierdził swoje poparcie dla Lothaire.

Agobard i Żydzi

Między 823 a 827/828 Agobard napisał nie mniej niż pięć listów przeciwko Żydom z Lyonu. Ci otrzymali od Ludwika Pobożnego ważne prawa, umieszczając je poza jurysdykcją biskupa i oddzielnie w mieście Lyon. Zostali osądzeni przez niezależnego „ Magister Iudaeorum ” i objęci ochroną cesarza. Byli również zwolnieni z opłat i cieszyli się ważnymi gwarancjami w sprawach sprawiedliwości i religii, co sprawiało, że ich sytuacja była tak godna pozazdroszczenia, że ​​chrześcijanie uczęszczali na nabożeństwa synagogalne, zaprzestali wszelkich prac w soboty i przestrzegali rytualnej czystości materiału paszowego.

Jednak Agobard całe życie walczył o jedność narodu chrześcijańskiego i świata Karolingów. Źródło podziałów, partykularyzm praktykowany przez cesarza, wydawał mu się błędem, z którym należało nieustannie walczyć. Refleksja Agobarda miała prawdopodobnie za punkt wyjścia udzielone przez Ludwika Żydom zezwolenie na chrzest niewolników: przywilej ten podważał misję powszechnego zbawienia przypisywaną imperium Christianum i podważał jedność miasta. Protesty biskupa Lyonu skierowane do cesarza nie przyniosły skutku.

Ale antyjudaizm Agobarda był także religijny. W traktacie skierowanym do Ludwika Pobożnego, zatytułowanym „O przesądach i błędach judaizmu” ( De Iudaicis superstitionibus et erroribus  ; napisanym ok. 826/827), biskup Lyonu kładzie nacisk na misję Kościoła wobec Żydów i wyraża obawy przed prozelityzmem tego ostatniego. Podobny sentyment ożywia go, szczególnie w liście do Nimfridius de Narbonne zatytułowanym „Że musimy wystrzegać się jedzenia z Żydami lub częstego ich odwiedzania” ( De cauendo conuictu et societate Iudaica  ; prawdopodobnie napisane około 827), zachęca swoją trzodę do unikania wszelkich zażyłych relacji z członkami społeczności hebrajskiej.

Walcz z przesądami

W piśmie, które dotarło do nas pod tytułem (być może jest to tylko opis książki przez jej kopistę) Księgi przeciwko absurdalnej wierze wulgarnych o grad i grzmoty , biskup Lyonu walczy z wiarą w burzycieli jego diecezji, magowie podobno obdarzeni mocą wywoływania złej pogody swoimi zaklęciami i którzy, jak sądzono, odgrywali rolę pośredników z mieszkańcami „Magonie” (kraju wyobrażonego), którzy mieli przybyć na statkach pływających w chmurach, kupować ludzkie plony od burz. Agobard jest oburzony, że uważa się, że można zmienić klimat za pomocą magii. Opiera się na idei, szczegółowo rozwiniętej przy pomocy biblijnych „świadectw” ( testimonia ), że Pismo Święte zawsze przypisuje tylko Bogu panowanie nad czasem i meteorami. Jego obalenie przesądów nie opiera się na żadnym racjonalnym argumencie: nigdy nie ucieka się do takich autorów jak Pliniusz Starszy czy Plutarch . Dla niego wiara w burze i „Magończyków” jest z pewnością absurdem, ale przede wszystkim jest błędem i grzechem . Agobard potępił także próby lub „sądy Boże” w traktacie zatytułowanym „O wyrokach Bożych przeciwko„ sądowi Bożemu ”” ( De diuinis sententiis. Contra iudicium Dei ).

Potomkowie

Agobard obchodzony jest w Lyonie dnia 6 czerwca.

Jego kult

Agobard był czczony, od pierwszych dziesięcioleci po jego śmierci, lokalnym kultem, poświadczonym w Lyonnais, Jurze ( Martyrologia Saint-Claude ) i Burgundii ( Kronika Saint-Bénigne de Dijon ); Jego cześć nie została jednak uznana w średniowieczu przez Kościół rzymski. W czasach nowożytnych uznanie świętości Agobarda zostało zawieszone między 1775 a 1844 rokiem z powodów wymienionych poniżej.

Recepcja jego pism przez współczesny Kościół

Pisemne Agobard zostały wprowadzone do indeksu w XVII -tego  wieku, ze względu na pozycję autora kultem świętych. Z drugiej strony Agobard przez długi czas był uważany za wczesnego Gallikanina , ze względu na jego wizję Kościoła, w którym autorytet pochodzi od soborów i biskupów, a papież jest postrzegany przede wszystkim jako zwykły gwarant jedności Kościoła.

Agobard i ufologia

Po rozdziale „Kosmici średniowiecza” w Gods or Spacemen? opublikowany przez W. Raymonda Drake'a (Amherst Press, 1964), zwolennicy istnienia istot pozaziemskich (po frenglish „ufologists” lub „ufologists”) przejęli - czasami bez kurczenia się przed najgorszymi przebraniami - epizodu z narracją Agobarda w jego De grandine et tonitruis („Od gradu i piorunów”, zob. powyższy akapit dotyczący przesądów). Agobard potępił incydent, w którym domniemani świadkowie, którzy schwytali trzech mężczyzn i kobietę rzekomo wysiedli ze statku powietrznego, byli zdezorientowani. Ale od kopii do kopii zmuszono go do powiedzenia czegoś przeciwnego, potwierdzając istnienie pozaziemskich urządzeń w średniowieczu.

Lista zachowanych dzieł Agobarda

Tytuły i strony wskazane w nawiasach pochodzą z wydania L. van Ackera (1981).

L. van Acker wyklucza psalmodia Liber de diuina z dzieł autentycznych .

Wiersz często określany jako Rhythmus „Agobardo pax sit” (red. L. van Acker, s.  371-373 ) jest adresowany do Agobarda, ale oczywiście nie od niego.

Bibliografia

Źródła

Studia

Bibliografia

  1. Annales Lugdunenses , wyd. GH Pertz, w: Monumenta Germaniae Historica , Scriptores , I (1826), s.  110 . E. Boshof (1969), s.  24-27 , uważa, że ​​te notatki nie odnoszą się do Agobard, z wyjątkiem tego, który odnosi się do roku 840.
  2. J.-M. Bizière (reż), op. cit. , s.  16 ..
  3. Béghain i in. 2009 , s.  823.
  4. F. Brunhölzl (1991), str.  166 .
  5. Zobacz rekonstrukcję faktów zaproponowaną przez E. Boshof (1969), str.  35-37 .
  6. Patrz M. Rubellin, Church and Christian Society (2003), str.  189-190 , chociaż autor myli się, wnioskując, że Leidrade w czasie synodu „prawie na pewno nie żył” (żył jeszcze w 821 r.).
  7. Patrz M. Rubellin, Church and Christian Society (2003), str.  157 i przyp. 67 (z referencjami).
  8. P. Boulhol, Claude of Turin (2002), str.  80-81 , 107-111 i passim  ; JM O'Brien, „Lokalizowanie władz” (2011).
  9. Patrz L. Halphen, Charlemagne and the Carolingian Empire (przedruk 1995), str.  246-250 , spec. 247-248; E. Boshof (1969), s. ?? - ??.
  10. O atakach Agobarda na Queen Judith, por. w szczególności: A. Bressolles (1949), s.  40-42  ; JA Cabaniss (1953), s.  86-87 i 89; E. Boshof (1969), s.  228-239  ; E. Ward (1990); G. Bührer-Thierry (1992), s.  299-302  ; CM Booker (2009), s.  135-138 i 149
  11. L. Halphen, Charlemagne and the Carolingian Empire (przedruk 1995), s.  258-259  ; E. Boshof (1969), s. ?? - ??.
  12. E. Boshof (1969), s. ?? - ??, z referencjami. W kwestii drugiej patrz K. Zechiel-Eckes, Florus (1999), s.  21-77 .
  13. Adon de Vienne , Chronicle , ad annum 840 (red. GH Pertz, MGH , Scriptores , II, 1829, s.  321 , wiersze 43-44)
  14. Patrz E. Boshof (1969), s.  304-305 , który pochyla się za 839.
  15. Adon de Vienne, Chronicle , ad annum 840 (red. GH Pertz, MGH , Scriptores , II, 1829, s.  321 , wiersze 44-45). Patrz E. Boshof (1969), str.  307-308 .
  16. Patrz wyżej , przypis 12
  17. L. Halphen, Charlemagne and the Carolingian Empire (przedruk 1995), s.  209-210 .
  18. Dominique Alibert i in. , Średniowieczne chrześcijaństwo VII-XI wiek , Paryż Neuilly-sur-Seine, Atlande Diff. SOFEDIS Zróżn. SODIS, pot.  "Konkurs na klucze., Historia średniowiecza",1997, 287  s. ( ISBN  978-2-912-23201-4 , OCLC  804848526 ) , str.  58.
  19. E. Boshof (1969), s.  104-105 .
  20. Patrz Bernhard Blumenkranz, „The Latin Autohors of the Middle Ages on Jews and Judaism”, Revue des études juives , 113 (1954), s.  5-34  ; M. Rubellin, Kościół i społeczeństwo (2003), s.  147 .
  21. Ten istotny motyw Agobarda został właśnie ponownie podkreślony przez OM Phelana (2014), s.  87-93 .
  22. Tematem są jego dwa listy De baptismo mancipiorum Iudaeorum (skierowane do Adalharda, Wali i Hélisachara w 823 r.) Oraz Contra praeceptum impium de baptismo mancipiorum Iudaeorum (skierowane trzy lata później do Hilduina i Wali). Oba teksty można przeczytać w L. van Acker (1981), s.  115-117 i 185-188. Patrz E. Boshof (1969), str.  106 .
  23. Na ten temat, zob. Także rozważania W. Pezé (2013) na temat antyjudaizmu Lyonu w czasach Ludwika Pobożnego: antyżydowskie stanowisko biskupów Lyonu „zajmuje miejsce w aktywizmie, który nie zmierza do niczego innego. niż „zbudować kawałek po kawałku pewne chrześcijańskie społeczeństwo” (Id., s.  24 ). Dlatego debaty te należy umieścić w ogólnym kontekście jednolitej ideologii tamtych czasów.
  24. Tekst łaciński pod redakcją L. van Ackera (1981), s.  199-221 .
  25. J.-M. Bizière (red.) (1993), str.  16  ; R. Savigni (2000), s.  440 .
  26. Ed. L. van Acker (1981), s.  231-234 .
  27. R. Savigni (2000), str.  444-450  ; Pelletier i in. 2007 , s.  157-158. Zakaz jedzenia i picia z Żydami jest powtórzony w De insolentia Iudaeorum , wyd. L. van Acker (1981), s.  193, 98-100 .
  28. Tekst łaciński w L. van Acker (1981), s.  3-15 , pod krótkim tytułem De grandine et tonitruis .
  29. Zobacz Henri Platelle, Presence of the Hereafter. Średniowieczna wizja świata . Villeneuve-d'Ascq, Presses Universitaires du Septentrion, 2004, s.  105-108 .
  30. Ramsay MacMullen , Chrześcijaństwo i pogaństwo IV th do VIII th  wieku , Paryżu, Les Belles Lettres, Coll.  "Historia",1998375  str. ( ISBN  2-251-38040-X ) , str.  140-141..
  31. Tekst łaciński w L. van Acker (1981), s.  31-49 .
  32. P. Chevallard (1869), s.  16-18  ; Igino Cecchetti, artykuł „Agobard”, w Bibliotheca Sanctorum , 1 (1964), kol. 414-422, spec. 420-421.
  33. P. Chevallard (1869), s.  17-18  ; A. Bressolles (1949), s.  131-134  ; E. Boshof (1969), s.  2-4 .
  34. Patrz poprzednia uwaga.