La tirade du nez to nazwa powszechnie nadana słynnej tyradzie znajdującej się w pierwszym akcie (scena IV) sztuki Cyrano de Bergerac francuskiego dramatopisarza Edmonda Rostanda .
Sprowokowany przez Vicomte de Valvert, który śmieje się z jego wydatnego nosa , Cyrano rozpoczyna tę tyradę : pokazuje Valvertowi przez dwadzieścia kolejnych przykładów, że zniewaga, która została mu wyrządzona, nie była dowcipna i że moglibyśmy ją sformułować na wiele innych sposobów, i z większym talentem:
„Ach! nie! To jest trochę za niskie, młody człowieku!
Można powiedzieć… Och! Boże!… Wiele rzeczy w skrócie…
Poprzez zmianę tonu (…) ”
Pod koniec tyrady Valvertowi udaje się odpowiedzieć tylko kiepskimi obelgami, nazywając go „Maraud, łajdak, śmieszny bąk o płaskich nogach”, następnie „błazen” i wreszcie „poeta” ; dochodzi do pojedynku na miecze, podczas którego Cyrano improwizuje balladę, którą kończy zagrywką, raniąc przeciwnika mieczem, kończąc tym samym pojedynek i wyśmiewając swojego prowokatora.
Ta scena, będąca częścią etapu wystawienniczego dzieła, podkreśla zarówno skrajną wrażliwość postaci Cyrano, ale także jego werwę, kulturę, humor i wielkie poczucie autoironii.