Złożona myśl

Kompleks myśl jest filozoficzna koncepcja stworzona przez Henri Laborit w nieformalnych spotkaniach dziesięciu grup i wprowadzone przez Edgar Morin . Pierwsze sformułowanie złożonej myśli pochodzi z 1982 roku w książce Science avec conscience autorstwa Morina:

„Celem badań metod nie jest znalezienie jednolitej zasady całej wiedzy, ale wskazanie pojawienia się złożonej myśli, której nie można sprowadzić ani do nauki, ani do filozofii, ale która umożliwia ich wzajemną komunikację poprzez działanie pętli dialogowych. "

Pojęcie to wyraża pewną formę myśli akceptującą przeplatanie się każdej dziedziny myśli i transdyscyplinarności . Termin złożoność jest rozumiany w sensie jego etymologii „complexus”, co oznacza „co jest utkane razem”, w plątaninie przeplotu (splot).

Definicja Edgara Morina

Edgar Morin mówi, że odkrył to pojęcie w definicji złożoności z pracy W. Rossa Ashby'ego .

„Kiedy mówię o złożoności, mam na myśli elementarne łacińskie znaczenie słowa «kompleks», «to, co utkane». Składniki są różne, ale ogólną figurę należy postrzegać jak na gobelinie. Prawdziwy problem (reformy myśli) polega na tym, że zbyt dobrze nauczyliśmy się, by się rozdzielać. Lepiej nauczyć się wiązać. Łączyć, to znaczy nie tylko ustanowić połączenie typu end-to-end, ale także ustanowić połączenie, które odbywa się w pętli. Co więcej, w słowie connect jest „re”, jest to powrót pętli do siebie. Jednak pętla jest samoproduktywna. U początków życia stworzono rodzaj pętli, rodzaj naturalnej maszynerii, która powraca do siebie i wytwarza coraz więcej różnorodnych elementów, które stworzą złożoną istotę, która będzie żyć. Sam świat wytworzył się w bardzo tajemniczy sposób. Dzisiejsza wiedza musi mieć instrumenty, podstawowe pojęcia, które pozwolą nam się połączyć. "

Zasady

Bardziej właściwe jest mówienie o myśleniu złożonym niż o „  myśleniu krytycznym  ”, ponieważ myślenie złożone obejmuje wszystkie trzy sposoby myślenia: krytyczne, kreatywne i odpowiedzialne. Kryteria krytycznego myślenia to: kierowanie się określonymi kryteriami, kierowanie się procedurami, autokorekta i kontekst . Kryteriami twórczego myślenia są: kierujące się niekiedy sprzecznymi kryteriami, heurystyczne , bardziej zorientowane na wyniki, autotranscendentne (syntetyczne), rządzone kontekstem, w którym się pojawia. Jeśli chodzi o odpowiedzialne myślenie , to myślenie zakłada komunikację dialogiczną, otwartość na innych i rozbieżności oraz chęć zmiany.

Przejście od myślenia prostego (zgadywania, preferowania, wierzenia...) do myślenia złożonego (proponowanie hipotez rozwiązań, tworzenie relacji, szukanie kryteriów, opieranie się na trafnych uzasadnieniach, samokorekta...) n' następuje tylko w wyniku systematyczne uczenie się i wymaga odpowiedniego środowiska.

Ogólna struktura złożonej myśli

Edgar Morin przedstawia swoją „złożoną myśl” jako zbudowaną na 3 piętrach.

Podstawowe zasady

Edgar Morin zaprasza nas do zreformowania myśli i wejścia w paradygmat złożoności lub wyposażenia się w złożoną epistemologię . Opiera się to na kilku zasadach:

Teoria informacji pozwala jak Edgar Morin „, aby wejść do świata, gdzie występuje zarówno kolejność (redundancja) i zaburzenie (hałas) - i wyodrębnić nową c 'to znaczy, że sama informacja, która następnie staje się organizator (programista) z maszyna cybernetyczna. Informacje, które wskazują na przykład zwycięzcę bitwy, rozwiązują niepewność; to, co zapowiada nagłą śmierć tyrana, przynosi nieoczekiwane, a zarazem nowość. "

Z cybernetyki Edgar Morin zachowuje ideę sprzężenia zwrotnego, wprowadzoną przez Norberta Wienera . Pętla sprzężenia zwrotnego (zwana sprzężeniem zwrotnym) działa jako mechanizm wzmacniający, na przykład w sytuacji eskalacji do skrajności konfliktu zbrojnego. Przemoc protagonisty wywołuje gwałtowną reakcję, która z kolei skutkuje jeszcze bardziej gwałtowną reakcją. Ze swej strony zasada organizacyjnej rekurencji jest pętlą generującą, w której produkty i skutki same w sobie są wytwórcami i przyczyną (przyczynami) tego, co je wytwarza. Tak więc proces rozmnażania się zwierząt (lub ogólnie istot żywych) jest całkowicie zależny od osobników, które wytwarza, aby się uwieczniać.

Zgodnie z teorią systemów i faktem, że „całość jest czymś więcej niż sumą części”, „pojawiają się jakości, to znaczy, które wynikają z organizacji całości i które mogą działać wstecz. . Dalej zauważa, że „całość jest również mniejsza niż suma części, ponieważ części mogą mieć cechy, które są hamowane przez organizację całości” .

Zasada jest następująca: całość składa się z części i jest większa niż suma jej części, będąc sui generis (w sensie Durkheimowskim ), jest więc jednostką. Całość składa się jednak z jednostek (lub części), które są zróżnicowane. Tak więc w jedności jest różnorodność, tak jak jedność jest w różnorodności.

„Samo-eko-organizacja”, zasada, którą stworzył w oparciu o koncepcję samoorganizacji , to zdolność systemu do autonomii i interakcji z otoczeniem. Zauważa na przykład, że „istota żywa (…) jest na tyle samodzielna, by czerpać energię ze swojego otoczenia , a nawet wydobywać z niej informacje i integrować ją w organizacji” .

Zasada dialogiczna, łącząca dwa przeciwstawne, a jednak nierozłączne pojęcia (np. zjawisko dualizmu falowo-cząsteczkowego ), umożliwia łączenie antagonistycznych pojęć, a tym samym umożliwia myślenie o złożonych procesach.

Zgodnie z trzecią zasadą, hologramatyczną, „część jest w całości, ale całość jest w części” . Najczęstszym przykładem jest dziedzictwo genetyczne osobnika, które znajduje się w każdej komórce, z której się składa.

Uwagi i referencje

  1. Edgar Morin , Nauka z sumieniem , 1982.
  2. Zobacz na franceculture.fr .
  3. Edgar Morin, „Strategia zaufania dla inteligencji złożoności”, w Revue internationale de systematique , tom. 9, nr 2, 1995.
  4. Lipman, M. (1995). Dobre myślenie. Zapytanie, XV (2), s.  37-41
  5. Lipman, M. (1996). Rola myślenia rozproszonego w przygotowaniu nauczycieli do nauczania rozumowania. Referat przedstawiony na konferencji North American Association for Community of Enquiry (NAACI), Oaxaca: Meksyk, kwiecień.
  6. Lipman, M. (1991). Myślenie w edukacji. Cambridge, MA: Cambridge University Press.
  7. Janine Guespin-Michel , „  Struktura całości myśli złożonej  ” , na Revolutionducomplexe.fr (dostęp 3 grudnia 2016 ) .
  8. Morin Edgar, 1995, Myślenie o złożoności w naukach humanistycznych, nr 47, luty 1995.
  9. Martin, J. (2017) Teoria i praktyczne ćwiczenia dynamiki systemu ( ISBN  978-8460998044 )
  10. Patrz ressources-cla.univ-fcomte.fr, strona 265.
  11. Edgar Morin, „  Paradoksy złożoności: system, wszystko, część  ” , na Youtube ,7 listopada 2014

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne