Hejnał

Hejnał ( ) to melodia tradycyjna polska interpretowane przez trębacza co godzinę z wieży najwyższych Mariackiej Bazyliki Krakowie . Jest rozgrywany kolejno w kierunku 4 punktów kardynalnych.

Legenda

Według legendy hejnał pochodzi z najazdu mongolskiego w 1241 roku . Kiedy strażnik ze szczytu swojej wieży widzi Mongołów przygotowujących się do ataku na Kraków , dmucha w swojego trąbka, by wszcząć alarm. Strzała przeszywa jego gardło i dzwonienie ustaje. Od tego dnia co godzinę trębacz wspinał się na szczyt najwyższej wieży Bazyliki Mariackiej i przez brutalnie przerwany hejnał przypomina sobie strzałę, która zabiła strażnika w 1241 roku.

Pierwszą pisemną wersję legendy można znaleźć we wstępie do książki dla dzieci ( The Cracow Trumpeter ) napisanej w 1928 roku przez Erica Philbrooka Kelly'ego . Nagłe zatrzymanie dzwonka może przypomnieć o incydencie, który miał miejsce7 lipca 1901, kiedy dzwonek umarł podczas grania hejnał. Przewodnik turystyczny z 1926 roku wyjaśnia w ten sposób nagłe zatrzymanie się dzwonu. Nie wspomina o Tatarach ani o strzale. W legendzie spisanej w 1861 roku Władysław Ludwik Anczyc mówi o strażniku na szczycie Bazyliki Mariackiej, alarmującym o zbliżaniu się Tatarów, ale nie wspomina o strzale ani śmierci dzwonnika. W swoim przewodniku po Krakowie ( 1931 ) prof. Karol Estreicher jr. nie nawiązuje do tej legendy.

Niezależnie od pochodzenia legendy opowiedzianej przez Erica Philbrooka Kelly'ego, w Krakowie staje się ona bardzo popularna. Pierwsza polska wersja legendy znajduje się w przewodniku turystycznym z 1935 roku . Drugą polską wersję można znaleźć w The Trumpeter of Samarkand , autorstwa Franciszka Ksawerego Pruszyńskiego (student Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie wykładał tam Kelly). Po II wojnie światowej rola Kelly'ego została zapomniana, a legenda w pełni wkomponowana w polski folklor .

Historia

Prawdziwe pochodzenie i autor hejnał są nieznane. Pierwsza historyczna wzmianka o tej melodii pochodzi z 1392 roku . Słowo hejnał pochodzi od węgierskiego hajnal, co oznacza „świt”. Te dwa czynniki wskazują, że jest prawdopodobne, że Hejnał pochodzi podczas panowania Ludwika I st Węgier (który rządził w Polsce od 1370 do 1382 ) lub jego córki Jadwigi (który panował od 1384 do 1399 ). W tym czasie w wielu europejskich miastach zabrzmiał hejnał zapowiadający otwarcie lub zamknięcie bram miejskich odpowiednio o świcie i zmierzchu. Cztery kierunki, w których spogląda dziś dzwonek, odpowiadają lokalizacjom czterech starożytnych głównych bram Krakowa. Źródła z XVI -tego  wieku wspomnieć obecność innych dzwonków Bugle na inne wycieczki. Możliwe, że pierwotnie nagłe przerwanie melodii miało pozwolić innemu dzwonkowi w pobliżu drzwi odpowiedzieć, że zadanie zostało wykonane. Dzwonnik ostrzegał również w przypadku pożaru lub innych niebezpieczeństw.

Zapisy mówią nam, że hejnał był kilkakrotnie tłumiony i przywracany na przestrzeni dziejów. Zniknął w drugiej połowie XVII -go  wieku przed ponownym uruchomieniem w 1810 roku . Tradycyjnie hejnał był grany dwa razy dziennie, o wschodzie i zachodzie słońca. Następnie (od13 lutego 1838), wykonano ją również w południe. Obecnie dzwony biją co godzinę. Od listopada 1927 r. Emitowany jest w południe w programie I Polskiego Radia ( Jedynka ). Zakazany w 1939 r. Przez okupanta, Polacy zaczęli go nadawać w południe i 19:00 od24 grudnia 1941.

Ta melodia, symbol Krakowa, stała się także symbolem Polski. Tak więc podczas drugiej wojny światowej18 maja 1944, hejnał został zagrany po zwycięstwie Polski w bitwie o Monte Cassino .

Varia

• Plik 11 czerwca 2000, hejnał wpisał się do Księgi Rekordów Guinnessa po wykonaniu go przez około 2000 trębaczy z całego świata.

• Pierwotnie hejnał został nagrany przez straż miejską. W XIX -tego  wieku , to była interpretowana przez strażaków , którzy korzystali z wieży Bazyliki Santa Maria jako punkt obserwacyjny. Dzisiaj siedmiu dzwonków na zmianę gra hejnał.

• Adolf Śmietana to najdłużej trwający od 36 lat trębacz. Zaczęło się w 1926 roku .

• Rodzina Kołtonów wykonuje hejnał od 3 pokoleń. W październiku 2004 roku Jan Kołton przeszedł na emeryturę po 33 latach służby. Jego ojciec był w służbie przez 35 lat. Rodzinna tradycja trwa do dziś z synem Jana.

• Dziś hejnał interpretowany jest w 4 różnych kierunkach: w stronę zamku królewskiego na Wawelu (na południu dla króla), w kierunku wieży starego ratusza (na zachodzie dla burmistrza), w kierunku la Barbacane (na od północy dla gości), w stronę niewielkiego rynku (od wschodu dla siedziby straży pożarnej).

Bibliografia

• Burek, Edward (red.). „Hejnał mariacki” w Encyklopedii Krakowa, Kraków, PWM, 2000.
• Dobrzycki, Jerzy. Hejnał Krakowski. Kraków, PWM, 1983.
• Kelly, Eric P. „Papers, 1928-1964”, Dartmouth Library Archives.
• Kelly, Eric P. The Trumpeter of Krakow, New York, The Macmillan Company, 1928.
• Zinków Julian. Krakowskie i jurajskie adresu, legendy, zwyczaje. Kraków, Wydawnictwo PLATAN, 1994.