Kleomen III

Kleomen III
Rysunek.
Srebrna tetradrachma przedstawiająca Kleomena III w diademie.
Tytuł
Współkról Sparty
Poprzednik Leonidas II
Biografia
Dynastia Agiades
Data urodzenia 257 pne J.-C.
Miejsce urodzenia Sparta
Data śmierci 219 pne J.-C.
Miejsce śmierci Aleksandria
Tata Leonidas II
Matka Kratesykleia
Religia Religia starożytnej Grecji

Z Agiades rodziny , Kleomenes III jest synem Leonidas II . Możemy uznać Kleomenę III za ostatniego wielkiego króla Sparty . Nabyty ideą radykalnej reformy społeczeństwa Lacedemończyków, dążył do przywrócenia mu dawnej świetności, dążąc do przywrócenia projektu społeczno-politycznego Likurga . Początkowo Cléomène dąży do osiągnięcia militarnych sukcesów wobec Ligi Achajskiej, aby po raz drugi mogła skorzystać z wystarczającego prestiżu, aby wprowadzić w życie swoją politykę reform. Powrót do Sparty po wyprawie do Arkadii, udało mu się zamachu stanu w 227 pne. J. - C. co kończy się radykalnymi reformami ustrojowymi w celu przywrócenia spartańskiej władzy. Wierny reakcjonistycznemu duchowi swoich czasów, Cléomène stara się powrócić do pierwotnej konstytucji Likurga. Aby to zrobić, Cléomène tłumi ephorate, ma tytularnych ephors wykonywane przed ogłoszeniem przywrócenie tradycyjnych instytucji takich jak Spartan syssities lub spartańskie wychowanie . Cléomène również dzieli ziemię i znosi długi. Nadaje obywatelstwo 4000 Périèques , co pozwala wzmocnić stopniowo załamany personel wojskowy. W ciągłości wyposaża spartańską falangę na sposób macedoński .

W przeciwieństwie do Agis IV , panowanie Kleomène III naznaczone było wojną od 229 do 222 p.n.e. AD W pierwszej fazie tej wojny nazywa się cléoménique , jego armia poniosła klęskę po klęsce w Lidze Achajskiej , której przywódca, Aratus , po zdobyciu Argos, a następnie do Koryntu przez Kleomenesa, musi znaleźć inne rozwiązanie niż zwrócić się do Macedonii . Aby odzyskać wpływy na Peloponezie , Antygona III Doson odpowiada przychylnie na tę propozycję. Interwencja Macedonii w konflikcie zmienia zasady gry. Chociaż wspierany przez egipskiego Ptolemejskiego z Ptolemeusza III Euergetesa, Kleomenes jest napędzany do Arkadii . Wojna kończy się pogromem Spartan w Sellasia w lipcu 222 p.n.e. AD Ta porażka spowodowała nieodwracalny upadek Sparty . Cléomène uciekł do Egiptu, gdzie został przyjęty przez suwerena Ptoltę, jego dawnego sojusznika. Ale po próbie podniesienia ludu aleksandryjskiego przeciwko młodemu Ptolemeuszowi IV w 219 pne. AD , został aresztowany i zmuszony do samobójstwa.

Młodość Cléomène

Kleomène III (starogrecki, Κλεομένης / Kleoménês ), urodzony w 257 roku, wraz z Agisem IV tworzy głównego reformatora Sparty w okresie hellenistycznym. Zrodzona ze związku króla Leonidasa II i jego perskiej żony Cratesicleia, Cleomena odegrała ważną rolę w przywróceniu potęgi militarnej tylko jej miasta.

Około 242 pne. AD , król Leonidas II , który jest zwolennikiem oligarchii , sprzeciwia się jego kolega Eurypontid król Agis IV , który chce zreformować Spartę i dodać Periecs i helotów do obywatelskiej ciała. Z powodu reformatorskiej woli Agisa IV Leonidas musiał udać się na wygnanie w Tégée . Szwagier Cléomène , Cléombrote , który był zwolennikiem reform Agisa, zostaje królem. Wkrótce po tym, jak Agis rozpoczął reformy, Agis rozpoczął kampanię wojskową z dala od ziem spartańskich, co pozwoliło Leonidasowi II wrócić do władzy. Leonidas szybko upuszcza Cléombrote. Jeśli chodzi o Agis IV, zostanie on wykonany na zamówienie eforów.

Po egzekucji Agis, Cléomène, która miała około osiemnastu lat, zostaje zmuszona przez swojego ojca Leonidasa do poślubienia bogatej wdowy Agis: Agiatis. Według legendy Cleomena polowała, gdy jej ojciec wysłał jej posłańca, aby natychmiast wróciła do Sparty . Kiedy Cléomène tam była, zauważył, że miasto zostało udekorowane na wesele; a kiedy pyta ojca, kto się żeni, ojciec odpowiedział, że to on. Wygląda na to, że Cleomena była nieco sceptyczna co do celowości tego małżeństwa, więc to jej własny ojciec zabił poprzedniego męża Agiatis. Jednak małżeństwo działa, a Agiatis jest miła i czuła, ucząc Cléomène planów i ambicji jej poprzedniego męża.

Po śmierci ojca w 235, Cléomène wstąpiła na tron, w dużej mierze zainspirowana reformami Agis IV dzięki wpływom swojej żony Agiatis, podjęła program tej ostatniej, ale poszła znacznie dalej w projekcie, punkt, w którym Agis IV szybko się nie powiodła.

Istnieje kilka paraleli między życiem Kleomeny i Agis IV  : po pierwsze, niezwykle ważny wpływ kobiet na ich życie. Agis IV z Agiatis, Cléomène III w towarzystwie dwóch najbogatszych kobiet Sparty; jego żona, która jest wdową po Agis IV i jego matką Cratesicleia.

Kolejnym podobieństwem między tymi dwoma reformowanymi królami jest ich inspiracja filozofią stoicką okresu hellenistycznego. Plutarch wspomina o pewnym Sphairosie z Borystenesu, zwanym także Spherosem z Bosforu, w edukacji obu królów. Jest stoickim filozofem, który był uczniem wielkich mistrzów, takich jak Zenon z Kition czy nawet Kleanthu w Atenach. Jest ważną postacią, która odegrała istotną rolę w życiu Cléomène, odkąd szkolił go w młodości poprzez edukację, ale także po zamachu stanu, udzielając pomocy w działaniach podejmowanych przez Cléomène. Na przykład to Sphairos napisał regulamin gimnazjów uczęszczanych przez „neoi”, co pozwoliło liczyć na możliwość integracji nowych mieszkańców w mieście dzięki panującemu tam porządkowi i dyscyplinie.

Walka z Achajami, pierwsza faza wojny kleomeńskiej (229-227)

Jeśli chodzi o sytuację dyplomatyczną i wojskową, wiemy, że za jego panowania Liga Achajów pod dowództwem Aratosa z Sycyonu próbuje zjednoczyć politycznie Peloponez . W tym kontekście główną wolą Cléomène jest wzmocnienie Sparty, aby zatriumfowała nad Achajami i odzyskała hegemonię nad Peloponezem.

W pierwszej fazie jego walki z Achajami, od 229 do 227 p.n.e. BC , Cléomène odniosła swoje pierwsze zwycięstwa w Arkadii . Działania wojenne zaczynają się, gdy Aratos próbuje zaatakować miasta Arkadii graniczące z terytoriami Achai . Plutarch wyjaśnia, że ​​Aratos pozwala sobie na takie manewry wojskowe, w szczególności dlatego, że gardzi Cleomeną za młodość i brak doświadczenia. W 229 pne. AD , Cléomène wchodzi w konflikt z Achajami w celu uzyskania prestiżu militarnego, który pozwala mu łatwiej zreformować spartańskie społeczeństwo.

Cléomène zaczyna od zajęcia Tégée , Mantinei i Orchomene . Następnie efory wysyłają Cléomène, aby przejęła Ateneon Belbiny . Cléomène przejmuje tę pozycję, która jest jedną z bram Lakonii i wzmacnia ją. W odwecie za te fortyfikacje, Aratos dokonuje nocnego najazdu, by zaatakować Tégée i Orchomene, ale kiedy odkrywa, że ​​jego zwolennicy w tych miastach nie są mu pomocni, wycofuje się, przekonany, że nie był widziany. Cleomena odkrywa próbę nocnego ataku i wysyła wiadomość do Aratos, pytając go o cel tej ekspedycji. Ten ostatni odpowiada, że ​​zamierzał uniemożliwić Cléomène umocnienie Belbiny w ramach inicjatywy dyplomatycznej. Cleomena odpowiada na to ironicznie, mówiąc: „Jestem pewien, że mówisz prawdę, ale pochodnie i drabiny, powiedz nam, jeśli nie masz nic przeciwko, dlaczego poszli za tobą”.

Cleomena posuwa się naprzód w Arkadii, zanim zostanie przywołana przez eforów, którzy według Plutarcha boją się wojny. Jednak, gdy Aratos zajmuje miasto Caphyes , że ephors ponownie wysłać Cleomena na wyprawie. Cléomène pustoszy terytorium Argos armią liczącą 5000 ludzi, zanim zostaje skonfrontowana z nowym strategiem Ligi Achajskiej , Aristomachosem . Chociaż jego armia składała się z 20 000 piechoty i 1000 kawalerii, Aratos nie pozwolił swojemu strategowi ryzykować walki. Rzekomo twierdził, że 20 000 Achajów nie może się równać z 5000 Spartan . Cléomène przemawia do swoich żołnierzy, cytując jednego ze starych królów: „ Spartanie nie martwią się tym, jak wielu jest wrogami, ale tylko gdzie są”.

Ten sukces zachęca Cléomène. Kiedy słyszy, że Aratos atakuje jego sojusznika, miasto Elis , odchodzi, by stawić im czoła. Armia spartańska pada na armię Achajów w pobliżu Góry Liceum. Spartanie rozgromili przeciwną armię, ale Aratos wykorzystuje tę przewagę dzięki plotce, że zginął w bitwie. Ten podstęp pozwala mu zaskoczyć miasto Mantinea i założyć tam garnizon. Ten manewr zmieszał ducha wojownika Spartan, którzy zaczęli sprzeciwiać się wysiłkom wojennym, których pożądała Cléomène.

Tymczasem umiera Eurypondyta, król Sparty Eudamidas III , który był synem Agisa IV i Agiatisa . Cleomena wspomina wujka Agisa, Archidamosa , który uciekł do Messene po egzekucji Agisa IV , aby objąć tron ​​i zastąpić Eudamidasa. Jednak gdy tylko Archidamos wraca do Sparty , zostaje zamordowany. Odpowiedzialność Cléomène w tym zabójstwie jest nieznana. Widzimy, że autorzy czasu się nie zgadzają.

W ciągłości Cléomène psuje efory, aby umożliwić mu kontynuowanie kampanii wojskowej. Cléomène wkracza na terytorium Megalopolis i zaczyna oblegać miasto Leuctra . Gdy Sparta oblega miasto, armia Achajów pod dowództwem Aratosa atakuje Spartan. Podczas tego pierwszego ataku widzimy, że Spartanie są odpychani. Jednak Lydiadas z Megalopolis, dowódca kawalerii Achajów, nie posłuchał rozkazu Aratos, by nie ścigać Spartan . Konsekwencją tego jest to, że kawaleria Achajów znalazła się na terenie pełnym pułapek, co pozwala falangi Cléomène skorzystać. Zachęceni tym kontratakiem Spartanie atakują serce armii Achajów i rozbijają ją. W ten sposób Cléomène zwycięża w Lidze Achajskiej jesienią 227 roku. Jeśli Cléomène udaje się pokonać i zabić Lydiadasa , należy jednak zauważyć, że konflikt pozostaje lokalny.

Od rodziny królewskiej do tyranii

Zamach stanu 227

Sukcesy, jakie odniósł latem 227 r., dały mu możliwość zdobycia władzy, a przede wszystkim starcia w oczach ludu, by dokonać zamachu stanu w 227 r. w Sparcie ; odwrócenie władzy, które jest szczegółowo opisane w Żywotach Agisa i Kleomeny Plutarcha .

W jego polityce należy zwrócić uwagę na ważne wsparcie udzielane przez przyjaciół Cléomène, a także przez członków jego rodziny. Ma przy sobie ważne źródło, swoją żonę Agiatis, która jest wdową po Agis i która pozwoliła mu poznać losy Agis i jego błędy; częściowo wyjaśnia to chęć narzucenia reform siłą. Drugie wielkie wsparcie pochodzi od jej ojczyma Mégistonousa: Cléomène zdołała przekonać matkę do poślubienia tej postaci, która będzie jej bardzo pomocna w finansowaniu jej projektów poprzez łączenie nieruchomości.

Niemniej jednak Cléomène dokonuje swojego zamachu stanu bardzo stopniowo. Wykorzystał w 227 fakt, że przeciwstawiający mu się obywatele wyruszyli na wyprawę wojskową, aby wraz z najemnikami wrócić i zamordować eforów i kilkunastu ich zwolenników. Rzeczywiście, ten musiał przekupić eforów, aby głosować na wyprawę do niego, kupując ich decyzję, ponieważ ci ostatni byli odpowiedzialni za wysłanie armii. Eforowie to coroczni urzędnicy odpowiedzialni za zapewnienie rządu i porządku publicznego oraz nadzór nad edukacją dzieci, ale także poczynaniami królów.

Cztery efory zostały zabite, z początkowej liczby pięciu Cléomène rezerwuje piątą do zajmowania się sprawami, a zwłaszcza jako symbol jej władzy. Jednak anegdota przekazana przez Plutarcha mówi, że kiedy eforia została zniesiona w 227 roku, jednemu z pięciu eforów o imieniu Agylaios udało się uciec i znaleźć schronienie w sanktuarium Fobosa (Strachu) bardzo blisko sali spotkania eforów.

W tym samym czasie Cléomène udaje się na wygnanie osiemdziesięciu obywateli, co jest znaczące, wiedząc, że w latach 240 Sparta liczyła wszystkich 700 obywateli i że ci proskrybowani byli spokrewnieni z elitami społecznymi, a więc złożonymi głównie z gerontów .

Zniesienie eforatu jest ważnym wydarzeniem w tradycyjnej Sparcie, ponieważ pomimo ataków na posiadaczy tego urzędu, nigdy wcześniej nie został on zniesiony. W ten sposób władza królewska została wzmocniona przez ich ucisk, ale także z powodu losu gerontów, z których wielu zostało wygnanych i na których Cleomena narzuciła coroczny wybór: ta bardzo potężna instytucja została w ten sposób osłabiona z korzyścią dla rodziny królewskiej. Według Pauzaniasza osłabienie gérontes odbywa się na rzecz powstania nowej instytucji, która ma zastąpić niejako tę, patronomów.

Wreszcie, w III th  century podczas zamachu Kleomenes III , pierwszy głębokiej transformacji urodzonego w organizacji politycznej, z ogólnego osłabienia instytucji. Przed zamachem stanu mieliśmy do czynienia z trzema głównymi podmiotami: Gérousia, która jest radą trzydziestu mędrców, z jednej strony dwudziestu ośmiu mężczyzn powyżej sześćdziesięciu, którzy mają władzę sądowniczą i polityczną i są wybierani do życia przez eklezję , a z drugiej strony dwóch królów wywodzących się po jednym z rodu Agiadów , drugiego z Eurypontydów , będących jednocześnie kapłanami i dowódcami wojskowymi. Następnie, na poziomie niższym niż królowie, ale wyższym niż Gerousia , mamy tak zwane efory złożone z pięciu sędziów, którzy mają moc kontrolowania królów i którzy składają wnioski do Ecclesia, która wybiera ich na jeden rok. Na końcu piramidy znajduje się Ecclesia, Zgromadzenie Obywatelskie, które głosuje nad ustawami proponowanymi przez królów, wojnę i pokój.

Pochodzenie eforów

Cléomène wspomina o starszeństwie eforatu. Jednakże, jeśli chce pokazać przez to, że nie jest dziełem Lycurgus, on nie wyraźnie przypisują ephoria do Theopompe który wydaje się być jej twórcą. Efory zostały zatem stworzone, aby zastąpić królów w wymierzaniu sprawiedliwości podczas wojny z Mesenianami . Królowie mianowali ich i sami przekazywali obywatelom.

Zgodnie z przemówieniem Kleomena III, nałożony na królów obowiązek odpowiedzi na skierowane do nich trzecie wezwanie mógł mieć na autora Asteropos, co wzmocniłoby i rozszerzyło moc eforów „wielu pokoleń” po ustanowieniu eforatu, ustalonego przez Cléomène w czasie wojny mesyńskiej . Można się zastanawiać, czy dojście królów do eforów dopiero na ich trzecim wezwaniu było do 227 roku zwykłą procedurą. Zasada, o której mówi Kleomène III, wydaje się mieć charakter przynajmniej częściowo religijny, ponieważ trzykrotne użycie wezwań znajdujemy w innych praktykach greckich, w szczególności na polu religijnym.

Przywrócenie wielkości Sparty

Odniesienie do Likurga

Konsekwencje radykalnej polityki są dość poważne, ze szczególną przemocą, która wymaga uzasadnienia. Zmuszony do usprawiedliwienia się przed Zgromadzeniem, Cléomène potępi w przemówieniu uzurpację eforów, w tym celu powołuje się na ojca spartańskiej konstytucji, Likurga.

Relacje między królami a eforami były dość złożone, Cleomena w przemówieniu podczas jej zamachu stanu krytykowała uzurpowaną moc eforatu, który może posunąć się nawet do wypędzenia królów i zabijania innych bez osądu; śmierć Agis IV wyraźnie odzwierciedla tę przemoc wywołaną przez efory przeciwko królom. Dla Agisa IV panowali nad nimi dwaj zjednoczeni królowie, podczas gdy dla Cléomène efory były tylko podległymi królami. Rzeczywiście, ponieważ było to dzieło królewskie, przez które królowie delegowali część swojej władzy, słusznie mają prawo zdławić tych delegatów. Głównym uzasadnieniem, jakie podaje, jeśli chodzi o usunięcie eforatu, jest to, że są one przyczyną utraty pradawnej konstytucji Likurga, którą podziwiają wszyscy obywatele. Twierdzenie, które należy doprecyzować, ponieważ prawdziwą przyczyną , według Jeana Marie Bernarda, jest „to, że reprezentował interesy oligarchii ziemi i że nigdy nie przestał sprzeciwiać się Cléomène” . Co więcej, według historyka Polibiusza , to Cléomène „zniszczyła reżim przodków i zamieniła królewskość opartą na prawie w tyranię”.

Użycie siły i przemocy jest uzasadnione głównie wzmianką o Likurgu , co jest bardzo ważne, ponieważ starszy zawsze ma pierwszeństwo przed społeczeństwem w starożytności i to w każdej sytuacji. W ten sposób reformator wykorzystuje elementy życia Likurga, aby zaświadczyć, że zmiana reżimów bez przemocy jest dość trudna.

Według (Geneviève Hoffmann) przywołanie nazwy Likurg miało odnosić się do zgody (eunomia) i porządku (kosmos), które są podstawą nadrzędnie szczęśliwej partii. Zauważ, że szczęście jest nadal modnym tematem wśród reformatorów i rewolucjonistów, w tym Cléomène.

Pomimo nadmiernego wzmianki Lycurgus przez Cléomène, jednym z głównych kryteriów, które nie zostało spełnione w panowania Kleomenes III jest zasada królewskiej kolegialności, czyli dwóch królów wykonywania razem wojskowych i religijnych uprawnień, których można by reprezentować rodzinę Agiades a drugi Eurypontydów. Panowanie Kleomenesa jest przedstawiane jako jedyna okazja, w której Spartanie mieli jednocześnie dwóch królów z tej samej linii; ale nawet jeśli jest wzmianka o dwóch władcach, wiemy, że jego brat Eukleidas nie odegrał żadnej roli i że Cléomène mianował go po to, by mógł rządzić samodzielnie; sytuacja ta nie była wówczas w Sparcie bezprecedensowa, gdyż dwoistość królewska nie była przez długi czas regularnie respektowana.

Tradycyjne reformy

Rewolucja polityczna musi umożliwić przekształcenie spartańskiego społeczeństwa „poprzez umieszczenie dóbr pośrodku (w mesoi) dla obywateli i zrównanie Sparty”, jak mówi Plutarch.

Cléomène dała w ten sposób przykład, przekazując masom cały swój majątek; za nim podążał jego teść, jego przyjaciele, potem wszyscy obywatele „a terytorium zostało podzielone”. Wszyscy otrzymywali kleros, nawet wygnańcy, których król „obiecał odwołać, gdy tylko zostanie zapewniony pokój”. Kleros to działka etymologicznie przydzielona przez losowanie w czasie rozbioru. Los ruchomości nie jest jasny. Agis IV zaoferował cały swój dobytek, w tym 6000 talentów pieniężnych, a Cleomena ma zrobić to samo, ponieważ przekazuje swoje rzeczy i wszyscy inni podążaliby za nim. Ale trudno jest sprawiedliwie dzielić się dobrami ukrytymi, a zatem łatwymi do ukrycia, i wspominamy tylko o podziale ziemi. Jest zatem mało prawdopodobne, aby wszyscy poszli za przykładem Agisa i Kleomeny. Jeśli chodzi o umorzenie długów, jest to tylko krótkie wspomnienie: Cléomène z zadowoleniem oznajmia na końcu swojego uzasadniającego przemówienia, że ​​„uwalnia dłużników od ich długów”.

Rewolucja społeczna

Rozszerzenie ciała obywatelskiego

W 227 p.n.e. następuje rozszerzenie ciała obywatelskiego o nowych obywateli, które Geneviève Hoffmann określa terminem anaplèrôsis; integracja, która jest odpowiedzią na kryzys wojskowy, który istnieje od pewnego czasu w Sparcie, co w związku z tym odpowiada brakowi mężczyzn, innymi słowy oligantropią .

Cléomène III zobowiązuje się do dodania Périèques  : „Ci z obwodu”. To mieszkańcy Lakonii i Messinia przedmiotu do Sparty , którzy mają prawo do własnej ziemi i być częścią obywatelskiej armii Sparty i helotów  : „Rodzime populacje Lakonii i Mesenii zniewolony przez Spartan IX th  -  VIII th  wieku  BC. „ostatecznie będzie siłą około 4000 hoplitów.

Zjawisko to nie jest specyficzne dla Cléomène III; w rzeczy samej, reformujący się królowie mają tendencję do odwoływania się do Périèques, a nawet do cudzoziemców, co jest dość powszechną decyzją powtórzoną przez Cléomène III. Król powiększa w ten sposób grono obywateli do 4000 mężczyzn (9000 dla Likurga i 4500 dla Agis IV), którym przydziela ziemię i niewolników, aby mogli w pełni zająć się zawodem zbrojeniowym. Powstaje wtedy formacja według metod falangi macedońskiej.

Cztery tysiące Perieców, Helotów i obcokrajowców otrzymało wiele ziemi odciętej od dużych majątków skonfiskowanych bogatym Spartanom, co zapewniłoby im kotwicę w mieście, a długi zostały usunięte. Ponadto cudzoziemcy podlegają dochodzeniu i badaniu; najzdolniejsi, którym uda się to drugie, mają wtedy możliwość zostania Spartanami, aby przyczynić się do ocalenia miasta bronią. Jeśli chodzi o ludzi, których zmusił do wygnania, obiecuje, że sprowadzi ich z powrotem, gdy powróci spokój. Wreszcie, to złożone sytuacje, które wyjaśniają pilność oligantropii ,

Integracja poprzez agôgè

Agôgè była zasadą życia, która polegała na doprowadzeniu wszystkich obywateli do zaakceptowania zasad, które miasto musiało uważać za sprawiedliwe, aby zachować zgodę, z lojalności wobec Likurga.

To przywrócenie dyscypliny nastąpiło właśnie poprzez uczestnictwo we wspólnych posiłkach i przywrócenie porządku w gimnazjach. Trening fizyczny jest uprzywilejowany, aby stworzyć esprit de corps. Jeśli chodzi o wspólne posiłki, miały one na celu zapoznanie nowych rekrutów ze sztuką żartów, kpin i zwięzłości, co jest preferowanym sposobem komunikacji Spartan, gdy nie narzuca się im milczenia. A przede wszystkim utrzymanie swego rodzaju reżimu wojskowego.

Przywrócenie dyscypliny przodków było politycznym argumentem mającym przekonać Spartan do ewentualnej integracji nowych obywateli z miastem. W ten sposób Sparta ponownie wykorzystała „wynalazek tradycji”, aby ustanowić serię hellenistycznych innowacji. W tej perspektywie narzucenie agôgè oznaczało nie tylko odzyskanie młodych Spartan, ale zmuszenie nowych obywateli do zaakceptowania dyscypliny przodków, która upodobni ich do siebie i umożliwi zjednoczenie niemałej siły militarnej. .

„Uczestnictwo w agôgè” oznaczało trenowanie, uczestniczenie w sysssity i zachowywanie się ze skromnością i rezerwą. Było to dzielenie się kulturą Spartan, która polegała na zaakceptowaniu dyscypliny i sposobu zachowania opartego na pomocy i opanowaniu języka.

Według Plutarcha królowie widzieli w agôgè możliwy klucz do powrotu do Sparty z przeszłości. Chcąc być wzorem, wzorowali swoje zachowanie i reprezentację władzy na tym pojęciu dyscypliny. Umieszczając Likurga i wskrzeszoną przeszłość z powrotem w centrum uwagi, chcieli dać miastu przysięgi, aby nie uchodzić za tyranów.

Druga faza wojny kleomeńskiej (226-222)

Po zamachu stanu w 227 roku Cléomène nie była już zmuszana do podporządkowania się rozkazom eforów. W 226 wznowił działania wojskowe i podporządkował Arkadię do tego stopnia, że ​​Achajowie byli gotowi przyznać mu naczelne dowództwo ligi. Ta inicjatywa polega na tym, że Cléomène musi zwrócić więźniów oraz podbite miasta. Ale Cléomène poddaje się z powodu przejściowej choroby, do której należy dodać intrygi Aratos.

Rewolucyjne kroki podjęte przez Cléomène w Sparcie zaniepokoiły oligarchów sąsiednich miast. Obawy te szybko się rozprzestrzeniają, w szczególności dlatego, że Cléomène prowadzi agresywną politykę na Peloponezie. W 226 Cléomène odnosi kilka decydujących zwycięstw nad Ligą Achajską, co skutkuje przejęciem kontroli nad strategicznym miejscem Koryntu , ale także Argos i Phlionte . Zwycięstwa te ułatwia fakt, że ludy tych miast dążą do uwolnienia się od długów na wzór spartański. Ponadto wielu nawołuje do podziału ziemi. Niemniej jednak, w nadziei uzyskania zgromadzenia Achajów , Cléomène porzuca swoją rewolucyjną politykę i jest ugodowy wobec oligarchów. Ale ta polityka zbliżenia nie jest rozstrzygająca z powodu nieredukowalnego sprzeciwu ze strony Aratos wobec Kleomena III.

Aratos decyduje się na układ z Macedonią, w zamian za to cedując Korynt, umożliwiając w ten sposób królowi Macedonii Antygonie Dosonowi dostęp do Peloponezu . Dlatego Aratos woli zaakceptować warunki macedońskie niż pozostawić dowództwo Ligi Achajskiej Kleomenie. Antigone tworzyły Alliance w 224 z Achajów, w Beoci , w Thessalians i Acarnans . Antygona zostaje nazwana ( hegemonem ) na całe życie i przystępuje do kampanii przeciwko Sparcie. Od 224 roku Macedończycy przybyli do Przesmyku Korynckiego, ale Sparta nadal utrzymała tę pozycję i dzięki temu zdołała zapobiec inwazji na Peloponez pomimo liczebnej niższości. Jednak Argos, lub ludzie rozczarowani, zauważyli, że Cleomena nie zlikwidowała długów, buntownicy. Bunt Argosa na jego tyłach zmusił Cléomène do porzucenia swoich pozycji, aby stłumić tę bunt.

Armia macedońska wkracza na Peloponez. Antigone zlecenia polowanie na Spartan z Argos, bierze Orchomene i Mantinea przed zimowania w Sicyone . Między 224 a 223 obie armie wykonały jedynie manewry drugorzędne, starając się uniknąć decydującej bitwy. W 223 Cléomène zajęła Megalopolis. Ponieważ jednak nie udaje mu się zmobilizować ludności na swoją korzyść, niszczy miasto. Kleomenes powrócił do praktyk wojskowych, które zniknęły z Grecji od początku III -go  wieku. Sukcesy te są jednak krótkotrwałe, ponieważ przeciwnicy Sparty mają wyraźną przewagę liczebną i finansową.

Porażka i wygnanie

Sojusz Grecki (Symmachia), który został utworzony przez Antygonę przeciwko Cléomène III, okazuje się bardzo skuteczny. W tym samym czasie jego wieloletni sojusznik Ptolemeusz III wycofał swoją pomoc Kleomène III.

Niemożność ewentualnego sojuszu między wszystkimi Grekami przeciwko głównemu wrogowi prowokuje jego klęskę pod Sellasią w 222 r. przeciwko oddziałom Antygony Doson i Ligi Greckiej. W rzeczywistości w 222 roku Kleomène został pokonany w bitwie pod Sellasją, która przeciwstawiła się armiom króla Macedonii Antygony III Dosona i króla Sparty , króla Sparty, Kleomène'a III . Siły Spartan zostają zmasakrowane. Antygona zdobywa Spartę, gdzie przywraca porządek sprzed reform Cléomène. W tym kontekście Cléomène zostaje zmuszona do opuszczenia Sparty i znajduje schronienie w Aleksandrii , licząc na pomoc Ptolemeusza III w odzyskaniu tronu. Jednak gdy umiera Ptolemeusz III, jego syn i następca Ptolemeusz IV Philopatôr zaniedbuje Cléomène i umieszcza go w areszcie domowym.

Przy współudziale przyjaciół Cléomène ucieka z aresztu domowego w 219 i wznieca bunt przeciwko suwerenowi Ptgide. Ponieważ nie otrzymał wsparcia od mieszkańców Aleksandrii, popełnił samobójstwo, aby uniknąć pojmania. W ten sposób zginął człowiek, który podbił prawie cały Peloponez i który jest opisywany jako ostatni wielki król Sparty. Następnie Antigone Dôsôn przywróciła tradycyjne instytucje, takie jak ephorate.

Jeśli Kleomena zawiodła, to częściowo z powodu nieredukowalnego sprzeciwu Aratos, ponieważ bez niego Achajowie woleliby hegemonię Sparty od powrotu Macedończyków na Peloponez . To konsekwencja patriotyzmu Aratosa, który nie chce widzieć nikogo innego niż on jednoczącego Peloponez. Co więcej, ze względów społecznych Aratos jest wrogo nastawiony do rewolucji spartańskiej. Innym powodem porażki Cléomène jest odmowa eksportu swojej rewolucji. Cléomène nie wiedziała, jak polegać na masach ludowych, które chciały tego rodzaju reformy. Można stwierdzić, że Cléomène nie jest prawdziwym rewolucjonistą, nie chciał zmieniać sytuacji społecznej na Peloponezie, a jedynie rozwijać potęgę swojego miasta.

Dziedzictwo

Panowanie Cléomène III naznaczone jest oczywistymi zmianami, poszło dalej niż Agis. Innowacji nie brakowało: wprowadzenie falangi typu macedońskiego, zniesienie eforatu, przywrócenie agôgè, nadanie obywatelstwa obcokrajowcom i periecom. Można powiedzieć, że cel główny i cele drugorzędne zostały w mniejszym lub większym stopniu osiągnięte, ale szybko doznaje przerwy w rozwoju. Cleomena nie miała środków finansowych, aby oprzeć się Macedonii.

W końcu podjął próbę rewolucji w Aleksandrii, gdzie schronił się, co spowodowało jego upadek, ponieważ później się zabił. Jego porażka będzie lekcją dla jego następców.

Historię Cléomène zna Polibiusz, który jednak jest mu wrogo nastawiony. Pisma Polibiusza mają za źródło Memoirs of Aratos. Livy widzi w Cléomène „pierwszego tyrana Lacédémona”. Plutarch napisał swoją biografię w swoich Żywotach równoległych w tym samym czasie, co Agis IV. Dwie postacie są umieszczone równolegle z Gracchi . Plutarch opowiada się za Cleomeną III, mimo że autor ten z pewną ostrożnością używa Phylarcha jako głównego źródła.

Można powiedzieć, że faszyści z XX -go  wieku byli zafascynowani idealnego wojownika Kleomenes III i jego zdolność do regeneracji organizmu pacjenta obywatelską. Jej polityka przemocy, w szczególności ta z zamachu stanu w 227 r. , mogła posłużyć za wzór dla aktorów politycznych pragnących przejąć władzę siłą. Z drugiej strony, teoretycy i marksistowscy aktorzy polityczni nie byli w stanie zintegrować Kleomene'a III ze swoim korpusem ideologicznym z powodu braku uniwersalności w ramach jego polityki reform społecznych.

W Żywocie Kleomeny III Plutarch mówi nam: „Trudno jest zmienić reżim bez przemocy i bez terroru”. To może skłonić nas do zastanowienia się nad wyrażeniem „konieczność tworzy prawo”. Podczas Terroru Robespierre bronił Sparty, która była dla niego przykładem tego pomysłu. Po przeczytaniu Rousseau, który wychwalał prawa Likurga, Robespierre oświadczył Zgromadzeniu w maju 1794 r.: „Sparta świeci jak błyskawica w ogromnej ciemności”.

Tetradrachmy z czasów panowania Kleomena

Ostatnia Agiades

┌────────> Cléonymos x Chilonis 1 │ │ │ └────> Léonidas II (régent -259--254 ; roi -254--235 ; déposé -243--241) x Cratésicleia │ | │ | ┌──> Eucleidas │ | │ │ └───────────> Cléomène III (-235--219) x Agiatis │ │ | └──> Chilonis 2 x Cléombrotos II (-243--241) | │ | | ┌──> Cléomène │ | │ │ └────────| │ │ | └──> Agésipolis | │ | └──> Agésipolis III (-219--215) │ Cléomène II (-370 - -309) │ | └────────> Acrotatos | │ │ └────> Areus (-309--264) | | │ └───────────> Acrotatos (-264--263) x Chilonis 1 | | │ └───────────> Areus II (décédé en -254) │ │ | └──> Cléombrotos II (-243--241) x Chilonis 2 | │ | | ┌──> Cléomène │ | │ │ └────────| │ │ | └──> Agésipolis | │ | └──> Agésipolis III (-219--215) | └────────> Archidamia x Eudamidas I

Uwagi i referencje

  1. Plutarch

Załączniki

Źródła

Bibliografia

Artykuły

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne