Zamek Gascon to szczególny rodzaj zamku, który znajduje się głównie w działach Gers i Lot-et-Garonne , zbudowany między XIII th i XIV th wieku. Wszystkie zamki Biskajskie „nie są objęte„ zamkami Gascon ”.
Gascon zamek reprezentuje ewolucję koncepcji wieży sali , albo przynajmniej jest nieco bardziej złożona forma. Charakteryzuje się prostymi liniami, niewielką powierzchnią w porównaniu do pionowej elewacji. Istotną cechą jest obecność dwóch stosunkowo wysokich kwadratowych wież (czasem tylko jednej).
Gascon zamek ma korpus główny, prostokątny lub kwadratowy w planie, zbudowany w konstrukcji średniej kamienia. Dość niewielkich rozmiarów (od 7 m do 20 m na stronę), ma znaczną wysokość, ze względu na nałożenie wewnętrznych poziomów, składających się z drewnianych podłóg. Każde piętro ma zwykle jedno pomieszczenie bez ściany poprzecznej. Górne kondygnacje grupują razem pokoje dzienne, wyposażone w minimum udogodnień: okna z murowanymi ławami, umywalki i szafki w grubości ścian, latryny, czasem kominki. Komunikację między piętrami zapewniają schody drewniane, rzadziej schody murowane. Parter ma kilka otworów, jeśli w ogóle, to służy jako magazyn prowiantu, być może mieszkanie dla małego garnizonu lub personelu domowego. Często na parterze nie ma drzwi: do zamku prowadzi pierwsze piętro, po drabinie lub wyjmowanej klatce schodowej, co stanowi jeden ze środków obrony.
Korpus główny flankowany jest pod dwoma kątami przez kwadratowe lub prostokątne wieże, często o dużej wysokości. Mogą działać jako wieże strażnicze lub wieże sygnalizacyjne, ale nie zapewniają skutecznej aktywnej obrony. Jako przedłużenie elewacji nie pełnią roli flankującej. Oprócz obecności obronne na korony i rzadkich łuczników lub luk , istnieje kilka obronne jak machikuły , breteches , etc. Zamek Gaskoński nie posiada ani lodowca , ani fosy, ani zewnętrznego ogrodzenia, które chroniłoby jego bezpośredni dostęp. Jego wewnętrzne drewniane podłogi i rama dachowa stanowią równie wiele słabych punktów. Co najwyżej chroni mieszkańców przed atakami uzbrojonych gangów, ale jego funkcja militarna pozostaje skromna. Z wyposażenia wnętrza i szkiców rzeźbionych dekoracji wydaje się oczywiste, że zamki te pełniły funkcję mieszkalną, podobnie jak zamek Sainte-Mère dla biskupa Lectoure .
Uczony Philippe Lauzun , autor studium w XIX th wieku na zamkach Gascon, widział linię obrony między angielskim i francuskim pozycjach podczas wojny stuletniej . Ta hipoteza została formalnie zakwestionowana przez Jacquesa Gardellesa . Żaden zamek nie zajmował strategicznej pozycji ani nie stanowił zagrożenia dla potencjalnych wrogów. Ale jest możliwe, że w niespokojnym okresie wojen francusko-angielskich, przed wojną stuletnią i podczas jej trwania, zamki zgrupowane na północy departamentu Gers i na południu Lot-et-Garonne służyły jako punkty obserwacyjne. .: zbudowane na grzbietach, z bardzo wysokimi wieżami, mogły szybko ostrzec sąsiadów o podejrzanym ruchu wojsk, za pomocą sygnałów pożarowych lub dymnych. Tę rolę strażnicy potwierdza również szereg toponimów: Lagardère , Le Gardès itp. Zamki położone z dala od grupy centralnej miały wówczas służyć do monitorowania i obrony określonych punktów. Ten całkowicie oryginalny model konstrukcyjny rozprzestrzeniłby się poprzez „kopiowanie”.
Ponadto Philippe Lauzun ustanowił połączenie między zamkiem Gascon a angielską wieżą pele (lub wieżą peel ), ufortyfikowanym domem o trzech lub więcej piętrach, z których tylko parter był sklepiony, a pozostałe piętra składały się z pięter. połączone wyjmowanymi schodami. Większość była używana jako wieże strażnicze i wieże sygnalizacyjne, ale służyły głównie jako rezydencja i prawdopodobnie jako schronienie przed najazdami. Budowa wież Pele rozciągała się między 1200 a 1700 rokiem . Duża liczba wież Pele znajdowała się w pobliżu granicy między Anglią a Szkocją . Lauzun przewidywał, że zamek Gascon mógł wywrzeć wpływ na architektów angielskich, ale nie można było tego zapewnić. Z drugiej strony wieżowiec dość dokładnie odpowiada definicji hali wieżowej : mocny dom bez wież (lub wieże wspornikowe), parter praktycznie ślepy, sale mieszkalne na nałożonych kondygnacjach. Pary zamek-sala Gascon i dom wieża-wieża Pele oferują zatem dość oczywistą równoległość.
Zamki Gascon na przestrzeni wieków przeszły wiele modyfikacji. Wiele z nich zniknęło lub pozostało w ruinach bez zbyt wielu modyfikacji (Sainte-Mère, Mansencôme, le Tauzia). Kilku widziało, jak ich wieże zostały wyrównane na poziomie głównego korpusu (Ampelle, Terraube, Plieux ...) lub zostały włączone do późniejszych konstrukcji (Terraube).
Zamki te to takie, które odpowiadają opisanej powyżej typologii, w całości lub w pierwotnej formie (wiele z nich mogło zostać później zmodyfikowanych lub powiększonych). Nie wszystkie zamki „Gaskonii” są „zamkami Gaskońskimi” w znaczeniu tu określonym.