Adam Kazimierz Czartoryski

Adam Kazimierz Czartoryski , 1793
przez Élisabeth Vigée Le Brun
kolekcji prywatnej Funkcje

Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Starosta Podolski

Tytuły szlacheckie

książę

Biografia

Narodziny	1 st grudzień 1734 Gdańsk
Śmierć	19 marca 1823(88 l.) Sieniawa
Pseudonim	Dantyszek
Narodowość	Republika Dwóch Narodów
Czynność	dramaturg, krytyk literacki, mecenas sztuki, dyplomata i polityk
Rodzina	Rodzina Czartoryskich
Tata	August Aleksander Czartoryski
Matka	Maria Zofia Czartoryska
Rodzeństwo	Izabela Lubomirska
Małżonka	Izabela Czartoryska
Dzieci	Maria Wirtemberska Konstanty Adam Czartoryski Adam Jerzy Czartoryski Zofia Czartoryska

Inne informacje

Partia polityczna	Familia
Stopnie wojskowe	Generał Feldmarszałek ( D )
Nagrody

Herb Pogoń Litewska

Adam Kazimierz Czartoryski , herbu Pogoń Litewska , urodzony1 st grudzień 1734w Gdańsku i zmarł dalej19 marca 1823w Sieniawie to polski książę, dramaturg, krytyk literacki, mecenas i polityk . Członek Komisji Edukacji Narodowej , współzałożyciel Towarzystwa Literackiego Polskiego, dyrektor Akademii szlacheckiego korpusu kadetów , mason .

Biografia

Adam Kazimierz Czartoryski jest synem Augusta Aleksandra Czartoryskiego i Marii Zofii Sieniawskiej . Jako arystokrata otrzymał doskonałe wykształcenie, pod kierunkiem m.in. francuskiego dyplomaty Louisa-Adriena Duperrona de Castera, któremu zawdzięczał wielką erudycję i wyrafinowaną kulturę oraz znajomość kilku języków.

W 1752 roku , w wieku osiemnastu lat, wyjechał na półtora roku na wielką europejską trasę koncertową. Studiował w Dreźnie , Brukseli i we Włoszech. Później, w 1755 r., Wyjechał do Wiednia, a w 1757 r. Ukończył „szkołę” w Anglii. Ta ostatnia podróż, podczas której poznaje Williama Murraya , jest najbardziej kształtująca. To właśnie w Anglii poznał filozofię, literaturę, prawo i teorię współczesnej polityki.

W 1756 roku, stał się - po ojcu - do starosty z Podola . W 1760 r. Był zastępcą prowincji ruskiej. Choć cieszył się dużą popularnością wśród szlachty, wolał życie intelektualisty od kariery politycznej. W 1761 r. Ożenił się z Izabelą , jedyną córką i spadkobierczynią ogromnego majątku Jerzego Flemminga . Działając w reformistycznej partii Familia , w 1763 r. Założył pismo Monitor, prekursora słynnego Monitor wydawanego pod auspicjami króla od 1764 r.

Po wyborze na tron polski Stanisława Augusta Poniatowskiego Czartoryski przybył do swojego obozu i zaangażował się w tworzenie elitarnej szkoły powołanej do szkolenia przyszłych dowódców wojskowych i polskich patriotów. Uosabia go Akademia Korpusu Podchorążych Szlachty, której Czartoryski zostaje dowódcą (dyrektorem) w 1768 r. Werbuje swoich nauczycieli i pisze do jej dwóch podręczników: Katechizm kadetów i Różne definicje poprzez pytania i odpowiedzi dla kadetów. Corps . Z jej inicjatywy szkoła posiada scenę teatralną.

Czartoryski jest autorem siedmiu utworów dramatycznych, z których najważniejszy - Mademoiselle à marier (1771) - jest bardziej znany z przedmowy o regułach kompozycji klasycystycznej i zasadzie trzech jednostek, niż z określonych wartości. Sam Czartoryski ma świadomość, że jest lepszym teoretykiem niż dramaturgiem. Jeśli zasady postulowane przez Czartoryskiego szybko okażą się anachroniczne w obliczu pełnego rozkwitu burżuazyjnego teatru w Polsce w kolejnych latach, to pozostają one dowodem erudycji uczonego arystokraty.

W 1773 roku Czartoryski wstąpił do Komisji Edukacji Narodowej . W 1785 r. Rozdzielają się drogi króla i Czartoryskich. Czartoryski udał się na emeryturę do swojej twierdzy w Puławach, gdzie zorganizował alternatywny ośrodek kultury w Warszawie, nazwany wkrótce „Atenami Polski”. Tam założył dużą bibliotekę i imponującą kolekcję dzieł sztuki. Przebywały tam regularnie główne osobistości ówczesnej elity intelektualnej. Założył też szkołę, w której uczą m.in. ekonomista Pierre Samuel du Pont de Nemours i matematyk Simon Antoine Jean L'Huillier .

Czartoryski opowiada się za reformami Wielkiej Sejmu i Konstytucji 3 Maja . Odmówił wstąpienia do konfederacji targowickiej i brał udział w różnych próbach zrzucenia jarzma cudzoziemca przez Polaków. Brał udział w misjach dyplomatycznych, ale bez spodziewanych efektów. Jego misja do Wiednia w 1792 r., Aby zdobyć przychylność Austrii i Prus w wojnie z Rosją, również zakończyła się niepowodzeniem. Po klęsce powstania kościuszkowskiego z 1794 r., Które było ukoronowaniem dla Rzeczypospolitej , Caryca Katarzyna skonfiskowała większość jej majątku i zażądała wysłania jej synów, Adama Jerzego i Konstantego Adama, do Petersburga .

Po zniknięciu Republiki Obojga Narodów z mapy Europy Czartoryski poświęcił się pracy naukowej i pozostał aktywny w Towarzystwie Przyjaciół Nauk . Jest mecenasem pracy Samuela Bogumiła Lindego nad pierwszym słownikiem języka polskiego.

W 1808 roku został mianowany feldmarszałek z Austrii (jego domeny zostały znalezione, w części, na terytorium nowo austriackiego). Jednak w czasie wojen napoleońskich pod pretekstem choroby odmówił sformowania polskiego legionu, który walczyłby po stronie Austrii.

W czasach Księstwa Warszawskiego był Marszałkiem Sejmu RP.

W 1812 r. Siedemdziesięcioośmioletni Czartoryski przekazał dzieciom swój majątek (25 miast i 450 wsi). Od 1815 r. Do śmierci w 1823 r. Przebywał na emeryturze w swoich majątkach, uprawiając listy.

Małżeństwo i potomkowie

Izabela Flemming daje jej dzieciom:

Teresa (1765-1780),
Maria Anna (1768-1854), żona księcia Louisa-Fryderyka Wirtembergii ,
Adam Jerzy (1770-1861), żonaty z Anną Zofią Sapiehą
Konstanty Adam (1773-1860) ożenił się z Anielą Radziwiłłem, następnie Marią Dzierżanowską
Zofia Czartoryska (1778-1837), żona Stanisława Kostki Zamoyskiego ,
Gabriela Konstancja (1780-1780)

Pochodzenie

Przodkowie Adama Kazimierza Czartoryskiego

32. Jerzy Czartoryski

16. Mikołaj Jerzy Czartoryski

33. Izabela Aleksandra Wiśniowiecka

8. Michał Jerzy Czartoryski

34. Joachim Korecki

17. Izabela Korecka

35. Anna Chodkiewicz

4. Kazimierz Czartoryski

18. Tomasz Olędzki

9. Joanna Weronika Olędzka

19. Anny Grzybowska

2. August Aleksander Czartoryski

40. Stanisław Daniłowicz

20. Mikołaj Daniłowicz (en)

41. Katarzyna Tarło

10. Jan Andrzej Morsztyn

21. Helena Uchańska

5. Izabela Elżbieta Morsztyn

44. George Gordon 1st of Huntly ( fr )

22. George II Gordon Huntly (en)

45. Lady Henriette Stewart

11. Lady Catherine Gordon z Huntly

46. Archibald Campbell

23. Lady Anne Campbell

47. Lady Anne Douglas

1. Adam Kazimierz Czartoryski

48. Prokop Sieniawski ( fr )

24. Adam Hieronim Sieniawski ( fr )

49. Anna Eufrozyna Chodkiewicz

12. Mikołaj Hieronim Sieniawski

50. Stanisław Rewera Potocki

25. Wiktoria Elżbieta Potocka

51. Zofia Kalinowska

6. Adam Mikołaj Sieniawski

52. Nicolas Christophe Radziwiłł

26. Alexandre Louis Radziwiłł

53. Elisabeth Eufemia Wiśniowiecka

13. Cecylia Maria Radziwiłł

54. Pompeo II użytkownika Strozzi

27. Lucrezia Maria Strozzi

55. Eleonora Guerrieri Gonzague

3. Maria Zofia Sieniawska

56. Stanisław Lubomirski

28. Jerzy Sebastian Lubomirski

57. Sophie Ostrogska

14. Stanisław Herakliusz Lubomirski

58. Mikołaj Spytek Ligęza (en)

29. Konstancja Ligęza

59. Zofia Krasińska (w)

7. Elżbieta Helena Lubomirska

60. Jan Opaliński

30. Piotr Opaliński

61. Barbara z Ostroroga Lwowska

15. Zofia Opalińska (pl)

31. Zofia Kostczanki

Uwagi i odniesienia

Odn. RKD
Piotr Morawski, " Adam Kazimierz Czartoryski, Polityk, dramatopisarz, teoretyk sztuki, literat " , w Encyklopediateatru.pl
" Adam Kazimierz Joachim Ambroży Marek Czartoryski " , w Internetowym Polskim Słowniku Biograficznym - ipsb.nina.gov.pl
Piotr Morawski, „ Adam Kazimierz Czartoryski, Polityk, dramatopisarz, teoretyk sztuki, literat ”
Lidia A. Zyblikiewicz, „ Adam Kazimierz Czartoryski. To on jako pierwszy określił Polskę mianem „karczmy zajezdnej” ” , on twojahistoria.pl ,2018
„ Adam Kazimierz Czartoryski - mecenas kultury i nauki ” , na stronie Muzeum Narodowego w Krakowie - mnk.pl

Bibliografia

Ojciec Felix, sj, książę Adam Czartoryski - przemówienie wygłoszone22 maja 1862w kościele w Montmorency z okazji corocznego nabożeństwa dla polskich emigrantów zmarłych we Francji , Paryż, Dillet, 1862, 116 s.

Zobacz też

Powiązane artykuły

Dokumentacja urzędowa :