Tonga szlachta stanowi arystokratyczną klasę , bardzo małe i głównie dziedziczny w Królestwie Tonga , Polinezji stanie . Ukształtowała go długa historia rozwarstwienia społecznego, potem specyfika zjednoczenia królestwa w XIX wieku, ale także dostosowanie go do szlacheckich tytułów inspirowanych przez Brytyjczyków .
Tonga od wieków była rządzona przez wodzów posiadających niemal absolutną władzę. Od lat trzydziestych XIX wieku do początku lat pięćdziesiątych XIX wieku archipelag Tonga został zjednoczony, poprzez sojusze i podboje, pod zwierzchnictwem wielkiego wodza Ha'apai , Taufa'ahau, nawróconego na chrześcijaństwo i przybierając imię George Tupou I er . Ustanowiwszy swoją władzę, ogłosił edykt emancypacyjny, znosząc to, co nazywał „ pańszczyzną ” i znacznie ograniczając uprawnienia wodzów wobec poddanych. Pod koniec lat sześćdziesiątych XIX wieku poprosił australijską misjonarkę Shirley Baker , która została jego uprzywilejowanym doradcą, o przygotowanie konstytucji dla nowego królestwa, którego ogłosił monarchą . Z pomocą Sir Henry'ego Parkesa , premiera Nowej Południowej Walii , Baker opracował konstytucję, którą przedstawił królowi. Król zatwierdził tekst i przedłożył go swojemu parlamentowi , który go przyjął4 listopada 1875. Tonga miała teraz konstytucję - dziś najstarszą nadal obowiązującą w każdym kraju Oceanii .
Konstytucja uczestniczyła w formalizacji szlachty Tonga. A zatem szlachta składała się z dwudziestu wielkich wodzów, mianowanych przez króla na dożywotnich członków Zgromadzenia Narodowego i obdarzonych dziedzicznym tytułem szlacheckim. Wśród wodzów Tongatapu wyznaczono dziewięciu szlachciców , pięciu z Ha'apai , czterech z Vava'u , jeden z Niuafo'ou i jeden z Niuatoputapu . Król nie mógł usunąć tych szlachciców z ich urzędów ustawodawczych, z wyjątkiem przypadków zdrady , ani powołać dodatkowych szlachciców do zgromadzenia, chyba że na prośbę ludu. Dwudziestu szlachta siedziała w Zgromadzeniu, wraz z dwudziestoma pospolitszych deputowanych wybieranych w powszechnych wyborach męskiej.
Tytuły szlacheckie były odtąd dziedziczne, zgodnie z prostą zasadą męskiego primogenitury. Zasada ta stanowiła konsekwentną modyfikację zwyczajowych praktyk; do tego czasu tytuły wodzów były przypisywane przez samych wodzów po śmierci jednego z nich jednemu z zalotników. Ponieważ ten zwyczaj generował konflikty zbrojne w poprzednich dziesięcioleciach, król miał nadzieję zagwarantować stabilność, zastępując ją praktyką opartą na sztywnej pewności. Tytuły wodzów, które nie były związane z nowymi tytułami szlacheckimi, nie zostały zniesione, ale ich prestiż i ich autorytet były odtąd mniejsze niż szlachty. Z prawnego punktu widzenia ich status nie różnił się już od statusu zwykłych ludzi. Ponadto nowe tytuły szlacheckie były związane z tytułami ziemskimi. Cała ziemia w królestwie była własnością króla, który nadał ziemię ( tofiʻa ) dwudziestu szlachcicom.
Niektórzy z tych wczesnych dwudziestu szlachciców byli Chińczykami , wodzami bardzo wysokiej rangi z urodzenia, z bliskimi powiązaniami rodzinnymi z dynastią Tu'i Tonga , pierwszą wielką dynastią najwyższych wodzów Tonga, której początki sięgają X wieku. Inni nie byli spadkobiercami największych tytułów wodzów, ale wodzami niższej rangi, dowodzącymi dużą populacją, z której życzliwością król musiał się pogodzić.
Z biegiem czasu liczba dziedzicznych tytułów szlacheckich wzrosła, osiągając dziś trzydzieści trzy. (George Tupou I wyznaczył dziesięciu dodatkowych arystokratów w 1880 r., George Tupou II mianował dwóch innych, a Salote Tupou III jeszcze jednego). W odpowiedzi na ten wzrost, poprawka do konstytucji z 1914 r. Stanowiła, że żadna szlachta nie może już zasiadać w zgromadzeniu; wybierali spośród siebie siedmiu arystokratów, którzy ich reprezentowali. Liczba posłów wybieranych przez lud zmniejszyła się w ten sposób do 7. Dziś trzydziestu trzech szlachciców wybiera dziewięciu swoich rówieśników, którzy reprezentują ich w Zgromadzeniu, obok siedemnastu przedstawicieli ludu wybranego w wyborach powszechnych.
Zgodnie z Konstytucją tylko mężczyźni mogą dziedziczyć tytuły szlacheckie - chociaż kobieta może zostać królową. Wcześniej było możliwe (choć rzadko), że kobieta mogła osiągnąć tytuł bardzo wpływowego przywódcy; Oceanolog i politolog Kerry James argumentuje, że „praktyka pozwalająca tylko mężczyznom na dziedziczenie tytułów szlacheckich potwierdziła męskie uprzedzenia wyraźnie wpisane w praktyki przywódcze Tonga, ale dodatkowo odzwierciedlało potrzebę dostrzeżoną przez Tupou Iera, pod wpływem jego szefa doradczyni misjonarki metodystów Shirley Baker , aby dostosować się do europejskich idei tego, co powinno być nowoczesną monarchią konstytucyjną ”.
W lipiec 2008Król George Tupou V wprowadził nową praktykę tworzenia niedziedzicznych tytułów szlacheckich, nadawanych pospólstwu, Tongańczykom, a nawet obcokrajowcom za usługi świadczone na rzecz kraju. Rząd uważa, że monarcha ma tę prerogatywę na mocy artykułu 44 Konstytucji, który pozwala królowi nadawać „tytuły honorowe”. Ci nowi szlachcice mogą głosować wśród szlachty w wyborach parlamentarnych i (od 2017 r.) Mogą być wybierani na posłów reprezentujących szlachtę. Żadna kraina nie jest związana z tymi tytułami.
Terytorium królestwa jest podzielone na ziemie przydzielone szlachcie. Każdy mężczyzna z Tonga otrzymuje kawałek ziemi od szlachcica, na którego ziemiach zamieszkuje. Każdy szlachcic, jako wielki wódz terytorium ( tofiʻa ), skupiającego kilka wiosek, musi dbać o dobro podległych mu plebsu . Ich obowiązkiem jest odpowiadanie na pytania i spełnianie oczekiwań. Szlachcic prowadzi comiesięczne spotkania w swoim tofiʻa , otrzymuje raporty z działań wioski, popiera wszystkie projekty i zarządza rozwiązywaniem problemów.
Oczekiwany szacunek ludu do szlachty przejawia się w szczególności w języku, przy użyciu określeń i wyrażeń specyficznie używanych przez pospólstwa zwracającego się do szlachcica.
Trzydzieści trzy tytuły dziedzicznej szlachty są następujące. Ich zwolennicy nazywani są „ Lordem ” (przyjęcie terminu brytyjskiego), a po nich następuje ich tytuł. W ten sposób Siale ʻAtaongo Kaho został Lordem Tu'ivakano, kiedy odziedziczył ten tytuł po swoim ojcu w 1986 roku. Jedenaście z tych tytułów należy obecnie do członków rodziny królewskiej. Trzy tytuły są wolne, a dwie osoby mają jednocześnie dwa tytuły (Tupoutoʻa / ʻUlukalala i Kalaniuvalu / Fotofili).
Kiedy tytuł staje się nieważny w następstwie śmierci szlachcica bez prawowitego pochodzenia, tytuł wraca do Korony, która przenosi go, zwykle na członka rodziny zmarłego. Niemniej jednak tytuł może pozostać nieobsadzony przez kilka lat.
Lord może zostać awansowany na barona . Obecnie tylko jeden pan ma tytuł barona, jest nim Lord Fielakepa, któremu król nadał ten tytuł wLuty 2008, z okazji jego nominacji do Tajnej Rady na Prawnego Lorda . Pierwszym szlachcicem, który uzyskał tytuł barona, był Alipate Tupou, Lord Vaea , dla którego król Taufaʻahau Tupou IV stworzył tytuł wCzerwiec 1970, nadając mu imię Baron Vaea i tym samym podnosząc go do rangi wyższości nad wszystkimi innymi szlachcicami (z wyjątkiem członków rodziny królewskiej).
Ziemie związane z trzydziestoma trzema tytułami szlacheckimi są podzielone na okręgi wyborcze, odpowiadające grupom wysp tworzących państwo. Szlachta wybiera swoich przedstawicieli spośród swoich rówieśników w swoim okręgu wyborczym. Przed 2010 rokiem szlachta mogła głosować - i otrzymywać głosy - w kilku okręgach; nowelizacja ordynacji wyborczej, obowiązująca od wyborów parlamentarnych w listopadzie 2010 r. , przewiduje, że każdy szlachcic może być zarejestrowany tylko w okręgu wyborczym, w którym wykonuje swoje prawo wyborcze i w którym może zostać wybrany na zastępcę. Obecnie czternaście tytułów dziedzicznej szlachty jest związanych ze wspólnym okręgiem wyborczym Tongatapu i ʻEua , wybierając trzech posłów; ośmiu w okręgu Vavaʻu , wybierając dwóch posłów; siedmiu w Ha'apai , wybierając dwóch posłów; i cztery do wspólnego okręgu wyborczego Niuatoputapu i Niuafoʻou („Niuas”), wybierając posła.
Tytuł | Data podniesienia tytułu do rangi szlachty | Obecne gospodarstwo | Rodzina królewska ? | Zastępca? (po wyborach w 2010 roku ) |
Okręg wyborczy |
---|---|---|---|---|---|
Lavaka | Lavaka: 1875 | Jego Królewska Mość Król Tupou VI | Tak ; Król | Nie | Tongatapu |
Tupoutoʻa i ʻUlukalala |
Tupoutoʻa: 1924 ʻUlukalala: 1875 |
JKW Książę Siaosi Manumataongo ʻAlaivahamamaʻo ʻAhoʻeitu Konstantin Tukuʻaho | Tak ; książę koronny (najstarszy syn króla) | Nie | Haʻapai (dla Tupoutoʻa) Vavaʻu (dla ʻUlukalala) |
Ata | 1875 | JKW Książę Viliami ʻUnuaki-ʻo-Tonga Mumui Lalaka-Mo-e-ʻEiki Tukuʻaho | Tak ; młodszy syn króla | Nie | Tongatapu |
Tuʻipelehake | 1875 | HSH Prince Viliami Tupoulahi Mailefihi Tukuʻaho | tak | Nie | Haʻapai |
Tungi | 1875 | HSH Prince Tungi | tak | Nie | Tongatapu |
Tuita | 1880 | ? | tak | Nie | Vavaʻu |
Kalaniuvalu & Fotofili | Kalaniuvalu: 1875 Fotofili: 1875 |
? | tak | Nie | Tongatapu (dla Kalaniuvalu) Niuas (dla Fotofili) |
Fusituʻa | 1880 | Mataʻiʻulua 'i Fonuamotu | Nie | tak | Niuas |
Fakafanua | 1875 | ? | tak | tak | Haʻapai |
Tuʻivakano | 1875 | Siale ʻAtaongo Kaho | Nie | Tak ; Premier | Tongatapu |
Fakatulolo | 1880 | ? | Nie | Nie | Vavaʻu |
Tuʻi Haʻangana | 1875 | Havea Tuʻihaʻangana | Nie | Nie | Haʻapai |
Nuku | 1875 | ? | Nie | Nie | Tongatapu |
Maʻafu | 1875 | Siosaia Lausiʻi | Nie | Tak ; Minister ds. Ziemi, Zasobów Naturalnych, Środowiska i Zmian Klimatu | Tongatapu |
Fielakepa | 1880 | ? | Nie | Nie | Tongatapu |
Fulivai | 1880 | ? | Nie | Nie | Vavaʻu |
Malupo | 1875 | ? | Nie | Nie | Haʻapai |
Tuʻiʻafitu | 1875 | Tonga Tuʻiʻafitu | Nie | tak | Vavaʻu |
Tuʻi Haʻateiho | 1880 | Viliami Veasiʻi Veikune | Nie | tak | Haʻapai |
Niukapu | 1875 | ? | Nie | Nie | Haʻapai |
Lasike | 1894 | ? | Nie | tak | Tongatapu („Eua) |
Tangipa | 1880 | ? | Nie | Nie | Niuas |
Tuʻilakepa | 1880 | Malakai Fakatoufifita | Nie | tak | Vavaʻu |
Vaea | 1875 | ʻAlipate Tuʻivanuavou Vaea | Nie | Tak ; Minister Rolnictwa, Żywności, Leśnictwa i Rybołówstwa | Tongatapu |
Veikune | 1903 | ? | tak | Nie | Vavaʻu |
Vahaʻi | 1880 | ? | tak | Nie | Tongatapu |
Veʻehala | 1875 | ? | Nie | Nie | Tongatapu |
Luani | 1875 | ? | Nie | Nie | Vavaʻu |
Maʻatu | 1875 | pusty | - | - | Niuas |
ʻAhomeʻe | 1875 | pusty | - | - | Tongatapu |
Fohe | 1880 | pusty | - | - | Tongatapu |
Inwestycje w niedziedziczną szlachtę są nowe w Tonga, pierwsze zostały przyznane w 2008 roku. Ich zwolennikami są oficjalnie Life Peers ( dożywotni rówieśnicy ), termin zapożyczony od brytyjskiej szlachty. Pierwszy, który uzyskał ten tytuł, nadany w rlipiec 2008przez króla George'a Tupou V byli Tevita Poasi Tupou (były sędzia i były minister sprawiedliwości), Ramsay Robertson Dalgety (brytyjski, były sędzia Sądu Najwyższego Tonga) oraz Taniela Tufui , były sędzia i członek wyższej administracji. Tevita Tupou został Lordem Tupou z Kolofoʻou; Ramsay Dalgety, Lord Dalgety of Sikotilani Tonga; i Taniela Tufui, Lord Tufui of Talaheu. Ponadto wszystkie trzy zostały nazwane (z Lordem Fielakepa, dziedziczny szlachetny) pod Prawniczych Lordów ( Lords prawne ), stworzony na tę okazję, a także zapożyczone z Wielkiej Brytanii. Jako prawni lordowie byliby pierwszymi czterema członkami nowo utworzonego Komitetu Sądownictwa Tajnej Rady , doradzając królowi w wykonywaniu jego władzy sądowniczej.
Lord Tupou, Lord Dalgety i Lord Tufui mogli głosować w okręgach wyborczych szlachty w wyborach parlamentarnych listopad 2010. Pierwsze dwa trafiły do okręgu Tongatapu, a Lord Tufui do okręgu Haʻapai.
Plik 30 grudnia 2010, król wyznaczył trzech nowych parów życiowych : Feleti Sevele , byłego premiera, który został Lordem Sevele z Vailahi; Dr Viliami Tangi , były wicepremier i minister zdrowia, który został lordem Tangi z Vaonukonuka; oraz Afuʻalo Matoto , były minister finansów, który został lordem Matoto z Tuʻanekivale.
Plik 4 stycznia 2011nadano dwa dodatkowe tytuły, zwiększając ich liczbę do ośmiu - a tym samym ogólną liczbę tytułów szlacheckich w kraju do czterdziestu jeden. Sonatane Tuʻa Taumoepeau-Tupou , były ambasador przy ONZ , został mianowany Lordem Taumoepeau Tupou z Toula i Kotu; a Ratu Joni Madraiwiwi , były wiceprezydent Republiki Fidżi i wielki przywódca fidżyjskiej arystokracji, został Lordem Madraiwiwi Tangatatongą.
Lista życiowych rówieśników w życiulistopad 2017
Tytuł i imię |
Data wyniesienia do szlachty | Okręg wyborczy | Prawny Lord? | Narodowość pochodzenia | Poprzednia funkcja |
---|---|---|---|---|---|
Lord Dalgety z Sikotilani Tonga Ramsay Robertson Dalgety |
lipiec 2008 | Tongatapu | tak | brytyjski | Sędzia Sądu Najwyższego Tonga |
Lord Tupou z Kolofoʻou Tevita Tupou |
lipiec 2008 | Tongatapu | tak | Tonga | Wicepremier; Ministerstwo Sprawiedliwości; Prokurator Generalny; sędzia |
Lord Sevele użytkownika Vailahi Feleti Sevele |
grudzień 2010 | Tongatapu | Nie | Tonga | Premier |
Lord Tangi z Vaonukonuka Viliami Tangi |
grudzień 2010 | Vavaʻu | Nie | Tonga | Wicepremier; minister zdrowia |
Lord Matoto z Tuʻanekivale Afuʻalo Matoto |
grudzień 2010 | Vavaʻu | Nie | Tonga | Minister Finansów |
Byli przez całe życie rówieśnicy (zmarli)
Tytuł i imię |
Data wyniesienia do szlachty | Data śmierci | Okręg wyborczy | Prawny Lord? | Narodowość pochodzenia | Poprzednia funkcja |
---|---|---|---|---|---|---|
Lord Tufui of Talaheu Taniela Tufui |
lipiec 2008 | 19 kwietnia 2016 r | Haʻapai | tak | Tonga | wysoki urzędnik; sędzia |
Lord Taumoepeau Tupou z Toula i Kotu Sonatane Tuʻa Taumoepeau-Tupou |
styczeń 2011 | 13 sierpnia 2013 | Vavaʻu | Nie | Tonga | Dyplomata |
Pan Madraiwiwi Tangatatonga Ratu Joni Madraiwiwi |
styczeń 2011 | 29 września 2016 r | ? | Nie | fidżi | Wiceprezydent Fidżi |