Menażeria to zabytkowy obiekt, utrzymywania i prezentowania zwierząt dzikich i egzotycznych, w niewoli pod opieką człowieka, a zatem poprzednika w nowoczesnym ogrodzie zoologicznym . Termin ten został po raz pierwszy użyty w XVII -tego wieku w Francji , początkowo za zarządzanie gospodarstwie lub zwierząt domowych, a później odnosić głównie arystokratycznej lub królewską kolekcję zwierząt (np Królewski Ménagerie Versailles ). „ Encyklopedia metodyczna W 1782 r. Po francusku określa menażerię jako „zakład luksusu i ciekawości”. Później termin ten odnosił się nawet do wędrownych kolekcji zwierząt, które wystawiały dzikie zwierzęta na targach w całej Europie i obu Amerykach .
Najczęściej menażeria była połączona z dworem arystokratycznym lub królewskim i dlatego znajdowała się w ogrodzie lub parku pałacowym. Arystokratyczne menażerie należy odróżnić od późniejszych ogrodów zoologicznych, ponieważ zostały założone i były własnością arystokratów, których zamiarem nie był przede wszystkim interes naukowy i edukacyjny. Ci arystokraci chcieli zilustrować swoją władzę i bogactwo, ponieważ egzotyczne zwierzęta , żywe i aktywne, były rzadkie, bardzo trudne do zdobycia i bardzo drogie w utrzymaniu.
Okres średniowiecza i renesansuJuż w średniowieczu kilku władców w całej Europie utrzymywało menażerie na swoich królewskich dworach.
Przykład najstarszy że cesarza Karola do VIII p wieku . W trzech menażeriach w Akwizgranie , Nijmegen i Ingelheim , położonych w miastach obecnie w Niemczech i Holandii , mieszkały słonie (pierwsze widoczne w Europie od czasów Cesarstwa Rzymskiego ), małpy , lwy , niedźwiedzie , wielbłądy , jastrzębie i mnóstwo egzotycznych ptaków . Karol Wielki otrzymał egzotyczne zwierzęta do swojej kolekcji jako prezenty od ważnych władców Afryki i Azji . W 797 The kalifa z Bagdadu , Harun ar-Raszid (763-809) przedstawił Karol z słonia azjatyckiego o nazwie Abul-Abbas ( ojciec Lew w języku arabskim). Gbur przybył na1 st lipca 802w rezydencji cesarza w Akwizgranie . Przeżył do810 czerwca.
Nawet William the Conqueror (1027-1087) był właścicielem małej menażerii królewską po podboju Anglii w 1066 roku na jego rezydencji w Woodstock , Oxfordshire , zaczął kolekcję egzotycznych zwierząt. W 1129 roku jego syn Henryk I st (1068-1135) zamknął obszar Woodstock kamiennymi ścianami i powiększył kolekcję, która obejmowała w szczególności lwy, lamparty , rysie , wielbłądy , sowy i jeżozwierze . Około 1108 r. Ten król Anglii, który został panem Księstwa Normandii , ofiarował Caen , aby podziwiać nowych poddanych, zebranie ciekawych zwierząt: najpierw lamparta, potem lwa, rysia, wielbłąda i inny struś .
Najbardziej znaną kolekcją zwierząt w średniowiecznej Anglii była Tower of London Menagerie, której początki sięgają 1204 roku i która na sześć wieków stała się Królewską Menażerią Anglii. Został założony przez króla Johna Landlessa (1166-1216), który panował nad Anglią od 1199 do 1216 roku i znany jest w tamtych czasach jako schronienie dla lwów i niedźwiedzi . Henryk III (1207-1272) otrzymał w 1235 roku trzy lamparty jako prezent ślubny od cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Fryderyka II (1194-1250) . Najbardziej spektakularnymi wczesnymi przybyszami były niedźwiedź polarny i słoń . W ten sposób Henryk III uzyskał od króla Norwegii w 1251 roku niedźwiedzia polarnego, który był regularnie trzymany na smyczy, aby łowić pożywienie w Tamizie , aw 1255 roku otrzymał od Saint-Louis (1214-1270) słonia przywiezionego w 1254 roku z krucjaty w Ziemi Świętej . W 1264 roku zwierzęta przeniesiono na wał, który przemianowano na Tower of Lions , w pobliżu głównego zachodniego wejścia do Tower of London . Budynek ten składał się z rzędów klatek z łukowymi wejściami, zamkniętymi za bramami. Składały się z dwóch pięter i wydaje się, że zwierzęta korzystały z górnych klatek w ciągu dnia i były przenoszone na niższe piętro w nocy. The Royal menażerii w Tower of London było otwarte dla publiczności, z XVI -tego wieku , za panowania Elżbiety I re (1533-1603).
W pierwszej połowie XIII -go wieku , cesarz Fryderyk II z Hohenstaufen miał trzech stałych menażerie Włochy, Melfi w regionie Basilicata , w Lucera w Apulii i Palermo na Sycylii . W 1235 r. Cesarz rzymski Fryderyk II ustanowił na swoim dworze w południowych Włoszech „pierwszą wielką menażerię” w Europie Zachodniej . Wystawiano tam słonia, niedźwiedzia polarnego , żyrafę , lamparta , hieny , lwy , gepardy , wielbłądy i małpy , ale cesarz był szczególnie zainteresowany ptakami i przestudiował je na tyle, aby napisać kilka autorytatywnych książek na ten temat .
Pod koniec XV -go wieku , w okresie renesansu , włoskiej arystokracji i bogatych patrycjuszy duchowni, byli później zaczął zbierać egzotyczne zwierzęta w ich rezydencji na obrzeżach miast. Jest to przypadek Medici , który założył kolekcję zwierząt dzikich w Florencji w Toskanii w XV -go wieku . Laurent Wspaniałego (1449-1492) przyniósł jej szczyt przez wykazując żyrafę , z żyrafa Medici oferowanego przez sułtana z Egiptu w 1486. Jego kolekcja również zawarte lamparty myśliwskie , lwy , tygrysy , niedźwiedzie , o słoniach i dzików . Jego syn, papież Leon X (1475-1521) rozwinął menażerię w Watykanie .
Menażeria król Manuel I st Portugalii (1469-1521), w zamku Ribeira w Lizbonie , powstała na początku XVI -go wieku i była popularna w Europie , ze względu na ogromną pachyderms że Manuel I st on używany do importowania z Indii , jak słonia Hanno i nosorożec Dürer znany jako dar dla papieża Leona X . Król Manuel I najpierw pomógł kolekcję papieską wysyłając swoje własne zwierzęta menażerii, jak słoń w 1514 i nosorożca na koniec 1515 roku But roku, nosorożec wysyłane z Portugalii do Rzymu zginęli na morzu off z Genui , na początku 1516, kiedy statek, który go przewoził, zatonął. Słoń Hanno zmarł w Rzymie w 1516 roku.
W krajach germańskich, menażerie arystokratyczne mnożyć w drugiej połowie XVI -go wieku . W Saksonii The książę elektor August I (1526-1586) założył menażerię w Dreźnie w 1554. Przyszły Maksymiliana II (1527-1576), cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego , który panował między 1564 i 1576 roku, założył trzy zbiory zwierząt na Zamek Ebersdorf w 1552 r., Na Zamku Praskim w 1558 r. I na Zamku Neugebäu w 1564 r. To samo uczynił w tym czasie Grave Land of Hesse w Cassel .
Rola zwierząt w ogrodach włoskich willi wzrosły na koniec XVI -tego wieku i początku XVII -tego wieku , którą Villa Borghese w Rzymie był niezwykły symbol. Kardynał Scipione Borghese (1576-1633) postanowił w latach 1608-1628 zbudować w Rzymie willę, która wraz z ogrodami stanie się wspaniałym miejscem dla zbiorów artystycznych , botanicznych i zoologicznych .
Wersal i jego dziedzictwoW XVII -tego wieku , gdy ptaki egzotyczne i małe zwierzęta były uroczyste ozdoby do zwracania uwagi na dworze Francji ; na lwy i innych dużych zwierząt trzymano głównie uczestniczą w programach bojowych. Zbiory rosły i coraz więcej stałych instalacji powstawały w latach sześćdziesiątych XVII wieku, kiedy Ludwik XIV (1638-1715) zbudował dwie nowe menażerie: jedną w Vincennes , obok zamku na wschodzie Paryża , i bardziej rozbudowaną, która miała stać się wzorem dla menażerii w całej Europie, w Wersalu , w miejscu królewskiej loży myśliwskiej, dwie godziny powozem (autokarem) na zachód od Paryża .
Około 1661 roku zbudował w Vincennes menażerię „okrutnych” bestii, które miały organizować walki. Wokół prostokątnego dziedzińca dwupiętrowy budynek z balkonami umożliwiał widzom oglądanie sceny. Te zwierzęta były trzymane na parterze, w komórkach sąsiadujących dziedziniec i miał małe obudowy na zewnątrz, gdzie mogli wziąć trochę ruchu. W Vincennes , lwy , tygrysy i lamparty były trzymane w klatkach, w amfiteatrze, gdzie król mógł bawić odwiedzenie dworzan i dygnitarzy z krwawych bitew. Na przykład w 1682 r. Perski ambasador cieszył się widowiskiem śmiertelnej walki królewskiego tygrysa ze słoniem .
Podczas XVII th wieku , kiedy Versailles Palace został zbudowany w Francji , Ludwika XIV wzniesiono również menażerię w parku pałacu. Królewska menażeria Wersalu , zarezerwowana dla egzotycznych, rzadkich i ciekawskich zwierząt, musiała być czymś zupełnie innym niż menażeria w Vincennes. Został zbudowany za namową architekta Louisa Le Vau w latach 1662-1664. Większość z nich została zbudowana w 1664 roku, kiedy zainstalowano pierwsze zwierzęta , chociaż wyposażenie wnętrza ukończono dopiero w latach 1668-1670. Położony w południowo-zachodniej części parku, był to pierwszy duży projekt Ludwika XIV w Wersalu i jeden z wielu domów rozrywki, które stopniowo budowano wokół pałacu. Reprezentował pierwszą menażerię w stylu barokowym . Główną cechą barokowych menażerii był ich kolisty układ, pośrodku którego stał piękny pawilon. Wokół tego pawilonu znajdował się dziedziniec prowadzący na zewnątrz, gdzie znajdowały się wybieg i klatki. Każda zagroda miała z tyłu dom (stajnię lub stajnię) dla zwierząt i była otoczona z trzech stron ścianami. Od frontu do pawilonu były tylko bramy.
Walki zwierząt ustały około 1700 r. W Vincennes , miejsce wyszło z użycia, a zwierzęta wraz z innymi osiedlono w Wersalu. W tym czasie lwy , lamparty i tygrysy z królewskiej menażerii w Vincennes zostały przeniesione do Wersalu, gdzie umieszczono je w nowo zbudowanych zagrodach z żelaznymi prętami z przodu.
Ta konkretna firma kamieniem milowym w tworzeniu warunkach hodowlanych ciekawość i został naśladować, do pewnego stopnia, całej Europie od końca XVII do XX wieku . Królowie, książęta i ważni panowie budowali takie menażerie we Francji (Chantilly od 1663), w Anglii (Kew, Osterley), w austriackich Niderlandach ( Beloeil , Laeken ), w Zjednoczonych Prowincjach ( Het Loo Palace od 1672 do 1748 ), w Portugalii (Pałac Belém w 1726 r. , Quelez ok. 1780 r.), w Hiszpanii (Madryt w 1774 r.) i Austrii ( Belvédère w 1716 r., Schönbrunn w 1752 r.) oraz na ziemiach germańskich po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej (1618- 1648), a następnie przebudowę. Fryderyk Wilhelm I st (1620-1688), elektor pruski , wyposażone Potsdam menażeria około 1680. elektora Palatynatu , książę Regent Westfalii i wielu innych przestrzegane. Płaszczyzna promieniowa jest prawdopodobnie przeznaczony na budowę warunkach hodowlanych zamieszkania Orangebourg Wielki elektor pruski (w 1702 roku, po Fryderyk I st (1657/13) zostanie koronowany na króla), zamek w Karlsruhe margrabiego z Baden - Durlach (w 1715 roku -1718) i przyjemny zamek księcia weimarskiego (około 1730).
Ten projekt został przyjęty przez wielu innych monarchów w całej Europie, zwłaszcza przez monarchię Habsburgów w Austrii . W 1752 r. Cesarz Franciszek I, pierwszy cesarz rzymski (1708-1765), wzniósł swoją słynną menażerię barokową w parku Zamek Schönbrunn pod Wiedniem . Pierwotnie była to tylko prywatna menażeria na dziedzińcu, została otwarta dla ogółu społeczeństwa dopiero w 1779 roku. Początkowo była dostępna tylko dla „ludzi ubranych z szacunkiem”.
Kolejna arystokratyczna menażeria została założona w 1774 roku przez króla Hiszpanii Karola III (1716-1788) na ziemi, która była częścią ogrodów pałacu Buen Retiro w Madrycie .
Podczas XVIII -tego wieku , wydaje się być Jerzy II Hanowerski (1683-1760), który wpadł na pomysł płacenia publicznego otwarcia menażerii w Tower of London . W 1754 roku zwiedzający mogli oglądać kolekcję zwierząt w Tower of London za opłatą; wtedy cena wstępu wynosiła trzy pensy czyli dostawę kota lub psa do karmienia lwów . Lista zwierząt w zbiorach w końcu XVIII -go wieku , zwłaszcza zawarte lwy , że tygrysy , że niedźwiedzie i hieny .
Ale arystokratyczne menażerie nie opierały się tylko na francuskim modelu architektonicznym . Zatem później, niektóre stały się również menażerie w stylu ogrodów angielskich , takich jak menażerii króla Prus , Fryderyka Wilhelma III (1770/40). Oryginalna menażeria znajdowała się na wyspie na Haweli między Berlinem a Poczdamem : Peacock Island ( Pfaueninsel ) w Berlinie-Wannsee . W 1802 roku zbudowano dom i zagrodę dla bawołów i jeleni . W 1822 roku słynny ogrodnik - ogrodnik krajobrazowy Peter Joseph Lenné przekształcił Peacock Island , przeprojektowując nowy ogród i zrewidował projekt królewskiej menażerii w tym ogrodzie . We współpracy z architektem Martinem Rabe zaprojektowano inne obiekty dla zwierząt i dodano je do zagrody zbudowanej w 1802 roku. Królewska menażeria na Pawiej Wyspie obejmowała domek dla ptaków , staw z ptactwem wodnym, jamę dla niedźwiedzi , domek dla małp i wybieg dla kangurów , lam , jelenie i bawoły wodne .
Jednak pasja wielu książąt do trzymania egzotycznych zwierząt z czasem osłabła. Ponadto, wraz z powstaniem burżuazji , menażerie dworu królewskiego lub cesarskiego zostały stopniowo wyparte przez publiczne ogrody zoologiczne, które zajęły ich miejsce.
W XIX -tego wieku , arystokratyczne menażerie zostały zastąpione przez zoo nowoczesnych z ich podejścia naukowego i edukacyjnego. Przez kolejne stulecie menażeria Buen Retiro będzie stanowić hiszpańską instytucję zoologiczną, która będzie poprzedniczką nowoczesnych instalacji Akwarium Zoo w Madrycie , przeniesionych w 1972 roku do Casa de Campo. Obecnie jedyne arystokratycznej menażeria jest Schönbrunn, ale XX th century , zmienił swoją nazwę w 1924 roku, aby stać się Tiergarten ( „ogród zwierzę”) Schönbrunn i przekształcony w zoo nowoczesnego z naukowego, edukacyjnego i charakter orientacji ochrony . Ze względu na swoją ciągłość miejsce ze starym barokowym menażerii ustanowioną w średniowiecznej tradycji kolekcji dzikich zwierząt książąt i królów, Zoo Schönbrunn w Wiedniu jest często uważany za najstarszy ogród zoologiczny na świecie.. Chociaż większość starych barokowych ogrodzeń została wymieniona, nadal można dobrze zrozumieć ogólną symetrię starej menażerii cesarskiej wokół pawilonu zbudowanego w 1759 roku przez Jeana-Nicolasa Jadota de Ville-Issey .
Rewolucja miała miejsce w historii menażerii wraz z utworzeniem Ménagerie du Jardin des Plantes w Paryżu .
W 1793 roku zwierzęta przechwycone z wesołych miasteczek występujących na ulicach Paryża zostały przeniesione do Ménagerie du Jardin des Plantes , podlegającego bardzo młodemu Narodowemu Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu . Plik4 listopada 1793, przybywają do Jardin des Plantes pierwsze schwytane zwierzęta, które składają się z lwa morskiego, lamparta , cyweta i małej małpy . Plik6 listopada 1793do muzeum przybył także tygrys, samiec niedźwiedzia morskiego, dwie mandryle i trzy orły . Decyzja o ich zachowaniu przeważa wśród profesorów Muzeum . Te dzikie zwierzęta pozostają tam, w tymczasowych obiektach. Przez cały rok 1794 paryska policja będzie nadal zajmować zwierzęta pokazane na publicznej autostradzie i prowadzić je do Jardin des Plantes .
Ponadto w 1794 r. Skonfiskowano menażerie królewskie. Plik26 kwietnia 1794, Menażerii z Muzeum odbiera ostatnie ocalałe zwierzęta z królewskiej menażerii Versailles : a lwa i jego towarzysz psa , o hartebeest i couagga . A później27 maja 179436 zwierząt , w tym wielbłąd , bawół i byk , przybywa z posiadłości księcia Orleanu położonego w Raincy .
Komitet Ocalenia Publicznego wykonuje serię dekretów z tym, że16 maja 1794uważa się za oficjalne narodziny Ménagerie du Jardin des Plantes . Mówiąc szerzej, o utworzeniu publicznej menażerii zdecydowano się w celu powszechnej edukacji, aby dotrzeć do jak największej liczby tego, co do tej pory było prerogatywą szlachty lub książąt. Dopiero na początku XIX -go wieku , w 1827 roku, że Paryżanie mogli podziwiać żyrafę oferowane do króla Francji Karola X (1757/36), przez wicekróla Egiptu, Mohammeda Ali (1769/49).
Historia siedzących menażerii łączy się od czasów rewolucji francuskiej z historią ogrodów zoologicznych .
W Europie , ludzie mieli bardzo mały dostęp do warunkach hodowlanych arystokratycznych zarezerwowane dla szlachty, ale miasteczka powszechnie wystawiane dzikie zwierzęta wyszkolonych w miastach: niedźwiedzie, małpy, foki, a nawet XVIII th century , Rhinoceros w 1749 i cassowary w 1765 roku w Paryżu . Pierwsze nowoczesne wykładowców, belluaires fairground menażerie, który pracował w tej samej klatce zwierząt pojawiły się na początku XIX th wieku . Druga połowa tego stulecia to złoty wiek wesołego miasteczka, którego główną atrakcją była menażeria, a poskramiacz najpiękniejszą ozdobą.
W Anglii menażerie jarmarczne pojawiły się po raz pierwszy na przełomie XVIII i XVIII wieku . W przeciwieństwie do arystokratycznych menażerii, te wędrowne kolekcje zwierząt były prowadzone przez showmenów, którzy odwoływali się do pragnienia emocji zwykłej populacji. Pierwszy śmiertelny wypadek takiej menażerii spaceru była śmierć Hannah Twynnoy w 1703 roku , który został zabity przez tygrysa w Malmesbury , Wiltshire . Wśród tych zwierząt, które były różnej wielkości, największym był George Wombwell .
Również w Ameryce Północnej menażerie na wesołych miasteczkach stały się w tym czasie znacznie bardziej popularne.
Wycieczki domowe w Ameryce zwolniły pod ciężarem kryzysu lat czterdziestych XIX wieku, a następnie zatrzymały się wraz z wybuchem wojny secesyjnej (1861-1865). Po wojnie istniała tylko jedna wędrowna menażeria dowolnej wielkości: menażeria spopularyzowana pod sztandarem Van Amburgha, który podróżował po Stanach Zjednoczonych przez prawie czterdzieści lat.
Od końca XIX th wieku aż do początku XX th wieku , cyrki Europejskiej, załączonego do ich instytucji menażerii, dotychczas pokazać showmana. Zdarzyło się również odwrotnie, menażerie na wesołych miasteczkach dodały przedstawienie cyrkowe do swojego zakładu . Cyrk-menażeria charakteryzuje się obecnością pogromców lub treserów zwierząt w rodzinach artystów cyrkowych.
W przeciwieństwie do swoich europejskich odpowiedników, amerykańskie menażerie i cyrki są połączone w jeden objazdowy pokaz, z jednym biletem, aby zobaczyć oba. Umożliwiło to zwiększenie rozmiaru i różnorodności ich kolekcji. Cyrk Ringling Bros. a Barnum & Bailey reklamowali swoje wystawy zoologiczne jako „największą menażerię na świecie”.
Cyrk przeistoczył się w egzotyczne widowisko dzięki obecności dzikich zwierząt i rozsławił (lub rozgłos) swoją wystawą podczas parady lub w menażerii:
Od czasu zniknięcia menażerii na wesołych miasteczkach historia wędrownych menażerii została włączona do historii cyrku .