Dla starożytnych Egipcjan wygląd nieba miał znaczenie mitologiczne, religijne i symboliczne. Jednak w egipskiej cywilizacji , obserwacje astronomiczne nie mają astrologiczny cel tak wyraźne, jak w Mezopotamii .
Dla Egipcjan, Niebo jest bogini Nut i Earth Geb bóg . Zwróć uwagę, że wśród Greków będzie odwrotnie, gdzie Niebo jest bogiem, Uranos , a Ziemia boginią Gaja .
Na miejscu Nabta Playa osiadła populacja rozwijała się przez kilka tysiącleci, wznosząc wiele pomników, takich jak tumulusy i megality .
Najbardziej niezwykłym elementem tego stanowiska jest kromlech o średnicy 4 m , z orientacją astronomiczną. Wydaje się, że ten krąg miał oznaczać letnie przesilenie . Dokładny wiek tego kręgu nie jest znany; pomiar węgla-14 podał datę około -4900.
Inne ustawienia mogą być skorelowane z pozycją gwiazd w okolicy -4000. Te, liczące łącznie dwadzieścia cztery megality, wskazywały w kierunku kulminujących gwiazd , w szczególności Syriusza , Dubhe i pasa Oriona .
Ten cromlech jest najstarszym tego typu kamiennym zabytkiem znanym na świecie. Wydaje się, że obserwacja gwiazd była głównym przedmiotem zainteresowania Egipcjan na długo przed powstaniem Starego Królestwa .
Te piramidy gładkie powierzchnie (Old Epire koniec III e dynastii i początku IV XX dynastia ) mają właściwość jest zorientowany zgodnie z czterech punktów kardynalnych.
Rekord precyzji obserwuje się dla piramidy Cheopsa z minimalnym błędem 3 '.
Ten spektakl uzyskano bardzo prostymi środkami. Chcąc określić kierunek geograficznej północy , egipscy architekci wycelowali w gwiazdę znajdującą się na północy, a następnie podzielili kąt utworzony przez jej pozycję o wschodzie słońca, pozycję obserwatora i pozycję gwiazdy o zachodzie słońca. Obserwator, znajdujący się w środku okrągłej obudowy, użył dwóch przyrządów obserwacyjnych zwanych zatoką i merchetem , z których dwa zostały znalezione.
Taka orientacja pomników świadczy dziś bardziej niż rzadkie dokumenty, które posiadamy, o wiedzy astronomicznej starożytnych Egipcjan.
Wejście do wszystkich piramid znajdował się na północnej twarzy (z wyjątkiem romboidalny piramidy z faraona Snofru w Dahszur który ma drugiego wejścia na zachodzie). To wejście pozwoliło duszy zmarłego zorientować się w polarnym rejonie nieba. Egipcjanie nazwany także okołobiegunowych Data , niezniszczalne , gdyż pozostał widoczny przez całą noc, nigdy zejściu poniżej horyzontu.
Niektórzy autorzy wysuwają różne hipotezy implikujące inne dane astronomiczne, których nie można zweryfikować z powodu braku elementów archeologicznych. Najbardziej znanym (i najczęściej przekazywanym przez prasę) jest przypuszczalna korelacja Oriona , tworząca grupę Giza , pojedynczy oryginalny plan, którego celem było przedstawienie trzech gwiazd pasa (uprzęży) konstelacji Oriona , bardzo ważna konstelacja w oczach Egipcjan. Jednak oznaczałoby to przeoczenie faktów historycznych. Od Cheopsa do Mykerinosa , pięć władcy udało się wzajemnie w kontekstach mieszających rywalizacji i pożądliwości. Byłoby bardzo zaskakujące, gdyby kłopoty historii nie miały wpływu na projekt zaplanowany za pierwszego z tych faraonów, czyli Chufu . Ponadto analiza każdej piramidy ujawnia, że każda z nich przeszła wiele zmian płaszczyzn, w swojej strukturze wewnętrznej i / lub na poziomie implantacji na ziemi. Dlatego trudno sobie wyobrazić jeden oryginalny projekt.
Po raz pierwszy za panowania Ounasa Egipcjanie zapisali teksty religijne na ścianach przedsionka i komory pogrzebowej, pozostając w ten sposób do dyspozycji królewskiego ka . Te teksty składają się z oferowania formuł, magicznych formuł i inwokacji umożliwiających zmarłemu władcy dostęp do odrodzenia.
Niektóre formuły sugerują, że Egipcjanie już wtedy przeanalizowali konfigurację gwiaździstego nieba, wyobrazili sobie i ustrukturyzowali grupy gwiazd, które skojarzyli z mitologią. Tak więc w tekstach piramidy Uunas wspomina się już o gwiazdach godzinowych (dekanach Państwa Środka?), A także o niektórych dużych konstelacjach, takich jak Wielki Wóz i Orion .
Gwiazdy okołobiegunowe i Wielki Wóz„Dwie Enneady oczyściły się dla niego w Wielkim Wozie ( msḫtjw ), niezniszczalnym ( jḫm-sk ) (wzór 302). "
- Możesz iść na górę, ponieważ Geb umieści go z powrotem jako biednego w należącej do niego miejscowości. Pozwól mu się cofnąć i odejść, abyś mógł oczyścić się w wodzie gwiazd! Zejdziesz na mosiężnej linie na ramionach Horusa w jego imieniu, który jest w łodzi Sokara . Henmemet będzie wołać za tobą, ponieważ Imperishable ( jḫmw-sk ) podniósł cię w górę (wzór 214). "
„ Niech ten Ounas prowadzi niezniszczalnego ( jḫmw-sk ), niech popłynie do Kampanii Reed !” (wzór 269) ”
„Niech Ounas wejdzie na łono Izydy , niech ten Ounas wejdzie na łono Neftydy . Ojciec Ounasa, Atum , weźmie rękę Ounasa i powierzy Ounasa tym mądrym i inteligentnym bogom, Iniemamocnym ( jḫmw-sk ) (wzór 269). "
Orion i SyriuszOrion (a dokładniej uprząż Oriona) była znana Egipcjanom pod nazwą sȝḥ i reprezentowała widzialnego Ozyrysa , odpowiednika niewidzialnego Ozyrysa reprezentowanego przez Wielkiego Wozu ( msḫtjw ).
Ozyrys widoczny z uprzężą Oriona został otoczony przez jego czworga dzieci, znanych jako „synów Horusa starszy ” (archaiczna wersja Ozyrysa). Były Amset , HAPI , Douamoutef i Kébehsénouf i stanowiły prostokątny układ gwiazd otaczającej wiązkę z Orion. Według Bernarda Mathieu Qébehsénouf byłaby więc gwiazdą Rigel , Hâpy gwiazdą Betelgeuse , Douamoutef gwiazdą Bellatrix, a Imséti gwiazdą Saiph .
"Czy musisz wznieść się do nieba, na które się wznosisz, twoje nogi to Amset i Kébehsénouf, czy musisz zejść do nieba od dołu, z którego schodzisz , twoimi członkami są synowie i córki ( Hâpi i Douamoutef ) d 'Atum, Niezniszczalny (wzór 215). "
„Orion ( sȝḥ ) został połknięty przez Douata , czystego i żywego na horyzoncie. Syriusz ( spdt ) został połknięty przez Duat, czysty i żywy na horyzoncie. Ounas został pochłonięty przez Douat, czysty i żywy na horyzoncie (wzór 216). "
„Obyś przechodził przez sklepienie nieba! Obyś był zjednoczony w ciemności! Obyś pojawił się na horyzoncie tam, gdzie jest to dla ciebie opłacalne! (wzór 217) ”
Gwiazdy co godzinę„O odpowiedzialny za cogodzinne gwiazdy ( wnwt ), które są przed Re , przygotuj drogę dla Oun, aby Ounas mogła przejść na chodniku tych o agresywnych twarzach (wzór 251). "
Droga Mleczna„Bronił się w białej kaplicy wielkich w Mesqet ( msqt ) gwiazd (wzór 262). "
Najstarsze przedstawienie gwiaździstego nieba zostało znalezione na dolnej desce trumny Assiut i pochodzi z I Okresu Przejściowego .
Egipski zegar gwiezdny to uporządkowana i złożona reprezentacja danych astronomicznych, naznaczona mitologią i opracowana przez kapłanów-astronomów starożytnego Egiptu . Istnieją różne rodzaje zegarów gwiezdnych, takich jak zegary dekanalne lub zegary z gwiazdami ramesside.
Pierwsze znane zegary gwiazdowe pochodzą z I Okresu Przejściowego i widnieją na około dwudziestu sarkofagach wysokich egipskich dostojników.
Odkrycie tych zegarów w pomnikach o ściśle pogrzebowym powołaniu nie pozwala stwierdzić, że istniało inne przeznaczenie niż wykonywanie obrzędów religijnych.
Najstarsze zegary gwiazdowe opisują podział nocy na dwanaście godzin, godziny o różnej długości, przy użyciu trzydziestu sześciu dekanów . Dekany te są definiowane za pomocą 365-dniowego kalendarza cywilnego i każdy reprezentuje część nieba (gwiazdę lub grupę gwiazd) dla każdej godziny nocy. zegary gwiazdowe wyszczególniają heliakalne wzrosty dekan dla każdej godziny nocy i każdej dekady roku, jak również związane z nimi święta i stanowią w pewnym sensie rodzaj efemerydy, ale tam, gdzie nie ma miejsca na planety.
Ogólnie rzecz biorąc, jeśli topografia miejsca na to pozwalała, budynki sakralne Nowego Państwa były skierowane w stronę Nilu . Ale czasami zdarzało się, że kult stawiał dodatkowe wymagania, wprowadzając niebiańskie wydarzenia do języka architektury.
Abu SimbelFasada Wielkiej Świątyni Abu Simbel
Oświetlenie Sanktuarium Wielkiej Świątyni Abu Simbel
Świątynia Ramzesa II w Abu Simbel reprezentuje Najsłynniejszym przykładem „astronomiczny-religijnej” inscenizacji. Aby potwierdzić jego bezpośredni wygląd w postaci słońca, Ramzes II zbudował na wschodnim brzegu Nilu Speos (gdzie poszerzał się boski pomnik), którego fasada miała cztery kolosalne dwadzieścia metrów wysokości. Świątynia jest skierowana na zachód, dzięki czemu dwa razy w roku regenerujące się promienie gwiazdy dobowej oświetlają naos (święci świętych) świątyni.
Dokładniej 20 lutego i 20 października, o wschodzie słońca, ma miejsce to dokładnie wydarzenie. Posągi przedstawiają Ptaha , Rê-Horakhty , Ramzesa II i Amona-Re . Tylko Ptah , chtonski bóg, pozostaje w ciemności podczas wydarzenia.
Ponadto posągi Ozyrysa na „dziedzińcu” otrzymują po kolei promienie wschodzącego słońca od 10 stycznia do 30 marca oraz od 10 września do 30 listopada.
Dlatego egipscy architekci zręcznie przestudiowali plan świątyni, aby utrwalić te szczególne momenty w skale.
Astronomiczny sufit Ramzesa VII
Północne konstelacje reprezentowane w Ramesseum
Zegary typu Ramesside są o około 500 lat późniejsze niż te z pierwszego okresu pośredniego i różnią się od tych wymienionych powyżej.
Opierając się zawsze na obserwacji dekanów, wskazują ich kulminację lub tranzyt w każdej godzinie nocy, od pierwszej godziny. Clepsydra zatem konieczne opracowanie lecz również odczytu.
Zegary gwiazd Ramessyd miały dwadzieścia cztery tabele na cały rok i, z wyjątkiem Syriusza , obserwowane dekany różniły się od zegarów z Pierwszego Okresu Przejściowego .
Uważa się, że zodiak Dendery pochodzi z greckiej epoki ptolemejskiej (około 50 roku pne). Identyfikuje dużą liczbę konstelacji.
Do Grecy wydają się być inspirowane przez egipskich przedstawień ale otrzymuje pewnych egipskich konstelacje z postaciami z własnej mitologii.
Diodor z Sycylii (od -90 do po -30): Histoire Universelle , księga I, rozdział IX: „Ponieważ tradycja umieszcza w Egipcie narodziny bogów, pierwsze obserwacje astronomiczne i opowieści o wielkich ludziach najbardziej godnych pamięci, będziemy rozpocząć naszą pracę z Egipcjanami. ”.
Klemens Aleksandryjski (150 do 215, jeden z chrześcijańskich „Ojców Kościoła”): Stromata , VI. 4: „A za śpiewakiem posuwa się astrolog (ὡροσκόπος) z zegarem (ὡρολόγιον) w dłoni i palmą (φοίνιξ), symbolami astrologii. Musi znać na pamięć Hermetica (księgi astrologiczne), których są cztery. Wśród nich jedna dotyczy ułożenia widocznych gwiazd stałych , druga pozycji słońca, księżyca i pięciu planet, a jeszcze inna koniunkcji faz słońca i księżyca ... "
Od tego czasu interpretujemy niebo oczami mitologii grecko-łacińskiej. Wizja ta może również wprowadzać nas w błąd z zoologicznego punktu widzenia: na przykład niedźwiedzie nie mają długich ogonów, podczas gdy ten atrybut reprezentuje Wielki i Mały Wóz, Niedźwiedzicę Większą i Niedźwiedzicę .
Noc zaczęła się o zmierzchu, a kończyła o wschodzie słońca .
Dwanaście gwiazd dzielących noc na godziny kojarzyło się z „dwunastoma strażnikami nieba”, którzy mieli towarzyszyć zmarłym faraonom w ich nocnej podróży w towarzystwie boga słońca Re .
Wiele z naszych obecnych konstelacji pochodzi ze starożytnego Egiptu.
Starożytni Egipcjanie byliby zainspirowani konstelacjami, aby stworzyć swój boski panteon. Bóstwa zostałyby wywołane przez kształt konstelacji.
W naszym Układzie Słonecznym :
Rzymianie, łącznie z Pliniuszem Starszym (księga II, 6 (lub 8), 8) powiedzą, że Egipcjanie skojarzyli planetę Wenus z boginią Izydą : „[8] swoją wielkością przewyższa ona wszystkie inne gwiazdy, a jej jasność jest taka, że jest jedyną gwiazdą, która wytwarza cień; więc daliśmy jej imiona do woli, nazywane przez jedną Juno, przez inne Izydy, przez inną Matkę Bogów. ”, strona 104 (i strona 151 dla przypisu 11, który wyjaśnia w szczególności problem liczby fragmentów, różne zgodnie z wydaniem).
Instrumenty do pomiaru czasu, takie jak zegary wodne, są ściśle związane z astronomią. Klepsydry zostały niewątpliwie opracowane w celu zbadania położenia gwiazd w nocy. Kosmologiczne reprezentacje klepsydry z Karnaku wyraźnie odzwierciedlają ten aspekt .
W egipskim kalendarzu , Syriusz odgrywa ważną rolę. Jej heliakalny wzrost został umieszczony równolegle z corocznym wylewem Nilu . Ponieważ rok egipski trwa dokładnie 365 dni, data wylewu Nilu stopniowo przesuwa się w kalendarzu, a heliakalny wzrost Syriusza powraca tylko raz na 1460 lat, tego samego dnia w kalendarzu egipskim .
Początkowo wydaje się, że Syriusz przewodniczył obchodom uroczystości w Tebach . Reforma -150 (grecki okres ptolemejski) poprawiła kalendarz, z rokiem 365,25 dni .
Instrumenty egipskiego astronoma (zegar i dłoń) to pion i instrument obserwacyjny. Zidentyfikowano je dwoma przedmiotami z berlińskiego muzeum, krótką rączką, na której zawieszono pion, oraz gałązką palmową ze szczeliną. Ten ostatni był trzymany blisko oka, z linią pionową w drugiej ręce, być może na wyciągnięcie ręki .
Pierwsze soczewki optyczne zostały wyprodukowane w okresie imperium asyryjskiego i są starsze niż -700: były to wypolerowane kryształy . Głównie kwarc .