Nabta Playa | |||
Kamienny krąg zorientowany na Nabta Playa, rekonstrukcja w ogrodach Muzeum Nubii w Asuanie. | |||
Lokalizacja | |||
---|---|---|---|
Kraj | Egipt | ||
Informacje kontaktowe | 22 ° 09 ′ szerokości geograficznej północnej, 30 ° 44 ′ długości geograficznej wschodniej | ||
Geolokalizacja na mapie: Afryka
| |||
Nabta Playa jest stanowiskiem archeologicznym, położony na zachód od Abu Simbel w Egipcie , który został zajmowanej od IX -go tysiąclecia pne przez neolitycznych ludzi, którzy praktykowali ceramiki, ale także myślistwo, zbieranie sorgo wśród innych dzikich zbóż i roślin strączkowych, a może jakiegoś zwierzęcia hodowla jako dodatek.
W regionie znajduje się również wiele podobnych witryn. Pomniki z kamieni nagromadzone i zmontowane według charakterystycznych układów, niekiedy megalitycznych, są tysiące na masywach Sahary, wykonanych w czasach „ Sahary Zielonej ” ( neolit subpluvial ). W 2018 roku nadal nie wiemy, skąd pochodzi ta populacja ze względu na brak towarzyszących dowodów. Badanie tej witryny rodzi wiele pytań historycznych i naukowych. W szczególności co do możliwości udomowionych wołów, których pochodzenie samo w sobie, z Bliskiego Wschodu lub Afryki, pozostaje kontrowersyjne dla zainteresowanych archeozoologów.
.
Pierwsza część nazwy „Nabta” pochodzi od nazwy pobliskiej góry (Jebel Nabta); druga część „playa” po hiszpańsku oznacza plażę.
To prehistoryczne stanowisko znajduje się na południu Egiptu (w Górnym Egipcie , 100 km na zachód od Abu Simbel ), a jego przybliżone położenie: 22 ° 15 ' szerokości geograficznej północnej; długość geograficzna 30 ° 73 'wschód. Ta strona, która mieści się w depresji znajdujące się w Nubian pustyni (wschodnia część Sahary ) wydaje się, że zostały zajęte od IX TH do I st tysiącleciu pne. To niezamieszkane miejsce znajduje się na starym szlaku karawan łączącym Abu Simbel z Bir Kiseiba (w środku ) i dalej.
Starożytna oaza Bir Kiseiba znajduje się również w tym samym zagłębieniu co Nabta Playa, a oba miejsca są uznawane za część jednej kultury. W V th tysiąclecia cała przestrzeń od Nubii jest uważana za obszar kulturowy, który obejmuje dolinę Nilu od pierwszej do czwartej katarakty obszarów pustynnych (obecnie) i okolic, w tym Nabta-Kiseiba. Nabta Playa, podobnie jak Bir Kiseiba, położona między 150 a 190 m n.p.m., przedstawia skamieniałe plaże z piasków rzecznych, które świadczą o obecności starożytnych poziomów wodnych, których wysokość była bardzo zróżnicowana, od okresu mokrego do okresu, z którego się śmiano.
Stanowisko, dobrze zachowane przez warunki klimatu pustynnego , oferuje duże zainteresowanie dla kilku dyscyplin: antropologii , archeologii , prehistorii , egiptologii , rolnictwa itp.
Klimat z przeszłości wyjaśnia powstanie tej prehistorycznej populacji. Chociaż dziś egipska pustynia zachodnia jest dość sucha, nie zawsze tak było w przeszłości. Z badań paleoklimatycznych Sahary wynika, że było kilka epizodów mokrych (do 500 mm rocznych opadów), z których ostatni przypada na ostatni okres międzylodowcowo-lodowcowy ( zlodowacenie ), tj. era. W tym czasie musieliśmy natknąć się na sawannę w tym regionie, która była schronieniem dla bardzo licznej fauny, takiej jak krętorogie i duże żyrafy , a nawet niektóre odmiany antylop i gazeli . Po tym okresie nastąpiła kolejna hiperarydowa, ostatnia faza plejstocenu (18000-12000).
Wraz z holocenem na północy zaczęły podnosić się deszcze tropikalnej Afryki. Jest to zatem „wielka wilgotność” Sahary (12000–8500). Na ten okres zaproponowano szacunkową roczną sumę opadów na poziomie 150-100 mm. Następnie zobaczyliśmy ponowne pojawienie się półpustynnego stepu, składającego się z sahelińskiej trawy, drzew i krzewów. Woda gromadziła się w niektórych zagłębieniach, tworząc tymczasowe jeziora, głównie u podnóża terenów górskich.
Nabta Playa była jednym z tych regionów, w którym populacja stopniowo osiedlała się między 9000 a 7000. Pierwsze osady w Nabta składały się z małych sezonowych obozów, w których uprawiano ceramikę i [wydaje się], że zajmowali się oni pasterzami bydła. W tych miejscach ceramika jest bardzo rzadka, ale jest niezwykła. Jest ozdobiony na zewnątrz skomplikowanymi nadrukami nałożonymi grzebieniem w ruchu kołysania.
Optimum klimatyczne, stanowiące jednocześnie najbardziej wilgotny epizod holocenu, zostało osiągnięte we wczesnych fazach neolitu El Nabta (ok. 7050–6700 pne) i Al Jerar (ok. 6500–6100 pne). Na VII XX millennium podziemne silosy zawarte dzikiego sorgo. Na usianej jeziorami sawanny, która rozciągała się wówczas między regionem Assiut a centrum dzisiejszego Sudanu, koczownicze populacje myśliwych-zbieraczy prawdopodobnie przepychały przed sobą stada bydła - choć propozycja ta jest nadal przedmiotem dyskusji. Wczesny i środkowy neolit. Obecność bydła udomowionego we wczesnym i środkowym neolicie na Pustyni Zachodniej była przedmiotem debaty od czasu ich tymczasowej identyfikacji w połowie lat 80. XX wieku. Dwa najważniejsze stanowiska, Nabta Playa i Bir Kiseiba, kilku badaczy wyraziło wątpliwości w tej kwestii w latach 2000 i 2006. Hodowla, jeśli zostanie ostatecznie poświadczona pewnego dnia, pozostaje jednak bardzo drugorzędna do 5400 roku w porównaniu z polowaniem i zbieractwem.
Na początku VI th Millennium zmian klimatycznych we wschodniej części Sahary, związane z postępującym ruchu przed monsunowego na południu, silnie zmniejszone opadów. Wpłynęło to na całą działalność gospodarczą: polowanie, rybołówstwo, zbieranie i wypas. W tym kontekście hodowla stała się główną działalnością. Ten nowy nomadyzm został zorganizowany zgodnie z tymi miejscami, obecnie rozproszonymi na Saharze. Zwierzęta znajdowały wodę i pastwiska, o ile te jeziora zasilane kanałami deszczowymi lub tryskającymi artezyjskimi warstwami wodonośnymi (gdy ich poziom piezometryczny przekracza poziom gruntu) nie były wyczerpane. Następnie grupa wyjechała na inne korzystne miejsce.
Mieszkańcy Nabta Playa założyli obozy, które były używane tylko przez część roku. Około 6000 osób nastąpiła zmiana, gdy populacje te zaczęły kopać studnie, co pozwoliło im przebywać tam przez cały rok, a zwłaszcza zimą, w porze suchej. Ich placówki również mogły się rozwijać, niektóre z większych liczyły nawet osiemnaście lub dwadzieścia masywnych chat, okrągłych lub owalnych, wytwarzanych przez piętrzące się duże kamienie. Ich ułożenie, prawie w jednej linii, ograniczało przestrzeń obiegową.
Po kolejnym bardzo suchym okresie (od 4700 do 4500), powrót deszczu przyniósł kolejne populacje, które zalicza się do późnego neolitu. Kopce grobowe ze szczątkami bydła, z których część została rozczłonkowana, w tym młoda krowa, które znaleziono w Nabta Playa, ilustrują socjologiczne i prawdopodobnie także religijne znaczenie bydła około 5400 r., Na początku późnego neolitu. Te pochówki zwierząt są pierwszymi przykładami tradycji, która miała trwać kilka tysięcy lat, aż do wczesnego okresu dynastii (Flores 2003). Jednak hodowla bydła odgrywała niewielką rolę w strategii utrzymania. Głównym źródłem białka pozostały dzikie zwierzęta; a sprzęt myśliwski, zwłaszcza groty strzał, był nadal głównym składnikiem przemysłu litowego (Riemer 2007).
Bardzo mocne wskazania wydają się wskazywać, że te nowe populacje miały system społeczny, który implikował wyższy poziom organizacji, z którym nie spotyka się dotąd w Egipcie.
Miejsce to zaczęło być prawdopodobnie wykorzystywane jako regionalne centrum ceremonialne w okresie neolitu środkowego (6100-5600 pne), kiedy to grupy zamieszkujące inne sąsiednie dorzecza gromadziły się tutaj w celach ceremonialnych i innych, w porze wilgotnego lata, kiedy „playa” odbywała się w tym miejscu. był u szczytu. Spotkanie to miało miejsce na wydmie, wzdłuż północno-zachodniego brzegu „playa”, gdzie znajdują się setki domów i ponad dwa metry nagromadzonych kulturowych pozostałości.
Fred Wendorf i Romuald Schild ustalili, że populacje ludzkie były obecne przez ponad 5000 lat, od około 7500 do około 2500 pne. Jednak większość zawodów wynosiła od 4500 do 2500.
Ta strona ma ważną megalitycznych pole , datowany 6000 do 6500 lat BP (tj 4500-4000 pne), który zrobił bardzo wiele dla swojej sławy, ponieważ byłoby to astronomicznie zorientowanych. Można do niego porównać inne okrągłe megalityczne zabytki o orientacji astronomicznej: krąg Goseck (w ziemi) w Niemczech z 4800 roku i słynny cromlech (w kamieniu) ze Stonehenge w hrabstwie Wiltshire w Wielkiej Brytanii z 2800 roku.
Obecność słabo zachowanych fragmentów kości wołów nie pozwala rozstrzygnąć kwestii afrykańskiego pochodzenia wołów odkrytych w Nabta Playa.
Ten rzekomo uroczysty pomnik robi wrażenie, nawet jeśli nie jest zbyt duży (około 4 metry średnicy - patrz zdjęcie i mapa). Składa się z szeregu bloków piaskowca ułożonych w okrąg, niektóre osiągające wysokość dwóch metrów. Na kole możemy wyróżnić cztery pary większych kamieni tworzących jak „drzwi”. Wewnątrz kręgu znajdują się dwa rzędy kamieni, których astronomiczna funkcja, jeśli istniał, nie jest oczywista. Jeśli chodzi o „drzwi”, to dwa z nich, naprzeciwko, znajdują się na linii północ-południe. Pozostałe dwie pary tworzą linię na 70 ° wschód-północny wschód, która pokrywa się z wyliczoną pozycją od wschodu do przesilenia letniego 6000 lat temu, kiedy wydaje się, że została zbudowana: węgiel drzewny z jednego z wielu domów wokół daty „kalendarzowej” od około 6800 lat pne (6000 pz + - 60 lat, CAMS - 17287) lub 4800 pne. Przesilenie letnie odpowiada także na początku pory deszczowej na pustyni. Ale dokładny wiek tego kręgu nie jest znany.
Oprócz różnych miejsc zamieszkania znalezionych w Nabta Playa, odkryto dużą liczbę monumentalnych urządzeń. Biorąc pod uwagę dużą liczbę megalitów obecnych w tym miejscu, uważa się, że mogło to być regionalne centrum ceremonialne . Oprócz omówionego już powyżej kamiennego kręgu można wyróżnić trzy zestawy:
Ponieważ ludność Nabta Playa musiała wracać do doliny Nilu w porze suchej, a biorąc pod uwagę wysoce uspołeczniony charakter tej grupy, wątpliwe jest, czy nie mogła ona być początkiem cywilizacji przeddynastycznej. i pierwsze dynastie faraonów, a przynajmniej przyczyniają się do tego. To pytanie pozostaje otwarte.
Wendorf podaje, kiedy miejsce zostało odkryte w 1973 roku:
„Miejsce to zostało odkryte przez grupę naukowców, którą kierowałem, kiedy byłem profesorem antropologii na Południowym Uniwersytecie Metodystów w Teksasie. Zespół zatrzymał się po wyczerpującej podróży przez libijską granicę w kierunku Nilu. Wszyscy myśleli o swoich małych rzeczach, kiedy zobaczyliśmy odłamki ceramiki i różne inne artefakty. "
Na kilka lat Fred Wendorf i jego kolega Romuald Schild wracali do Nabta Playa, w szczególności po to, aby zrobić pierwsze zdjęcia tego miejsca.
Na początku XXI wieku kilku archeologów, przechodząc wzdłuż tego stanowiska, zauważyło, że miejsca te nie były w żaden sposób chronione, ani przez ogrodzenie, ani przynajmniej przez panele. Po wydarzeniach z 1997 r. W Deir el-Bahari w Egipcie turyści ponownie zaczęli krążyć po południowej pustyni, zwłaszcza po otwarciu nowej drogi do Uweinat; niektóre grupy zatrzymały się tam, zagrażając tym kruchym pomnikom. Skontaktowano się z „Prehistoric Combined Expedition” w celu wydania opinii na temat ochrony tego miejsca, a po dowiedzeniu się, że jego części można „zdemontować”, Robert Bauval , autor kilku książek na temat alternatywnej historii tego miejsca. Egipt rozpoczął kampania z UNESCO i władzami Egiptu.
Romuald Schild, dyrektor wyprawy w latach 1999–2007, oraz Najwyższa Rada Starożytności Egiptu zdecydowali, że konieczne jest natychmiastowe i drastyczne działanie, w szczególności w przypadku kamiennego kręgu. Cały pomnik został rozebrany i przewieziony do Muzeum Nubii w Asuanie .
Romuald Schild tak opisuje akcję ratunkową:
„Reinterpretacja naszych odkryć przez MM. T. Brophy (astrofizyk) i R. Bauval w 2002 roku sprowadzili do Nabta Playa grupy turystów, którzy przybyli nielegalnie na to miejsce, aby praktykować swoją religię „New Age”. Te grupy turystów rozpoczęły systematyczne i masowe niszczenie zabytków, w szczególności od rekonstrukcji kalendarza na podstawach pozanaukowych. Najwyższa Rada Starożytności nie mogła utrzymać stałej straży w tej całkowicie opuszczonej części Egiptu. Kalendarz i seria megality zostały usunięte 18 lutego 2008 r. W mojej obecności, a także w obecności członków wyprawy i Specjalnego Komitetu ds. Starożytności, na czele którego stał Podsekretarz Stanu Górnego Egiptu Atia Radwan. Demontaż został w całości sfilmowany i sfotografowany. Antyki załadowano na ciężarówkę i przewieziono pod eskortą policji do Muzeum Nubii. Dr Osama Abdel Meguid, dyrektor Muzeum Asuańskiego, postanowił odbudować kamienie w ogrodzie muzeum, w którym dzisiaj znajduje się struktura kalendarza i kilka megality. "
Pomnik na miejscu został zastąpiony repliką, która zaznacza pierwotne położenie kamiennego kręgu.
Wszystkie kamienie zostały zinwentaryzowane, gdy dotarły do muzeum; nowa analiza wykazała, że w środku koła znajdowało się nie trzy, ale pięć par kamieni. To właśnie ten układ widzimy dzisiaj w rekonstrukcji dokonanej w muzeum.
To na tej stronie zespół naukowców z USA, Fred Wendorf, mógłby zwrócić uwagę na intensywne przechowywanie dzikiego sorgo ( Sorghum bicolor ), które może być śladem formy proto-rolnictwa lub, prościej, sposobu utrzymania opartego częściowo na intensywny zbiór tych dzikich roślin, jak się wydaje, potwierdzony wcześniej, na przykład w epipaleolicie europejskim.
Fred Wendorf zauważa w tym czasie silny wzrost demograficzny w środkowej dolinie Nilu. Zauważa on, że „proces udomowienia z bydła we wschodniej części Sahary, na stronach Nabta Playa i Bir Kiseiba , można datować od 10,000 do 9,000. Byłoby zatem nieco starsze niż jeden znaleźć w Eurazji ”.
W rzeczywistości, proces udomowienia potwierdzone w dolinie Nilu , 1000 lat temu, by powoli zyskał Dolna Nubia podczas IX th tysiąclecia.
W przypadku niektórych gatunków, na przykład sorgo i dzikiego bydła , szybko udomowienie dziesiątek innych roślin i zwierząt znanych faraonom (w tym owiec ) nastąpiłoby znacznie wolniej i stopniowo.
Udomowienie roślin i zwierząt, stosowane jako dodatkowe zabezpieczenie przed zwykłymi, ale niepewnymi zasobami łowców-zbieraczy, umożliwiło ulepszenie systemu bez jego zmiany. To wyjaśniałoby, dlaczego musieliśmy czekać na znacznie bardziej drastyczną zmianę klimatu, między 4000 a 3000, aby te populacje nie mogły już znaleźć wystarczających zasobów do polowania i zbieractwa, na dawnych obrzeżach Sahary, która jest w trakcie. osuszania. i są zmuszeni skoncentrować się na zasobach Doliny Nilu, z intensywnym rolnictwem i wkrótce rodzącą się hierarchią społeczną.
Podobieństwa między ceramiką nubijską z Nabta Playa a ceramiką z Chartumu (ceramika czerwona z czarnym brzegiem, z falistą dekoracją) odzwierciedlają przybycie na Saharę ludzi żyjących z eksploatacji rzek i pochodzących ze środkowego Nilu . Na środku pustyni oczywiście nie można łowić ryb ; utrata tego tradycyjnego zasobu (i nawiasem mówiąc brak możliwości polowania na ptactwo wodne) musiała sprzyjać, jeśli nawet nie powodowała, przywłaszczenia sobie najłatwiej dostępnych gatunków pożywienia .