Imię urodzenia | Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo |
---|---|
Narodziny |
24 sierpnia 1899 Buenos Aires , Argentyna |
Śmierć |
14 czerwca 1986(w wieku 86 lat) Genewa , Szwajcaria |
Podstawowa działalność | pisarz |
Nagrody |
Nagroda za język francuski (1979) Nagroda Cervantesa (1979) Nagroda Balzana (1980) Nagroda Światowa Cino-Del-Duca (1980) |
Język pisania | hiszpański |
---|---|
Ruch | Ultraizm , Martinfierristes |
Podstawowe prace
Jorge Luis Borges ( / x o ɾ x e s w i s b o ɾ x e s / ) jest pisarzem urodzonym w Argentynie24 sierpnia 1899w Buenos Aires ( Argentyna ) i zmarł w Genewie ( Szwajcaria ) dnia14 czerwca 1986. Jego prace w dziedzinie badań i nowe są uważane za klasykę literatury w XX th wieku .
Jorge Luis Borges jest synem Jorge Guillermo Borges, prawnika i profesora psychologii zainteresowanego literaturą, oraz Leonora Acevedo Suareza, którego mąż nauczył się angielskiego i który pracuje jako tłumacz. Rodzina jego ojca była częściowo hiszpańska , portugalska i angielska ; jego matki Hiszpanki i prawdopodobnie także Portugalczyka. W domu mówimy po hiszpańsku i angielsku , i to od dzieciństwa.
Podczas I wojny światowej rodzina Borges mieszkała przez trzy lata w Lugano, a następnie w Genewie w Szwajcarii, gdzie młody Jorge studiował w Kolegium Genewskim . Po wojnie rodzina przeniosła się ponownie do Barcelona , Mallorca następnie Sewilli i wreszcie Madrycie . W Hiszpanii Borges został członkiem ultraistycznego awangardowego ruchu literackiego . Jego pierwszy wiersz, Hymn to the Sea , napisany w stylu Walta Whitmana , został opublikowany w czasopiśmie Grecia (es) .
Wrócił do Buenos Aires w 1921 i zaangażował się w różnorodną działalność kulturalną: zakładał czasopisma, tłumaczył zwłaszcza Kafkę i Faulknera , publikował wiersze i eseje. Jest źródłem Prisma , Proa i Martin Fierro , trzech zasadniczych opinii o argentyńskiej nowoczesności artystycznej na początku XX th wieku. Prisma , magazyn poświęcony muralom , nawiązuje do hiszpańskiego ruchu ultraistycznego . Martin Fierro , z Macedonio Fernandez , Oliverio Girondo , Leopoldo Marechal , Norah Lange , Ramon Gomez de la Serna , Xul Solar , Ricardo Güiraldes , Roberto Arlt i wieloma innymi jako współpracownicy , wyznaczają całe pokolenie , które zostało nazwane martinfierristą i promuje młodych pisarzy . kontynent.
Pod koniec lat 30. zaczął pisać opowiadania i opowiadania oraz opublikował Universal History of Infamy , dzięki czemu stał się znany jako prozaik.
Znany głównie ze swoich opowiadań , pisze także wiersze i publikuje znaczną ilość krytyki literackiej w czasopismach El Hogar i Sur, których był przez pewien czas sekretarzem. Jest także jednym z autorów parodii kryminałów sygnowanych Bustos Domecq , napisanych we współpracy z jego przyjacielem Adolfo Bioy Casaresem . Jest autorem pieśni do muzyki Astora Piazzolli .
W 1938 otrzymał pracę w miejskiej bibliotece w Buenos Aires . W tym czasie napisał Pierre Menard, autor swojej pierwszej fantastycznej bajki Kichot . Stracił tę pracę w 1946 r. z powodu sprzeciwu wobec polityki peronistów i został inspektorem królików i drobiu na rynkach publicznych.
W 1955 r. „ rewolucyjny ” rząd wojskowy, który odsunął od władzy Juana Peróna , mianował Borgesa dyrektorem Biblioteki Narodowej . Został również profesorem na Wydziale Literatury w Buenos Aires . Podobnie jak jego ojciec, cierpiał na poważną chorobę, która doprowadziła do postępującej ślepoty, która stała się trwała w 1955 roku. Stopniowo stając się osobą publiczną, przewodniczył Sociedad Argentina de Escritores .
Dopiero w latach pięćdziesiątych Borges został odkryty przez międzynarodowych krytyków. Pisarz Roger Caillois , który zaproponował wieści o nim w:Październik 1944w Buenos Aires, w przeglądzie Lettres Françaises (nr 14), oferuje Fikcje , w 1951 roku, w zbiorze „La Croix du Sud”, w Gallimard. To odkrycie dla francuskiej i europejskiej publiczności. Po Drieu La Rochelle i ważnej pracy Rogera Caillois – uznanej przez samego JL Borgesa, który uczynił go swoim „wynalazcą” – to recenzja Planète uczyniła go znanym opinii publicznej.
Międzynarodowe uznanie Borgesa rozpoczęło się na początku lat 60. XX wieku . W 1961 otrzymał Międzynarodową Nagrodę Redakcyjną , którą dzielił z Samuelem Beckettem . Podczas gdy Beckett jest dobrze znany i szanowany w świecie anglojęzycznym, Borges jest nieznany i nieprzetłumaczony, co z pewnością wzbudzi ciekawość anglojęzycznych osób. Rząd włoski mianował go komandorem, a Uniwersytet Teksasu w Austin zwerbował go na rok. Pierwsze przekłady jego dzieła na język angielski pochodzą z 1962 roku, a w kolejnych latach czytane są w Europie i regionie Andów .
Borges otrzymał wiele nagród, takich jak Nagroda Cervantesa oraz nagrodę francuskiego-języka w Akademii Francuskiej w 1979 roku, Balzan nagrody w 1980 roku (na filologii, lingwistyki i krytyki literackiej), przy czym cena świat Cino- Del-Duca w 1980 roku Legii Honorowej w 1983 roku został nawet kilkakrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury , ale nigdy nie uzyskał go, z nieznanych przyczyn, które doprowadziły do wielu spekulacji.
Po śmierci matki (w 1975 r.) Borges do końca życia zaczął podróżować po całym świecie.
Borges ożenił się dwukrotnie. W 1967 ożenił się ze starą przyjaciółką Elsą Astete Millán, która niedawno owdowiała. Małżeństwo trwa trzy lata. Po rozwodzie wraca do matki.
W ostatnich latach Borges mieszkał ze swoją asystentką, Maríą Kodamą , z którą przez kilka lat uczył się staroangielskiego . W 1984 opublikowali fragmenty swojego dziennika pod nazwą Atlas z tekstami Borgesa i fotografiami Kodamy. Pobrali się w 1986 roku, kilka miesięcy przed jego śmiercią.
Borges zmarł na raka wątroby w Genewie w 1986 roku; pod koniec życia wybrał powrót do miasta, w którym studiował. Został pochowany w „Genewskim Panteonie”, cmentarzu królów, znajdującym się w mieście. Uroczystość odbywa się w Katedrze Świętego Piotra , gdzie zebrał się tłum szacowany na trzysta osób: argentyński minister kultury, autor Marcos Aguinis , przedstawiciele argentyńskiego korpusu dyplomatycznego i niemal całego uniwersum. z Ameryki Łacińskiej, naukowców, wdzięcznych wydawców.
Z politycznego punktu widzenia Borges ochoczo określa się jako konserwatysta i pod koniec życia otwarcie wyrażał swój sceptycyzm wobec demokracji. Ten sceptycyzm znajduje odzwierciedlenie w niektórych jego tekstach. Kiedy Juan Perón wrócił z wygnania i został ponownie wybrany na prezydenta w 1973 roku, Borges zrezygnował ze stanowiska dyrektora Biblioteki Narodowej. W przeciwieństwie do „ohydnej dyktatury generała Perona”, początkowo wspierał juntę wojskową u władzy.
Następnie ubolewa nad tym poparciem, opisując lata dyktatury wojskowej jako „katastrofalne”. Gdy upadła dyktatura, z zadowoleniem przyjął powrót do demokracji, wierząc, że junta popełniła „wszystkie możliwe błędy i zbrodnie” . W 1980 r. skojarzył swój podpis z platformą potępiającą tysiące zaginięć spowodowanych przez reżim.
22 września 1976ściska rękę generałowi Pinochetowi i publicznie wyraża dla niego podziw, który według wdowy po nim kosztował go Nagrodę Nobla.
Trzy lata później nadal gorszy się, mówiąc o Lincolnie , że był zbrodniarzem wojennym.
W swoim eseju Nasz biedny indywidualizm , napisanym pod koniec II wojny światowej i opublikowanym w zbiorze Inne inkwizycje , wyraża liberalne stanowisko, odrzucając nacjonalizm i komunizm do siebie i wyrażając swoje upodobanie do słabego państwa.
Kilka opowiadań z Fikcji można odczytać jako potępienie totalitaryzmu. Na przykład La Loterie à Babylone czy Tlön, Uqbar, Orbis Tertius , którego specjalistka Annick Louis twierdzi w Le Magazine littéraire , że można to odczytywać „jako refleksję nad jednym z dominujących paradygmatów tamtych czasów – tym, który postuluje rzeczywistość jako forma chaosu rządzona przez okultystyczną prawdę” .
Borges opowiada się za fantastyką tekstu poetyckiego, odrzucając pisarstwo racjonalne, które uważa za niewystarczające i ograniczone. Jeden z głównych wpływów realizmu magicznego Ameryki Łacińskiej, Borges jest także pisarzem uniwersalnym, z którym każdy może się zidentyfikować. Jego naukowe, a czasem celowo wprowadzające w błąd ( Tlön, Uqbar, Orbis Tertius ) prace często dotyczą natury nieskończoności ( Biblioteka Babel , Księga Piasku ), luster, labiryntów i dryfu ( Ogród z rozwidlającymi się ścieżkami ), rzeczywistości , tożsamość czy nawet wszechobecność rzeczy ( La Loterie à Babylone ).
Claude Mauriac powiedział o nim: „Jorge Luis Borges jest jednym z dziesięciu, może pięciu współczesnych autorów, których przeczytanie jest niezbędne. Po zbliżeniu się do niego nie jesteśmy już tacy sami. Zmienił się nasz pogląd na ludzi i rzeczy. Jesteśmy mądrzejsi. "
Dzieła takie jak Fikcje czy Alef zawierają teksty, które często są krótkie i szczególnie ujawniają talent Borgesa do przywołania uniwersów lub dziwnych sytuacji, które są dla niego specyficzne. W Sekretnym cudzie pisarz, na sekundę przed plutonem egzekucyjnym, otrzymuje łaskę dokończenia dzieła swojego życia. Czas zwalnia w nieskończoność. Dopracowuje mentalnie swój tekst. Niestrudzenie retuszuje pewne szczegóły… Zmienia postać postaci po obserwacji jednego z żołnierzy stojących przed nim… W innej opowieści, Histoire d'Emma Zunz ( Fuera Emmy Zunz ), młoda dziewczyna znajduje niespodziewaną, okrutną i nieomylną sposób na pomszczenie jej honoru i honoru jej rodziny ...
Homer stopniowo wyłania się z innego tekstu, Nieśmiertelnego , po niezwykłej podróży w czasie i przestrzeni. W Pierre Ménardzie, autorze Kichota Borges ujawnia nam swój zamiłowanie do oszustwa i pewnego literackiego humoru, który jest często rzadki, ale który w książce Chroniques de Bustos Domecq , napisanej we współpracy z Adolfo Bioy Casaresem , rozkwitnie w ewokacji zadziwiającej galerii śmiesznych artystów i oszustów.
Lapidarność, paradoksy, olśniewające skojarzenia słów, poetyckie figury zwane hypallagami , takie jak: „zakłopotane korytarze” czy: „elegancka nadzieja” są typowe dla jego unikalnego stylu. Borges oślepł dość młodo, ale stopniowo, co wywarło silny wpływ na jego pisarstwo. W jednym ze swoich opowiadań, L'Autre , spotyka się na ławce młodszego i dokonuje kilku przepowiedni:
– Oślepisz. Ale nie obawiaj się, to jak długi koniec pięknego letniego wieczoru. "
Na ten temat mówi w eseju Autobiograficznym, że ta ślepota miała prawdopodobnie dziedziczne pochodzenie i że niektórzy z jego przodków znali tę samą niemoc. Nigdy nie nauczył się alfabetu Braille'a , musiał więc polegać na swojej matce, aby mu pomogła, a następnie na swojej asystentce Marii Kodamie. Kazał czytać i dyktować swoje teksty w gazetach i książkach.
Jego twórczość obejmuje obok fikcji wiersze, eseje, recenzje filmów i książek. Znajdujemy tam rodzaj rehabilitacji powieści kryminalnej , w jego oczach godniejszego spadkobiercy literatury klasycznej, niż powieść nowa . Ten gatunek literacki pozostaje, według niego, jedynym, który zachował plan klasycznej konstrukcji literackiej, ze wstępem, wątkiem i zakończeniem.
Wśród jego pism znajdują się także krótkie biografie i dłuższe refleksje filozoficzne na tematy takie jak natura dialogu, język, myśl i ich relacje. Eksploruje również empirycznie lub racjonalnie wiele tematów, które można znaleźć w jego powieściach, na przykład tożsamość narodu argentyńskiego. W artykułach takich jak Historia tanga i Tłumacze tysiąca i jednej nocy klarownie pisze o rzeczach, które z pewnością zajmowały ważne miejsce w jego życiu.
Jest też książka, która skupia siedem konferencji na różnych uczelniach, które można uznać za siedem esejów, jasnych, uporządkowanych, o prostocie wynikającej z ich oratorskiego charakteru. W tej małej kolekcji wiedzy, Siedem Nocy ( Siete Noches ), możemy znaleźć tekst na koszmary, po Tysiąca i Jednej Nocy , na Dantego Boskiej Komedii , w buddyzmie i innych tematów, które Borges i używamy. Udostępniane instytucji dydaktycznej i pedagogiczna prostota prawdziwego nauczyciela, literaturoznawcy.
Napisane w latach 1923-1977 jego wiersze na nowo odkrywają wątki filozoficzne, na których opiera się wielość dzieł Borgesa. Wiersze takie jak El Reloj de Arena ( Klepsydra ) czy El Ajedrez ( Szachy ) rekonstruują par excellence Borgesowskie koncepcje, takie jak czas, niestabilny i nieuchronnie destrukcyjny dla świata, czy labirynt jako zasada ludzkiej egzystencji, ale poetyki. punkt widzenia, skondensowany w zaskakujących obrazach. Wiersze te są zebrane w Antologia Poética 1923-1977 (Recueil Poétique).
Pod pseudonimem H. Bustos Domecq napisał we współpracy z Adolfo Bioy Casares Six Problems dla Don Isidro Parodi , serii na wpół przyziemnych, na wpół policyjnych zagadek. Bohater, Don Isidro Parodi, gra detektywów z więzienia, w którym jest zamknięty i w którym zbliża się do niego dziwna galeria postaci. Wymuszona izolacja wydaje się stymulować jego jasnowidzenie, ponieważ nie wychodząc z celi, każdą zagadkę rozwiązuje równie łatwo, jak inni literaccy detektywi, tacy jak Auguste Dupin , Sherlock Holmes czy Herkules Poirot .
Ponadto Borges opublikował wiele kronik, zwłaszcza w Proa (1924-1926), La Prensa (1926-1929), Sur i El Hogar ( 1936 - 1939 ).
W wywiadzie przeprowadzonym jesienią 2010 roku María Kodama sugeruje każdemu, kto chce poznać twórczość Borgesa, aby zacząć od Le Livre de sable (1975), Les Conjuré (1985) i Le Rapport de Brodie (1970). ), przed podjęciem Fictions (1944) i L'Aleph (1949).