Rodopy | |
Mapa topograficzna Rodopów. | |
Geografia | |
---|---|
Wysokość | 2191 m , Goljam Perelik |
Masywny | Pas alpejski |
Długość | 240 km |
Szerokość | 100 km |
Powierzchnia | 14571 km 2 |
Administracja | |
Kraj |
Bułgaria Grecja |
Geologia | |
Skały | Skały metamorficzne |
W Rodopy (w bułgarskiej Родопи / Rodopy , zwykle używane z przedimka mnogiej Родопите / Rodopite , czasami nazywany również Родопа / Rodopa lub Родопа планина / Rodopa planina „Rodopa Mountain”, w greckim Ροδόπη / Rhodope - w języku francuskim, możemy również znaleźć forma w liczbie pojedynczej "Rodopy", po turecku Rodop dağları ) to górzysty masyw Bałkanów , położony w południowo-zachodniej Bułgarii, wylewający się tylko we wschodniej Macedonii i Tracji , w północno -wschodniej Grecji . Wraz z masywami Riła i Pirin tworzy ten sam obszar górski. Jego najwyższy szczyt, Goljam Perelik ( 2191 m ), jest siódmym co do wysokości szczytem Bułgarii . Rodopy są najbardziej rozległym masywem Bułgarii i zajmują około jednej siódmej całkowitej powierzchni kraju, od 220 do 240 km z zachodu na wschód i około 100 km z północy na południe. Na łącznej powierzchni 14571 km 2 83% Rodopów znajduje się na terytorium Bułgarii, reszta na terytorium Grecji. Duże zasoby wody i łagodny klimat sprzyjają różnorodności roślin i zwierząt.
Siedziba wielu mitologicznych opowieści i miejsce kultu w starożytności , masyw znany jest z wpływów greckich , rzymskich , bizantyjskich i osmańskich . Obecność Turków pozostawiła po sobie dziedzictwo, na które składa się religia muzułmańska oraz orientalne tradycje kulinarne i muzyczne, ale także burzliwa przeszłość związana z powstaniami i exodusami.
Życie gospodarcze Rodopów jest w dużej mierze zdominowane przez sektor rolniczy. Jednak w masywie znajduje się również ważny sektor przemysłowo-usługowy oraz sektor turystyczny, którego znaczenie wciąż rośnie.
Toponym Rodopy jest trackiego pochodzenia . Rod-opa można interpretować jako oryginalnej nazwy rzeki (być może bieżącym Dospat rzeki , w Bułgarski Доспатска река , Dospatska reka , w greckiej Δεσπάτης , Despátis , dopływem Mesta ) oznaczającego „zardzewiały wody, czerwonawy”, gdzie * pręta - pochodzi z tego samego indoeuropejskiego korzenia jako bułgarskiej руда ( Ruda ”rudy "), ръжда ( răžda " rdzy "), риж ( Riz ," czerwony "), łacińskim rufus (" roux„) lub niemiecki rot ( „Czerwony”).
Rodopy stanowią najważniejszą część masywu Macedonii i Tracji i tworzą złożony system reliefów o różnej wysokości, długości, szerokości i orientacji, głębokich dolinach rzecznych, wąskich wąwozach i naturalnych kotłach . W przeciwieństwie do innych pasm górskich w regionie Rodopy nie zostały pokryte lodowcami podczas ostatniego zlodowacenia .
Granice Rodopach z Riła i Pirin masywy są zmaterializowane przez Jadenica doliny (en) , az Jundola grzbiet (BG) The Avramovo grzbiet (en) The Drešenec rzeka i dolina Mesta . Północne stoki Rodopów są znacznie bardziej strome niż południowe, gdzie masyw stopniowo opada w kierunku równiny Egejskiej Tracji .
Rodopy bułgarskie składają się z dwóch części, które wyróżniają się reliefem: Rodopy Zachodnie lub Rodopy Wysokie i Rodopy Wschodnie lub Rodopy Niskie. Granicę między tymi dwoma częściami wyznaczają rzeki Kajalijka (bg) i Borovica (bg) . Zachodnie Rodopy rozciągają się na powierzchni 8732 km 2 i stanowią najwyższą część masywu. Ich średnia wysokość wynosi 1098 m , a najwyższe punkty powyżej 1800-2000 m . Administracyjnie bułgarska Rodopy podlega następującym oblasti : Blagoevgrad (części wschodniej, na wschód od Mesta ), Pazardzik (południowa połowa), Smoljan , Płowdiw (część południowa), Kardzali i Haskovo (część południowa).
Rodopy zachodnieRodopy Zachodnie to największa i najwyższa część masywu (ponad 10 szczytów powyżej 2000 m npm ), ale też najbardziej rozwinięta pod względem infrastruktury i najczęściej odwiedzana. W tej części Rodopów znajduje się góra Boženec lub Alabak (góra Černovec, 1834 m ), na północ od miasta Velingrad (zorientowana na północny-zachód); herb Velijca (nazwa pochodzi od szczytu 1712 m npm), Videnica (szczyt 1652 m ), w bułgarskim Velijško-Videniški djal , linia podziału między dolinami Marica i Mesta , która rozciąga się od miejsce zwane Bel kamen na północnym zachodzie w kierunku południowo-wschodnim, przechodząc następnie wzdłuż lewego brzegu rzeki i zbiornika Dospat , prowadzi do granicy greckiej i osiąga punkt kulminacyjny na wysokości 1901 m (góra Srebren); góra Snežanka lub Kărkarija, zorientowana na NW-S, zaczynająca się na zachód od miejscowości Patalenica i ciągnąca się aż do szczytu Vetrovo (1416 m ); modna góra Sjutkja na NW-S, która zaczyna się na rzece Banska Bistrica na południe od Velingradu i kończy się na zachód od zbiornika Goljam Beglik (Goljama Sjutkja, 2186 m ); góra Dăbraš lub Dospatska planina (góra Dospat, najbardziej na zachód wysunięta część Rodopów, która wznosi się na 1938 m npm wraz z górą Beslet), między dolinami rzek Dospat i Mesta; Góra Batak, która tworzy łuk wokół miasta o tej samej nazwie, od Velingradu na zachodzie do Kričim na wschodzie; Devin Mountain na południowy zachód od miasta o tej samej nazwie; Góra Černatica, zorientowana na północny-wschód i zachód od Javrova na zachód od Asenovgradu na szczyt Mečkarski kamăk (1,951 m ); planina Perelik i Bukova, odpowiednio na wschód i na północ od miasta Smoljan ; wreszcie Radjuva planina (orientowana NS) i bezpośrednio na południe góra Prespa ( Prespanski djal ), między Čepelare a wioską Manastir.
Najgłębsze wąwozy Rodopów znajdują się w zachodniej części masywu, a także w naturalnym miejscu znanym jako Cudowne Mosty ( Čudnite mostove ). Jest tam wiele zbiorników wodnych, takich jak zbiorniki Dospat, Batak, Široka poljana, Goljam Beglik na południe od Bataku czy nawet Toškov čark. W tej części masywu znajduje się wiele znanych miejscowości turystycznych, takich jak Smoljan, Velingrad, Devin czy Čepelare, a także ośrodek narciarski Pamporowo , klasztor Bačkovo , ruiny cytadeli Iwana Asena II na południe od Asenovgrad , Diabelska Gardziel Cave ( Djavolskoto gărlo ) w Trigrad Gorge , Jagodina Cave, Vievo Pomak Village, Cave i wiele innych. Najwyższa wioska w Bułgarii , Manastir (położona ponad 1500 m npm ), leży u podnóża północnego zbocza góry Prespa (2000 m ). Na tym obszarze znajduje się również kilka wiosek muzealnych : Široka lăka (na północny wschód od Smoljan), Kovačevica (na północny wschód od Goce Delčev ), Momčilovci (na północny wschód od Smoljan) lub Kosowo na drodze prowadzącej z Asenowgradu do Čepelare.
Rodopy wschodnieW przeciwieństwie do zachodnich Rodopów, we wschodniej części masywu występuje głównie płaskorzeźba nisko położona lub pagórkowata. Średnia wysokość wynosi tam zaledwie 320 m , chociaż znajdują się tam jedne z najwyższych szczytów Rodopów. Wschodnie Rodopy są ograniczone od zachodu rzekami Devin (na wschód od miasta o tej samej nazwie) i Mugla ( Devinska reka i Muglenska reka ), na wschodzie przez Marica (Évros) . Strukturyzuje je w centrum tzw. Grzbiet Perelik i Prespa ( djal Perelisko-prespanski ), który rozciąga się od najwyższego punktu masywu (Goljam Perelik, 2191 m ) do tzw. Szczytu Momin kamăk, przechodzącego przez Szczyt Prespa (2001 m ). Od tej osi zaczynają się cztery najważniejsze zlewiska tej części masywu. Na północ od rzeki Arda znajdują się grzbiety Čukaty (od Široka poljana do Pătnikovo, zorientowana na północny zachód-wschód) i Gorata (od Silen do Grecji, zorientowana OE), a także wzgórza Haskovo na północ od miasta o tej samej nazwie . Wzdłuż granicy bułgarsko-greckiej następują po sobie: góra Ardin ( Ardinski djal ), której kulminacją jest góra Ardin (1730 m , gdzie znajduje się źródło Ardy; góra Komotiní ( Gjumjurdžinski snežnik , od bułgarskiej nazwy miasto Komotiní , Gjumjurdžina ), która obejmuje najbardziej wysunięty na południe punkt Bułgarii, szczyt Vejkata (1463 m ), a także szczyt Orlitsa (1483 m ) po stronie greckiej; Măglenik (po grecku Σίλο , Silo ) , z bułgarskiej măgli (mgły), której kulminacją jest góra Kodža ele lub Vetren ( 1267 m ). Część góry, która zaczyna się od południa miasta Kărdžali w kierunku południowym . na zachód, aż do szczytu zwanego Dobri vrăh (1450 m npm ) nazywany jest Žălti djal („masyw żółty”).
Terytorium Rodopów Wschodnich było kiedyś pokryte morzem, będąc jednocześnie siedliskiem intensywnej podwodnej aktywności wulkanicznej . Dlatego też, oprócz skał osadowych , że skały wulkaniczne tam powstają również: andezyt , ryolit , tuf , etc. Pod działaniem zewnętrznych sił geomorfologicznych skały te dały początek dziwnym kształtom.
Rodopy południowe lub rodopy greckieRodopy Południowe ( współczesna greka : Ελληνική Ροδόπη , greckie Rodopy) znajdują się na północy greckiego terytorium. Obejmują one również wyspę Thasos , która jest geologicznie częścią Rodopów.
KontynentGreckie Rodopy zaczynają się na wschód od Col de Roupel, na Strymon (Strymonas, Struma) i rozciągają się na wschód do równiny Evros (Marica). Od południa ograniczają je wybrzeże Morza Egejskiego regionu administracyjnego ( peryferii ) Macedonii Wschodniej i Tracji , którego jedna z pięciu prefektur nosi nazwę Rodopy ( Ροδόπη ). Od północy ogranicza je granica grecko-bułgarska . Płaskorzeźby wyspy Thasos , pomimo przerw w wodach Zatoki Kawala , są częścią geologicznego zespołu Rodopów.
Greckie Rodopy obejmują kilka dobrze zdefiniowanych masywów. Na zachodzie, na lewym brzegu doliny Strymon, z północy na południe znajdują się masywy Órvilos (w bułgarskiej Slavjance , którego najwyższym punktem na terytorium Bułgarii jest Gocev vrăh, 2112 m ), od Vróndous lub Vróndos (po bułgarsku Šarlja , której najwyższym punktem jest Laïliás, 1849 m ), z Meníkio ( Meníkion , w języku bułgarskim Zimijnica , którego najwyższym punktem jest Mavromáta, 1963 m ), z Pangea ( Pangaío w bułgarskiej Kušnicy , której najwyższym punktem jest Máti, 1 956 m) m ) i Símvolo ( Símvolon , w bułgarskiej Čista gora , 694 m ), które graniczy z miastem Kavála na północy i rozciąga się na południowy zachód nad morzem. Południowe podnóża Meníkio oddzielają równinę Dráma i górny Angítis od równiny Strymon na zachód. Na południu masyw Pangea ogranicza równinę Dráma, oddzieloną od wybrzeża Zatoki Kawala wąskim, nisko położonym masywem położonym na północ od miasta Kawala. Ten mały masyw łączy masyw Pangea na zachodzie z masywem Lekani (1300 m ) na wschodzie. Lekani tworzy południowo-wschodnią granicę równiny Dráma i południowo-zachodnią granicę dolnego biegu Nestos , która wpada do Morza Egejskiego na południe od miasta Hrisoúpoli. Kierując się na północny zachód, pasmo Falakró ( Phalakron , w bułgarskim Bozdag , 2231 m ) biegnie wzdłuż Lekáni, na północny wschód od miasta Dráma.
Na wschód i północ od Nestos znajduje się to, co we współczesnej grece nazywa się „zachodnimi rodopami ” ( Δυτική Ροδόπη , Ditikí Rodópi ). W tej części masywu znajduje się Park Narodowy Rodopy , obejmujący dwa rezerwaty przyrody ( Parthénio Dásos i Dásos Fraktoú ), w których las jest chroniony przed ingerencją człowieka. Parthenio Dasos znajduje się tuż na południe od Mount Ardin (na terytorium bułgarskim), gdzie Arda rzeki pochodzi. Na południowym stoku woda przepływa przez Nestos i jego dopływ Arkoudóremę. W tej części masywu jedną z najwyższych płaskorzeźb jest Koúla (1607 m ), która wychodzi na Cigansko gradište (po grecku Giftókastro , 1827 m ), która znajduje się na bułgarskim zboczu. Wschodnią granicą zachodnich Rodopów jest rzeka Kompsátos, która wpada do jeziora Bistonis ( Vistonída ), na wschód od Xánthi .
Na wschód od Kompsátos znajdują się „Wschodnie Rodopy”, które rozciągają się na prawym brzegu rzeki Evros. Na południu ogranicza je równina Komotiní i równina jeziora Bistonis. Pomiędzy Komotiní i Alexandroupoli południowe podnóża masywu sięgają wybrzeża Morza Egejskiego , nad Zatoką Tracką. W tej części masywu ważnymi szczytami są Papíkio (1490 m ) i Virsínis (1267 m ).
Pod względem podziału administracyjnego , jeśli weźmiemy pod uwagę obrzeża Grecji , greckie Rodopy znajdują się niemal wyłącznie na terytorium Wschodniej Macedonii i Tracji ( prefektur w Kavali , Dráma , Xánthi , Rhodope i Evros ). Tylko niewielkie fragmenty masywu znajdują się na przedmieściach Macedonii Środkowej : prefekturze Serres .
Wyspa ThasosWyspa Thasos jest najbardziej wysuniętą na południe część pasma górskiego Riła, Rodopy, którego ulga wzrośnie powyżej Morza Egejskiego . Otaczają go gigantyczne i gwałtowne uskoki oraz krystaliczne baseny głębokie na kilka tysięcy metrów. Najważniejszym, położonym w północno-zachodniej części wyspy, jest dorzecze Nestos i Prínos. Na zachodzie i południowym zachodzie znajduje się dorzecze Thásos-Apollonía lub dorzecze Orfanós, które rozciąga się do basenu Strymon i dorzecza Komotiní . Masa wyspy znajduje się pośrodku tych basenów w formie zrębów , wysokość poniżej poziomu morza od 4000 do 6000 m , wysokość nad poziomem morza 1200 m (szczyty masywu Ypsário lub Ypsarion). Baseny wypełnione osadami neogenu zawierają złoża ropy naftowej i gazu ziemnego eksploatowane od 1981 r. Oraz inne, które nie były jeszcze eksploatowane.
Rodopy mają bogate zasoby wodne, a sieć źródeł i rzek jest bardzo gęsta. Wśród głównych rzek należy wymienić Mestę (Nestos), która ma swoje źródło w masywie Riła, ale część biegu przecina Rodopy, zwłaszcza na terytorium Grecji, Arda) (po grecku Άρδας, Ardas ), która bierze swój początek na granicy grecko-bułgarski, krzyże Rodopach z zachodu na wschód, potem na skrajnej północy prefektury w Evros i popłynie do Meriç Nehri (nazwa tureckiej dla Evros, w bułgarskim Mesta) w pobliżu miasta Edirne , a także mniejsze rzeki, takie jak Dospat lub Rata, lewy dopływ Mesty, który wpływa do niej w pobliżu Pappades (Grecja), Văča, która wynika z zbiegu dwóch rzek (Kričim i Širokalăška reka) w pobliżu Devina , Čepinska reka lub Čepinska Bistrica (Eli dere), która bierze swoje źródło na górze Srebren i wpada do Maricy, Starej reki, która wypływa na południe od jeziora Batak i wpada do Maricy lub Vărbicy, najważniejszej dopływ Ardy, który wynika z ok dwie rzeki (Nedelinska i Alamovska) wpływają w pobliżu Zlatogradu i wpływają do jeziora Studen Kladenec, które zostało utworzone przez Ardę.
Jest tam kilka naturalnych jezior. Najbardziej znane to jeziora Smoljan , położone kilka kilometrów od miejscowości o tej samej nazwie. Na Rodopach znajdują się jedne z największych sztucznych jezior w Bułgarii: jezioro Batak na rzece Mătnica, Dospat na rzece o tej samej nazwie, Goljam Beglik i Široka poljana, położone nieco na północ od jeziora Dospat i zasilane przez kilka rzek, w tym Černa. reka, od Kărdžali nad Ardą, na zachód od miasta o tej samej nazwie, od Studen Kladenec, który podąża za nim na wschód, po przekroczeniu miasta, lub ponownie jezioro Văča na rzece o tej samej nazwie, położone na północ od miasto Devin. Te tamy są wykorzystywane głównie do wytwarzania energii wodnej , a także do nawadniania . W greckiej części masywu jest mniej sztucznych jezior. Na biegu Nestos zbudowano cztery tamy , tworząc w ten sposób sztuczne jezioro na prawie całym biegu rzeki w prefekturze Drama . Wiele znanych źródeł mineralnych w Bułgarii znajduje się w Rodopach: Devin, Velingrad , Beden na południowy wschód od Devina, Mihalkovo na północ od Devina i wiele innych.
Duży wpływ na klimat masywu ma położenie geograficzne Rodopów w południowo-wschodniej części Półwyspu Bałkańskiego . Przecinają się tam dwa wpływy klimatyczne: zimne powietrze napływające ze strefy kontynentalnej na północ i gorące powietrze ze strefy śródziemnomorskiej . Na zachodnich Rodopach wyższa wysokość nad poziomem morza skutkuje charakterystycznym klimatem górskim . Klimat jest jednak łagodzony przez masy gorącego powietrza wnikające wraz z biegiem rzek. To zmiękczenie jest bardziej zauważalne na Rodopach Wschodnich, ponieważ wysokość jest tam niższa, a doliny rzeczne umożliwiają łatwe przenikanie cieplejszego powietrza napływającego z południa.
Średnia roczna temperatura w Eastern Rodopach od 12 do 13 ° C . Maksymalne opady występują w grudniu, minimalne w sierpniu. Na zachodnich Rodopach średnia roczna wynosi od 5 do 9 ° C , a letnie deszcze są częste.
Między innymi łagodny klimat sprzyja aktywności turystycznej i wypoczynkowej. Głównym ośrodkiem narciarskim bułgarskich Rodopów jest Pamporowo (1650 m ), gdzie mikroklimat zapewnia mocną pokrywę śnieżną przez długi czas w roku. Ujemne temperatury są dość powszechne zimą, dlatego Rodopy są najbardziej wysuniętym na południe regionem Bałkanów, w którym można spotkać niektóre gatunki, takie jak świerk pospolity lub brzoza brodawkowata .
Ogromna różnorodność klimatyczna i glebowa owocuje dużą różnorodnością roślin, co sprawia, że Rodopy są miejscem spotkania wpływów śródziemnomorskich, środkowoeuropejskich i alpejskich. Istnieje ponad 2000 gatunków roślin, z których 7 jest endemicznych dla Rodopów, 39 dla Bułgarii i 85 dla Bałkanów . 55 z nich to gatunki bardzo zagrożone. Stanowi to około 52% bułgarskiej flory. Wśród gatunków specyficznych dla rodopów znajdujemy Lathraea rhodopea (Dingler) z rodzaju Lathraea , Secale rhodopaeum (Delip.) Z rodzaju Secale , rhodope sabline ( Arenaria rhodopea, Delip.), Rhodope scabious ( Scabiosa rhodopensis, Stoyanoff. & Stefanoff), Haberlea rhodopensis ( Friv .), Rhodope lily ( Lilium rhodopaeum , Delip.), Rhodope tulip ( Tulipa rhodopea , Velen.).
W niższych partiach Rodopów Wschodnich lasy ustępują miejsca gatunkom śródziemnomorskim: dąb wirgilijski ( Quercetum virgilianae , Ten., Zwany także dębem apenińskim), dąb dojrzewający , jesion kwitnący , buk orientalny , dziczyzna , grab , dzika grusza , Chrystus cierń ( Paliurus spina-christi , Mill.), jałowiec cade itp. Na wysokości powyżej 800 m n.p.m. dominują lasy dębowe , Fagus moesiaca (Malý, Czeczott), grab , klony , klony płaskie i inne gatunki. W górskiego , które jest obecne głównie w zachodniej Rodopach spotykamy się świerk , z sosny , z sosny czarnej , z macedoński sosna (gatunek reliktowe Bałkanów), i buk . Na wyższych wysokościach dominują krzewy i alpejskie łąki .
Rodopy to jeden z regionów Bałkanów najbogatsza w zakładach leczniczych oraz do gotowania i ziół aromatycznych . W zachodniej części masywu borówka jest bardzo rozpowszechniona, można też znaleźć mały centaury , szczaw alpejski , krwawnik pospolity , dziurawiec dziurawca , rzepik zwyczajny, głóg pospolity , borówkę brusznicę . , mały Germander dąb , a także żółty przepiórka . We wschodniej części masywu, w klimacie śródziemnomorskim, występują rośliny takie jak Ononis spinosa , Geranium sanguineum , rumianek dziki , tymianek , krokus jesienny , dzięgiel dziki , oregano czy żywokost .
Dzikiej przyrody Ptaki Na Rodopach występuje 291 gatunków ptaków, czyli 70% ptasiej fauny Bułgarii . 115 z nich gniazduje w masywie, a 97 mieszka tam przez cały rok. Zimują tam 32 gatunki, a 47 zatrzymuje się tam podczas migracji z północy na południe. 115 z tych gatunków jest wymienionych w Załączniku II Konwencji Berneńskiej o ochronie wędrownych gatunków. Spośród nich 90 uważa się za priorytetowe w Europie pod względem ochrony, a 4 są zagrożone na świecie: orzeł cesarski , pustułka , derkacz , kormoran karłowaty . Fauna rodopów przedstawia znaczną liczbę ptaków drapieżnych : 36 gatunków z 38 występujących w Europie żyje we wschodniej części masywu, w szczególności w parku narodowym Dadiá-Lefkími-Souflí w Grecji. Wschodnie Rodopy są więc jednym z najbardziej naturalnych obszarów Europy bogatych w ptaki drapieżne. Na kontynencie występuje największe skupisko ptaków drapieżnych dobowych. Poniższe ptaków można zaobserwować tam: Egipski sęp , sęp płowy , sokoła wędrownego , które są uważane za „zagrożone” lub „rzadkie” i są wymienione w załączniku I do dyrektywy ptasiej Wspólnoty Europejskiej oraz w załączniku II do konwencji Bonn . Ssaki Na Rodopach występuje 27 z 36 gatunków nietoperzy w Europie, w tym 12 z 18 gatunków wymienionych na czerwonej liście IUCN ( Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody ). Na Rodopach reprezentowane są również dwa gatunki zarejestrowane na bułgarskiej czerwonej liście gatunków zagrożonych wyginięciem : mysz z zapiekanymi uszami , mysz Capaccini . 27 gatunków nietoperzy osiadłych na Rodopach jest chronionych na poziomie krajowym przez ustawę o różnorodności biologicznej przyjętą przez bułgarski parlament w 2002 r., A na szczeblu międzynarodowym przez konwencje berneńską i bońską, a także przez „Porozumienie w sprawie ochrony europejskiego nietoperza”. populacje ( Eurobats 1991). Na Rodopach występuje również 40 gatunków dużych lub małych ssaków, z których 8 znajduje się na czerwonej liście IUCN, a 6 na bułgarskiej czerwonej liście gatunków zagrożonych. Wśród gatunków wymienionych w Załączniku I i III Konwencji Berneńskiej warto wymienić wilka i niedźwiedzia brunatnego , a także wydrę europejską i tchórza marmurkowego , które znajdują się na czerwonej liście IUCN (2000). Należy dodać, że Rodopy, które wyróżniają się krajobrazem ukształtowanym przez człowieka od starożytności , są również regionem, w którym żyją unikalne rasy zwierząt domowych, takie jak krowa rodopska ( rodopsko kăsorogo govedo , dosłownie „bydło rodopów krótorogich ”). ”), Najmniejsza krowa w Europie (1,20 m wysokości i ok. 100 kg ), środkowa maciorka rodopska lub maciorka sarakatsani, doskonale przystosowana do lokalnych warunków, ale zagrożona wyginięciem. Płazy i gady Na Rodopach żyje 13 gatunków płazów (z 16 żyjących w kraju). Dwie z nich, zielona rzekotka drzewna i traszka grzebieniasta , są chronione międzynarodowymi konwencjami. Spośród 30 gatunków gadów zawarte w liście z IUCN Red , znalezionych w Rodopach ten żółw mauretański , z żółwia Hermann i żółwia błotnego .Teksty Owidiusza i Pseudo-Plutarcha przekazały nam tracki mit o powstaniu Rodopów i Wielkich Bałkanów (po łacinie Haemus ).
Pseudo-Plutarch : „W pobliżu tej rzeki ( Strymon ) znajdują się góry Hemus i Rodopy. Brat i siostra tak nazwani kochali się bardzo czule; Hemus nadał imię Juno swojej siostrze, która z kolei nazwała ją Jowiszem. Bogowie, zirytowani ich bezbożnością, przemienili ich w dwie góry, które przyjęły ich imię. "
W jednym rogu znajdują się Rodopy Tracji i Hemus,
dziś lodowate góry, niegdyś śmiertelne istoty,
które nadały sobie imiona największych bogów.
- Owidiusz , Metamorfozy , VI
Rodopy uważane są w mitologii greckiej za miejsce narodzin bohatera , legendarnego śpiewaka i lirnika Orfeusza (który według miejscowej legendy urodził się w rejonie Smoljan ) i jego żony Eurydyki . Wciąż zgodnie z mitologią grecką Orfeusz zostałby rozdarty przez maenady z masywu Pangea , dziś na greckich Rodopach. Zdaniem niektórych archeologów Rodopy są rzeczywiście miejscem pochodzenia orfickiego kultu . Tak więc, w pobliżu miejscowości Tatul , około 15 km na wschód od miasta Momčilgrad , Grób trackiego przekopanym w skale, która jest częścią większego kompleksu kulturalnego używany od XIX TH i XVIII -go stulecia pne AD i odkryta w 2000 roku , została zinterpretowana jako miejsce kultu orfickiego. Bułgarski archeolog Nikolaj Ovčarov przypuszcza, że może to być grobowiec samego Orfeusza. Od tego czasu strona ta pojawia się na wszystkich bułgarskich mapach i dokumentach turystycznych pod nazwą „Sanktuarium Orfeusza” ( Svetilište na Orfej ). Niektórzy sprzeciwiają się jednak temu, że nie jest pewne, czy postać Orfeusza była postacią historyczną. Jednak osoby odpowiedzialne za bułgarską turystykę w dużym stopniu wykorzystują Orfeusza i orfizm jako element atrakcji turystycznej: na przykład w Trigradzie co roku pod koniec lipca odbywa się neo-pogański spektakl historyczno-kulturowy Tajemnice Orfeusza . . . Przepaść znany jako „Gardziel Diabła” ( Djavolsko garlo ) w Trigrad Gorge , znany również jako „jaskini Orfeusz” i jest uważany przez miejscowej legendy jako miejsce, w którym Orfeusz zszedł do Hadesu , aby „tam znaleźć jego zmarłej żony Eurydyka . Wiele hoteli, restauracji i zespołów muzycznych w regionie nosi nazwę Orfeusz.
Istnieją również archeologicznych w regionie, które pokazują kult poświęcony Dionizosa , takich jak starożytnego trackiego miasta z Perperikon . Wydaje się, że kult ten rzeczywiście wywodzi się z Tracji .
Jak pokazują badania archeologiczne na wielu stanowiskach, Rodopy były zamieszkane od czasów prehistorycznych . Pierwszymi znanymi mieszkańcami Rodopów są Trakowie . Zbudowali tam wiele świątyń i miast, takich jak sanktuarium Tatul na południowy wschód od Kărdžali czy sanktuarium miejskie Perperikon na północny wschód od Kărdžali .
W starożytności masyw zamieszkiwali także Grecy i Rzymianie . Jest on połączony z siecią dróg z Imperium Rzymskiego , w szczególności przez drogach drugorzędnych, na Via Militaris (co odtłuszczonego na północy) i na Via Egnatia , który przekroczył część południowych Rodopach. Oddział tego ostatniego, Via Publica , przecinał znaczną część Rodopów. Ważne pozostałości można zobaczyć w pobliżu Goljam Persenk , na wysokości prawie 2000 m . W 294 roku , podczas reorganizacji administracyjnej Dioklecjana , Cesarstwo Rzymskie utworzyło prowincję Rodopy (Rhodopa) . Obejmowało to większość wybrzeża Tracji, a także cały masyw Rodopów. Od północy graniczyła z prowincjami Tracja (Tracja) i Haemimontus , na wschodzie z prowincją Europa , na zachodzie z Dardanią (Dardania) i Macedonią (Macedonia) , na południu z Morzem Egejskim . Podczas wielkich najazdów przybyły inne ludy składowe współczesnej Bułgarii : Protobulgowie , Słowianie i inni.
W średniowieczu Rodopy były przedmiotem sporów między Cesarstwem Bizantyjskim a królestwami bułgarskimi. Powstała bardzo gęsta sieć fortec, mająca na celu monitorowanie osi handlowych i miejsc strategicznych. Najważniejsze twierdze znajdują się w Ljuticy niedaleko Ivajlovgradu (w pobliżu obecnej granicy greckiej, na wschód od Haskova , w najbardziej wysuniętej na wschód części masywu), nazywanej „marmurowym miastem”, w Ustra na północ od wsi Ustren (południowy wschód od Dżebel ), w Cepina pobliżu wsi Dorkovo, północno Welingradu , w Mezek najbliższej Svilengrad , w dalekiej północny wschód od masywu, cytadela Iwan Asen II ( Asenova Krepost ) południe Asenowgrad i innych.
W latach 1371 i 1375 , Rodopy spadła pod kontrolą Imperium Osmańskiego , po klęsce chrześcijańskich wojsk przeciwko bejlerbej Lala Sahin Paşa podczas bitwy Marica najbliższej Černomen (dzisiaj Orménio w prefekturze Evros , w pobliżu greckiej-bułgarski granica, na południe od Svilengradu ). Po zwycięstwie osmańskim ludność turecka osiedliła się na Rodopach, podobnie jak w wielu innych regionach Bułgarii, importując religię muzułmańską .
Znaczna część rdzennej ludności przeszła na islam . Toczy się historiograficzna debata na temat tego, jak doszło do tych konwersji: przymusowe nawrócenia i masakry krnąbrnych (stanowisko oficjalnej historiografii bułgarskiej do dziś) lub mniej lub bardziej dobrowolne nawrócenie społeczności wiejskich, które dostrzegły w tym zainteresowanie. według ostatnich badań) ? W każdym razie konwersja rdzennej ludności dała początek Pomakom , jednej z grup etnicznych tworzących współczesną bułgarską społeczność muzułmańską . Kwestia pochodzenia Pomaków jest zarówno kwestią polityczną (zwłaszcza od czasów komunizmu), jak i historiograficzną. Czy od początku byli to Słowianie (Bułgarzy), którzy byli zislamizowani (stanowisko bułgarskiej historiografii), czy też populacje innego pochodzenia (pochodziliby pierwotnie z Traków , nawet słowiańskich potomków Kıpçaków lub Kumanów ), czy też potomkowie heretyckich ruchów chrześcijańskich, takich jak bogomile czy paulicjanie , co nadałoby nawróceniu wymiar teologiczny? Faktem jest, że fala islamizacji zaszły w Rodopach na XVI TH i XVII -tego wieku, co prowadzi do powszechnego niszczenia kościołów i klasztorów. Ten historyczny epizod, jak również debata, którą wywołuje do dziś w społeczeństwie bułgarskim, w sposób romantyczny potraktował pisarz Anton Dončev w powieści Stu braci Manolu (tytuł oryginalny: Vreme razdelno , wydanie pierwsze 1964 ). , którego teatr jest doliną Rodopów.
Pod koniec panowania osmańskiego miasta i wioski Rodopów odegrały ważną rolę w powstaniu kwietniowym 1876 r . Zaciekłe represje, które uderzyły w ten region, doprowadziły do licznych masakr, w tym masakry w Bataku , popełnionych przez wyraźnie niekontrolowane bachi-buzuki . Rodopy Północne zostały wyzwolone spod panowania osmańskiego podczas wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1877-1878 , ale Rodopy Południowe pozostały osmańskie, mimo że na mocy traktatu z San Stefano ich zachodnia część miała przejść pod zwierzchnictwo bułgarskie. Rodopy bułgarskie były częścią autonomicznej prowincji Rumelia Wschodnia , aż do jej integracji w 1885 roku z księstwem Bułgarii . Niektóre miejscowości Pomaques starały się jednak zachować niezależność w ramach Republiki Tămrăš , która jednak wróciła do Imperium Osmańskiego po zjednoczeniu księstwa Bułgarii i Rumelii Wschodniej. Ta retrocesja została usankcjonowana podpisaniem w 1886 roku konwencji Tophane . Południowa część masywu został załączony przez Bułgarię podczas pierwszej wojny bałkańskiej ( 1912 - +1.913 ), pomimo efemeryczny próbie Republic ( Tymczasowy Rząd Zachodniej Tracji od sierpnia doPaździernik 1913), ale część zachodnia została zaanektowana przez Grecję po drugiej wojnie bałkańskiej ( 1913 ).
Bułgaria , sojusznikiem państw centralnych podczas pierwszej wojny światowej , zagubiony, co zostało z południowych Rodopach, w tym jej dostępu do Morza Egejskiego do Alexandroupolis (w bułgarskiej Dedeagac ), na mocy traktatu z Neuilly , musiała podpisać z sił Ententy na27 listopada 1919. W latach 1941 i 1944 , Bułgaria, sojusznikiem hitlerowskich Niemiec , ponownie zajęte zachodniej Tracji (w tym regionie wschodnim południowej Rodopach). W wyniku tych wszystkich konfliktów przegranych przez Bułgarię, ludność bułgarska (głównie Pomak ) z południowych Rodopów wyemigrowała, głównie do Bułgarii i Turcji . Po wojnie grecko-tureckiej w latach 1919-1923, która doprowadziła do „wymiany ludności” z Turcją (na mocy traktatu z Lozanny z 1923 r. ), Duża część greckiej ludności uciekającej z Azji Mniejszej i Turcji z Europy została osiedlona na obszarach o silna populacja bułgarska. Ostatnia wielka fala emigracji miała miejsce podczas greckiej wojny domowej ( 1946 - 1949 ).
Rodopy bułgarskie, podobnie jak reszta kraju, podlegały reżimowi komunistycznemu, który po 1944 r. Wymusił w szczególności kolektywizację rolnictwa i innych sektorów gospodarki. Zorganizował też systematyczną industrializację , a co za tym idzie wyjazd mieszkańców wsi do miast. System prowadzi się istotne zmiany przemysłowych w regionie, w szczególności budowy zapór : studen kladenec (otwarty w 1958 roku ) i Kardzali ( 1963 ) na Ardzie , ale Dospat , Batak , iwajłowgrad ( 1964 ) lub vaca, którego zapora ścianki jest najwyższa w Bułgarii (144,5 m ). Reżim komunistyczny miał szczególnie represyjną politykę wobec społeczności muzułmańskich, zwłaszcza Turków, którzy w drugiej połowie 1980 roku zostali zmuszeni do jakiego stanu propaganda w czasie nazywa się „ proces regeneracji.” Narodowej „( văzroditelen proce ), ze zmianami ich tureckie nazwiska na bułgarskie lub emigrować. Kardzali Obwód więc ten wyjazd wielu tureckich mieszkańców mówiących, zwłaszcza w roku 1989 , podczas którego ponad 300.000 bułgarsko-Turks opuścił Bułgarię do emigracji do Turcji .
Słabo zaludniony region Rodopy są również, ze względu na swoją historię, obszarem o dużej różnorodności etnicznej i religijnej. W części bułgarskiej oprócz prawosławnych Bułgarów istnieją silne wspólnoty muzułmańskie , w tym Pomakowie, którzy częściej określają się mianem „ bułgarskich muzułmanów ”, zwłaszcza osiadłych w miejscowościach zachodniej części masywu, gdzie czasami odnoszą się do siebie. Tożsamość turecka, a także Turcy Bułgarii , osiedlili się zwłaszcza we wschodniej części. W obwodzie z Kyrdżali , większość osób (61,6%) uważali się w spisie z 2001 roku jako Turków lub 101,116 ludzi: to jest największym skupiskiem ludności tureckiej w Bułgarii, o jedną siódmą 746,664 ludzi, którzy deklarowali przynależność do tej grupy etnicznej w 2001 roku. Liczbę Pomaków w Bułgarii według oficjalnych statystyk szacuje się na 131.531 osób, z których zdecydowana większość mieszka na Rodopach. Jednak niektórzy specjaliści uważają tę liczbę za niższą od rzeczywistości. Pomimo kampanii chrystianizacyjnych prowadzonych od 1990 roku przez niektórych przedstawicieli Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego , poszczególne wspólnoty religijne żyją w dobrej harmonii.
W greckich Rodopach prawosławni Grecy stanowią dziś większość, ale znaczna mniejszość muzułmańska (złożona głównie z Turków i Pomaków ) pozostaje i przypomina burzliwą historię regionu. Muzułmanie stanowią większość w prefekturze Rodopy (51,77%) i stanowią znaczną mniejszość w prefekturze Xánthi (41,19%). W prefekturze Évros stanowią 4,65% populacji. Liczbę Pomaków w Grecji szacuje się na około 36 000 osób, 23 000 w prefekturze Xánthi , 11 000 w prefekturze Rodopy , 2 000 w prefekturze Evros. Ta liczba wydaje się być akceptowana przez większość specjalistów. Należy jednak zauważyć, że bułgarsko-muzułmanie zamieszkujący greckie Rodopy są uważani przez greckie władze za populację „zagrożoną”. Wsie bułgarskojęzyczne położone w pobliżu granicy między trzema państwami (Grecja-Bułgaria-Turcja), w prefekturze Evros, były do końca lat 90. poddane administracji wojskowej i miały zakaz wstępu osobom postronnym., Z wyjątkiem specjalnego zezwolenia. wydane przez Ministerstwo Obrony. Język greckich Pomaków, pod silnym wpływem tureckiego , ma tendencję do odchodzenia od standardowego bułgarskiego . Trzecią grupę muzułmańskiej populacji Rodopów stanowią Yifti , muzułmańscy Romowie , których liczebność jest bardzo trudna do określenia ze względu na ich wyraźną skłonność do synkretyzmu religijnego (w całej Bułgarii byłoby ich ponad 100 000). Po stronie greckiej w zachodniej Tracji, we wspomnianych już trzech prefekturach, mieszka około 50 000 Turków . Zgodnie z Traktatem z Lozanny z 1923 r. Muzułmanie w Tracji stanowią jedyną mniejszość narodową uznaną przez państwo greckie .
Po upadku reżimu komunistycznego obwód Kărdžali stał się najsilniejszym bastionem Ruchu Praw i Wolności ( Dviženie za prava i svobodi , DPS), partii reprezentującej mniejszość turecką i szerzej muzułmańską na bułgarskim spektrum politycznym. W wyborach parlamentarnych w 2005 r. DPS uzyskała 65,32% głosów w obwodzie kardzhali i 5 mandatów, co jest zdecydowanie najlepszym wynikiem w regionie. Na DPS w tych wyborach głosowało 53,99% Bułgarów za granicą, głównie Bułgarów-Turków, którzy wyemigrowali do Turcji. Tendencja ta została potwierdzona podczas wyborów europejskich w 2007 roku. DPS rządzi miastem Kărdžali od 2003 roku , kiedy to wybrano obecnego burmistrza Hasana Azisa . Rządzi także w Dospacie , a także w wielu miejscowościach wschodnich Rodopów, takich jak Krumovgrad , Ardino , Džebel czy Momčilgrad . W pozostałych obwodach Rodopów lub częściowo na terenie masywu jest to Koalicja na rzecz Bułgarii, sojusz zdominowany przez Bułgarską Partię Socjalistyczną (BSP), który wyraźnie wygrał w 2005 r. BSP kontroluje obecnie l Obecnie ( 2008 ) ratusze Batak , Smoljan , Velingrad , Madan , Ivajlovgrad i Čepelare . Jego powstanie skupia się zatem głównie na zachodnich Rodopach. Nowa partia burmistrza Sofii , GERB , reguluje w Haskovo , Asenowgrad i Rudozem .
Rodopy są znane ze swojej tradycyjnej muzyki , która żyje do dziś. Muzyka i pieśni o wielkim bogactwie odznaczają się w szczególności długimi pieśniami o wielkim liryzmie i wielkim smutku. Najszerzej stosowanym instrumentem jest Gajda , jedno- Drone dudy odgrywaną przez cały Bałkanach , zwany w Rodopach Kaba (tureckie słowo oznaczające „majestatyczny”), ponieważ jest dostrojony niższe. Jest też tamboura (rodzaj lutni blisko buzuki ), a także kaval ( diatoniczny flet ukośny).
Rodopy są znane ze swoich naturalnych produktów i orzeźwiającej kuchni. Najbardziej znanym świątecznym daniem bułgarskich rodopów jest čeverme (od tureckiego çevirme , „ruch obrotowy”), jagnięcina gotowana na rożnie porównywalnym do mechoui z Afryki Północnej, której nigdy nie brakuje na żadnej uczcie. Na specjalne okazje podawany jest również kurban , czyli zupa z jagnięciny lub wołowiny przygotowywana w domu i podawana rodzinie i sąsiadom. Kačamak to kolejna popularna potrawa, rodzaj polenta podawane w rundzie chleba lub kuli, z roztopionym masłem, serem, mięsem lub boczku. Patatnik to typowe danie Rodopach, rodzaj zapiekanki ziemniaczanej, jaj i cebuli, przygotowane z mięty i innych przypraw. Sarmi (The łaźnia Sarma dolma ) wytwarza się w Rodopach z liści kapusty nadziewane buraków . Klin jest Banica (czyt banitsa ) nadziewane ryżu miesza się z warzyw, zwykle szpinak , szczaw i dynia . Rodopy są bogate w produkty spożywcze, które zyskały ich renomę. Oprócz ziemniaków (istnieją stare odmiany, które praktycznie zniknęły w pozostałej części Europy), region słynie z imponującej wielkości fasoli, w szczególności ze Smiljan (wioska niedaleko Smoljan ).
Światowe rolnicze rodopy bułgarskie, już dotknięte wymuszoną polityką uprzemysłowienia reżimu komunistycznego, mocno ucierpiały na skutek polityki prywatyzacji i restytucji ziemi prowadzonej przez rządy bułgarskie po przełomie 1989 - 1990 roku . Mnożyły się nieużytki, które często dokonywane były systematycznie na rzecz potomków społeczności wiejskich, mieszkających od dawna w miastach i nie mających zamiaru uprawiania ziemi. Niewielki rozmiar gospodarstw niewystarczający do utrzymania rodzin, wiejski świat regionu, podobnie jak wszędzie indziej na bułgarskiej wsi, przeżył nowy kryzys. Wiele rodzin wyemigrowało do miast lub za granicę, a ci, którzy tam pozostali, wrócili do rolnictwa na własne potrzeby. To wyjaśnia silną obecność trakcji konnej (wozy ciągnięte przez osły , konie lub muły ), którą obserwujemy na Rodopach, podobnie jak w innych regionach Bułgarii.
Główne rodzaje działalności rolniczej to hodowla zwierząt, leśnictwo i uprawa tytoniu . W bydło występuje głównie w zachodniej Rodopach. Na wschodnich Rodopach, gdzie jest duża populacja muzułmanów, hodowla trzody chlewnej jest dość rzadka i dominuje hodowla owiec charakterystyczna dla tego regionu. W połowie XVI -go wieku pod Imperium Osmańskiego, region Dżebel w Rodopach to pierwsza produkcja tytoniu w Bułgarii, zanim rozprzestrzeni się na resztę kraju. W tym czasie muzułmanie uprawiali ją tylko dla siebie, a dopiero po odzyskaniu przez Bułgarię niepodległości w 1893 r. Rozpoczęto eksport, najpierw do Egiptu. Na Rodopach wykorzystuje się bardzo aromatyczne orientalne tytonie, zwłaszcza w rejonie Džebel , Madan , Ardino , Haskovo oraz, w mniejszym stopniu, Kărdžali , Smoljan i Devin . Tytoń jest ważną kwestią polityczną w Bułgarii , ponieważ Partia Mniejszości Muzułmańskiej ( DPS ) chroni producentów, którzy stanowią dla niej ważną gratkę wyborczą. To dlatego, że jak dotąd uniemożliwiły prywatyzacji z państwowego holdingu Bulgartabak .
W regionie duże znaczenie ma również sektor przemysłowy , którego najważniejszą działalnością jest górnictwo. Na Rodopach znajduje się około 80 kopalń , głównie ołowiu i cynku , których złoża należą do najbogatszych w Europie. Znajdują się one głównie w centralnych rejonach masywu oraz wzdłuż granicy grecko-bułgarskiej, a także we wschodniej części. Obwód Kyrdżali jest bogata w minerały niemetalicznych i złota (np Ada Tepe ). Małe złoża z chromitu , żelaza i znaczących śladów metali rzadkich w ołowiu i cynku rud są również w Rodopach . W Kărdžali i Plovdiv znajdują się zakłady przetwórstwa minerałów. Struktury mechaniczne są szczególnie obecne w Smoljan , Kardžali , Devin , gminie bratsigovo , ivaylovgrad . Przemysł farmaceutyczny jest obecny w mieście Peštera , przemysł tekstylny w Zlatogradzie , Smoljan , Madan i Lăki . Przemysł drzewny ma swoją siedzibę głównie w zachodnich Rodopach, gdzie znajdują się również najważniejsze lasy Bałkanów . Rodopy są z drugiej strony ważnym regionem hydroelektryczna produkcji , dzięki wielu zapór już wymienionych.
Ekonomiczna waga turystyki stale rośnie od 1989 r . Pamporovo i Čepelare to główne ośrodki sportów zimowych , a latem wiele obiektów turystycznych oferuje schroniska i kempingi nad jeziorami lub w dolinach. Wiele jaskiń są popularne atrakcje turystyczne, z których wiele można znaleźć wzdłuż granicy grecko-bułgarski: Jagodina, Uhlovica pobliżu wsi Mogilica, Diabła wąwozie niedaleko Trigrad , Snežanka najbliższej PESTERA i innych znanych miejscach grotołazów , oferując spektakularne formy i podziemne jeziora i rzeki. Miejsca historyczne, takie jak ruiny zamków lub witryn trackich jak Perperikon i Tatul i wiosek w stylu bułgarskiego renesansu ( XVIII TH i XIX th stulecia ) i klasztorów również są odwiedzane przez wielu bułgarskich i zagranicznych turystów.