Słowo „informacja” pojawia się od XIV TH i XV -tego wieku, bez nowoczesnym sensie. Wywodzi się od czasownika poinformować (rzadko aż do XVIII th wieku), mający dawniej czyli „ponownie pouczać, nauczać.” Czasownik uczyć wywodzi się z klasycznej łaciny insignare („wskazywać, oznaczać”). Insignare pochodziłoby od przymiotnika insignis ( „niezwykłe”) i rzeczownika signum ( „znak”).
We współczesnym języku potocznym , według Le Grand Roberta , informacja oznacza „to, przez co coś jest komuś wiadome”, o niejasnym lub nieprecyzyjnym znaczeniu, równoznaczne ze wskazówką, komunikacją , szczegółem, informacją , odniesieniem (administracyjnym lub handlowym), dane, dokumentacja itp.
W specjalistycznym znaczeniu (jak opisano w tym artykule), termin inteligencja (często w liczbie mnogiej) pojawia się na koniec XIX e wieku, jak „informacja, mniej lub bardziej trudne do uzyskania, dotycząca wroga”, w wojsku kontekst, bezpieczeństwo lub porządek publiczny, a także „poszukiwanie takich informacji”. Wywodzi się z XIX th century nowoczesnym tego słowa znaczeniu informacji ( „wskazują, wyznaczyć”). Następnie około 1920 r. pojawiło się określenie „służba badań wywiadowczych”, oznaczające organy państwowe zajmujące się tą działalnością.
Czasami określane jako „użyteczne dane” lub „użyteczne informacje”, inteligencja dotyczy głównie planów ludzi, bieżących działań i procesu podejmowania decyzji ; informacje, które mają pilny charakter lub które są uważane za „wartościowe”. Ta użyteczna informacja jest zasadniczo uważana za zrozumienie dyskretnych, tajnych (patrz prywatne ) elementów przeciwnika, w celu odpowiedzi na pytania lub uzyskania przewidywanych sygnałów ruchów i wydarzeń przeciwnika.
„Leśnik, uśmiechnięty i poważny (…) wymienił inteligentne spojrzenia z żoną, na sposób wspólników wykonujących wspólnie trudne zadanie i które doskonale się sprawdziły. "Termin inteligencja jest często porównywany do jego angielskiego odpowiednika „ inteligencja ”: jako anglicism, na przykład „inteligencja ekonomiczna”, która oznacza inteligencję ekonomiczną w sektorze prywatnym (firmach); lub też z francuskiego terminu „wywiad” rozumianego jako „porozumienie (tajemnica), działania związane z umową, komunikacja (tajemnica) itp.” ”. Działania wywiadowcze i domena są również często utożsamiane z „ szpiegostwem ”, które bardziej konkretnie odnosi się do działań inwigilacyjnych (lub zbierania informacji) i działań szpiegów .
„Szpiegostwo byłoby być może znośne, gdyby mogło być prowadzone przez przyzwoitych ludzi; ale konieczna niesława osoby może być użyta do osądzenia niesławy rzeczy. " - Monteskiusz , Z ducha praw , XII, 23Inteligencja (z jej wieloma znaczeniami) jest tradycyjnie definiowana przez trzy arbitralne i kategoryczne podejścia:
Zbliżając się do definicji podanej przez Senat Stanów Zjednoczonych w 1976 r. , można argumentować, że „inteligencja jest wynikiem gromadzenia, oceny, analizy, integracji i interpretacji wszystkich informacji przydatnych do podejmowania decyzji lub planowania, zarówno w sferze strategicznej, jak i w działalność operacyjna ”.
Definicja ta prawdopodobnie nie jest wyczerpująca i zasługuje na korektę. Ma przynajmniej tę zaletę, że opisuje działania wywiadowcze w tym, co powszechnie nazywa się cyklem wywiadowczym : wyrażanie potrzeb ustalonych przez organ decyzyjny, organizacja badań, gromadzenie i analiza informacji wytworzonych w badaniach (wiarygodność itp.) , ocenę informacji w odniesieniu do potrzeb, udostępnioną organowi wnioskującemu w odpowiedniej formie.
Agencja wywiadowcza, publiczna lub prywatna, działa na zasadzie pytań i odpowiedzi. Użytkownik wywiadu, zwany również klientem, zadaje pytania. Odpowiedzi udzielane przez serwis generują nowe pytania, dlatego mówimy o cyklu.
W zależności od charakteru organizacji i kraju, cykl wywiadowczy dzieli się inaczej. Ale zwykle obejmuje pięć następujących kroków:
Ten model cyklu wywiadowczego został skrytykowany za to, że nie opisuje tego, co naprawdę dzieje się w procesie: ogólnie rzecz biorąc, wyrażenie potrzeby nie pochodzi od klienta, ale od wewnątrz służby wywiadowczej zgodnie z jej brakami; gromadzenie i analiza odbywają się w sposób ciągły i równoległy; „Skończona” inteligencja jest zwykle używana bez wywoływania nowego cyklu.
W tym ujęciu inteligencję (w podstawowym znaczeniu informacji szacunkowych) definiuje się przez zróżnicowanie źródeł informacji, które są jej źródłem. Co za tym idzie, kategorie te oznaczają również wszelkie działania związane z gromadzeniem i analizą tego typu wywiadu technicznego. Atrybucje niektórych służb rządowych opierają się na tych kategoriach źródeł: na przykład Agencja Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) zarządza wyłącznie amerykańskim wywiadem sygnałowym.
Inteligencja open sourcePomimo powszechnego przekonania, że wywiad zajmuje się tylko tajnymi lub ukrytymi informacjami, nie zawsze tak jest, ponieważ wiele informacji istotnych dla procesu wywiadowczego można znaleźć w przestrzeni publicznej.
Wywiad open source łączy w sobie wszystkie działania i metody analityczne wdrażane z otwartej informacji (OSIF), czyli z informacji dostępnych publicznie: gazet, raportów administracji publicznej, dokumentów akademickich, bilansów ekonomii publicznej, stron internetowych itp.
W wywiadzie typu open source zbieranie danych wywiadowczych zasadniczo różni się od tego w innych dyscyplinach wywiadowczych, w których uzyskanie surowych informacji do analizy może być dużą trudnością, szczególnie jeśli mają one być pozyskiwane od spółdzielni innych niż docelowe. W wywiadzie typu open source główną trudnością jest zidentyfikowanie odpowiednich i wiarygodnych źródeł w znacznej ilości publicznie dostępnych informacji. Samo uzyskanie informacji jest stosunkowo łatwiejsze, ponieważ z definicji jest publicznie dostępne.
W rzeczywistości otwarte źródła umożliwiają stworzenie bazy dokumentacyjnej, która jest kontynuacją i ukierunkowaną, przydatną na przykład do rozpoczęcia oceny nieoczekiwanego wydarzenia. Mają też duży potencjał monitorowania percepcji różnic lub ewolucji, co może stanowić tak wiele kierunków badawczych. Jednak obfitość dostępnej dokumentacji wymaga zdefiniowania obszarów czujności odpowiadających wyrażaniu potrzeb ustalonych przez planowanie lub intuicyjnej woli analityków. Te ostatnie odgrywają zatem ważną rolę w łańcuchu wywiadowczym, który w dużej mierze zależy od jakości ich szkolenia. Inicjując sporą część alarmów, tworzą też podstawy wywiadu operacyjnego, który będzie mógł się rozwijać tym lepiej, jeśli wywiad dokumentacji będzie lepiej ustrukturyzowany i zaktualizowany, w dużej mierze z otwartych źródeł. W przypadku zobowiązania krótkoterminowego, pracownicy operacyjni będą zatem mogli natychmiast uzyskać dostęp do obiektywnych akt (aktualne mapowanie, charakterystyka infrastruktury, biografie osobowości, grup etnicznych itp.) mających ułatwić ich adaptację do ich środowisko pracy, zaangażowanie.
Inteligencja ludzkaInteligencja ludzka to inteligencja, której źródłem informacji jest osoba ludzka. Co za tym idzie, inteligencja ludzka odnosi się do wszystkich czynności i metod gromadzenia danych (wywiad, przesłuchanie, śledztwo itp.) oraz związanych z nimi analiz. W opinii ogółu jest to działalność najczęściej kojarzona z terminem szpiegostwo .
Działalność ta polega głównie na przetwarzaniu agentów przez traktowanie funkcjonariuszy i późniejszej analizie zebranego wywiadu.
Inteligencja technicznaInteligencja pochodzenia elektromagnetycznego (Roem) lub inteligencji elektromagnetycznego , w języku angielskim Signals Intelligence (SIGINT), jest inteligencja, której źródłem informacji są elektromagnetyczne sygnały: komunikacja za pomocą fal ( radiowe , satelitarne ), dokonane przez emisję fal radarowych lub telemetrycznych instrumentów . Najbardziej znanym sieć SIGINT jest Echelon System , opracowany głównie przez anglosaskiego Zjednoczonych i znane opinii publicznej od 1990 roku. Ponadto do podsłuchów , ten typ inteligencji obejmuje również monitoring z telegramów , faksów i e-maili. I inne rodzaje komunikacji elektronicznej , stwarzające oczywiste obawy dotyczące prywatności .
Oryginalna informacja o obrazie (IMINT) w angielskiej imint (IMINT), obejmuje informacje oraz zestaw gromadzenia i analizy działań związanych z informacji wizualnej uzyskanych za pomocą różnych środków technicznych, w tym zdjęć lotniczych i obrazów „ satelitów szpiegowskich ”.
Informacje o pomiarach i sygnaturach (w języku angielskim: MASINT) odnoszą się do zestawu dziedzin technicznych, które nie znajdują swojego miejsca w poprzednich kategoriach: jądrowa, chemia i fizyka, emitowane energie (jądrowa, cieplna, elektromagnetyczna) lub odbite (częstotliwości radiowe, światło, dźwięk), dźwięki mechaniczne (maszyna, ster strumieniowy), właściwości magnetyczne (strumień i anomalie), ruch (lot, wibracje), geofizyka itp.
W tym podejściu inteligencja (w pierwszym znaczeniu informacji szacunkowych) definiowana jest przez zróżnicowanie obszarów ostatecznego zastosowania (decyzja, działanie). Co za tym idzie, kategorie te oznaczają również wszelkie działania związane z gromadzeniem i analizą tego obszaru wywiadu.
Wywiad wojskowyWywiad wojskowy koncentruje się na gromadzeniu, analizie i rozpowszechnianiu informacji o działalności przeciwnika, jego środkach obrony, metodach, terenie i każdej dziedzinie, która może mieć znaczenie wojskowe. Działania wywiadowcze prowadzone są na wszystkich poziomach, taktycznym, operacyjnym i strategicznym, zarówno w czasie pokoju, jak iw czasie konfliktu.
Większość sił zbrojnych utrzymuje wojskowe służby wywiadowcze z wyspecjalizowanymi jednostkami do zbierania informacji w określony sposób. Zazwyczaj mają też personel wywiadowczy na każdym poziomie, aż do poziomu batalionu. Oficerów wywiadu i szeregowych żołnierzy przydzielonych do wywiadu wojskowego można dobierać ze względu na ich szczególne zdolności i predyspozycje (w szczególności zdolności analityczne i językowe). Zazwyczaj w tych dyscyplinach otrzymują formalne instrukcje.
Wywiad gospodarczy i technologicznyWywiad gospodarczy obejmuje wszystkie działania wywiadowcze związane z dziedzinami gospodarczymi, finansowymi, handlowymi, przemysłowymi, a nawet naukowymi (cywilnymi).
Na poziomie służb rządowych, działalność wywiadu gospodarczego obejmuje wsparcie krajowych przedsiębiorstw publicznych i prywatnych w celu wspólnego interesu narodowego w kontekście przedstawianym jako „ wojna gospodarcza ”. Działania te dotyczą m.in.: monitoringu i analizy zagranicznych firm i rynków, szpiegostwa przemysłowego w celu zdobycia tajemnic technologicznych, walki z zagranicznym szpiegostwem przemysłowym, analizy sytuacji i zagrożeń ekonomicznych itp.
W firmach prywatnych wywiad gospodarczy odnosi się do wszystkich czynności prawnych polegających na gromadzeniu i analizowaniu przydatnych dla firmy informacji. Informacje te pozyskiwane są głównie z otwartych źródeł (gazety, internet itp.): informacje o produktach i technologiach konkurencyjnych firm, o rynkach i ogólnie we wszystkich obszarach, które mogą mieć wpływ na sprawne funkcjonowanie firmy. . Definicja ta generalnie obejmuje obserwację technologii i wszelkie czynności związane z wywiadem prawnym na rzecz konkurencyjności biznesowej.
Wywiad finansowyInformacje finansowe dotyczące zbierania informacji o sprawach finansowych podmiotów będących przedmiotem zainteresowania. Ta inteligencja umożliwia ujawnienie natury i zdolności bytu oraz przewidywanie jego intencji. Ten rodzaj wywiadu dotyczy generalnie wywiadu kryminalnego (policja sądowa, organy ścigania, służby celne). Wywiad finansowy niekoniecznie dotyczy prania pieniędzy (nielegalnego przesyłania pieniędzy), ale do wykrywania tego typu działań wykorzystywane są techniki wywiadu finansowego.
Wywiad dotyczący bezpieczeństwaSkupia wszystkie działania wywiadowcze związane z ochroną podstawowych interesów państwa. Historycznie rzecz biorąc, w państwach zachodnich takie działania wywiadowcze były głównie poświęcone przeciwdziałaniu zagranicznej ingerencji w kontekście zimnej wojny . Dziś dotyczą one walki z terroryzmem , walki z międzynarodowymi siatkami przestępczymi oraz walki ze szpiegostwem przemysłowym .
Obszar działań lub operacji tajnych , nielegalnych operacji państwa poza jego terytorium wykracza poza sam wywiad, ale służby wywiadowcze i bezpieczeństwa są zwykłym narzędziem tego typu operacji, dysponując środkami i doświadczeniem ukrywania.
Szpiegostwo jest z pewnością tak starą praktyką jak wojna. Jest on wspomniany (we wszystkich jego odmianach, od prostego rozpoznania polowego po rozpowszechnianie fałszywego wywiadu) w The Art of War (w tej najstarszej znanej wojskowej książce strategicznej chiński generał Sun Tzu omawia znaczenie wywiadu i sieci szpiegowskich), The Iliada i Biblia . W epoce nowożytnej jesteśmy świadkami „profesjonalizacji” tej działalności, z ustanowieniem biurokracji, sieci odwiecznych i uśpionych, powiązanych z aparatem wojskowo-dyplomatycznym, a jej popularność wzrosła wraz z rządem.
Jeśli ta aktywność wydaje się być istotna dla zrozumienia pewnych wydarzeń historycznych, badania historyczne są rzadkie. Pojawiają się na amerykańskich uniwersytetach od dwudziestu lat i są prawie nieobecni we Francji. Wbrew powszechnemu przekonaniu tajemnica związana z działaniami wywiadowczymi nie jest prawdziwym powodem. Jak wyjaśnia Jean-Pierre Alem, historycy są biegli w odnajdywaniu zamazanych śladów najodleglejszych wydarzeń. Teraz sprawy szpiegowskie z tego stulecia i poprzedniego są znacznie bardziej dostępne; nie brakuje ani dokumentów, ani zeznań. W przeciwieństwie do powieściopisarzy, dla historyków szpiegostwo byłoby być może tylko „działaniem pomocniczym, często bezużytecznym [...] niegodnym ich uwagi”.
Nauka o ukrytych pismach, zwana steganografią , została opanowana przez Chińczyków na długo przed rozwinięciem jej przez Greków. W swoich opowieściach , grecki historyk Herodot donosi jak Demaratos , były król Sparty schronienia z perski król Kserkses I er , wykorzystuje ten proces i zapobiega jego inwazji Grecji w 480 pne. AD podczas II wojny medianowej .
Kryptografia jest również stosowana od czasów starożytnych . Najstarsza „record” zaszyfrowana jest tabletka gliny, znalezione w Iraku , pochodzący z XVI th wieku przed naszą erą. AD . Jednym z najbardziej znanych zastosowań tego okresu jest w Grecji scytale, aw Rzymie szyfr Cezara .
Historycy greccy często wspominają o szpiegach zatrudnionych przez dowódców armii do rzucania światła na siły wroga.
Rzymianie zatrudniać beneficiarii w wywiadzie wojskowym , żołnierze uwolnione od wojskowych znoju: exploratores i speculatores zastąpiony w czasie Imperium przez frumentarii . Niektórzy rzymscy kupcy uprawiają szpiegostwo gospodarcze, a nawet polityczne. Cesarze rzymscy, obawiając się spisków i zamachów, posługują się delatores (w) . Scentralizowany system szpiegowski pojawił się za panowania Augusta dzięki ustanowieniu przez niego usługi pocztowej obejmującej całe imperium , czyli programowi publicus .
Źródła podają, że Normanowie przy kilku okazjach stosują metody zbliżone do szpiegostwa i dezinformacji.
Bizancjum zorganizowane usługi szpiegów rozrzuconych wśród sąsiednich mocarstw, a wśród barbarzyńców.
Relacje między chrześcijańskim Zachodem a muzułmańskim Wschodem poprzez pielgrzymki do Jerozolimy są często naznaczone podejrzeniem o szpiegostwo wobec pielgrzymów. W 720 roku Willibald, pielgrzymujący do Ziemi Świętej anglosaski ksiądz, został aresztowany w Homs pod zarzutem szpiegostwa.
Około 867 r. Bernard , mnich z opactwa Mont-Saint-Michel, który wyjechał do Ziemi Świętej, był bacznie obserwowany przez władze muzułmańskie. W 1217 r. mistrz Thietmar, brat młodszy z Westfalii , zostaje poddany kontroli i niewoli. W 1323 roku , Szymon Semeonis, irlandzki młodszy brat również był podejrzany o szpiegostwo.
Oprócz tych prostych przypadków podejrzeń, rzeczywiście są ludzie z Zachodu podróżujący na terytorium muzułmańskie w celu zebrania informacji w celu zorganizowania nowych krucjat. Zatem w pierwszej połowie XV th century , Emmanuel Piloti przez różne terytoria islamu (Egipt, Palestyna, etc.), a jego adres zwrotny do swego pana Filipa Dobrego, księcia Burgundii - który w lutym został popełniony 1454 s' przez życzeniami Bażant iść na krucjatę - raport zatytułowany traktat o przejście do Ziemi Świętej i zgodnie z własnym przyjęciu redaktor w 1997 roku, jego tytuł powinien być rozwiązany w Traktacie Emmanuel piloti w sprawie Egiptu i środków podbijają Ziemia Święta .
Konflikty między Capétiens i Plantagenêt , w szczególności wojna stuletnia , były okresami częstego zatrudniania obserwatorów, często stypendiów miejscowych i kwalifikowanych w źródłach „szpiegowskich”.
Charles de Blois, oblegający Quimper , był szpiegowany dla dobra Anglików przez biedną kobietę, której mimo to ofiarowywał jałmużnę.
W latach 1425-1429 książę Bretanii miał szpiega u swego angielskiego sojusznika w Londynie. Jej siatką, jak się wydaje, kierował kilkakrotnie Lord of Juch, ambasador Bretanii w Anglii.
W latach trzydziestych i czterdziestych XIV wieku Anglicy zatrudniali różnych mieszkańców Cotentin do monitorowania ruchów wojsk francuskich.
Bibliografia:
Jest z Ludwika XI Francji , że szpiegostwo i wywrotowa akcja naprawdę rozwijać: systematycznie odmawia konfrontacji wojskowej z jego wroga Karol Zuchwały silniejszy od niego, on w końcu wygrać poprzez podniesienie niekończące się wrogów do niego, od buntu Liège w 1468 (sprowokowany francuskich agentów, których Ludwik XI będzie musiał publicznie popierać represje ze strony Karola) aż do wojny wypowiedzianej Karolowi przez Konfederację Kantonów Szwajcarskich w 1474 r., popieraną i finansowaną przez Ludwika XI, która ujrzy Karola i Burgunda Państwo ginie.
W XVIII th wiecznym Prince de Conti kieruje usługę o nazwie „ Tajemnica Króla ” z jednym z najbardziej znanych agentów jest Chevalier d'Eon , transformist talent. Większość krajów europejskich powołała służbę wywiadowczą zwaną czarnym gabinetem , odpowiedzialną za inkwizycję pocztową (prywatne listy otwierane potajemnie, odczytywane, kopiowane przez specjalnego sekretarza przy gabinecie dyrektora, pieczętowane i przekazywane adresatowi) oraz kryptografię . Służby te mają biura Le Chiffre, aby rozszyfrować całą tajną korespondencję i zatrudniają bardzo dobrze opłacanych i pełnych honoru kryptologów , takich jak dynastie Rossignol we Francji (w szczególności rozwinęli Grand Chiffre ), Argenti (Giovanni i Matteo Argenti pracujący w służbie). papiestwa) w Rzymie czy Wallis w Anglii, którzy mają dostęp do najbardziej tajnych spraw.
Venetian Rada Dziesięciu rozwija się do rozwoju swojej działalności usługę dobrowolnego lub profesjonalnego informowania (usługa tajnych agentów nazwał „Confidents”) dzięki ustach lwa (IT) z Pałacu Dożów , te rodzaje skrzynek do listy, w których można wsunąć donos. Trzech członków tej Rady, Państwowych Inkwizytorów , specjalizuje się w analizie tych listów i używa zbrojnego skrzydła, Messer Grande lub Capitan Grande , odpowiedzialnego za tajne operacje . System ten potępienie, uprzywilejowanym źródłem informacji policji politycznej i szpiegostwo przeciwko Venetian, szaleje aż XVIII th wieku.
Komitet Bezpieczeństwa ogólne , utworzony na podstawie Konwencji w dniu 2 października 1792 roku podczas rewolucji francuskiej , odebranych i zachęcił wypowiedzeniach. Sporządza akta przeciwko politykom i przekazuje je do prokuratury. Zwerbował „szpiegów”, zwanych „ muchami ”, a zwłaszcza informatorów więziennych, takich jak Jean-Baptiste Dubois dit Dossonville , Louis-Guillaume Armand i Louis-François de Ferrières-Sauvebeuf . Zajmował się wszystkimi głównymi politycznymi „sprawami” tamtych czasów, zwłaszcza połączeniami, takimi jak procesy Girondinów, hebertystów lub przesadzających , dantonistów lub umiarkowanych i „czerwonych koszul” .
Wiele osób musiało wiedzieć o szpiegostwo i kontrwywiadu, z katalogu, w Imperium, zwłaszcza Charles-Maurice de Talleyrand i Joseph Fouché , ale również: Méhée de Latouche, Galon-Boyer, M me de Bonneuil, M me de Rochechouart , Sandillaud du Bouchet, wszyscy ambasadorowie Napoleona, w tym Bourrienne, Sémonville, Otto i Beurnonville, szef policji Desmarets i jego krewny, bankier Perrégaux.
Karl Schulmeister został uznany za agenta w służbie cesarza Napoleona I st . .
Przed rokiem 1870 Prusom sprzyjały umiejętności szpiega Bismarcka, Wilhelma Stiebera . Po wojnie francusko-pruskiej w 1870 r. stosunki między Francją a Cesarstwem Niemieckim splotły się z oskarżeniami o szpiegostwo: najpierw była afera Schnaebelé w 1887 r. , ale przede wszystkim sprawa Dreyfusa w 1894 r. , która rozpoczęła się również sprawą szpiegowską jak sprawa Alfonsa Paoli Schwartza .
Trwało to aż do I wojny światowej , w której Mata Hari został zastrzelony za szpiegostwo wojenne. Podczas tego konfliktu z tego powodu rozstrzelano także 126 żołnierzy francuskich.
W Europie , Abwehry , niemieckiego wywiadu kierowany przez admirała Wilhelma Canarisa , twarze jego odpowiednik brytyjski MI5 , podczas gdy różne usługi przed szpiegostwem, zwłaszcza sojusznicy lubią XX Komitetu , staramy się chronić Ultra i oszukać równoważne usługi osi.
Na Pacyfiku , gigantycznym teatrze działań, alianckie szpiegostwo zdołało przebić się przez kody używane przez Osi.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA) nie została utworzona w 1947 roku w celu przeciwdziałania ZSRR i jego tajnym służbom, ale aby uniknąć nowego Pearl Harbor , symbolu porażki amerykańskich służb wywiadowczych, koordynujących i oceniających wywiad bezpieczeństwa narodowego , ale zimna wojna szybko ukształtowała tę agencję, której powierzono tajne operacje za granicą.
W Rosji po śmierci Stalina w marcu 1953 r. MGB połączyło się z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych (MVD), które rok później przekształciło się w KGB .
W 1993 roku, podczas budowy budynku Juste Lipse w Brukseli, w ścianach zainstalowano ciasteczka. Te podsłuchy odkryto dziesięć lat później. Ten budynek jest bardzo wrażliwy, ponieważ jest głównym miejscem podejmowania decyzji między europejskimi szefami państw.
W 2013 roku Edward Snowden ujawnił, że za podsłuchami Juste Lipse i zakrojonym na szeroką skalę systemem nasłuchowym instytucji europejskich stoi NSA .
Służba wywiadowcza to rządowa organizacja zajmująca się wywiadem, czyli zbieraniem informacji za pomocą szpiegostwa, przechwytywania komunikacji, kryptoanalizy , współpracy z innymi instytucjami oraz oceny źródeł publicznych . Należy zauważyć, że te same służby są generalnie odpowiedzialne za wszystkie tajne działania podejmowane za granicą.
Pomimo tytułu, Secret Service, założona w 1865 roku, nigdy nie była służbą rządową porównywalną z nowoczesnymi służbami wywiadowczymi. Kiedy Stany Zjednoczone przystąpiły do II wojny światowej , 13 czerwca 1942 r. utworzono prawdziwą służbę wywiadowczą, Biuro Służb Strategicznych ( OSS ), na wzór służb brytyjskich.
W 1947 roku OSS została zastąpiona przez Centralną Agencję Wywiadowczą ( CIA ), jedną z najbardziej wpływowych i znanych agencji na świecie, odpowiedzialną za zagraniczne wywiady i większość tajnych operacji. Agencja Bezpieczeństwa Narodowego ( NSA ), założona w 1952 roku, jest odpowiedzialny za inteligencję elektromagnetycznej (przechwytywanie komunikacji). Kontrwywiadem w Stanach Zjednoczonych i wywiadem krajowym zarządza przede wszystkim Federalne Biuro Śledcze ( FBI ).
W 2013 roku Edward Snowden dokonał licznych rewelacji , między innymi istnienia programów PRISM i XKeyscore , pozwalających odpowiednio na dostęp do danych klientów z Google , Facebook , YouTube , Microsoft , Yahoo! , Skype , AOL i Apple oraz inwigilacja użytkowników Internetu na całym świecie iz krajów sojuszniczych, w tym Unii Europejskiej.
Po rewolucji bolszewickiej w 1917 r. powstała VTcheKa, odpowiedzialna za wywiad wewnętrzny i zewnętrzny, bezpieczeństwo i walkę z przeciwnikami. Odwrotnie, Armia Czerwona nabywa się w październiku 1918 roku jego własny wywiad, IV e główny kierunek sztabu generalnego Armii Czerwonej. Po II wojnie światowej ta służba zostanie przemianowana: stanie się Gławnoe Razwiedywatelnoje Uprawlenie (GRU), Generalna Dyrekcja Informacji Sztabu Generalnego .
Następnie VTchéKa kilkakrotnie zmieni nazwę: Tchéka , Guépéou , NKWD , NKGB , MGB , MVD . Ale jego zadania pozostaną takie same. Mała różnica: kiedy była Czeka zostaje NKWD lub MWD, sowieckie służby bezpieczeństwa tracą autonomię; są wtedy tylko jednym z oddziałów różnych służb policyjnych ZSRR, NKWD, w tym kontrwywiadu, policji, strażaków czy łagrów . Zewnętrzne służby bezpieczeństwa i wywiadu w ramach NKWD są zjednoczone w GUGB (Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego) NKWD.
Cold War przybyciu Stalin decyduje się czerpać inspirację z modelu CIA. Następnie powstaje KI, Komitet Informacyjny, który skupia zagraniczny wywiad polityczny i GRU. Ale eksperyment się nie udaje.
Dekretem z 1954 r. utworzono KGB , odpowiedzialne zarówno za kontrwywiad i straż graniczną, wywiad zagraniczny, walkę z przeciwnikami czy ochronę osobowości. Konkuruje z GRU, przynależnym do Armii Czerwonej , ale też MWD , czyli policją. Minister spraw wewnętrznych Breżniewa Szczelokow nie przestanie próbować zmniejszać wagi KGB na poziomie krajowym.
KGB nadal ma dużą przewagę nad policją i GRU: po pierwsze, może monitorować te dwie organizacje, poprzez 3 e kierownictwem KGB (wobec wywiadu wojskowego), na przykład, rekrutacji oficerów GRU lub próbując zdemaskować tamtejszych zdrajców (rola ta przypada na 2 nd podrozdziale o 1 st departamentu 3 rd kierunku KGB wewnątrz ZSRR, a także bezpieczeństwa wewnętrznego zewnętrznego wywiadu KGB, sekcja „K” z I Dyrekcja Główna, w ambasadach, konsulatach, delegaturach itp.). Jeśli chodzi o policję , odcinek „M”, odpowiedzialny za zwalczanie korupcji w siłach zbrojnych (w tym policji) , powstała w 1982 roku w 3 rd kierunku. Dlatego KGB najpierw ma sposób ingerowania w pracę tych dwóch konkurujących ze sobą organizacji.
Z drugiej strony KGB może wyprzedzić swoich dwóch konkurentów. Rzeczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, by KGB zbierało dane wywiadowcze; jest nawet jedną z jego ról, a tym samym konkuruje z GRU, którego misją jest. I nic nie stoi na przeszkodzie, by KGB prowadziło śledztwa (co też jest jedną z jego ról) w sprawach przestępczości zorganizowanej, terroryzmu czy walki z korupcją, podwajając w ten sposób MVD (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, policja).
Upadek ZSRR w 1991 roku zmienia grę i KGB jest podzielone na kilka odrębnych usług: były kierownictwo Wywiadu KGB ( 1 st Branch) stała służba wywiadu zagranicznego SVR. Usługa ochrony osobowości teraz raportuje bezpośrednio do Prezydenta Federacji Rosyjskiej, to się nazywa FSO, a innym mniej znanym usług, GUSP (Główny Dyrekcji Programów Specjalnych, wykonane w dawnej 15 th kierownictwo KGB, odpowiedzialny za budowę z bunkrów, aby chronić liderów w razie wojny).
GRU nie widzi jego zmieniony status, ze swojej strony, a służby odpowiedzialne za tworzenie tajnych kodów ( 8 th kierunku KGB) i łamaniu kodów stosowanych przez przeciwników ( 16 th Branch) są zebrane w Federalnej Służby , FAPSI . Ostatecznie KGB traci uprawnienia instruktażowe , a jego elitarne jednostki wchodzą w skład konkurencyjnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo wewnętrzne (ochrona tajemnic gospodarczych i przemysłowych, kontrwywiad, bezpieczeństwo transportu, antyterroryzm i walka z przestępczością zorganizowaną ) są skupione w FSK, które przy braku bezpieczeństwa, a następnie pomocy wojny czeczeńskiej , odzyskuje bardzo szybko swoje zdolności nauczania i słuchania (od 1993). Aby zastąpić FSK, w 1995 r. utworzono Federalną Służbę Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (FSB) z tymi samymi misjami. W tym samym roku na łono FSB wróciły elitarne jednostki, aw 2003 roku do FSB powróciła straż graniczna.
Ten naród ma bardzo długą tradycję wywiadowczą, sięgającą średniowiecza . Jednak dopiero od 1909 r. jego usługi istnieją nieprzerwanie. Współczesne usługi brytyjskie to:
SIS i GCHQ wyróżniają się tym, że są usługami gromadzenia danych wywiadowczych, ale nie analizą, którą wykonuje klient.
Podczas II wojny światowej, Special Operations Executive (SOE) był ważnym graczem w tajnej wojnie. Założony w 1948 r. oddział MSZ , Dział Badań Informacji , został rozwiązany w 1977 r.
W Izraelu , shabak jest głównym krajowe służby wywiadowcze. Na zewnątrz główną służbą jest Mossad (1951); zarządza wywiadem, walką z terroryzmem i tajnymi działaniami poza granicami Izraela. Ta służba stała się znana opinii publicznej w szczególności przez porwanie nazistowskiego zbrodniarza wojennego Adolfa Eichmanna w 1960 roku.
Za granicą cele Mosadu to przede wszystkim kraje arabskie i terroryzm na Bliskim Wschodzie . Serwis ten jest rozpoznawany na całym świecie ze względu na jego duże możliwości gromadzenia, oparte na dużej sieci informatorów, zwłaszcza z diaspory żydowskiej.
Zwróćmy też uwagę na Aman , izraelski wywiad wojskowy, a także „Nativ”, odpowiedzialny za wywiad w kierunku krajów Europy Wschodniej ; Dyrektor Bezpieczeństwa Obrony Establishment dla krajowego bezpieczeństwa wojskowego (wobec wywiadu wojskowego) i LAKAM , za informacje naukowe.
Spadkobierca Drugiego Biura i BCRA Ruchu Oporu, Służba Dokumentacji Zewnętrznej i Kontrwywiadu (SDECE) została założona w 1946 i zastąpiona w 1982 przez Generalną Dyrekcję Bezpieczeństwa Zewnętrznego (DGSE) odpowiedzialną za wywiad ludzki i technologiczny poza granicami Francji .
Wywiadem wewnętrznym kierował głównie Zarząd Nadzoru Terytorialnego (DST, kontrwywiad i antyterroryzm), a częściowo Centralny Zarząd Wywiadu Generalnego . W1 st lipiec +2.008, te dwie służby zostały zastąpione przez Centralną Dyrekcję Wywiadu Wewnętrznego (DCRI), która staje się12 maja 2014 r., Generalna Dyrekcja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (DGSI). Central Terytorialna Służba Wywiadowcza zastępuje stary ogólną inteligencję .
Na poziomie międzynarodowym służby francuskie są doceniane za kompetencje wywiadowcze związane z krajami arabskimi, a czasem krytykowane za szpiegostwo przemysłowe , zwłaszcza w kierunku Stanów Zjednoczonych.
Założone w 1983 r. Guoanbu, czyli Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwa, jest prawdopodobnie główną zagraniczną służbą wywiadowczą i kontrwywiadowczą w Chińskiej Republice Ludowej . Odpowiada także za straż graniczną i walkę z przeciwnikami politycznymi.
Działania wywiadowcze są głównym tematem powieści szpiegowskiej , o gatunku urodzonych na początku XX -go wieku. Gatunek ten jest powszechnie utożsamiany z podgatunkiem powieści kryminalnej , błędnie według niektórych specjalistów, którzy łączą go z „fikcją wojskową”, a nawet „fikcją polityczną”.
Geneza tego gatunku jest powszechnie przypisywana autorom brytyjskim. To wciąż ci pisarze będą mieli wpływ na ewolucję gatunku, sprawiając, że „brytyjska hegemonia nad powieścią szpiegowską” przetrwa do dziś.
We współczesnym znaczeniu tego słowa powieść szpiegowska jest powieścią (fikcją), której głównym elementem jest „świat tajemnicy”: świat nowoczesnych służb wywiadowczych, specjalnych operacji wojskowych, tajnych operacji państwowych, zawodowych szpiegów… Te powieści na ogół mają za swoje historyczne ramy współczesne ramy geopolityczne (obecne).
Ważne jest rozróżnienie między powieściami realistycznymi (często pisanymi przez byłych specjalistów wywiadu) a tak zwanymi powieściami „fantastycznymi” (lub fantazyjnymi), w których opisane zasady i metody nie odpowiadają rzeczywistemu światu inteligencji. Podobnie jak seria o Jamesie Bondzie, te najnowsze powieści są częścią wspólnego uniwersum szpiegostwa przekazującego wiele stereotypów.
Powieść szpiegowska jest powszechnie kojarzona z produkcjami komercyjnymi ( popularna powieść ) bez żadnej wartości literackiej. Gabriel Veraldi szczególnie podkreśla utrzymywanie się tego uprzedzenia w kulturze francuskiej, w przeciwieństwie do kultury anglosaskiej: być może ze względu na kulturową różnicę w ocenie działalności szpiegowskiej, ale także z pewnością z innego kontekstu między światem anglosaskim a światem wydawniczym i anglosaskim. francuskiego wydawnictwa.
Niektórzy główni autorzyFilm szpiegowski to gatunek filmowy związany z fikcyjnym szpiegostwem, w realistycznym ujęciu lub jako fantazyjna podstawa. Wiele powieści szpiegowskich zostało zaadaptowanych na ekrany kinowe, choć w wielu przypadkach (np. James Bond ) zmieniono ogólny ton prac.
Film szpiegowski pojawia się wraz z filmem niemym , w kontekście inwazji na literaturę paranoiczną i początku I wojny światowej . Znajdujemy brytyjskie filmy The German Spy Peril (1914) i OHMS (1913).
Alfred Hitchcock spopularyzował później film szpiegowski w latach 30. XX wieku swoimi thrillerami Człowiek, który za dużo wiedział (1934), 39 kroków (1935), Tajny agent (1936) i Kobieta znika (1938).
Popularność filmów szpiegowskich jest często obserwowana u szczytu w latach 60. XX wieku, kiedy obawy związane z Zimną Wojną pasowały do pragnienia widzów, aby znaleźć w filmach emocje i napięcie. W tym czasie pojawiają się z jednej strony filmy realistyczne, takie jak adaptacja Szpieg, który przyszedł z zimna (1963), z drugiej strony filmy fantasy, takie jak seria o Jamesie Bondzie z 1962 roku.
Filmy szpiegowskie ponownie zyskały zainteresowanie pod koniec lat 90., chociaż były to bardziej filmy akcji z elementami szpiegowskimi lub komedie.
Informatory (słowniki, encyklopedia itp.):
Publikacje naukowe :