Języki nilo-saharyjskie | |
Region | Chari, Nubia, Górny Nil |
---|---|
Liczba mówców | 31 mln w 2004 r. |
Kody językowe | |
ISO 639-5 | sa |
IETF | sa |
Menu | |
Rozkład języków nilo-saharyjskich zaznaczony na żółto na mapie. | |
Te języki Nilo subsaharyjskiej to rodzina języków używanych w sub- saharyjskiej Afryki , w regionach Górny Nil i Haut-Chari tym Nubii . Według szacunków amerykańskiego językoznawcy Lionela Bendera (2004), 200 językami nilo-saharyjskimi posługuje się ponad 31 milionów ludzi w 18 stanach.
Ta rodzina jest bardzo niejednorodna, znacznie bardziej niż inna duża rodzina, jednak bliska językom nigersko-kongijskim i raczej kontrowersyjna. Niewielu lingwistów próbowało pracować nad całą rodziną, a wielu odrzuca tę klasyfikację. Szczególnie problematycznym tematem jest powiązanie gałęzi Songhai z tą rodziną. Chociaż większość specjalistów zgadza się co do zasadności istnienia tej rodziny, jej wewnętrzna organizacja wciąż jest przedmiotem wielu dyskusji.
Według Josepha Greenberga (1963) ta rodzina ma sześć gałęzi. Branża Chari-Nil jest z kolei podzielona na cztery podgałęzie:
Christopher Ehret (2001) reorganizuje różne grupy w siedemnaście oddziałów, oddziałów od 11 do 17, tworząc grupę, którą nazywa kir-abbaian:
Bender (2000) organizuje Nilo-Saharę w zupełnie inny sposób:
Pewne grupy języków afrykańskich, a także języków izolowanych, stawiają pytanie o dokładną delimitację języka nilo-saharyjskiego. Inne grupy są przedmiotem sporów co do ich włączenia do tego zbioru.
Schadeberg i Bender klasyfikują języki kadougli , zwane również językami kadu lub tumtum, do rodziny nilo-saharyjskiej. Greenberg (1963) klasyfikuje je w językach kordofanskich , zauważa jednak, że się od nich różnią. Niektórzy nadal klasyfikują je jako języki niger-kongijskie . Do Języki songhaj stanowią kolejny problem. Nicolaï (1990) sugeruje, że jest to post-kreolski, którego podstawą leksykalną jest Berber. Creissels i Murakovsky, ze swej strony, trwać Delafosse za starą tezę powiązanie ich języków Mande . Murakovsky z Petráček proponuje kuszyckie pochodzenie zatem Afrosiatic dla grupy Sahary.
Meroickie z Kusz , obecnie wymarły, często proponowane jako członek języków Nilo subsaharyjskiej. Greenberg widział pokrewieństwo ze Wschodnim Sudanem, inni z grupą saharyjską. Dla Bendera wiemy zbyt mało o tym języku, aby go sklasyfikować. Porównanie z językami nilotycznymi należy raczej postawić ze względu na wpływ meroickiego, języka potężnego królestwa, na pierwsze.
Przy wejściu do Nilo-Sahary zaproponowano również dwa inne izolowane języki , Szabo i Ongota . W przypadku tefary i unsetha shabo jest zintegrowane z językami nilo-saharyjskimi. Dla Bendera te dwa języki mają aspekt hybrydowy i gdyby pierwszy mógł być nilo-saharyjski, ongota byłby bardziej jak kuszycki. Inny język, oropom (w) z Ugandy , niedawno wymarłego, było postrzegane jako związane z Nilotic grupy.
Dokonano prób przegrupowań na wyższym poziomie klasyfikacji, skierowanych do rodziny nigersko-kongijskiej . Gregersen (1972) łączy je razem, tworząc superrodzinę kongijsko-saharyjską, podczas gdy Blench (1995) klasyfikuje języki niger-kongijskie jako prosty podzbiór języków nilo-saharyjskich. Te teorie nie są jednomyślne.
Różnorodność rodziny nilo-saharyjskiej, która jest maksymalna wokół granicy między Etiopią a Sudanem , jest prawdopodobne, że ten region jest jego ojczyzną. Proto-Nilo-Saharan zawierał słowa oznaczające "krokodyl" i "hipopotam": wynika z tego, że ta rodzina pochodzi z czasów, gdy jej region pochodzenia był mniej suchy, neolityczna subpluwialia .