Narodziny |
19 stycznia 1798 Montpellier ( Pierwsza Republika Francuska ) |
---|---|
Śmierć |
5 września 1857 Paryż |
Pogrzeb | Cmentarz Pere Lachaise |
Narodowość | Francuski |
Trening |
Liceum Politechnika |
Szkoła / tradycja | pozytywizm |
Główne zainteresowania | historia nauki , epistemologia , matematyka , fizyka , biologia , filozofia polityczna , socjologia |
Niezwykłe pomysły | Prawo trzech stanów , socjologia , religia ludzkości |
Podstawowe prace |
|
Wpływem | Bekon , Kartezjusz , Condorcet , Saint-Simon , Bichat , David Hume , Louis de Bonald |
Pod wpływem | Littré , Mikhaïl Bakounine , Le Play , Mill , Proudhon , Bernard , Ferry , Durkheim , Lévy-Bruhl , Duhem , Alain , Maurras , Brunschvicg , Gilson , Bachelard , Canguilhem , Houellebecq |
Matka | Rosalie Boyer ( d ) |
Małżonka | Caroline Massin (z1825 w 1842) |
Auguste Comte , urodzony Isidore Marie Auguste François Xavier Comte the19 stycznia 1798(30 Nivôse rok VI) w Montpellier ( Hérault ) i zmarł dnia5 września 1857w Paryżu jest francuskim filozofem i socjologiem , twórcą pozytywizmu .
Wstąpił do École Polytechnique w promocji w 1814 roku, został wykluczony z całego jego awansu do Restauracji z powodu jego pomysłów politycznych. Jego głębokie zainteresowanie nauczaniem jest wspólnym wątkiem jego kariery. Jest z kolei prywatnym profesorem matematyki, wykładowcą i egzaminatorem w École Polytechnique oraz wykładowcą w placówce przygotowawczej do konkursów naukowych. Swoje talenty nauczycielskie ćwiczył także przez ponad dwadzieścia pięć lat na publicznych kursach astronomii , a potem historii , które przeznaczył dla publiczności robotniczej.
Przez całe życie rozwinął system filozoficzny, pozytywizm , który rozpoczął się od teorii wiedzy opartej na prawie trzech stanów, aby zaproponować klasyfikację nauk. Klasyfikacja ta uświęca nadejście fizyki społecznej , zwanej socjologią od 1839 roku. Ta ostatnia sama prowadzi do polityki i moralności. Pomiędzy 1845 a 1849 rokiem pozytywizm przyjął religijny zwrot, co zmaterializowało się w fundamentach religii Ludzkości , rozumianej przez Comte'a jako „zbiór bytów z przeszłości, przyszłości i teraźniejszości, które dobrowolnie przyczyniają się do polepszenia porządku powszechnego”.
Wpływ Auguste Comte'a na francuską epistemologię i socjologię jest znaczny. Ruch pozytywistyczny doświadczył znaczącego rozwoju międzynarodowego za pośrednictwem wielu zagranicznych uczniów: Brazylii, Anglii, Niemiec, Holandii, Węgier, Włoch, Argentyny, Meksyku, Urugwaju, Turcji.
Ostatnim Paris domu, który pełnił w 1841 roku przy 10, rue Monsieur Le Prince ( 6 th dzielnica) jest teraz dom muzeum otwarte dla zwiedzających. Przechowywane są tam jego osobiste archiwa, a także archiwa wielu społeczeństw pozytywistycznych oraz uczniów francuskich i zagranicznych.
Auguste Comte urodził się w Montpellier 19 stycznia 1798 roku w rodzinie katolickiej i monarchistycznej. Jego ojciec, Louis-Auguste-Xavier Comte (1776-1859), był inkasentem finansowym w General Recipe w departamencie Hérault. Jeśli później Comte przez wiele lat kłócił się z ojcem, był ściślej związany ze swoją matką, Félicité-Rosalie Comte z domu Boyer (1764-1837). Ma też brata Adolphe i siostrę Alix.
Liceum w MontpellierAuguste Comte, pierwszy wykształcony przez swoich rodziców, rozpoczął staż w Lycée de Montpellier w wieku 9 lat . Pokolenie młodego Augusta Comte'a jest głęboko naznaczone rewolucją francuską, zarówno intelektualnie, jak i osobiście. Pomimo rodzinnego pochodzenia powiedział, że stracił wiarę w wieku 13 lat, a wkrótce potem rozwinęły się poglądy republikańskie. Jest niezwykle błyskotliwym uczniem we wszystkich nauczanych przedmiotach, od matematyki po gramatykę łacińską i retorykę. Jego nauczyciele szczególnie podkreślają jego pamięć, którą określają jako wyjątkową.
Matematyk Daniel Encontre , profesor Uniwersytetu w Montpellier, udzielił Comte'owi specjalnych lekcji po tym, jak ten ostatni zdał egzamin konkursowy w École Polytechnique w 1813 r., Nie będąc w stanie zostać przyjęty ze względu na swój wiek - nie był wtedy ''. tylko 15 lat. Zachęta jego mistrza, związana z tym sukcesem i wywrotowy charakter nauczania przedmiotów ścisłych w systemie edukacji napoleońskiej , trwale zakorzenił zainteresowanie Comte'a tymi przedmiotami, a także nauczaniem. Podczas swojej drugiej wizyty w 1814 roku został przyjęty jako jeden z pierwszych na École Polytechnique.
PolitechnikaAuguste Comte wszedł do École polytechnique dalej2 listopada 1814. W randze kaprala korzysta z nauczania najbardziej znanych naukowców w swojej dyscyplinie: Louisa Poinsota , François Arago , Louisa-Jacquesa Thénarda , Alexisa Petita i Augustina Cauchy'ego . Pomimo nieco rozproszonego charakteru, nadal wyróżnia się w oczach swoich nauczycieli. W ramach jego awansu rozwinął się bardzo silny esprit de corps: jego towarzysze nadali mu przydomek Sganarelle , z powodu jego talentu do satyry, czyli Filozof .
Jego karta rejestracyjna opisuje go jako młodego mężczyznę o brązowo-blond włosach i czerwonych oczach, małych ( tylko 1,59 m ), z zadartym nosem i twarzą oznaczoną ospą, a także blizną na piersi. ”Usłyszeć. Pomimo słabej kondycji „Filozof” rozwija prawdziwe zdolności przywódcze i wywiera silny wpływ na innych uczniów. Jeden z jego przeciwników, ale bardzo wrogi jego pomysłom, rozpoznaje tę cechę charakteru:
„Auguste Comte był uważany na École Polytechnique za najsilniejszego szefa promocji. Był dowcipny, śmiertelnie poważny, powiedział mi jeden z jego starszych, zdolny do satyrycznej i błazeńskiej elokwencji, a czasami nawet do komunikatywnych emocji. Na drugim roku studiów zorganizowano dystrybucję nagród przyznawanych przez starszych najmądrzejszym i najbardziej cnotliwym poborowym. Comte przewodniczył ceremonii i od początku do końca - tak powiedziało dziesięciu świadków - ludzie śmiali się serdecznie. "
- Bertrand, Akademickie wspomnienia. Auguste Comte i szkoła politechniczna (1896)
Niemniej jednak jego odstępstwa od zasad doprowadziły go do utraty stopnia kaprala w czerwcu 1815 r. Kary wzrosły. Podczas Restauracji , po incydencie wywołanym przez samego Comte'a z powodu jego sprzeciwu wobec repetytora Lefébure de Fourcy , jego cały awans został odwołany w kwietniu 1816 roku z powodu braku dyscypliny przez hrabiego de Vaublanc . W rzeczywistości ten akt niesubordynacji wydawał się być pretekstem do zlikwidowania republikańskiej atmosfery, jaka wówczas panowała w Szkole , i podejrzenia propagowania bonapartyzmu .
Przed wyjazdem do Montpellier Comte stworzył wraz ze swoimi towarzyszami Stowarzyszenie Studentów Politechniki, które miało wzmocnić ich więzi solidarności, co doprowadziło do umieszczenia go pod policyjną inwigilacją przez Élie Decazes , ówczesnego ministra policji. Jego korespondencja jest przechwytywana i ocenzurowana.
Pomimo tych wydarzeń życie i myśl Auguste Comte zawsze będą związane z Politechniką. Jego fascynacja matematyką , zainteresowanie filozofią nauki , a przede wszystkim naukowy idealizm ma w tym wiele korzeni. Wiele polytechnicians XIX th wieku stał się również reformatorów, szukając w ich zrozumieniu dyscyplin naukowych rozwiązań dla rozwoju ludzkiego postępu i poprawy struktur społecznych. W związku z tym karierę Comte'a można porównać do kariery Prospera Enfantina , Frédérica Le Play , Victora Consideranta czy nawet Georgesa Sorela .
Po dwóch i pół miesiącach spędzonych w Montpellier Auguste Comte wrócił do Paryża w lipcu 1816 r. Przeniósł się do Dzielnicy Łacińskiej i wynajął pokój przy rue Neuve de Richelieu, niedaleko Sorbony . Bez pracy i bez pieniędzy utrzymuje się z pomocy finansowej udzielanej przez rodziców udzielając korepetycji z matematyki. Projekt na stanowisko profesora geometrii w amerykańskiej szkole utworzonej na wzór Politechniki, zaproponowany przez generała Simona Bernarda , nie doszedł do skutku, ku rozczarowaniu idealizującego Stany Zjednoczone Comte'a . Następnie prowadzi nieuporządkowane życie w Paryżu, bywa w teatrze i prostytutkach , „obrzydliwych pięknościach galerii Valois” w Pałacu Królewskim .
Współpraca z Saint-SimonOprócz prywatnych lekcji Comte pracuje również jako tłumacz, tłumacząc na język francuski traktat o geometrii opublikowany w 1811 roku przez szkockiego matematyka na wniosek jego byłego nauczyciela Jean-Nicolasa-Pierre'a Hachette . Rozkwit wielu nowych czasopism w tym czasie, zwłaszcza w Paryżu, również otworzył mu karierę dziennikarską . Działalność uznawana za wywrotową, dziennikarstwo wydawało mu się wówczas wyrazem „sumienia narodu” z powodu kontroli sprawowanej przez rząd.
W tym kontekście spotkał w sierpniu 1817 roku Claude-Henri de Rouvroy, hrabiego Saint-Simon , którego był sekretarzem przez prawie osiem lat, między 1817 a 1824. Zaczął od napisania czterech zeszytów trzeciego tomu Przemysł , ale nie był to sukces: gdy tylko został opublikowany, abonenci byli nieszczęśliwi, a pomoc finansowa zmniejszyła się. Aktywnie współpracuje przy pisaniu artykułów prasowych, ale także prac filozoficznych. Refleksje Saint-Simona na temat przejścia od epoki teologicznej i feudalnej do epoki pozytywnej i przemysłowej od dawna inspirują go do opracowania prawa trzech państw . Artykuły Comte'a w L'Industrie niosą w ten sposób zalążki jego przyszłej pozytywnej filozofii, podobnie jak Prospekt prac naukowych niezbędnych do reorganizacji społeczeństwa , napisany w 1822 roku . Odsłania tam klasyfikację nauk, prawa trzech państw, a także potrzebę uczynienia polityki nauką.
W tym okresie Comte miał niewielkie ułatwienia finansowe w związku z Saint-Simonem. Chciałby uczyć w École Polytechnique , nie odchodząc od Saint-Simona, w którym znalazł nauczyciela, którego idee podziela. Comte zajmował się wówczas innymi pracami związanymi z niezdolnością Saint-Simona do regularnego płacenia mu. Pisał przemówienia dla Kazimierza Périer w 1818 roku, a uczy się w szkole z internatem prowadzonej przez Baron Antoine Reynaud od października do stycznia 1818 roku krytyki wobec L'Industrie coraz bardziej zjadliwe, kolejna publikacja zastępuje go: Le Eseje o polityczne lub polityka, która jest odpowiednia dla ludzi XIX -tego wieku . Od grudnia 1818 regularnie publikował w nowej gazecie Saint-Simona. Kiedy gazeta została zamknięta w 1819 roku po dwunastu wydaniach, zaczął pisać dla Le Censeur européenne . Od tego okresu podpisał „AC”, a nie „IC”, decydując się na przyjęcie swojego trzeciego imienia Augustus , aby zaznaczyć początek nowej ery. Od listopada 1819 r. Do lutego 1820 r. Brał udział w zorganizowanej po raz kolejny przez Saint-Simona The Organizer .
Jego zaangażowanie na rzecz proletariatu i kobiet znajduje odbicie w ucisku, jaki wywiera na niego system społeczny Restauracji . Jego pierwsze sformułowania nauki o społeczeństwie są zakorzenione w tym szczególnym kontekście; Uważa, że od 1820 roku całkowicie wyzwolił się z systemu myśli Saint-Simona. Stanowi również podwaliny pod filozofię nauki.
Niewiele wiadomo o życiu Comte'a w latach 1820-1824 z powodu braku listów. W 1822 roku Auguste Comte opublikował pod kierunkiem Saint-Simona Prospekt prac naukowych niezbędnych do reorganizacji firmy . To właśnie wtedy, w marcu 1824 roku , Comte i Saint-Simon ostatecznie pokłócili się z wielu powodów, w tym opublikowania planu pracy naukowej niezbędnej do reorganizacji społeczeństwa , rozbieżności idei i twierdzenia o ich oryginalności.
Małżeństwo z Caroline MassinLatem 1817 roku Comte zakochał się szaleńczo w młodej włoskiej pianistce Pauline. Mężatka i matka ucieleśniała przekroczenie zakazu, który ją oczarował. Jedynym znanym dzieckiem Comte'a będzie dziewczyna z tego cudzołożnego związku, Louise, urodzona w czerwcu 1818 roku. W słabym zdrowiu zmarła w wieku zaledwie dziewięciu lat na zad , a Comte wyznał później Clotilde de Vaux , że wciąż opłakuje swoją stratę.
W maju 1821 roku Comte spotkał Caroline Massin (1802-1877), której życie pozostawało owiane tajemnicą z powodu niepochlebnego opisu podanego przez filozofa pod koniec życia w Sekretnym uzupełnieniu do jego woli. Choć piękna była inteligentna, była blisko związana z młodym liberalnym prawnikiem Antoine Cercletem , bez poznania dokładnego charakteru ich związku. Po pierwszym zerwaniu Comte znalazł ją w 1822 roku w czytelni, którą prowadziła przy Boulevard du Temple w Marais . Wiosną 1823 r. Udzielił jej lekcji matematyki, z których, jak sam powiedział, „zaowocowały”, a instrukcja stała się „wzajemna”. W końcu osiedlili się razem w lutym 1824 roku, aby wieść czyste i surowe życie; W tym czasie Comte zdecydował się ubierać w całości na czarno.
Pomimo początkowego sprzeciwu rodziców, Comte ożenił się cywilnie z Caroline 19 lutego 1825 r. Według Philémona Deroisina małżeństwo to było „najbardziej rewolucyjnym działaniem”, jakie mógł wówczas podjąć z powodu sporu rodziny w przeszłości. Prostytutka Caroline i cywilny charakter ich związku za panowania Karola X, bardzo katolickiego i konserwatywnego władcy. Relacje między obojgiem małżonków bardzo szybko stają się konfliktowe z powodu ich nieporozumień i trudności finansowych, z których Comte nie udaje się wyjść.
„Odcinek mózgu”Pomimo zerwania z Saint-Simonem Auguste Comte nadal odwiedzał kręgi Saint-Simona. Antoine Cerclet proponuje mu w 1825 r. Wkład w nową gazetę, której jest redaktorem: Le Producteur. Journal of Industry, Sciences and Fine Arts , założony przez Olinde Rodrigues i Prosper Enfantin . Następnie napisał kilka artykułów, w tym Philosophical Considerations on Sciences and Scientists w serii trzech artykułów oraz, w drugiej serii, Considerations on Spiritual Power . Te dwie „broszury” zajęły całą jego uwagę zimą 1825-1826 i skontaktowały go z Lamennaisem w marcu tego samego roku.
W tym momencie Comte jest teraz przekonany, że osiągnął prawdziwą jedność między swoim życiem intelektualnym i osobistym, jedność, którą szczególnie podziwiał u Franklina i Saint-Simona. W lutym 1826 r. Przeżył pierwszy kryzys nerwowy; pracował bez końca nad pisaniem artykułów dla Le Producteur , przygotowując jednocześnie serię pozytywnych lekcji filozofii, które planował przeprowadzić w domu za sumę 200 franków. To intelektualne i fizyczne przepracowanie sprawia, że coraz mniej zasypia; medytuje 20 lutego nad kwestią duchowej mocy przez ponad 18 godzin bez przerwy. 2 kwietnia 1826 r. Przedstawił swoją lekcję wprowadzającą: byli obecni Blainville , Arago , Fourier , Humbolt , Broussais , Dunoyer, a nawet Cerclet , a także pewna liczba paryskich osobowości. Odbywają się tylko pierwsze trzy lekcje, ze względu na kryzys szaleństwa, który nawiedza Comte'a między 12 a 20 rokiem13 kwietnia 1826.
Przez dziesięć dni ucieka ze swojego paryskiego domu i wędruje po wewnętrznych przedmieściach, pisząc zdezorientowane listy do swoich krewnych, w tym Blainville'a i jego żony. Ten ostatni znajduje go w Montmorency , kiedy podpala swój pokój hotelowy. Następnie rzuca się do jeziora Enghien i ponownie zostaje uratowany przez Caroline, tym razem przed utonięciem. Internowany w słynnej klinice doktora Esquirol , rue Buffon , opuścił ją w dniu 2 grudnia 1826 roku, ze względu na koszty zbyt wysokie dla jego rodziny. W rejestrze Esquirola widnieje napis „NG”: „nie wyleczony”, gdyż alienista uznał go za nieuleczalnego.
Po powrocie do domu jego stan jest nadal niepokojący; w szczególności podciąga sobie gardło nożem podczas kłótni z matką, po której przez całe życie będzie miał dużą bliznę na szyi. Niemniej jednak stała opieka Caroline prowadzi do powolnej remisji. W marcu 1827 r. Rzucił się do Sekwany ze szczytu Pont des Arts , a przed tą drugą próbą samobójczą uratowała go tylko interwencja gwardii królewskiej. W końcu wyjechał do Montpellier na kilka tygodni; po powrocie przeniósł się do 159, rue Saint-Jacques i powoli wrócił do prywatnych lekcji. Jego doskonała reputacja jako nauczyciela przywróciła mu rosnącą klientelę, ale jego problemy finansowe nie ustały.
Wraz ze stopniową publikacją Cours de Philosophie Positive , myśl Comte'a po raz pierwszy została systematycznie wyrażona. Rewolucja z 1830 roku , wzrost jego dochodów związane ze stabilnymi pozycjami w École Polytechnique, to owocne spotkanie z John Stuart Mill przyczynił się do stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi jego pracy.
Wróć na arenę publicznąW drodze do remisji Auguste Comte wraca do pracy jako dziennikarz. Brał udział w tworzeniu Journal of Civil Engineering, Sciences and Arts , które ukazało się po raz pierwszy1 st wrzesień 1828. Pismo skierowane do inżynierów przyciąga wiele politechnik. Od marca do września 1828 r. Pisał także do niedawnego liberalnego dziennika Le Nouveau Journal de Paris , założonego przez Léona Pilleta . Zachęca do rozwoju przemysłowego i wprowadzenia maszyn, jednocześnie stopniowo odrywając się od liberalnego kapitalistycznego punktu widzenia, z powodu rosnących obaw o klasę robotniczą .
Pomimo swoich prób i doskonałych rekomendacji rówieśników, nie udało mu się ubiegać w 1828 r. O stanowisko inspektora handlu w nowym Ministerstwie Handlu i Produkcji . Nie zapewnia też posady na uczelni.
W przeciwieństwie do Saint-Simonians, Comte postanawia wznowić lekcje filozofii pozytywnej w swoim domu. Pierwsza miała miejsce 4 stycznia 1829 r. W obecności czterech członków Akademii Nauk (Blainville, Fourier, Poinsot i Navier) oraz Esquirola, Broussaisa lub Jacquesa Bineta, a także innych osobistości. Nie ma śladu po treści 72 lekcji, Comte mówi bez notatek, z wyjątkiem ogólnego programu z grudnia 1828 roku i końcowego podsumowania z listopada 1829 roku. Dzięki wsparciu Ternaux, może ponownie zapewnić jego przebieg na Athénée od grudnia 1829 do listopada 1830. W spotkaniu uczestniczyło ponad 200 osób, które nadały Comte'owi nową widoczność i rozgłos.
Rewolucja lipcowaLes Trois Glorieuses są witane z entuzjazmem przez Comte. Chociaż jego rola nie jest jasna, wydaje się, że chwycił za broń 29 lipca 1830 r. Sierżant żandarmerii rue Saint-Jacques potwierdza na oficjalnym dokumencie, że stanął na straży i stanął przed żołnierzami. Zeznania ojca Aleksandra Dumasa wskazują, że Comte został poinstruowany przez Lafayette, aby pilnie przyniósł list w celu uzyskania uwolnienia młodego księcia Chartres , który właśnie został aresztowany na południu Paryża. Ten często cytowany epizod wydaje się wynikać z pomyłki z dziennikarzem o tej samej nazwie, Charlesem Comte .
Niemniej jednak, podobnie jak wielu jego współczesnych, był rozczarowany zwrotem, jaki przyniósł skutki rewolucji. W listopadzie 1831 r. Odmówił służby w Gwardii Narodowej i tym samym wyraził solidarność z ruchem republikańskim i Towarzystwem Przyjaciół Ludu . Ta niesubordynacja warto nim zostać wezwany przed rady dyscyplinarnej w 3 rd Legii i zostać skazany na trzy dni pozbawienia wolności.
Społeczne troski Comte'a i jego pragnienie rewolucji intelektualnej szybko znalazły nowe środki wyrazu. W sierpniu 1830 r. Wraz z byłymi kolegami politechnicznymi założył Towarzystwo Politechniczne, którego był wiceprezesem aż do rezygnacji w 1834 r. Uczniowie Szkoły walczyli u boku robotników w dniach lipcowych; Stowarzyszenie stawia więc sobie za cel utrwalenie tego ducha braterstwa, organizując bezpłatne kursy naukowe dla proletariuszy.
W styczniu 1831 roku Comte zdecydował się uczyć astronomii , którą uważał za „jedyną naukę wolną od wszelkich wpływów teologicznych i metafizycznych i która stanowi najlepsze wprowadzenie do filozofii pozytywnej”. Jego bycie popularnym astronomia ostatnich siedemnastu lat, podczas których przyciąga coraz większej liczby słuchaczy w każdą niedzielę po południu w sali ratusza w 3 th arrondissement , Rue des Petits-Peres . Pomimo rozczarowania, że tylko jedna czwarta jego słuchaczy składała się z pracowników, to doświadczenie w nauczaniu było jednym z największych sukcesów w jego karierze.
Kurs filozofii pozytywnejUważane za „staroświecki” dla publicznego zerwania z sensacyjne filozofii XVIII -tego wieku, przebieg pozytywnej filozofii Auguste Comte nie jest odnawiana przez Ateneum w 1831. Pomimo tego rozczarowania, publikacja Course jak notebooków ma biegnie od początku 1830 r. Tempo publikacji, które początkowo powinno zaowocować czterema oprawami, jest wolniejsze niż oczekiwano, ale odbiór w kręgach naukowych jest zachwalany. Dzieła te wprowadziły Comte'a w wieczory towarzyskie wybitnych uczonych, takich jak Navier , Baron Fourier czy Baron de Férussac . Jest również zapraszany na słynne comiesięczne obiady wydawane przez Blainville .
Z drugiej strony odbiór prasy jest znacznie mniej korzystny. La Revue française i Le Lycée nie pochwalają jej niejasnego stylu i braku oryginalności. Zarzuca się mu materializm i ateizm , aż do tego stopnia, że później stają się dwoma pojęciami nierozerwalnie związanymi z pojęciem pozytywizmu . Nieregularne publikowanie dorobku pogłębia niezrozumienie jego myśli i od tego czasu zakotwiczony jest obraz jałowej i naukowej filozofii. Kurs filozofii pozytywnej ostatecznie składa się z sześciu tomów, z których ostatnia ukazała się w 1842 roku.
Kariera w PolytechniqueWzmocnienie więzi z École Polytechnique w 1830 roku nie było pozbawione pewnej goryczy dla Comte. Dwóch z jego byłych towarzyszy, Félix Savary i Gabriel Lamé , otrzymało stanowiska pedagogiczne , mimo że Comte przegrał kandydaturę na przewodniczącego ds. Analiz i mechaniki w marcu 1831 r. Przeciwko swojemu przyjacielowi Henri Navierowi . Jego późniejsze próby, w 1835, 1836 i 1840 r., Nie przyniosły większego sukcesu.
Jednak w grudniu 1832 r. Uzyskał stanowisko asystenta wychowawcy na tym samym kursie analizy mechanicznej, prowadzonym przez Naviera, a którego prowadził Gustave-Gaspard Coriolis . Mimo skromnego charakteru swojego stanowiska był „przywiązany do instytucji, która głęboko naznaczyła jego egzystencję i filozofię, i która nigdy nie przestała być przedmiotem jego lojalności, jeśli nie jego uczuć”. W czerwcu 1838 r. Został wybrany egzaminatorem wstępnym, a w listopadzie 1838 r. Został pełnym nauczycielem.
Połączenie tych dwóch dobrze płatnych stanowisk z pracą profesora w Instytucie Laville, w którym od 1836 roku przygotowuje kandydatów do konkursów naukowych, zapewnia mu niespotykaną łatwość materialną. Jego roczny dochód przekracza obecnie 10 000 franków i pozwala mu przenieść się w 1841 roku do jego ostatniego domu: 10, rue Monsieur-le-Prince .
Jeśli repeater Comte'a pozostawił obraz surowego nauczyciela pomimo swojej skuteczności, egzaminator Comte celował w swojej misji. Cierpliwy, zadawał pytania wystarczająco proste dla każdego kandydata i dawał najlepszym możliwość zademonstrowania swoich zalet przy trudniejszych problemach. Mocno wierzył, że „inteligentne myślenie jest o wiele ważniejsze niż umiejętność mechanicznego wykonywania obliczeń”. Duża i bardzo zróżnicowana publiczność wypełniła sale, w których przepuszczał kandydatów, aby uczestniczyć w jego sesjach, posuwając się nawet do pójścia za nim w innym mieście, aby ponownie go obserwować. Jego prestiż jest taki, że wiele osób na wysokich stanowiskach pisze do niego bezpośrednio, prosząc go o faworyzowanie kandydata, pomimo jego reputacji bezstronności.
Współpraca z Johnem Stuartem MillemRok 1837 jest złożony dla Auguste'a Comte'a. W marcu traci matkę, nie widząc jej od dziesięciu lat; jego stosunki z Caroline również są często napięte. W 1838 r. Gwałtownie kłóci się ze swoją rodziną w Montpellier i żadna próba pojednania nie nastąpi przed 1848 r. Jest ofiarą drugiego kryzysu szaleństwa i decyduje się na przyjęcie nowego reżimu intelektualnego, który określa jako „Higiena mózgu ”. Powstrzymuje się od czytania gazet, periodyków i innych książek, z wyjątkiem dzieł wielkich poetów.
Jego „rewolucja estetyczna” skłoniła go do ponownego zanurzenia się w muzyce i wytrwałego uczęszczania do Teatru Włoskiego, gdzie szczególnie ceni opery. Czyniąc to, na jakiś czas odszedł od nauk ścisłych.
W tym okresie wzbudził wrogość niektórych administratorów École Polytechnique, którzy kwestionowali surowość jego praktyk jako egzaminatora. W tym kontekście w październiku 1841 roku rozpoczęła się głęboka przyjaźń i intelektualna komunia między nim a brytyjskim filozofem i ekonomistą Johnem Stuartem Millem (1806-1873). Wiele wspólnych punktów w ich aspiracjach i ich ścieżkach prowadzi ich do współpracy, która potrwa sześć lat.
W 1842 roku Comte i Caroline rozstali się po raz czwarty, tym razem definitywnie. Opuszcza mieszkanie przy rue Monsieur le Prince 10, pod warunkiem, że będzie regularnie otrzymywać emeryturę w wysokości 300 franków na kwartał. Caroline Massin jest teraz w oczach Comte'a i całego jego systemu postacią wroga, podobnie jak Arago, z którym również pokłócił się na dobre w tym samym roku. Podczas reformy Szkoły Politechnicznej Comte stracił w 1844 r. Stanowisko egzaminatora i związane z tym dochody. Ma kłopoty i szuka wsparcia finansowego u Milla, który natychmiast stwierdził, że trzej patronami są George Grote , Sir William Molesworth i Raikes Currie (in) .
Niemniej jednak w 1843 r. Comte do Milla przeciwstawił się poważnej kontrowersji dotyczącej kobiecej kondycji, zaostrzonej przez inne intelektualne nieporozumienia. Ich zerwanie zostało skonsumowane w 1847 roku, ale Comte nadal będzie miał wielki wpływ na myśl Milla, nawet jeśli chodzi o podobieństwa w oddawaniu czci dwóm kobietom w ich życiu: Harriet Taylor i Clotilde de Vaux .
Mimo trudności finansowych wsparcie Émile Littré , pomoc finansowa jego brytyjskich czytelników i spotkanie z Clotilde de Vaux otworzyły Auguste'owi Comte'emu od 1844 roku okres intensywnych badań i zmian w jego myśli. Jego koncepcje są ukierunkowane na religijną wizję przyszłości człowieka, chociaż początkowo wydawały się wykluczać jakiekolwiek odniesienia o charakterze religijnym. Kiedy wybuchła rewolucja 1848 r. , Comte uznał, że ten moment jest całkiem odpowiedni dla działań politycznych i społecznych: filozofia pozytywna stała się ruchem pozytywistycznym i stopniowo została ustrukturyzowana.
Clotilde de Vaux i „rok bez równych”Clotilde de Vaux , z domu de Ficquelmont (1815-1846), odegrała fundamentalną rolę w życiu sentymentalnym i intelektualnym Auguste'a Comte'a. Siostra Maximilien Marie (1819-1891), młoda politechniczka i uczennica Comte, spotkała go po raz pierwszy w domu swojego brata w kwietniu 1844 r. O ile mężczyzna w wieku czterdziestu sześciu lat nie zrobił na niej żadnego wrażenia, to samo nie dotyczy Comte'a, który natychmiast wpada pod urokiem, aż do przedwczesnej śmierci młodej kobiety 5 kwietnia 1846 roku.
Tak jak sytuacja małżeńska Comte była od samego początku całkowicie odstająca od religijnych i burżuazyjnych standardów jej czasów, tak Clotilde skazała ją na formę pół-wdowieństwa, bez nadziei na ponowne małżeństwo. Przeniosła się na rue Payenne, aby być bliżej swojej rodziny.
W słabym zdrowiu próbowała swoich sił w pisaniu, serializując swoją nową Lucie w Le National . Pozostawia także zbiór wierszy Les Pensées d'une Fleur i niedokończoną powieść Willelmine .
Jego korespondencja z Comte trwa około szesnastu miesięcy, które określa jako „rok bez porównania”. Wydany po śmierci filozofa z jego testamentem, stanowi „prawdziwy dziennik, zarówno sentymentalny, jak i filozoficzny. "
Okres ten jest kluczowy w ewolucji systemu komtowskiego: „narodziny namiętności i rozkwit uczuć nigdy nie były w nim oddzielone od rozwoju myśli, której twórczy rytm wręcz przeciwnie, był przyspieszony i zintensyfikowany. "
Clotilde zmarła na gruźlicę 5 kwietnia 1846 r. Przekonany o swojej wyższości moralnej, Comte, któremu zawsze odmawiała, uczynił ją istotną postacią w religii naturalnej , na której położył fundamenty. Ludzkość, przedmiot kultu, jest teraz przedstawiana jako alegoria pod postacią młodej kobiety.
Porównanie tej relacji z innymi parami, które weszły w wyimaginowaną miłość, jak Abélard i Héloïse , Dante i Béatrice, a nawet Pétrarque i Laure , to powszechne miejsce w literaturze pozytywistycznej.
Pierwsze pokolenie pozytywistówW latach następujących po śmierci Clotilde i jej przyjaciela Charlesa Bonnina, Comte stopniowo zerwał wszelkie stosunki z wieloma swoimi krewnymi, takimi jak Maximilien Marie, Lenoir, Pierre Valat, John Stuart Mill i Barbot de Chément. Jego związek z Blainville również szybko się pogorszył.
Dzięki swojej działalności w École Polytechnique spotkał wielu młodych ludzi. Jego wpływ jest również odczuwalny w innych instytucjach, takich jak École des Ponts et Chaussées , Szkoła Artylerii i Inżynierii w Metz oraz École Centrale des Arts et Manufacture .
Przed 1848 r. Uczył 1305 studentów politechniki i przebadał 1690 kandydatów, z których wielu często bywało poza zajęciami, jak to miało miejsce w przypadku Maximilien Marie . Comte zapewnia im wsparcie i porady oraz z zadowoleniem przyjmuje ich debaty i pytania.
Pierre Laffitte , były kandydat na Politechnikę przesłuchany przez niego w 1839 r., Spotkał go ponownie w 1844 r. I ogłosił się uczniem w 1845 r. W 1847 r. Był najczęstszym gościem i jego najbliższym towarzyszem. Ale relacja, z której Comte jest najbardziej dumny, jest niewątpliwie tą, którą utrzymuje z Émile Littré , który poświęcił artykuły pochwalne Cours de Philosophie Positive w Le National w 1844 roku.
Cudzoziemcy mówią, że podziwiają jego pracę. W Holandii uwiódł hrabiego Menno Davida van Limburg-Stiruma, przyszłego ministra wojny, czy nawet kapitana kawalerii barona Charlesa de Capellena. W Anglii najbardziej entuzjastycznie nastawieni są George Henry Lewes i Alexander William Williamson .
Wśród jego największych zwolenników są również robotnicy - André-Auguste Francelle, zegarmistrz lub Jean-Fabien Magnin, stolarz - i kobiety, dwie grupy odbiorców, które Comte coraz bardziej stara się przyciągnąć.
Rewolucja 1848 r. I społeczeństwo pozytywistyczneW styczniu 1848 r. Auguste Comte zainaugurował swój kurs historii ludzkości przeznaczony dla proletariuszy, ale ten ostatni został ostatecznie zakazany od 2 lutego przez prefekta policji Delessert i ministra ds. Instrukcji publicznych Salvandy . W tym samym roku ukazał się Discourse on the Ensemble du pozytywisme , który podsumowuje treść Kursu , czyniąc go bardziej dostępnym dla nowych, mniej wykształconych odbiorców. Zasadniczo oznacza przejście od filozofii pozytywnej do pozytywizmu i wyjaśnia polityczną wizję Comte'a.
Podczas rewolucji 1848 roku w Paryżu pojawiło się wiele różnorodnych klubów . Zbieżność między tymi wydarzeniami i nadejściem nowej fazy pozytywizmu utwierdza Comte'a w przekonaniu, że to, co nazywa epoką pozytywną, wkrótce nadejdzie. Rozwija się z24 lutego 1848projekt Wolnego Stowarzyszenia na rzecz pozytywnej edukacji ludzi w całej Europie Zachodniej . Motto Porządek i postęp przyjęto, aby zachęcić przyszłych nauczycieli do łączenia przedmiotów z kwestią człowieczeństwa.
Odzwierciedlając silne zaangażowanie Comte w edukację ludową, Stowarzyszenie nie ujrzało światła dziennego z powodu braku upoważnienia.
8 marca 1848 roku Comte przekształcił swój projekt w klub: Towarzystwo Pozytywistyczne . Rozdaje ulotki każdemu, kto chce się przyłączyć, po kursie astronomii zatytułowanym Założyciel Towarzystwa Pozytywistycznego . Wyznacza swój cel: wydawać publikacje, petycje i przemówienia, aby pozytywnie wpłynąć na rząd i umożliwić nadejście reżimu pozytywistycznemu. Firma jest reinkarnacją Klubu Jakobinów podczas Rewolucji Francuskiej . Prototyp duchowej mocy, która ma rządzić pozytywnym wiekiem, jest wsparciem dla powstania religii Ludzkości , zapożyczonej z dziedzictwa Saint-Simona. Fabien Magnin tak podsumowuje wielofunkcyjną rolę Towarzystwa Pozytywistycznego: „jednocześnie szkoła, kościół i partia, bo dysponowała doktryną, religią i polityką”.
Członkowie Towarzystwa Pozytywistycznego spotykali się po raz pierwszy 12 marca 1848 r., A następnie regularnie w każdą środę od 19:00 do 22:00 o 10, rue Monsieur-le-Prince . Z 13 członków na początku, klub zgromadził w szczytowym momencie za życia Comte'a około pięćdziesięciu mężczyzn, w tym szesnastu proletariuszy.
W 1855 r. Comte napisał testament, który następnie został opublikowany w 1884 r. Oprócz ostatnich życzeń zawierał on całą jego korespondencję z Clotilde i pewną liczbę dokumentów jej dotyczących. Poza kwestią zapewnienia trwałości religii ludzkości po jego śmierci, stara się zdefiniować jej istnienie jako „subiektywne” lub niematerialne.
Pozytywny system politycznyLe Système de politique dodatnia pojawiła się w czterech tomach między 1851 a 1854 r . Comte rozwinął tam nowy termin ukuty przez niego w 1850 roku, altruizm , jako podstawowy warunek harmonii społecznej. Rozpoczyna od wprowadzenia swojej „metody subiektywnej”, która uzupełnia „metodę obiektywną” Kursu . Ta druga metoda bierze pod uwagę wszystko z ludzkiego punktu widzenia i umożliwia osiągnięcie subiektywnej syntezy , czyli jedności wiedzy zakorzenionej w społecznym punkcie widzenia.
Comte ujawnia swoją religię Ludzkości w Systemie , wprowadzając siódmą naukę, moralność. Jedności i harmonii społecznej nie da się osiągnąć za pomocą praw naukowych sformułowanych metodą obiektywną, która koncentruje się na świecie, a nie na jednostce, ale poprzez rozwój emocji. Comte przedstawia swoją wizję społeczeństwa pozytywistycznego, podając szczegóły dotyczące wynagrodzeń według zawodów, przedmiotów nauczanych w szkole, a nawet konkretnych funkcji dla kobiet, pracowników i przemysłowców, aby zagwarantować harmonijne społeczeństwo.
Wady i koniec życiaPo bardzo krytycznym nastawieniu do księcia Ludwika Napoleona , Auguste Comte poparł zamach stanu z 2 grudnia 1851 r. W nadziei na nawrócenie go na pozytywizm. Następnie przeżywa swój „konserwatywny zwrot” i zwraca się w prawo, potem u władzy, zachowując otwartość w lewo. Taka postawa wzbudziła jednak nieufność z obu stron politycznego spektrum, którą mimo wszystko starał się pogodzić.
W 1852 roku stracił posadę nauczyciela matematyki w École Polytechnique. Autorytarne i coraz bardziej konserwatywne podejście Comte'a zerwało z dwoma jego najwybitniejszymi uczniami, Charlesem Robinem i Émile Littré . Jego coraz większe zainteresowanie religią i emocjami, pozornie zrywające z pierwotną myślą naukową, również przyczynia się do utrzymania rytmu dezercji. W tym kontekście Comte napisał katechizm pozytywistyczny w 1852 roku i starał się zdobyć nowe poparcie. Jego podziw dla Napoleona III zakończył się wraz z nadejściem Drugiego Cesarstwa i ograniczeniem wolności prasy.
Podobnie jak wielu jego współczesnych, Gustave Flaubert , Charles Baudelaire i Gérard de Nerval , Comte rozwinął w tych latach fascynację Orientem . Jego plany rozwoju pozytywizmu w skali globalnej odbijają się echem w uniwersalistycznych aspiracjach Francji w okresie Drugiego Cesarstwa, pomimo deklarowanego sprzeciwu wobec kolonizacji, zwłaszcza w Algierii. Paradoksalnie liczył na zbliżenie z takimi ludźmi jak Proudhon , Blanqui i Barbès , wspierając hrabiego de Chambord i tworząc Appel aux Conservateurs przeznaczone dla elit. Zaproponował też sojusz generałowi jezuitów w 1856 roku.
W 1856 roku napisał swoją ostatnią pracę, Subiektywną syntezę lub Uniwersalny System Pojęć specyficznych dla normalnego stanu ludzkości . Ta „subiektywna synteza” czyni odczucie fermentu jedności społecznej ze szkodą dla intelektualnej formy refleksji. Dopiero pierwszy tom, zatytułowany System pozytywnej logiki , ukazał się, gdy cztery osoby miały ujrzeć światło dzienne.
ŚmierćOd maja 1857 roku Auguste Comte stawał się coraz słabszy. Początkowo odmówił interwencji lekarza, przekonany, że może leczyć się sam. Pod koniec sierpnia jego stan się pogorszył; Lekarze Jean-François Robinet , Foley i Audiffrent wykrywają wiele objawów, które są dziś interpretowane jako rak żołądka . 5 września 1857 r. Dostał krwotoku wewnętrznego i zmarł o szóstej rano w obecności Robinet, Sophie Bliaux i jej męża.
Pogrzeb odbył się 8 września 1857 r. Według Journal des Débats w nim uczestniczyło tylko około pięćdziesięciu osób, w tym Proudhon . Obecni są również dwaj znani dziennikarze: Charles Fauvety i Henri Lecouturier .
Comte został umieszczony w tymczasowym skarbcu na cmentarzu Père-Lachaise , a następnie pochowany w pobliżu grobu Élisy Mercœur , ulubionej poetki Clotilde de Vaux. Od 1985 r. Jej pochówek zdobi duża rzeźba z brązu przedstawiająca Clotilde, autorstwa pozytywistycznego brazylijskiego rzeźbiarza Décio Villares (1851–1931). Jej wykonawcą jest doktor Robinet, a następnie Antoine Baumann (od 1900 r.).
Pozytywiści przez długi czas organizowali pielgrzymki do jego grobu, do których wkrótce dołączyło kilku jego uczniów: Pierre Laffitte , Fabien Magnin, rodzina Thomasów, Auguste Gouge czy nawet Georges Deherme . Te pochówki tworzą „pozytywistyczny plac”.
Śmierć Auguste Comte otwiera okres napięcia w społeczeństwie pozytywistycznym z powodu braku wyznaczonego następcy. Decyzja ta ma głęboki wpływ na spójność ruchu pozytywistycznego, który prowadzi do kilku niszczycielskich rozłamów i utrudnia jego żywotność.
Złożony i ewoluujący pozytywizm komtyjski jest trudny do syntezy i musi być umieszczony w jego kontekście politycznym i intelektualnym.
Urodzony w ostatnich latach rewolucji francuskiej Auguste Comte doświadczył w długim okresie szybkiego następstwa niestabilnych reżimów politycznych. Konsulat w Drugiego Cesarstwa przez Pierwszego Imperium , w Restauracji , w monarchii lipcowej i efemerycznej II e Rzeczypospolitej , sześć plany osiągnięcia sukcesu w życiu. Widział także z Paryża dwie rewolucje w 1830 i 1848 roku , zamach stanu w 1851 roku i kilka powstań. Ta przewlekła niestabilność zachęcani na początku tego stulecia rozwoju kilku ruchów, takich jak fourieryzmu , Saint-Simonism lub Cabetism , które proponowane różne systemy reorganizacji społecznej.
W ten sam sposób pozytywizm Comte'a wpisuje się w troski jego stulecia, które stanowią jego podstawę. „Sytuacja społeczna i jej imperatywy społeczne: zakończenie rewolucji i reorganizacja społeczeństwa” to główny klucz do całościowego odczytania jego dzieła.
Pozorne zerwanie między pierwszą fazą „naukową” a drugą fazą „religijną” w pracy Comte'a począwszy od 1842 roku było od dawna źle rozumiane. Znaczący wkład Comte'a w epistemologię i historię nauki francuskiej przyćmił jego koncepcję nauki jako środka, mającego na celu wytworzenie nowego porządku społecznego, politycznego i moralnego, a nie celu sam w sobie. Jako taki, pozytywizm historyczny nie jest ściśle mówiąc scjentyzmem . To, co sam Comte nazywa swoimi „dwoma różnymi życiami filozoficznymi”, a nawet „dwiema karierami”, stanowi jedno z głównych wyzwań współczesnych badań naukowych nad pozytywizmem.
Auguste Comte od początku swojej kariery poszukiwał za pomocą filozofii pozytywnej walki z metafizyką , zbyt abstrakcyjną i niejasną, oraz z teologią opartą na nieweryfikowalnych wierzeniach. Naukowy pozytywizm stwierdza, że ludzki umysł musi wyrzec się absolutu z powodu swojej niezdolności do osiągnięcia istoty rzeczy. Ponieważ wiedza nie może wykraczać poza sferę praw naukowych, przedmiotem filozofii pozytywnej jest zatem badanie tej ostatniej, bez wykraczania poza dorobek nauk eksperymentalnych .
Zasady filozofii pozytywnej opisane są w Cours de philoshiopozytyw , publikowanym od 1830 do 1842 roku . Opierają się na trzech filarach, które są najbardziej znanymi składnikami myśli komtowskiej: prawie trzech stanów, klasyfikacji nauk i socjologii.
Prawo trójpaństwoweAuguste Comte po raz pierwszy opracował prawo trzech stanów w Planie pracy naukowej niezbędnej do reorganizacji społeczeństwa (1824), następnie w Cours de Philosophie Positive (1830-1842) i wreszcie w Discours sur esprit positive (1844) . Zgodnie z tym prawem każda nauka, każde społeczeństwo i każda jednostka przechodzi przez trzy kolejne fazy: wiek teologiczny, wiek metafizyczny i wiek pozytywny.
Klasyfikacja naukowaWychodząc z faktu, że „obserwowalne zjawiska można sklasyfikować w bardzo małej liczbie kategorii przyrodniczych” odpowiadających różnym naukom, Auguste Comte zaproponował racjonalną klasyfikację na podstawie porównania tych różnych zjawisk. Rzeczywiście, dla niego istnieje między nimi zależność :
„Wszystkie obserwowalne zjawiska można (...) ułożyć w taki sposób, aby badanie każdej kategorii opierało się na znajomości głównych praw poprzedniej kategorii i stało się podstawą do badania następnej. Porządek ten determinowany jest stopniem prostoty lub - co oznacza to samo - ogólności zjawisk, z której wynika ich kolejna zależność, a co za tym idzie - większa lub mniejsza łatwość ich badania. "
- A. Comte, Kurs filozofii pozytywnej, druga lekcja
Stąd Comte proponuje następującą kolejność: matematyka, astronomia, fizyka, chemia, biologia i wreszcie socjologia; każda nauka (lub każde zjawisko obserwowane przez tę naukę) zależy od poprzednich, przy czym ta ostatnia nie jest zależna od nich.
Na przykład żywe ciała, podobnie jak ciała nieorganiczne, podlegają prawom matematyki, fizyki i chemii, ale ponadto będą zgodne z prawami biologii.
Postępując zgodnie z tą hierarchią (w sensie pozytywnym i nienormatywnym), nauki będą zatem klasyfikowane od najbardziej abstrakcyjnych, ogólnych, prostych, zaawansowanych i odległych od człowieka do najbardziej konkretnych, ogólnych, odległych i „bezpośrednio interesujących człowieka”. "
Na koniec zauważmy, że uznaje on z różnych powodów (w szczególności istnienie dwóch odrębnych sposobów ekspozycji dla każdej nauki: dogmatycznej i historycznej), że „jakkolwiek by to naturalne, [racjonalna klasyfikacja nauk podstawowych] zawsze zawierała pewne coś, jeśli nie arbitralne, przynajmniej sztuczne, co uczyni go niedoskonałym. „ Ale ” takie wady nie mogą unieważnić klasyfikacji, która ponadto spełnia główne warunki. Trzymają się tego, co jest zasadniczo sztuczne w naszym intelektualnym podziale pracy. "
SocjologiaCałość nauk podstawowych uzupełnia Comte o fizykę społeczną. To wyrażenie jest już używane przez kilku myślicieli, takich jak belgijski Adolphe Quetelet , co skłania Comte'a do poszukiwania innej nazwy. Przyjmując w 1839 r. Termin ukuty przez Emmanuela-Josepha Sieyèsa , nazwał go socjologią i zdefiniował jako „komplementarną część filozofii przyrody, która odnosi się do pozytywnego badania wszystkich podstawowych praw właściwych dla zjawisk społecznych”.
Socjologia jest szóstą nauką w klasyfikacji Comtian. Podobnie jak piąta, biologia , jest definiowana jako nauka o zorganizowanych ciałach. Ciało społeczne jest zatem traktowane i badane jako organizm . Comte przejmuje dystrybucję między statyczną i dynamiczną, odziedziczoną po biologii Blainville . „Statyka społeczna”, rodzaj anatomii społecznej, pozwala na badanie praw organizacji społeczeństwa , a tym samym wzajemnych oddziaływań różnych części systemu społecznego. „ Dynamika społeczna ”, rodzaj fizjologii społecznej, bada jej ewolucję.
W socjologii Auguste Comte stara się rozwiązać problemy społeczne poprzez społeczną reorganizację :
„ Wiedza, aby przewidywać, przewidywać, aby móc ”
Idea, że „każdy na swoim miejscu spełnia swoje funkcje dla lepszego funkcjonowania całości”, daje Comte'owi nadzieję na równie harmonijne funkcjonowanie społeczeństwa, w którym żyje, i stanowi prawdziwy program socjologiczny.
W tej fazie Auguste Comte stara się pogodzić zasady naukowej racjonalności z ludzką miłością, którą odkrył podczas spotkania z Clotilde de Vaux . Po śmierci Clotilde ( 1846 ) poświęca jej kult, który określa jako fetyszyzm .
Comte był rzeczywiście pod wpływem na tym etapie jego myśli studiów etnologa Charlesa de Brossesa nad fetyszyzmem tak zwanych ludów prymitywnych. Uważał, że fetyszyzm był raczej przejawem prostoty tych ludów, w przeciwieństwie do dumy Zachodu. Nie możemy zatem uważać, że Comte był źródłem rasizmu , ponieważ doktryny te zostały rozwinięte później.
System i religiaNa tym etapie Comte uważa, że jego życie prywatne dotyczy całej ludzkości. Stara się zreorganizować swój poprzedni system filozoficzny i rozwinąć zasady organizacyjne, które według niego muszą założyć ludzkie społeczeństwa. „ Dlatego religia stanowi dla duszy normalny proces, dokładnie porównywalny ze zdrowiem ciała. »(W systemach polityki pozytywnej )
Według Raymonda Arona , podejmując analizę Auguste'a Comte'a: „Człowiek potrzebuje religii, ponieważ musi kochać coś, co jest poza nim. Społeczeństwa potrzebują religii, ponieważ potrzebują duchowej mocy, która chroni i ogranicza władzę doczesną i przypomina ludziom, że hierarchia zdolności jest niczym w porównaniu z hierarchią zasług. "
Comte ma zdefiniować moralność , która opiera się na porządku , postępie i altruizmie . Dąży do dobra ludzkości określanej jako Wielka Istota, której jest „najwyższym kapłanem”.
Druga faza, która ma miejsce w latach 1846-1857, odpowiada temu, co czasami nazywa się pozytywizmem religijnym, ze względu na polityczne zastosowania, które Comte czerpie ze swojej doktryny: pozytywistyczne kapłaństwo i kapłaństwo , kult nauki i ludzkości, kalendarz z imionami wielcy naukowcy, organizacja społeczeństwa przez naukę i dla nauki. Okres ten nazywany jest również okresem metody subiektywnej .
Wielbiciel Bonalda i Maistre'a , podejrzliwy wobec prawników i prawników, metafizyków, podżegaczy do rewolucji, hrabia zahartował stanowisko Saint-Simona, którego był sekretarzem od 1817 do 1824 roku.
Teoretyk przejścia od arystokratycznego społeczeństwa wojowników do nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego, Comte aprobował zniszczenie feudalizmu i różnic związanych z urodzeniem, ale natychmiast skrytykował rewolucję i „wędrówki” „metafizyki” z 1789 roku . Mając ambicję odbudowania społeczeństwa z polityki opartej na abstrakcyjnych założeniach, a nie na dobrej organizacji gospodarki, opartej na znajomości faktów społecznych I nierówności umiejętności, rewolucja według niego wzniosła ład społeczny wrogi robotnikom, niszcząc tradycyjne stowarzyszenia opiekuńcze.
Filozof, uważany za jednego z twórców socjologii, uważanej za naukę globalną, Auguste Comte pragnie przywrócić porządek złamany przez rewolucję, wbrew prawom socjologicznym i postępowi, tak jak podkreślał, że Napoleon idzie pod prąd. „Historia poprzez dążenie do przywrócenia wojowniczego porządku. Sprzeciwiał się parlamentaryzmowi, który uważał za wypadek w historii Anglii, który konstytuanci chcieli narzucić po podwójnym błędzie co do natury instytucji przedstawicielskich i historii Francji.
Nowy porządek, którego pragnął Comte, miał być owocem odnowionej siły duchowej, rękojmią jedności społecznej, w której zarządzanie rzeczami zastąpiłoby rządy ludzi.
OpinieWielu współczesnych uczniów i / lub wielbicieli filozofii Auguste Comte'a w dużej mierze odrzuciło drugą część jego pracy. Dlatego zdaniem Émile Littré jest to niezgodne z metodą filozofii pozytywnej. Jeśli chodzi o Johna Stuarta Milla, w drugiej części książki, którą mu poświęca, zatytułowanej „Ostatnie spekulacje Auguste Comte” , jest on zdumiony absurdalnością pewnych propozycji i zaleceń, aż do momentu, gdy mówi się o „intelektualnej degeneracji . ” w Comte.
Jeśli myśl komtyjska bardzo się rozwinęła, wysiłek systematyzacji jest stały, i to od pierwszych pism.
Encyklopedyczny żywioł przełomu wieków, w którym uczestniczą programy Saint-Simona, jest źródłem Cours de Philosophie Positive, które Comte regularnie określa jako „dzieło encyklopedyczne”. Annie Petit opisuje ten ciągły wysiłek w kierunku możliwie najbardziej udanej systematyzacji jako „pragnienie systemu”.
Oprócz potwierdzenia istnienia tych trzech wielkich sposobów myślenia, Comte proponuje prawo dotyczące ewolucji każdej wielkiej klasy wiedzy ludzkiej: przechodzą one przez trzy stany, od stanu teologicznego do metafizycznego, a następnie do stanu pozytywnego. ; stan metafizyczny, jeśli jest jednak potrzebny, jest tylko etapem przejścia między dwoma pozostałymi trybami.
Z tego Comte wnioskuje, że pozytywny sposób myślenia jest „skazany na ostateczne zwycięstwo w wyniku przekonania, że wszyscy bez wyjątku dojdą do tego, że wszystkie zjawiska, bez wyjątku, rządzą się niezmiennymi prawami, w stosunku do których nie ma woli naturalnej ani nadprzyrodzonej. nie wchodzi w walkę ” . Po osiągnięciu tego etapu rozwoju ludzkości, dwie historycznie przeciwstawne koncepcje porządku i postępu zostaną ze sobą zgodne.
Auguste Comte uważa, że wszystkie obserwowalne zjawiska podlegają prawom przyczynowym, które są niezmienne w czasie i przestrzeni, a celem nauki jest badanie tych praw (co odpowiada pracy analitycznej). Tam, gdzie to możliwe, ma również na celu zmniejszenie liczby takich praw poprzez poszukiwanie przyczyn, podobieństw form itp. (co odpowiada pracy syntezy).
Widzieliśmy, że Henri de Lubac uważa, że prawo trzech stanów odpowiada nie następstwom stanów w historii , ale trzem aspektom rzeczy. Widzieliśmy również cztery zamówienia wyróżnione przez André Comte-Sponville .
Źródła i wpływyPod koniec XVIII -go wieku , pojęcie nauk pozytywnych jest już obecny. Kontynuując odkrycia Izaaka Newtona, nauki ścisłe, takie jak matematyka czy fizyka, muszą umożliwiać zrozumienie ewolucji postępu ludzkości.
Dziedzic encyklopedystów, których ambicje podjął, Saint-Simon używał już terminu pozytywizm , który Comte miał okazję rozszerzyć na swoją filozofię w latach, kiedy pracował z nim jako prywatny sekretarz.
Jeśli zatem fundamenty filozofii pozytywnej nie są bynajmniej odkryciem Augusta Comte'a (któremu nigdy nie zaprzeczył), nadał tej doktrynie nowy zwrot, pokazując, czym nie było. John Stuart Mill potwierdza ten pomysł:
Auguste Comte zwrócił swoje referencje w filozofiach z XVII -tego wieku i XVIII -tego wieku , z wyjątkiem Roger Bacon jest jedynym poprzednie źródło. John Stuart Mill, z którym Comte współpracował przez długi czas, analizuje prace Comte'a jako nierozerwalnie związane z tymi źródłami inspiracji, „które uważa za zbiorowo założycieli Filozofa Pozytywnego”.
W psychoanalityk Raquel Capurro zauważa, że pozytywistyczne idee, w szczególności pojęcie Wielkiej Istoty, związanego z Humanity (z dużej litery), już w kiełków przed Auguste Comte, mają swoje korzenie w kult rozumu iw Kult Istoty Najwyższej , która miała miejsce w skrajnych fazach rewolucji francuskiej .
Dla niektórych pozycja hrabiego jednak ujawnia pewne niejasności, gdy twierdzi, Kanta i Leibniza , aby powiedzieć, że nie ma w człowieku z „dyspozycją psychiczną” spontaniczne, i odnosi się do poczucia lub „wspólnego powodu spontanicznego” u ludzi.
Paryż, miasto cenione przez filozofa, musi odegrać wiodącą rolę w przyszłej Republice Zachodniej, o którą apeluje:
„Paryż, zarówno dzięki symbolicznemu przywiązaniu, jak i przekonaniu filozoficznemu, był krajem wybranym przez pozytywizm. Obecnie pozostaje miastem, w którym nadal najsilniej odczuwa się wpływ tego nurtu ”.
W 1854 roku Comte opisał stolicę jako „ludzką metropolię”, do której był „wcielony” przez 40 lat. „Miasto filozofów” ma charakter uniwersalny ze względu na różnorodność zamieszkujących go ludów i musi stać się świętą stolicą religii ludzkości. W pozytywistycznej przyszłości Comte przerysowuje miasto, wyobrażając sobie posągi lub przywłaszczając sobie niektóre zabytki, takie jak Notre-Dame, gdzie jest przekonany, że „przed 1860 [on] głosiłby pozytywizm [...] jako jedyną prawdziwą i kompletną religię” . Pod koniec życia jego projektem było napisanie broszury zatytułowanej Paryż , której maksyma brzmi: Paryż to Francja, Zachód, Ziemia , ale która nigdy nie ujrzy światła dziennego.
Jeśli wiele z tych inicjatyw nie ujrzało światła dziennego, potomstwo Comte'a jest nadal widoczne w paryskim krajobrazie poprzez ulice, grobowce i posągi.
17 czerwca 1885, ulica Comte zainaugurowano w VI -tego okręgu. Wykonany przez Jeana-Antoine'a Injalberta pomnik Augusta Comte'a został zainaugurowany w 1902 roku na Place de la Sorbonne , pod przewodnictwem generała André , w obecności członków społeczeństwa pozytywistycznego. W skład komitetu patronackiego wchodzą takie osobistości jak Jules Ferry , Émile Durkheim , Camille Pelletan , Georges Clemenceau i Ernest Renan .
Rue Clotilde de Vaux łączy bulwar Beaumarchais do rue Amelot ; posąg Clotilde autorstwa Décio Villarès wita przechodnia.
W pobliżu swojego domu przy rue Payenne 5 brazylijski pozytywista Teixeira Mendes (pt) kazał zbudować w 1903 roku Kaplicę Ludzkości , miniaturową replikę brazylijskich świątyń, co odzwierciedla przywiązanie francuskich i zagranicznych pozytywistów do Paryża.
Pozytywizm wywarł bardzo istotny wpływ na ewolucję idei we Francji po śmierci jej założyciela: „filozofia pozytywna i ją rozwijający był filozofią dominującą i, by tak rzec, oficjalną filozofią III RP”. W XIX th century , we Francji, Partia Republikańska - w tym radykalnych socjalistów - jest inspirowana szeroko.
W XX -go wieku , główne podpory hrabiego doktryny jest Charles Maurras , teoretyk i liderem francuskiego ruchu nacjonalistycznego anty-niemieckiej inspiracji międzywojennego. Na pierwszy rzut oka może się wydawać zaskakujące, że pozytywizm był najpierw doktryną niektórych ludzi z lewej strony, a następnie promowaną przez skrajną prawicę. Można to wyjaśnić jednak, według historyka Henri Denis: „Auguste Comte był czczony przez republikanów w XIX e wieku jak on broni nauki i przeciwstawia go do religii. Jednak w XX th century, to przede wszystkim jego idee społeczne, które są używane przez skrajną prawicę. „ Jest to głównie koncepcja porządku w naukach ścisłych i porządku w społeczeństwie zdominowanym przez wyuczone ciało, Maurras zainteresował się Comte.
Wpływy były najpierw odczuwalne w części Europy: Anglii , Portugalii , a następnie rozprzestrzeniły się na inne kraje i inne kontynenty: Stany Zjednoczone , Rosję , Brazylię , Meksyk , Turcję , Chile itd.
W anglosaskim świecie, pozytywizm objawia się w pewnych formach altruizmu , który przez John Stuart Mill Dołącz do użytkowe teorie o Jeremy Bentham . Wpływ pozytywisty miał również Herbert Spencer . Stany Zjednoczone pod wpływem angielskiego pozytywizmu.
W Ameryce Łacińskiej , Raquel Capurro zauważa, że to lekarze, którzy przynieśli pozytywizm przez ruchy rewolucyjne, które miały miejsce na tym kontynencie. W zależności od przypadku przybrał on formę naukową lub „religijną”, czasem także polityczną.
Znaczna część wyższych oficerów armii brazylijskiej w XIX th wieku, jak intelektualistów, były Republikanie i pozytywistów.
I tak w 1889 roku, obalając cesarza Brazylii Piotra II, wypisali na fladze Republiki motto „Ordem e Progresso” („Porządek i postęp”).
Dzieło Comte'a jest dziełem spornym. O ile filozofia i pozytywizm komtyjski wyróżniały się na tle spuścizny Oświecenia, wykraczając poza nie i stawiając pytania i odpowiedzi specyficzne dla swoich czasów, to od następnego stulecia wydawały się przestarzałe i niejednoznaczne:
„[Filozofia pozytywna] znała los tego, co jest znane, nie będąc tak naprawdę znanym: z jednej strony wśród tych, którzy to twierdzili, mnożyły się konkurencyjne interpretacje, a także spory między szkołami; z drugiej strony, wśród tych, którzy o tym mówili, czy to dla pochwały, czy też potępienia, wielu odnosiło się do ogólnej wulgaty, czasami myląc wyraźne stanowisko Comte'a z modyfikacjami, a nawet dryfami dokonywanymi przez mniej lub bardziej wiernych uczniów lub z co przeciwnicy mieli karykaturą. "
- Annie Petit, The System of Auguste Comte: od nauki do religii przez filozofię (2016)
Zarówno refleksja nad nauką, jak i program społeczno-polityczny, pozytywizm Comte'a bardzo ewoluował za życia Comte'a. Następnie termin „pozytywizm” podchwycili także inni myśliciele, którzy przyczynili się do komplikacji obecnego rozumienia.
„To, o czym marzył Comte, było rzeczywiście prawdziwą organizacją, jak rozumieją to zwolennicy władzy; wierzenia opinii publicznej w sprawach nauki i, co ważniejsze, prace badawcze samych naukowców miały być ściśle regulowane i nadzorowane przez organ złożony z ludzi uznanych za kompetentnych i uzbrojonych we wszystkie rygory świeckiego ramienia. Przepis ten, jak zawsze i wszędzie, składał się oczywiście głównie z zakazów, a Comte z góry nakreślił program niektórych z nich. Zabrania się angażowania się w inne dochodzenia niż „pozytywne”, to znaczy mające na celu poszukiwanie prawa; zakazując wszelkich prób penetrowania problemów, których człowiek w oczywisty sposób nie interesował, a które zresztą z tego właśnie powodu musiały pozostać całkowicie nieprzeniknione dla jego umysłu, jak na przykład chemiczna budowa gwiazd […]. "
„Wskazano […], że w rzeczywistości to, co Comte przyjął za trzy następujące po sobie stany, to raczej„ trzy współistniejące sposoby myślenia ”, odpowiadające trzem aspektom rzeczy; postęp ten polega na coraz lepszym rozróżnianiu tych trzech aspektów, postrzeganych początkowo w swego rodzaju chaotycznej jedności; jeśli zatem prawdą jest stwierdzenie, że fizyka (rozumienie tym słowem cała nauka) zaczęła się od teologii, to równie prawdziwe byłoby stwierdzenie, że teologia zaczęła się od bycia fizycznym, a prawo ewolucji nie zmierza bardziej do ewakuacji teologii niż nauki , ale aby „oczyścić” jedno i drugie, różnicując je. "
„Niektórzy (...) uważają doktrynę trzech kolejnych faz spekulacji i wiary za niezgodną z faktem, że wszyscy oni byli trzema współczesnymi: jest to absolutnie tak, jakby następstwo naturalne państwa łowieckiego, koczowniczego i rolniczego, można obalić faktem, że nadal istnieją myśliwi i koczownicy. To, że te trzy fazy były współczesne, że rozpoczęły się przed autentyczną historią i że nadal współistnieją, to wyraźnie stwierdza M. Comte; a także fakt, że pojawienie się dwóch ostatnich sposobów myślenia było przyczyną, która dezorganizowała i nadal stopniowo niszczy sposób prymitywny. Teologiczne wyjaśnienie zjawisk było kiedyś powszechne, z wyjątkiem, bez wątpienia, znanych faktów, które, jak widzimy od chwili, gdy znajdowały się pod imperium ludzkiej woli, należały już do pozytywnego sposobu myślenia. (...) W bardziej zaawansowanym okresie, kiedy do pewnego stopnia zrozumieliśmy prawdziwy charakter pozytywnych praw przyrody i że idea teologiczna przyjęła w umysłach naukowców swój ostateczny charakter, mianowicie Bóg rządzący za pomocą ogólnych praw, duch pozytywny, nie potrzebujący już fikcyjnego pośrednictwa wyimaginowanych bytów, podjął się łatwego zadania zniszczenia instrumentu, który miał swój wygląd. Ale chociaż obaliło prawdziwą wiarę w obiektywną rzeczywistość tych abstrakcji, wiara ta pozostawiła po sobie błędne tendencje w ludzkim umyśle, które wciąż są dalekie od wymazania i którymi wkrótce będziemy mieli okazję się zająć. "
: dokument używany jako źródło tego artykułu.