Profilaktyka obejmuje wszystkie środki podjęte w celu zapobieżenia powstawaniu, nasilenie lub przedłużenie na ryzyko , a ryzyko danego wypadku , o chorobę lub, bardziej ogólnie, w każdej sytuacji (zdrowotne, społeczne, środowiskowe, ekonomiczne, itd.) Uszkadzający takie jak epidemia , konflikt , katastrofa , kryzys . Działanie z postawą prewencyjną polega zatem na:
Rodzaje profilaktyki są liczne: zapobieganie wypadkom (dom, praca, drogowy ), pożary, urazy , zapobieganie przestępczości , samobójstwo , profilaktyka chorób , z rakiem , prewencja szczególna edukacja , sytuacyjne profilaktyka , zapobieganie powstawaniu odpadów , itd. Profilaktyka coraz częściej znajduje się w centrum polityki społecznej i zdrowotnej. Czasami jest to zorganizowane poprzez plany prewencyjne . Może również pojawić się jako główny składnik polityk publicznych inspirowanych teoriami etyki opiekuńczej .
Nauka badająca profilaktykę to cyndynka . Odróżnia się profilaktykę od ochrony, która podejmuje działania mające na celu ograniczenie zasięgu i/i wagi następstw niebezpiecznego zjawiska, bez modyfikowania prawdopodobieństwa jego wystąpienia.
Wypadek zawsze jest spotkanie z kilkoma czynnikami, często wypadku lub zaniedbania. Rzeczywiście, jeśli nie ma zaniedbania ani przypadku, to jest to zbrodnia w szerokim tego słowa znaczeniu: celowo szkodliwe działanie, złośliwość , sabotaż ... nie jest niedbalstwem a tylko zbiegiem okoliczności, mówimy o nieszczęściu lub klęski żywiołowej .
Zapobieganie polega zatem przede wszystkim na próbie przewidzenia czynników, które mogą doprowadzić do wypadku. Kiedy zdarzy się wypadek, czynniki te muszą zostać przeanalizowane ( drzewo przyczyn ), aby zapobiec powtórzeniu się podobnego wypadku ( kapitalizacja doświadczenia ).
Jednym z głównych sposobów zapobiegania wypadkom jest informowanie zagrożonych osób. Rzeczywiście, ponieważ zawsze jest co najmniej jedno zaniedbanie, musimy starać się wpływać na zachowanie, aby zmniejszyć ten czynnik. Pierwszym krokiem w dostarczaniu informacji jest zwykle świadomość : uświadomienie ludziom, jakie jest ryzyko i dlaczego konieczna jest zmiana (lub kontrolowanie) własnego zachowania.
Wypadek można zdefiniować jako nagłe, szkodliwe i niepożądane zdarzenie skutkujące szkodą dla ludzi, mienia lub środowiska.
NiebezpieczeństwoPonieważ wypadek jest konsekwencją kilku czynników, jeśli usuniemy jeden czynnik, możemy uniknąć wypadku, ale zawsze jest to prawdopodobne: znajdujemy się w sytuacji zagrożenia . Zagrożenie można zdefiniować jako sytuację, w której brakuje tylko jednego czynnika, aby doszło do wypadku.
Na przykład, aby doszło do wybuchu gazu , potrzebna jest mieszanka wybuchowa i źródło energii (iskra, płomień itp.). Jeśli znajdujemy się w obecności mieszanki wybuchowej, która jeszcze nie wybuchła, nie ma jeszcze wypadku, ale istnieje niebezpieczeństwo.
RyzykoRyzyko można zdefiniować jako uwzględnienie narażenia na niebezpieczeństwo, to znaczy, że działanie jest czynnikiem, który może doprowadzić do wypadku. Realizując akcję zamieniamy niebezpieczną sytuację w wypadek; ale nie jesteśmy pewni , czy doprowadzi to do wypadku: ryzykowne zachowanie nie zawsze prowadzi do wypadku, dlatego często mamy wrażenie, że takie zachowanie jest nieszkodliwe.
Przykład osoby przekraczającej tor kolejowy poza chronionym przejazdem. Istnieje niebezpieczeństwo, ponieważ pociąg zawsze jest w stanie zranić tę osobę; podobnie istnieje ryzyko, ponieważ osoba jest narażona na niebezpieczeństwo. Jednak ryzyko nie zawsze oznacza zaistnienie wypadku. W ten sposób osoba może przejść wąsko lub mieć odruch rzucenia się z powrotem, w którym to przypadku konsekwencje narażenia na niebezpieczeństwo będą zerowe. Jeśli nie ma nadjeżdżającego pociągu, pociąg nadal jest niebezpieczny, ale sytuacja nie jest niebezpieczna i ryzyko jest zerowe, ponieważ osoba nie jest narażona na niebezpieczeństwo.
Przykład wypadku: pojedyncza dwupasmowa droga wjeżdżająca pod górę i samochód wyprzedzający inny samochód wjeżdżający pod górę. Jeśli samochód jedzie w przeciwnym kierunku, istnieje niebezpieczeństwo wypadku (zderzenie czołowe), ale można je również rozwiązać bez uszkodzeń (na przykład wyprzedzającemu samochodowi udaje się cofnąć dzięki hamowaniu wyprzedzanego i nadjeżdżającego samochodu). z przodu). Jeśli żaden samochód nie jedzie z przodu, nie ma niebezpieczeństwa, ale wyprzedzający kierowca nie ma możliwości o tym wiedzieć, podejmuje ryzyko.
Ryzyko jest zatem niebezpieczeństwem, które samo w sobie jest potencjalnym wypadkiem ; w związku z tym ryzyko często nie jest postrzegane jako takie, ale w rzeczywistości może prowadzić do wypadku. Na tym polega trudność w podnoszeniu świadomości...
groźba „oznacza zatem„ prawdopodobieństwo wystąpienia szkodliwego zdarzenia ”.
Analiza korzyści / ryzyka i ochrony / ograniczeńZachowanie człowieka następuje po procesie decyzyjnym (oprócz odruchów ). Ten proces decyzyjny opiera się na ogół na mniej lub bardziej świadomej analizie typu „koszt/zysk” (w szerokim znaczeniu, a nie finansowym), a raczej szacowany koszt / oczekiwany zysk , przy czym szacowany koszt i oczekiwany zysk są bardziej lub mniej odległe od rzeczywistych kosztów i zysków.
Oprócz dobrowolnych zachowań ryzykownych, osoba decydująca się na podjęcie ryzyka czyni to, ponieważ jego zdaniem korzyść (zysk) jest warta poniesionego ryzyka (kosztem jest tu prawdopodobieństwo i powaga możliwego wypadku). Jeśli zachowanie jest zagrożone, to właśnie dlatego, że ocena dokonana przez osobę jest fałszywa, nie jest to kwestia racjonalnej analizy, ale a priori , z góry przyjętych idei, wrażeń.
Przykład kierowcy, który czuje, że przyspieszając powyżej dozwolonej prędkości, dotrze wcześniej do celu, nie zwiększając jednocześnie ryzyka wypadku. Szacunki oszczędności (czasu) i kosztów (ryzyko wypadku) są wypaczone.Podobnie, zgodność ze środkiem bezpieczeństwa jest ograniczeniem (kosztem), które zapewnia ochronę (zysk). Jeśli dana osoba nie przestrzega instrukcji bezpieczeństwa, dzieje się tak dlatego, że jej zdaniem zapewniona ochrona nie uzasadnia ograniczenia.
Przykład rowerzysty, który ma wrażenie, że noszenie kasku jest restrykcyjne (ciepło) i nie jest konieczne (prędkość jest niska w porównaniu do motocykli). Tutaj znowu wypaczone są szacunki zysku (ochrona przed urazem głowy) i koszt (kask uważany za niewygodny).Aby skłonić ludzi do przestrzegania przepisów bezpieczeństwa, możemy:
Oszacowanie ryzyka jest często zniekształcone przez z góry przyjęte pomysły. Ta luka między szacunkiem a rzeczywistością może mieć kilka przyczyn, w szczególności:
Do tego dochodzi oddźwięk w mediach, które mogą na przykład wzmocnić wrażenie niepewności, gdy opowiadają o zabójstwach , podczas gdy we Francji stanowią one tylko około 400 zgonów rocznie (0,7 zgonów na 100 000 mieszkańców w porównaniu z 17,5 w przypadku samobójstw i 12,9 w przypadku wypadki drogowe).
To podwójne źródło irracjonalności koliduje z podejmowaniem ryzyka: nieracjonalność oszacowania ryzyka i nieracjonalność odniesienia (ryzyko dopuszczalne).
Aby dokładniej oszacować ryzyko bez a priori , konieczne jest zatem odniesienie się do statystyk. We Francji zgony są głównie spowodowane:
Zaszeregowanie | Przyczyna | Roczna liczba zgonów |
Liczba zgonów na 100 000 mieszkańców |
---|---|---|---|
1 | choroby sercowo-naczyniowe | 165 000 | 266 |
2 | nowotwory | 150 000 | 241 |
3 | Choroba zakaźna | 36 000 | 58 |
4 | wypadki domowe | 20 000 | 32 |
5 | samobójstwa | 12.000 | 17,5 |
6 | wypadki drogowe | 7500 | 13 |
7 | wypadki przy pracy i choroby zawodowe | 7000 | 11 |
Uwaga: liczby pochodzą z kilku źródeł i mogą odpowiadać różnym latom, dlatego należy je traktować wyłącznie jako rzędy wielkości; zobacz referencje po więcej szczegółów
Analiza ta zależy oczywiście od sposobu, w jaki rozkładają się przyczyny zgonu. Jeśli weźmiemy pod uwagę na przykład nie patologię prowadzącą do śmierci, ale zachowanie, które sprzyjało patologii, widzimy, że
Medycyna prewencyjna jest częścią zdrowia publicznego . Zapobieganie chorobom jest złożone z kilku powodów:
Prewencja, podjęta „ właściwym środkiem i we właściwym czasie ”, a zatem dobrze zdefiniowana, ma fundamentalne znaczenie w medycynie i epidemiologii : najskuteczniejszym działaniem jest a priori to, które ogranicza ryzyko ofiar. Potrzebna jest jednak długoterminowa wizja, ponieważ zapobieganie, które wydaje się istotne i skuteczne w krótkim okresie, może mieć w dłuższej perspektywie odwrotny skutek niż ten, do którego oczekiwano. Tak więc „ zbyt duża higiena ” nie pozwalająca już dłużej zachować normalnej odporności na drobnoustroje i pasożyty lub intensywne profilaktyczne stosowanie antybiotyków (w medycynie lub w paszach) może prowadzić do zjawiska oporności na antybiotyki i chorób szpitalnych na dużą skalę .
W przypadku działań lub zaniechania, które mogą mieć konsekwencje łańcuchowe („efekt domina” lub „kuli śnieżnej”), indywidualne zachowanie (styl życia, ograniczenie podejmowania ryzyka) ma czasem tyle samo konsekwencji, co strategia grupy. Dotyczy to chorób zakaźnych lub przenoszonych drogą płciową , ale także wielu innych czynników ryzyka.
Klasycznie rozróżnia się prewencję pierwotną, której celem jest uniknięcie choroby u osoby, która nigdy nie była chora, oraz prewencję wtórną mającą na celu zmniejszenie skutków i nasilenia stanu u pacjenta, który zgłosił chorobę lub której celem jest wcześniejsze wykrycie choroby. choroba w populacjach o wysokim ryzyku jej wystąpienia. Profilaktyka trzeciorzędowa wreszcie, stara się zapobiec powikłaniom lub nawrotów.
Świat Health Organization (WHO) definiuje trzy poziomy profilaktyki:
Rodzaje profilaktyki | Strona lekarza | |||
Choroba | ||||
nieobecny | teraźniejszość | |||
---|---|---|---|---|
pacjent strona |
Choroba | nieobecny |
Profilaktyka pierwotna (brak nieobecności choroby) |
Profilaktyka wtórna (brak choroby) |
teraźniejszość |
Profilaktyka czwartorzędowa ( choroba nieobecna) |
Profilaktyka trzeciorzędowa ( obecna choroba) |
Alternatywne podejście odnosi się do grup, na których możemy działać, a nie do choroby, której należy zapobiegać:
Ryzykowne zachowanie to nie tylko wykonywanie niebezpiecznych działań; gdy rozważymy główne przyczyny śmierci, widzimy, że codzienne zachowanie (dieta, siedzący tryb życia itp.) można uznać za główną przyczynę śmierci.
Możesz stosunkowo łatwo i bezpiecznie zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i raka, przyjmując następujące zachowania:
Cztery czynniki związane ze stylem życia mogą spowodować, że oczekiwana długość życia będzie się różnić o 14 lat. Zespół naukowców z Cambridge University (Wielka Brytania), we współpracy z Medical Research Council , przeprowadził badanie 20 244 osób w ciągu 14 lat (1993-2007), z których 1987 zginęło w trakcie tego procesu. styl życia na oczekiwaną długość życia . Z badania wynika, że „idealny sposób życia” – brak tytoniu , spożycie alkoholu równe lub mniej niż pół szklanki dziennie, spożywanie 5 owoców i warzyw dziennie, ćwiczenia fizyczne przez pół godziny dziennie – wydłuża oczekiwaną długość życia o 14 lat w porównaniu do kumulacji czterech czynników ryzyka. Kumulacja czterech czynników ryzyka (tytoń, alkohol, brak owoców i warzyw oraz ćwiczenia fizyczne) zwielokrotnia ryzyko śmierci o 4,4, trzy czynniki, 2,5, dwa czynniki prawie 2 i 1 czynnik 1,4. Według profesor Kay-Tee Khaw, pierwszego sygnatariusza badania, „Po raz pierwszy przeanalizowaliśmy skumulowany wpływ czynników ryzyka na śmiertelność. "
We Francji nowotwory są główną przyczyną zgonów, a choroby zakaźne trzecią.
Ta śmiertelność dotyczy głównie osób starszych, z wyjątkiem AIDS ; kusi nas więc myśl, że jest to „normalne” zjawisko dotykające ludzi pod koniec życia. Oznaczałoby to zapomnienie, że choroby zakaźne były od tysiącleci główną przyczyną śmiertelności niemowląt i dorosłych – nadal jest główną przyczyną zgonów na świecie [1] , głównie w krajach rozwijających się [2] – i że ich spadek jest z pewnością dzięki postępowi w opiece medycznej, ale także profilaktyce: higiena i szczepienia . Ponadto szczególnie zagrożone są młode populacje w krajach rozwiniętych, które utraciły te pojęcia, np . bezdomni .
Oprócz zdrowego stylu życia (dieta, ćwiczenia, unikanie ryzykownych zachowań, patrz punkt powyżej), który pozwala na uzyskanie lepszego ogólnego stanu zdrowia (a tym samym lepszą odporność na infekcje) i unikanie raka, musimy również nalegać na:
Należy również starannie przepisać leki przepisane przez lekarza, systematycznie czytając załączone instrukcje, bogate w informacje (skutki uboczne, interakcje z innymi lekami, zalecenia...) i nie wahaj się zapytać lekarza lub farmaceuty w razie wątpliwości . Efekty mogą nie być natychmiastowe, a leczenie należy kontynuować do końca, nawet jeśli objawy ustępują i ustępują , szczególnie w przypadku antybiotyków : zanik objawów oznacza zmniejszenie liczby zarazków , ale nie ich zanik, jeśli leczenie jest zbyt wcześnie przerwana, mogą się ponownie rozwinąć i stać się oporne na antybiotyk.
Samoleczenie powinno również ograniczać się wyłącznie do leków dostępnych bez recepty, po konsultacji z farmaceutą i zapoznaniu się z instrukcją; . Nie należy ponownie zażywać leków przepisanych przez lekarza, nawet jeśli objawy wydają się takie same, np. ból gardła może być wirusowy lub bakteryjny , objawy są podobne, ale leczenie jest inne. W szczególności antybiotyki nie mają wpływu na wirusy . Należy również zauważyć, że zatrucie narkotykami powoduje 600 zgonów rocznie.
Rola społeczności (Państwa) jest niezbędna do organizowania higieny zbiorowej, monitorowania zdrowia, informacji i świadomości.
Szacuje się, że rocznie umiera sześć milionów dzieci poniżej piątego roku życia. Według Bryce i in. , moglibyśmy z łatwością zmniejszyć śmiertelność niemowląt w krajach rozwijających się za pomocą programu zapobiegawczego przy niskich kosztach (szacowanych na 1,23 USD na dziecko, 4,6 mld USD rocznie dla 42 krajów, w których koncentruje się 90% przypadków śmiertelności niemowląt), obejmującego dwanaście środków:
Takie podejście zapobiegawcze zostałoby wykonane podczas 18 kontaktów w ciągu pierwszych pięciu lat, podczas gdy leczenie tych chorób i niedoborów wymaga średnio 35 kontaktów w tym okresie.
Wśród działań Kształcenia Specjalistycznego we Francji znajduje się forma akcji o nazwie „Profilaktyka Specjalistyczna”. Ta akcja jest czasami pisana i nazywana „PS”. Ten sposób zapobiegania znajdujemy w wielu pismach i komentarzach pracowników socjalnych, urzędników, samorządowców, specjalistów w związku z tą akcją.
Zapobieganie Specialized jest formą interwencji socjalnej umieszczone pod nadzorem Rady Ogólnej od decentralizacji prawa6 stycznia 1986. Wpisana w Kodeks Działań Społecznych i Rodzin jest usługą świadczoną przez Pomoc Społeczną Dzieciom.
Akcja ta ma na celu zerwanie z izolacją i przywrócenie więzi społecznej młodzieży w procesie marginalizacji. Ostatnia deska ratunku w obliczu niepowodzenia innych instytucjonalnych podejść edukacyjnych, ma na celu promowanie odbudowy więzi społecznych, lepszą integrację młodych ludzi, którzy załamali się i walkę z wykluczeniem we wszystkich jego formach.
Charakteryzuje się:
Skierowany głównie do młodych ludzi w wieku od 16 do 25 lat, w zależności od wydziału może być skierowany do osób młodszych. Wychowawcy profilaktyki, generalnie pedagodzy wyspecjalizowani , spotykają się z młodymi ludźmi w swoich miejscach spotkań. Dlatego są regularnie nazywani „Edukatorami Ulicy”.
W niektórych krajach przepisy nakładają na każdego pracodawcę obowiązek przeprowadzenia analizy ryzyka; we Francji analizę tę należy podsumować w jednym dokumencie .
Ryzyka oceniane są według dwóch kryteriów: prawdopodobieństwa niepożądanego zdarzenia oraz dotkliwości wyrządzonych szkód, w tym wypadków, które należą do najpoważniejszych szkód. Obowiązkiem pracodawcy jest zatem podjęcie odpowiednich środków zapobiegawczych lub ochronnych w celu uniknięcia tych wypadków w przypadku tych pierwszych lub zmniejszenia dotkliwości tych ostatnich w przypadku tych drugich.
Każdego roku we Francji kontynentalnej wypadki domowe powodują około 20 000 zgonów (tj. 3,6% zgonów), 80 000 zgonów w Unii Europejskiej i kilka milionów zgonów na całym świecie. Mówimy też o wypadku życia codziennego (AcVC).
Główne przyczyny to (podana liczba zgonów dotyczy Francji w 1999 r. ):
We Francji wypadki drogowe zabijają rocznie około 7 000 osób, a ponad 100 000 zostaje rannych. W 2001 r. stanowiły one 61,2% śmiertelnych wypadków przy pracy (łącznie z wypadkami drogowymi), przy 836 wypadkach według danych Głównego Funduszu Ubezpieczeń Zdrowotnych .
W 1999 roku we Francji samobójstwo spowodowało śmierć 12 000 osób, więcej niż wypadki drogowe.
Zapobieganie jest złożone i delikatne, sytuacje nie zawsze są łatwe do wykrycia. Ogólnie można powiedzieć, że samobójstwo (ten, kto podejmuje próbę samobójczą) bardzo często jest w stanie depresji .
Należy zatem zadbać o wsparcie ukochanej osoby w trudnej sytuacji (rozłąka, utrata bliskiej osoby, utrata pracy, okres dojrzewania, niepowodzenie w szkole, niepowodzenie emocjonalne, utrata autonomii itp.), czyli słuchać to bez osądzania go i nie robiąc pseudo psychoanalitycznych analiz , a nawet stymulować dialog ze zdania takie jak „nie czuję się dobrze w tej chwili” . Możesz spróbować skłonić osobę do wyjścia i rozrywki pomimo utraty pożądania, ale za wszelką cenę unikaj zwrotów typu „zrób wysiłek!” " Lub " weź trochę na siebie! » : Osoba już podejmuje ogromne wysiłki, aby spróbować wyjść z depresji. Na koniec możemy zaprosić go na konsultację z lekarzem rodzinnym .
Kiedy czujesz, że akt jest nieuchronny, musisz powiadomić służby ratunkowe (112 w Unii Europejskiej , 15 lub 18 we Francji).
Szkolenie pierwszej pomocy jest miarą oczekiwaniu (działający po wystąpieniu wypadku), ale jest to również środek zapobiegawczy: rzeczywiście, przeszkolona osoba jest bardziej świadomi zagrożeń, ona zwrócić większą uwagę na innych ludzi, ona zatem spontanicznie przyjmuje bardziej ostrożne zachowanie. Świadomość ryzyka jest również jednym z wyraźnych celów tych szkoleń.
W Stanach Zjednoczonych , noworodkowy zapobieganie odnosi się do konkretnego przypadku profilaktyki. Niedobór żelaza u noworodka, któremu można zapobiec poprzez transfuzję krwi z pępowiny zaciśniętej na jej łożyskowym końcu.