Ziemia-powietrze pocisk lub pocisk anty-samolot , jest pocisk celu osiągnięcia anteny cel o wyrzuceniu z ziemi ( ziemia-powietrze pocisków ) lub morza ( morze-powietrze pociski ) zasadniczo do celów obrony przeciwlotniczej . Technicznie rzecz biorąc, rakiety powietrze-morze i pociski ziemia-powietrze przeszły tak zbieżny rozwój, że obecnie tworzą prawie jedną i tę samą klasę.
Pierwotnie zaprojektowane do zwalczania bombowców operujących na dużych wysokościach, pociski ziemia-powietrze pojawiły się podczas II wojny światowej . Niemcy uruchomił kilka programów z 1941 roku , ale nie mógł dotrzeć na czas, chociaż niektórzy lubią fliegerfaust krótko próbował. Jedyny program aliancki dotyczący samobieżnej maszyny tego typu, brytyjski Brakemine , wypadł niewiele lepiej.
Pojawienie się na początku 1950 roku z bombowców strategicznych zdolnych do latania na wysokościach od 13 do 15000 metrów ( B-52 , B-58 , Tu-16 , Tupolev Tu-22 ) doprowadziły do zagrożenia przeciwko której pistolety nawet anty- samoloty ciężkiego kalibru nie mogły nic zrobić. Następnie zobaczyliśmy, jak się pojawiły:
Pierwsze użycie w walce i zwycięstwie tej nowej kategorii broni występuje, gdy samolot rozpoznawczy RB-57 Canberra tajwański sił powietrznych został zestrzelony7 października 1959salwą 3 S-75 Dvina ( terminologia NATO : wytyczne SA-2) Armii Ludowo-Wyzwoleńczej .
Ale wszystkie te systemy były stałe, pół-mobilne, czasem zakopane i były bardziej przeznaczone do strategicznej obrony przed bombowcami. Około 1955 roku armia amerykańska uruchamia obszar obrony przeciwrakietowej i teatru działań: system broni Hawk , aby być tak mobilnym jak bateria 90 mm w swoim czasie i móc śledzić swoje armie natychmiastowo. Zadaniem ZSRR jest zapewnienie większej mobilności taktycznej pociskom ziemia-powietrze obrony obszaru za pośrednictwem SA-4 Ganef i SA-6 Gainful , oba na wagonach gąsienicowych.
XX wieku pojawiły się pociski rakietowe ziemia-powietrze krótkiego zasięgu, które podwoiły (zanim prawie zniknęły, z wyjątkiem sił morskich) działa średniego kalibru, takie jak 40 mm Bofors i dwururowe 30 mm zamontowane na podwoziu AMX. . 13 w Francji .
Jednostki Gwardii Narodowej Stanów Zjednoczonych były przez pewien czas wyposażone w Rolanda zamontowane na podwoziu gąsienicowym Chaffee .
W tym samym czasie pojawiły się rakiety ziemia-powietrze bardzo krótkiego zasięgu, takie jak amerykański przenośny Redeye , radziecki SA-7 , szwedzki RBS 70 , francuski Mistral i brytyjski Blowpipe .
Wojna w Wietnamie , w której pierwszy samolot został zestrzelony przez pocisk wystrzelony ze statku23 maja 1968kiedy RIM-8 Talos wystrzelił z USS Long Beach (CGN-9) zestrzelił północnowietnamski MiG w odległości prawie 105 km, wtedy wojna Jom Kippur w 1973 roku dowiodła skuteczności tych pocisków przeciwko wszystkim samolotom , od bardzo wysokich do bardzo mała wysokość i zmusiła siły powietrzne do wdrożenia określonych strategii ich eliminacji ( Wild Weasel dla USAF).
Podczas wojny o Falklandy brytyjskie powietrzne i naziemne pociski przeciwlotnicze były ważną częścią obrony przed argentyńskimi siłami powietrznymi, z różnymi skutkami.
Podczas izraelskiej interwencji wojskowej w Libanie w 1982 r. Syryjskie baterie ziemia-powietrze zostały zniszczone przez izraelskie siły powietrzne dominujące nad przeciwnikiem w walce elektronicznej .
Na początku 1980 roku , NATO zaczęły odzwierciedlać od pojemności powierzchnia-powietrze pociski, by stać się multi-cel w obliczu nowych zagrożeń ( warkotem , odstający broni, morze do morza pocisk , taktyczny powierzchniowo do powierzchni pocisk z Scud typu ). Wojna w Zatoce Perskiej w 1991 r. Potwierdziła tę refleksję, która została wzbogacona o koncepcję rzutowania systemów ziemia-powietrze w celu ochrony sił.
MIM-104 Patriot w wersji pierwotnej, nie przeznaczone dla funkcji anty-rakiet. Jego skuteczność przeciwko irackim rakietom balistycznym Scud podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku była w dużej mierze przesadzona z powodów politycznych.
Patriot, bardzo modułowy, został od tego czasu głęboko zmodyfikowany (Pac 2 i 3), aby zapewnić również misję przeciwrakietową.
Podczas wojny w Iraku w 2003 roku, był przyczyną Friendly Fire zestrzeleniu Tornado z RAF i F / A-18 z US Navy.
Pociski opracowane od czasów MEADS amerykańsko-niemiecko-włoskich, francusko-włoskich Aster oraz rosyjskich S-300 , S-400 i S-500 są wielokierunkowe i wielotorowe, samoloty nie są ich jedynym celem.
Są to lekkie pociski (15 do 20 kg na amunicję), strzelające z ramienia, realizowane przez dwóch mężczyzn, jak np. Mistral , FIM-92 Stinger czy 9K32 Strela-2 . Ich zasięg nie przekracza 5 km . Są bardzo szybkie (około Mach 3). Na ogół mają system naprowadzania na podczerwień. Niektórzy używają naprowadzania laserowego, jak na przykład szwedzki RBS 70 .
Ten typ pocisków zaczął się rozprzestrzeniać w latach 80. z inicjatywy Stanów Zjednoczonych, które wyposażyły afgańskich bojowników ruchu oporu w pociski Stinger, aby przeciwdziałać intensywnemu użyciu helikopterów przez najeźdźców ZSRR . Udowodnili swoją skuteczność, czyniąc loty na małych wysokościach szczególnie niebezpiecznymi. Ale te pociski krążące teraz na czarnym rynku budzą obawy przed użyciem terrorystów przeciwko samolotom pasażerskim.
Pociski krótkiego zasięguPrzykłady: Roland , Crotale . Ich zasięg sięga około piętnastu kilometrów. Ich naprowadzanie odbywa się najczęściej za pomocą radaru (z wyjątkiem brytyjskiego krótkiego oszczepu, który wykorzystuje naprowadzanie na podczerwień).
Pociski średniego zasięguPrzykłady: HAWK , SA-6 . Ich zasięg sięga około pięćdziesięciu kilometrów. Kierują się wyłącznie radarem.
Pociski dalekiego zasięguIch zasięg jest większy niż 100 km, a ich naprowadzanie odbywa się wyłącznie za pomocą radaru. Przykład: rosyjski S300 / 400 , amerykański MIM-104 Patriot lub europejski Aster .
W tej drugiej kategorii można wyróżnić pociski przeciwbalistyczne, takie jak RIM-161 Standard Missile 3 .
Na tego rodzaju uzbrojeniu występuje kilka rodzajów głowic :
Pociski ziemia-powietrze mogą być używane przez kilka typów wyrzutni.
W latach 2010 prowadzono dyskusje na temat wyposażenia okrętów podwodnych w pociski przeciwlotnicze w celu obrony przed śmigłowcami przeciw okrętom podwodnym lub samolotami patrolowymi .