Mit o dobrym dzikusem (lub z „szlachetnego dzikusa”) jest idealizacja człowieka w stanie natury (mężczyzn żyjących w kontakcie z naturą ). Pomysł, że „dobry dzikus” żyć w raju na ziemi przed grzechem pierworodnym powstał w XVIII -tego wieku, z jej fundamentów w odkrywców i zdobywców renesansowych . W XV i XVI -tego wieku, Christopher Columbus , Pedro Alvares Cabral , Amerigo Vespucci i Jacques Cartier zbadane Ameryk, i odkryć „młodego człowieka” . Niezależnie od tego, czy są napisane w języku portugalskim, hiszpańskim, francuskim czy łacińskim, teksty powstałe podczas ich podróży są aktami urodzenia „dobrego dzikusa” . Mit „dobrego dzikusa” pozwolił współczesnym pisarzom rozwinąć formę społecznej krytyki aberracji i niesprawiedliwości społeczeństwa. Najbardziej znana adaptacja jest dziś Brave New World przez Aldous Huxley
22 kwietnia 1500 roku armada kapitana majora Pedro Alvaresa Cabrala (1467-1520) wylądowała po raz pierwszy w Ameryce Południowej . Pierwsze kontakty między Europejczykami a tubylcami są przyjazne. W przeciwieństwie do niektórych rdzennych Indian, mieszkańcy regionu Monte Pascoal i Porto Seguro są łowcami-zbieraczami. Mężczyźni szukają pożywienia, polując na zwierzynę łowną, łowiąc ryby i zbierając rośliny, podczas gdy kobiety uprawiają ziemię. Opisy tubylców nowego kontynentu autorstwa (anonimowego) pilota floty, mistrza João Fary, a zwłaszcza sekretarza eskadry Cabrala, pisarza Pero Vaz de Caminha (1450-1500), oferują m.in. pierwsze szczegółowe opisy Indian Ameryki Południowej. W całym swoim liście, datowany 1 st maja 1500 Caminha nieświadomie pomógł znaleźć mit szlachetnego dzikusa. Mężczyźni, których opisuje, są spokojni, przyjaźni i posłuszni. „Chodzą nago, nic ich nie zakrywa. Nie są bardziej zainteresowani zakrywaniem lub nie zakrywaniem części intymnych niż pokazywaniem twarzy. W związku z tym są bardzo niewinni. »Kiedy Portugalczyk« Nicolau Coelho prosi ich o odłożenie łuków. Podrzucają je. "" Ich wygląd ma być ciemnoskóry, z tendencją do czerwieni, z dobrymi twarzami i dobrymi nosami, dobrze zrobiony. "
Podczas pierwszych wymian z Portugalczykami miejscowi okazują się zaciekawieni, ale też boją się nowości: „Pokazaliśmy im kurę, prawie się jej bali i nie chcieli jej dotykać. Potem ją zabrali, ale jakby przestraszeni. 26 kwietnia, zauważając, że pojawiają się coraz bardziej zaciekawieni i spokojni tubylcy, Cabral nakazał swoim ludziom zbudować ołtarz, na którym odprawiano mszę. Pod koniec swojego pobytu Cabral stwierdza, że odkryte ziemie leżą daleko na wschód od linii demarkacyjnej ustanowionej między Portugalią a Hiszpanią na mocy traktatu z Tordesillas, czyli w części świata znajdującej się w portugalskiej strefie wpływów. . Aby uczcić przejęcie Portugalii w tym regionie, Portugalczycy zbudowali drewniany krzyż - może siedem metrów wysokości. Oraz drugie nabożeństwo odbywa się na 1 st maja . Jeśli list Caminhy nie został natychmiast rozpowszechniony wśród ogółu społeczeństwa, jego pierwsze opisy Indian brazylijskich były z konieczności znane i omawiane w 1501 r., Po jego powrocie na dwór Portugalii, który był wówczas odwiedzany przez wielu kupców, europejskich bankierów i dyplomaci. Anonimowy raport pilota Cabrala został wydrukowany w 1507 roku w języku włoskim, w zbiorze dzienników podróży zorganizowanych przez Fracanzano da Montalboddo: Paesi Novamente Retrovati i Novo Mondo de Alberico Vesputio Florentino Intitulato (Vicenza, 1507, arkusze 58 do 77, rozdziały 63 do 83).
Obraz dobrego dzikusa znajdujemy w relacji Jacquesa Cartiera z jego spotkań z tubylcami z Hochelaga . Według Cartiera dzikus nie jest barbarzyńcą , ale raczej bliski naturze , „dusza czysta jak dzieci”. Ich sposób ubierania się i sposób życia pokazują Cartierowi, że nie są przerażający ani niebezpieczni, ale że są istotami ludzkimi. Niewinni i czyści „dzikusy”, których spotyka podczas swojej podróży, są ciekawi, co im przywozi z Europy . Zauważając ich bezwstydną nagość, Cartier daje synom Donnacony europejskie ubrania: następnie wyrzucają swoje zwierzęce skóry, ponieważ te ubrania nie mają już żadnego znaczenia w kulturze francuskiej: „Et acoustrasmes ses dits fils de deux koszule i barwy, czerwone czepki i każdemu jego łańcuszek latonu na kołnierzu ”. Traktując ich jak ludzi (nawet jeśli uważa ich za dzieci), Cartier nawiązuje z nimi handel i poznaje podstawy ich języka , do którego podaje leksykon . Ze swojej chrześcijańskiej perspektywy Cartier uważa je za niewinne istoty bez religii, w stanie „ dzikim ” (w sensie „nieuprawianych”), podatne na nawrócenie na chrześcijaństwo ; na początku swojej pierwszej wyprawy umieścił krzyż, aby miejscowi mogli zrobić „kilka podziwów”, ale także aby symbolizować obietnicę jego powrotu: rolą Europejczyka będzie wówczas przekazanie Objawienia swoim „młodym braciom” .
Stworzenie mitu „dobrego dzikusa” jest często przypisywane Michelowi de Montaigne , nawet jeśli podstawy tego mitu są znacznie wcześniejsze. Montaigne porusza ten temat w rozdziałach Des Cannibales i Des Coches swoich esejów . Wielu krytyków utrzymuje, że autorka opowiada się za ludnością tubylczą żyjącą w ciszy w przyrodzie i przeciwko Europejczykom, których interesuje jedynie wzbogacanie się i korumpowanie niewinnych ludzi.
Montaigne podkreśla znaczenie wyboru rozumu zamiast wspólnego głosu i wprowadza zasadę relatywizmu kulturowego oraz ideę tolerancji . Mówi, że „ cywilizowana ” kultura nie zawsze zna prawdę i być może Europejczycy mylą się, nazywając kanibalistycznych rdzennych Amerykanów „ barbarzyńcami ”. Porównując Europejczyków do ludu Tupinamba z Brazylii w Des Cannibales , Montaigne próbuje pokazać „barbarzyństwo” niszczycielskich działań Europejczyków. Jego opisy Tupinamby podkreślają dla czytelników doskonałość życia w zgodzie z naturą. Ich sposób życia przewyższa wszelkie wyobrażenia „ złotego wieku ”, a on porównuje tych „naturalnych” i „czystych” ludzi do dzikich owoców, którym zagraża zepsuty gust Europejczyków. Według Montaigne, niewinność Tupinamby jest czystsza niż państwo społeczne.
Niektórzy krytycy kwestionują wiarygodność źródeł, z których korzysta Montaigne] po części z powodu jego przesady. W rzeczywistości nie można zaprzeczyć, że Montaigne komentuje Histoire d'un voyage fait en la terre du Brésil, opublikowaną przez Jeana de Léry w 1578 r .: esej Des Cannibales wydaje się być rozmową z tekstem Léry'ego i wyzwaniem do myślenia poza nawykiem. myślący. Niemniej jednak rozdział Des Coches , który kontynuuje ten pierwszy argument, opierając się na innych źródłach, pokazuje, że postawa Montaigne jest bardziej ze zdziwienia niż z lekcji. Montaigne pyta, otwiera dialogi, tchnie prowokującymi odpowiedziami. Wielu twierdzi, że jego przedstawienie „dobrego dzikusa” w esejach w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju myśli humanistycznej poprzez przedefiniowanie tego, czym jest kultura i jej rolę w definiowaniu ludzkości .
W XVIII -tego wieku, postać szlachetnego dzikusa zaczęła się zmieniać. W tekście Dodatku do podróży z Bougainville , napisanym w 1772 roku, Denis Diderot wyraża myśl, która subtelnie przeciwstawia się powszechnemu głosowi i która prowokuje upadek mitu, potwierdzonego w następnym stuleciu: dla niego „dobry dzikus” n 'nie istnieje. Każdy człowiek musi być oceniany takim, jakim jest. Chociaż zgadza się, że Tahitańczycy żyją szczęśliwie i swobodnie i nawet jeśli ich szczęście daje mu możliwość potwierdzenia jego teorii o trzech kodach, Diderot deklaruje, że natura i „ dzicy ” nie są ani dobrzy, ani źli.
Diderot eksponuje Tahitańczyków jako logicznych ludzi z określonymi celami - zwiększenie populacji, wzbogacenie narodu, wyżywienie się, wojna, chłód - oraz społeczne, aktywne i pozytywne cnoty, które zaprzeczają sztucznemu i utopijnemu obrazowi „dobrych dzikusów”, pokazując zdolności cywilizacyjne .
Diderot kwestionuje stan natury i odrzuca boskość przypisywaną dzikusom przez mit. To prawdziwe jednostki, które żyją w innym społeczeństwie, mają własną kulturę (co zaprzecza rzekomej opozycji między naturą a kulturą ).
Diderot używa tego mitu nie po to, by zaproponować idealny model, ale po to, by potępić zepsucie i błędy kolonizatorów cywilizacji europejskiej i religii chrześcijańskiej . Diderot nie zapewnia ostatecznego rozwiązania; zachęca do refleksji nad sensem życia, organizacją społeczeństwa, uniwersalnym charakterem moralności i antropologią jako nauką.
Rousseau nie użył terminu „dobry dziki”, ale idea stanu naturalnego (lub „natury”) dobrego, niewinnego lub czystego jest centralnym elementem jego interpretacji natury ludzkiej: „zasada wszelkiej moralności (. ...) mówi, że człowiek jest naturalnie dobrą istotą, miłującą sprawiedliwość i porządek, że w ludzkim sercu nie ma pierwotnej przewrotności i że pierwsze ruchy natury są zawsze słuszne ”(...) wszystkie wady, które się przypisuje dla ludzkiego serca nie są dla niego naturalne (...) poprzez sukcesywną przemianę ich pierwotnej dobroci, ludzie w końcu stają się tym, kim są.
W Rozprawie o pochodzeniu nierówności między ludźmi Rousseau rozwija długą metaforę dotyczącą stanu przyrody, stanu przed-cywilizacyjnego. Opisuje ten okres ludzkości jako najszczęśliwszy.
Levi Strauss podejmuje podejście Rousseau w swojej książce Tristes Tropiques , „o stanie, którego już nie ma , który być może nie istniał, który prawdopodobnie nigdy nie będzie istniał, i na podstawie którego konieczne jest jednak posiadanie odpowiednich pojęć, aby właściwie ocenić naszą teraźniejszość stan ". (Zwracamy uwagę na dwuznaczność między stanem, którego „ już nie ma ” i „nigdy nie istniał”).
W swojej książce Constant Battles ( ISBN 0-312-31089-7 ) , Steven LeBlanc obala dwa mity, ten, który mówi, że człowiek prehistoryczny był spokojny, i ten, który przedstawia prehistorycznego człowieka troszczącego się o swoje środowisko i jego ochronę. . Opierając się w szczególności na swoich licznych wykopaliskach archeologicznych, LeBlanc pokazuje nam coś przeciwnego i maluje portret człowieka mało dbającego o zachowanie swojego środowiska, a tym samym jego zasobów żywnościowych, mało przejmującego się kontrolą wzrostu demograficznego w celu utrzymania równowagi między możliwościami środowiska a liczebnością jego populacji. Ten człowiek od wieków postępuje zgodnie z tym samym zachowaniem i znajduje tylko jedno rozwiązanie, aby poszerzyć swoje terytorium i znaleźć równowagę, wojnę z innymi grupami ludzi.
W
b
VS