Bollywood to nazwa indyjskiego przemysłu filmowego z siedzibą w Bombaju (dawniej Bombaj), którego filmy są kręcone w języku hindi . Jest to najważniejszy regionalny przemysł kinowy Indii pod względem liczby zrealizowanych filmów. Te, dystrybuowane w większości Indii , są eksportowane na cały świat, zwłaszcza w Azji Południowo-Wschodniej , Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie .
Bollywood to połączenie Bombaju i Hollywood . W języku angielskim „ bollywood ” oznacza również kilka gatunków drzew z rodziny Lauraceae . Na Zachodzie „Bollywood” jest często używany w ogólności w odniesieniu do kina indyjskiego .
Wskazuje na gatunek filmowy, który charakteryzuje - ogólnie - obecność kilku śpiewanych i tańczonych sekwencji na tle musicali.
W Indiach kino to znacznie więcej niż sztuka czy przemysł, to kultura, sztuka życia i jest integralną częścią życia wielu Hindusów, którzy utożsamiają się z aktorami („bohaterami”) i wartościami Rozpowszechniają. „To jak mycie zębów” - mówi aktor i producent Shahrukh Khan , podkreślając swoją nieuniknioną stronę.
Ponieważ 7 lipca 1896kilka miesięcy po pierwszym płatnym publicznym pokazie braci Lumière w Salonie Indyjskim Grand Café w hotelu Scribe w Paryżu , Marius Sestier , ich asystent, prezentuje w Watson's Hotel w Bombaju niektóre z ich prac, w tym L'Arrivée pociąg na stacji La Ciotat i La sortie z fabryki Lumière w Lyonie . Publiczne przyjęcie tych pierwszych projekcji jest entuzjastyczne, a sale pełne.
W następstwie pionierów jak Harishchandra Sakharam Bhatavdekar, którego film zapaśników (1899) uważany jest za pierwszy indyjski film zrealizowany przez indyjskiego reżysera, w pierwszej dekadzie XX th wieku , Dadasaheb Phalke realizuje Raja Harishchandra prezentuje Bombaj na3 maja 1913. Ten średniometrażowy film, zainspirowany historią z Mahabharaty , jest powszechnie uważany za pierwszy indyjski film kinowy. Odniósł wiele sukcesów, ale przez kilka lat Dadasaheb Phalke zainstalowany w Nashik na południu Bombaju pozostał prawie jedynym dyrektorem subkontynentu.
Produkcja filmowa znacznie wzrosła na przełomie lat dwudziestych XX wieku dzięki pojawieniu się wytwórni filmowych, takich jak Kohinoor, Imperial, potem Ranjit Films w Bombaju , ale także Madan Theatres w Kalkucie . Podejmowane tematy są zróżnicowane, wraz z pojawieniem się bardziej nowoczesnych tematów odchodzących od mitologicznych lub religijnych inspiracji, które wówczas dominowały. Tworzony jest również prawdziwy system gwiezdny z gwiazdami takimi jak Sulochana czy Gohar .
Kino milczy, ale słychać muzykę. Projekcjom towarzyszy orkiestra, która tłumi hałas projektora i pozwala widzom na nowo odkryć rodzinną atmosferę teatru. Już w 1921 roku Bhakta Vidur miał nawet oryginalną ścieżkę dźwiękową odtwarzaną na żywo, a także piosenkę wykonywaną podczas występu i wznowioną chórem przez publiczność. Tańce prezentowane są także w niemych filmach z lat 20. XX w. Konkretny taniec Sulochany w Madhuri (1928) jest tak popularny, że został wybrany do dźwięku w 1930 roku.
Pierwszy fabularny film mówiony w Indiach, Alam Ara , wyprodukowany i wyreżyserowany przez Ardeshira Irani , jest wyświetlany w Majestic Cinema w Bombaju w dniu14 marca 1931. To wielki sukces, który kładzie podwaliny pod specyficznie indyjski format kinematograficzny, w którym sekwencje śpiewu i tańca mają ogromne znaczenie. Aktorzy muszą więc śpiewać to, co kieruje aktorów-śpiewaków, takich jak KL Saigal, czy nieco później Noor Jehan na firmament . Śpiewające kurtyzany takie jak Jaddan Bai , Ratan Bai czy Jehanera Kajjan zostają aktorkami. W tym samym czasie w napisach końcowych pojawiają się aktorki-tancerki, takie jak Azurie czy Sitara Devi. Wynalezienie odtwarzania w 1935 roku podczas kręcenia Dhoop Chhaon promuje pojawienie się profesjonalnych piosenkarzy i pozwoli aktorom z kilkoma głosami, takim jak Raj Kappor i Nargis, rozpocząć karierę na początku lat czterdziestych.
Językiem mówionym i śpiewanym w Alam Ara jest hindi . Będzie to miało miejsce w przypadku 24 z 28 filmów mówionych wyprodukowanych w 1931 roku. Inne języki regionalne Indii stopniowo pojawią się w kolejnych latach, ale hindi pozostaje dominującym językiem . Tak więc w momencie tworzenia partytury, w 1947 roku, 185 z 280 filmów wyprodukowanych w tym roku było w języku hindi . W tym samym czasie w latach trzydziestych XX wieku upadły studia, które spowodowały upadek kina niemego, i pojawiły się nowe studia. Kohinoor, Madan Theatres , Imperial i inni zamykają swoje drzwi, gdy pojawiają się Bombay Talkies , Prabhat lub New Theatres . Na przełomie lat czterdziestych XX wieku produkcja filmów hindi była skoncentrowana w Bombaju .
Techniczna rewolucja mówienia jest źródłem takiego odrodzenia twórczości, że dekada lat trzydziestych XX wieku nazywana jest czasem pierwszym złotym wiekiem kina indyjskiego. Rozmowa umożliwia podejmowanie głębszych, a czasem nawet wojowniczych tematów. Widzowie będą mogli opłakiwać niemożliwą miłość Devdasa (1935), wzruszyć się ofiarą nietykalnej młodej dziewczyny w Achhut Kanya (1936) lub zastanowić się nad sensem sprawiedliwości w Pukar (1939). Ten okres to także okres pojawienia się nowego pokolenia aktorek, takich jak Durga Khote , Devika Rani czy Leela Chitnis . Aktorzy nie są wykluczeni z KL Saigal , Ashok Kumar czy Sohrab Modi .
W 1937 roku Ardeshir Irani wyreżyserował pierwszy kolorowy film w języku hindi , Kisan Kanya , a następnie Mother India w 1938 roku. Pomimo sukcesu tych filmów, przed latami pięćdziesiątymi długo trwało, zanim kolor utrwalił się.
Bardzo szybko powstały dynastie, takie jak dynastie Kapoor czy Mukherjee.
W następstwie Partycji na ekranach pojawiają się nowe twarze, z których część pochodzi z Lahore. Okres od lat czterdziestych do sześćdziesiątych XX wieku to złoty wiek kina Bollywood, w szczególności filmy Guru Dutta , Indianina Orsona Wellesa: Pyaasa (1957), Kaagaz ke pool (1959) czy Raja Kapoora należącego do Kapoora. dynastia (nazywana „ showmanem ”): Awaara (1951) lub Dilip Kumar („ Król tragedii ”).
Popularnymi aktorami w tamtym czasie byli Dev Anand , Dilip Kumar i Raj Kapoor oraz aktorki Nargis , Meena Kumari , Nutan i Madhubala . W tym czasie aktorki ubierają się bardziej na Zachodzie, a jakość scenariusza jest rozpoznawana na całym świecie. Na przykład film The Lower Town (Neecha Nagar) zdobył Grand Prix na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1946 roku.
Od 1960 roku , melodramaty ustąpiła romansach i filmach akcji z kultowych filmów jak Sangam , przywołując „trójkąt miłosny” (Raj Kapoor) lub nawet trochę później aktorów jak Rajesh Khanna , uważany za pierwszego „superstar” kina indyjskiego i Dharmendra , „he-man”. W latach 1970 - 1980 pojawiło się wiele czarnych filmów o przesłaniu politycznym, zwłaszcza filmy takie jak Deewar (1975), w których widzimy konsekrację Amitabha Bachchana , który gra zbuntowanego młodego człowieka („ gniewnego młodzieńca ”), lub Manoj Kumar , rozdarty między miłością do swojego kraju a jego nędznymi warunkami życia (słaba integracja ze światem pracy i to pomimo dyplomów) w Roti Kapada aur Makaan (1974).
Są też romanse dla nastolatków, jak z Bobbym , komedia romantyczna, w której młodzi kochankowie walczą z oporem swoich rodzin. To także toruje drogę do bardziej zmysłowego kina, w którym seksualność jest wciąż implikowana (z powodu cenzury), z oszałamiającymi aktorkami sfilmowanymi w sugestywnych pozach.
W latach 80-tych i wczesnych 90-tych nastąpił spadek jakości skryptów.
Następnie w latach 90. dominowały komedie romantyczne i rodzinne, takie jak Hum Aapke Hain Koun ...! (1994) i Dilwale Dulhania Le Jayenge (1995), przedstawiając nową generację aktorów, takich jak Aamir Khan , Salman Khan , Shahrukh Khan i Akshay Kumar , oraz aktorki takie jak Sridevi , Madhuri Dixit , Juhi Chawla , Kajol , Raveena Tandon , Manisha Koirala , Urmila Matondkar i Karishma Kapoor .
Lata 2000 korespondują z westernizacją i globalizacją Bollywood, tym samym odkrywając na nowo aurę jego złotego wieku. Duże firmy produkcyjne, takie jak Yash Raj Films i Dharma Productions , postanowiły podbić światowy rynek filmami „eksportowymi”, takimi jak „Rodzina indyjska” ( 2001 ) Karana Johara , Lagaan ( 2001 ) Ashutosha Gowarikera i Devdasa ( 2002 ) Sanjaya Leeli Bhansali , które oznaczają powrót melodramatów docenianych przez zachodnią publiczność.
Kino indyjskie ewoluowało z czasem, ale także z kontekstem politycznym. W latach osiemdziesiątych cenzura stała się bardziej asertywna, małe stroje rzadziej, a „hinduizm” bardziej obecny.
Filmy nakręcone w języku hindi przypominają filmy muzyczne, a nawet musicale . Zwykle zawierają kilka klipów muzycznych, śpiewanych (playback) i tańczonych, z których jeden jest szczególnie schludny i odważny ( numer pozycji ).
Muzyka Filmi ma swoich uznanych kompozytorów, takich jak Rahul Dev Burman , Jatin Lalit , Anu Malik , Madan Mohan , AR Rahman i Nadeem-Shravan . Styl to mieszanka muzyki indyjskiej i zachodniej. To pasuje do scenariusza z precyzją i zawsze nagrane przez popularnych profesjonalnych odtwarzania śpiewaków (np Lata Mangeshkar , siostrą Asha Bhosle , Mukesh , Mohammed Rafi , Sunidhi Chauhan , Geeta Dutt , Kishore Kumar , Udit Narayan , Sonu Nigam , Sukhwinder Singh , Kumar Sanu i Alka Yagnik i Shreya Ghoshal ). Aktorzy, z kilkoma godnymi uwagi wyjątkami, są zadowoleni z naśladowania piosenki.
Niektórzy aktorzy czasami śpiewają sami. Tak jest na przykład w przypadku Amitabha Bachchana w Silsila czy Aamira Khana w Ghulam . Ścieżka dźwiękowa filmu jest najczęściej produkowana i rozpowszechniana jeszcze przed rozpoczęciem zdjęć, co zresztą zależy od jego sukcesu. Bardzo często są sceny kręcone za granicą, które towarzyszą tym klipom; szwajcarskie Alpy i plaż na Seszelach są powtarzające się motywy, symbolizujące marzenia, ucieczka i bogactwo.
W 2000 roku pojawiło się nowe pokolenie piosenkarzy playback: Atif Aslam, Mohit Chauhan , Shankar Mahadevan, Shaan , KK , Neeraj Shridar , Javed Ali, Tulsi Kumar, Alisha Chinoy, Shreya Ghoshal .
Wielu kompozytorów współpracuje ze stałymi autorami tekstów, takimi jak Javed Akhtar , Gulzar czy Sameer . Piosenki często mają romantyczne motywy inspirowane mitologią hinduską ( Kryszna , Radha lub inne postacie) lub tradycją Mogołów w języku urdu naznaczoną arabsko-perskimi słowami.
Tańce są bardzo zróżnicowane. Jest to mieszanka gatunków, które czerpią inspirację zarówno z tańców ludowych, jak i klasycznych, takich jak bhangra , bharata natyam , tańce kurtyzany, klasyczny kathak i tawaif. Od 2000 roku styl choreograficzny bardzo ewoluował i przeniknął do nowoczesnych tańców westernowych ( disco , salsa , hip-hop , break dance ), które wyczuwalne są w wirującym rytmie tańca indyjskiego .
W przeciwieństwie do wysoce zakodowanego, niezwykle rygorystycznego i wolniejszego klasycznego tańca indyjskiego, taniec Bollywood to taniec szybki, który wymaga dużej koordynacji ruchów.
Bohater nigdy nie tańczy sam. Zawsze towarzyszy mu oddział lub chór tancerzy, którzy im towarzyszą, co tworzy efekt masowy, podkreślony panoramicznym polem lub kilkoma dodatkami, które są dodawane, prawie jako element wystroju. Sceny te są bardzo schludne i często narzucają aktorom wielokrotne zmiany kostiumów lub miejsc zwane obrazowaniem .
Scenariusz i dialogi są napisane prostym językiem hindi. Jednak ze względu na wiele narodów tworzących Indie, kultura Punjabi jest głęboko obecna w kinie, zwłaszcza z reżyserami takimi jak Yash Chopra . Od tego czasu, mniej więcej dwadzieścia lat, „hinglish” (skrócenie języka hindi i angielskiego ) odegrało znaczącą rolę.
Scenariusze filmów z Bollywood, podobnie jak piosenki, są czasami inspirowane hollywoodzkimi hitami. Kino Bollywood jest bogate. Zdarza się jednak, że niektórzy producenci wolą indyjską adaptację motywu sprawdzonego już przez kasę w innych kinach: koreańskim, amerykańskim. Oszczędności budżetowe często prowadziły do dość znacznego plagiatu objętego luźnością indyjskiego prawa i brakiem pisemnej umowy w tej sprawie. Ta skłonność do kopiowania była tym bardziej powszechna, że większość Hindusów nie wiedziała nic o filmach i muzyce produkowanej za granicą i że wiele scenariuszy zostało przerobionych podczas kręcenia. Niektórzy postrzegają to jako niewiarygodny efekt globalizacji.
Filmy Guru Dutta są znane ze swoich zdolności do pisania scenariuszy. Jego film Pyaasa znalazł się na liście 100 najlepszych filmów wszechczasów według amerykańskiego magazynu Time inMaj 2005. [1] Zobacz pełną listę
Bollywood zatrudnia ludzi z różnych środowisk, ze wszystkich części Indii. Wiele modelek znajduje tam drugą karierę po zdobyciu międzynarodowej nagrody ( w szczególności kilka Miss Worlds ). Niektórzy ludzie z Zachodu są tam również zatrudnieni, ponieważ filmy zawierają coraz więcej scen nakręconych za granicą, w szczególności w Szwajcarii i Wielkiej Brytanii (gdzie liczna indyjska diaspora jest rozpieszczoną publicznością), w Australii ( Salaam Namaste ), w Stanach Zjednoczonych ( Kurbaan). , London Dreams ), Włochy ( Bachna Ae Haseeno ), Tajlandia ( Badmaash Company ), Turcja ( Guru , Ajab Prem Ki Ghazab Kahani ). Kiedyś odgrywali tam śmieszne role, ale teraz nowy trend daje im tytułowe role, jak w filmach Rang De Basanti , Kinna: The Warrior Poet , Lagaan i Mangal Pandey: The Rising .
Obecność sprawdzonej gwiazdy jest niezbędna do sukcesu filmu, a im więcej, tym film ma większe szanse powodzenia . Zdobycie tych złotych miejsc jest często zarezerwowane dla niektórych członków tej samej rodziny: dynastii Bollywood , które przekształciły się w imperia finansowe. Jednak niektóre uznane postacie zawdzięczają swój sukces sobie, na przykład Dharmendra , Hema Malini , Govinda, Amitabh Bachchan , Shahrukh Khan , Akshay Kumar , Jeetendra.
Możemy znaleźć sześć głównych czynników, które przyczyniły się do rozwoju kina Bollywood:
I odwrotnie, kino Bollywood wpływa i przyczynia się do ożywienia filmów muzycznych , zwłaszcza z udziałem zachodnich reżyserów, takich jak Baz Luhrmann, którego film Moulin Rouge (2001) jest bezpośrednio nim zainspirowany; Odnajdujemy ten wpływ w indyjskiej diasporze, jak Miłość od pierwszego wejrzenia w Bollywood brytyjskiego reżysera Gurindera Chadha czy Bollywood Hollywood w reżyserii Kanadyjczyka Deepa Mehta . One Dollar Curry indyjskiego reżysera Vijaya Singha z Paryża również daje ukłon w stronę kina Bollywood.
Film Lagaan (2001) był nominowany do Oscara w kategorii Cinema ( najlepszy film nieanglojęzyczny ), a Devdas (2002) i Rang De Basanti (2006) byli nominowani do nagrody BAFTA ( najlepszy film nieanglojęzyczny ).
Danny Boyle , którego film Slumdog Millionaire (2008) zdobył wiele międzynarodowych nagród, również inspiruje się filmami z Bollywood. Obecność gwiazd Bollywood w obsadzie pomaga zmylić film oparty na Bollywood, jednocześnie oddając im hołd.
Bollywood zainspirował markę pizzerii „Five Pizza” dzięki nazwie swojej pizzy z kurczakiem i sosem curry.
Produkcja w Bollywood obejmuje obecnie około 200 filmów rocznie, podczas gdy Indie produkują około 1200 filmów we wszystkich językach.
Kiedy kino Bollywood nie było znane poza Indiami, wiele filmów było eksploatowanych bez względu na własność przemysłową . Obecnie, ze względu na większą widoczność i zwiększony potencjał widowni, kilka filmów Bollywood zaczyna mieć większe budżety, co pozwala im wykorzystywać odległe i drogie miejsca naturalne, takie jak Hatfield House i Blenheim Palace w Stanach Zjednoczonych. Wielka Brytania .
Zaczynają się pojawiać duże studia, takie jak Film City i Yash Raj Films . Fundusze pochodzą głównie od prywatnych inwestorów i coraz częściej od aktorów, którzy założyli własne domy produkcyjne, jak Shahrukh Khan , Juhi Chawla czy Ashutosh Gowariker . W 2001 roku Centralne Biuro Śledcze , indyjska agencja policyjna, przejęło wszystkie kopie Chori Chori Chupke Chupke, kiedy okazało się, że film został sfinansowany przez półświatek Bombaju .
W ostatnim trendzie pojawia się coraz więcej skojarzeń między firmami amerykańskimi ( Disney , Warner itp.) I indyjskimi, których celem jest produkcja lub dystrybucja filmów dla szerokiej publiczności.
Innym problemem Bollywood jest piractwo jego filmów. DVD pirackie są często dostępne na rynku wraz z filmem w kinach; filmy są ponownie kodowane - premia usunięta - w celu umieszczenia dwóch na tym samym nośniku, z zastrzeżeniem obniżenia jakości.
Kino indyjskie kosztuje mniej niż kino w Hollywood . Te budżety filmów Bollywood są niedrogie z niewielu filmów przekraczająca 20 milionów. Dla porównania duża produkcja amerykańska może przekroczyć 200 mln dolarów.
Filmy bollywoodzkie są oczywiście pokazywane na dużą skalę w Indiach, ale także na Mauritiusie , Komorach , Bangladeszu , Nepalu , Afganistanie i na Sri Lance .
W Pakistanie Bollywood odnosi raczej mieszane sukcesy z powodu napięć politycznych między tymi dwoma krajami. Szczególnie w filmach wojennych Bollywood doprowadza anty-Pakistan do skrajności i oczywiście filmy te nie odnoszą sukcesu i są ofiarami bojkotu, cenzury lub piractwa. Ale generalnie inne kategorie filmów, takie jak komedie rodzinne, romanse itp., Odnoszą pewne sukcesy.
Kraje sąsiadujące z Indii, zwłaszcza Pakistan i Bangladesz, akcje mniej więcej tę samą kulturę, nawet tym samym językiem, filmy Bollywood są uznaniem i są czasami kręcony ( Dharmatma , Kabul Express , Khuda Gawah i Ucieczka z talibami są odbywające w Afganistanie). Plakaty filmowe są nadal ręcznie robione przez malarzy.
Arabskie kraje Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu również od ponad trzydziestu lat cieszą się dużym zainteresowaniem, ponieważ filmy indyjskie są cenzurowane i zbliżają się do stylu życia umiarkowanych muzułmanów, a produkcje hollywoodzkie są bojkotowane, ponieważ są bezwstydne. Również w Izraelu Bollywood rozwija się dzięki izraelskim turystom odwiedzającym Indie i uwrażliwionym na ich kulturę. W Turcji i Iranie jest również silny popyt, również ze względu na spójność społeczną, ale także w celu zrekompensowania amerykańskich produkcji. Ponadto te rozległe kraje przekazują i odtwarzają filmy w autokarach.
W Chinach filmy hindi były wielkim hitem w latach pięćdziesiątych, a Raj Kapoor był tam gwiazdą. Potem nastąpił długi spadek przed powrotem dzięki Lagaanowi w 2001 roku.
Wiele krajów afrykańskich również czerpie korzyści z dystrybucji filmów Bollywood za pośrednictwem libańskich dystrybutorów. Egipt The Nigeria The Czad The Somalia czy Etiopia to duży rynek, na którym filmy Hindi wziąć plakatu od dziesięcioleci. Wiele filmów kręconych jest w RPA, np. Padmashree Laloo Prasad Yadav (2005), na Seszelach czy Mauritiusie ( Dil Jo Bhi Kahey , 2005).
W Rosji i Europie Wschodniej Bollywood od dawna jest alternatywą dla zakazanych produkcji z Hollywood. Docenia się polityczną neutralność indyjskich filmów i ich rodzinny charakter. Rosyjska aktorka Kseniya Ryabinkina zostaje specjalnie zatrudniona do roli głównej w Mera Naam Joker , filmie z 1970 roku w reżyserii Raja Kapoora, ukochanego w Rosji, w celu zacieśnienia więzi między dwoma krajami. Od zimnej wojny do upadku sowieckiego reżimu co roku importowano około 20 filmów indyjskich; podwojona przyciągają rocznie od 55 do 60 milionów widzów. Niektóre stały się wielkimi popularnymi hitami, jak Awaara (Raj Kapoor, 1954) z 63 milionami widzów lub Disco Dancer (Babbar Subash, 1982) z 60 milionami widzów. Jeśli koniec ery radzieckiej oznaczał koniec kin, w latach 2010-tych wyspecjalizowany kanał telewizyjny India TV zgromadził prawie 40 milionów widzów, indyjskie festiwale filmowe odniosły pewien sukces, a umowy handlowe mają na celu wznowienie dystrybucji indyjskich filmów. na rosyjskiej ziemi.
Dzięki dużej diasporze indyjskiej filmy Bollywood są cenione w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych , gdzie stanowią drugi rynek po filmach w języku angielskim. Nakręcono tam wiele ostatnich filmów.
To samo dotyczy Wielkiej Brytanii , gdzie filmy Bollywood należą do najczęściej oglądanych. Niemcy The Szwajcaria The Francji i Skandynawii są też kraje, gdzie pasja do Bollywood wyłania się bardzo szybko; kręconych jest tam również wiele filmów indyjskich.
Bollywood walczy o przyczółek w Ameryce Południowej poza Brazylią i Oceanią , z wyjątkiem Fidżi . Filmy nakręcone ostatnio w Australii, takie jak Salaam Namaste (2005), Heyy Babyy (2007), Chak De! Indie (2007) i Singh Is Kinng (2008) sprzyjały jednak rozwojowi tego rynku.
Ze względu na rosnącą atrakcyjność kina indyjskiego Netflix wypuścił kilka seriali na całym świecie: Sacred Games Anuraga Kashyapa z Nawazzudinem Siddiqui i Saif Ali Khan, a nawet Les Histoires sensuelles (Lust Stories).
Filmy, które zebrały najważniejsze wpływy ostatnich lat: