Leon Degrelle

Inwazji Związku Radzieckiego ,22 czerwca 1941, pozwala Rexistom zrealizować chęć współpracy. Podczas gdy Degrelle szuka wsparcia Otto Abetza w Paryżu , którego bliskim współpracownikiem w Paryżu był jeden z jego kuzynów, jego porucznik Fernand Rouleau kontaktuje się z Militärverwaltung proponując mu utworzenie jednostki ochotników do walki na froncie wschodnim . Po powrocie do Brukseli Degrelle sam podjął ten pomysł i na początku lipca Degrelle i Rouleau uzyskali zgodę władz niemieckich, ogłoszoną na spotkaniu Formacji Bojowych w sprawie6 lipca 1941. Podczas gdy w połowie lipca pierwsza kampania rekrutacyjna zakończyła się absolutną porażką, z zaledwie 200 ochotnikami, Degrelle szukał wsparcia króla Leopolda III  : pomimo braku reakcji monarchy, zbliżył się podczas spotkania posła Degrelle, Pierre Daye , a hrabia Capelle, Degrelle i Rouleau potwierdzają, że władca zatwierdził utworzenie Legionu Walońskiego . Z początku Degrelle nie wydaje się mieć zamiaru wyjeżdżać na front, o czym świadczy jego przemówienie by6 lipca 1941 : „Chciałbym być wolny i mieć 20-25 lat jak ty. Nigdy przed młodymi ludźmi taka przyszłość nie została dana… Obawiam się tylko jednego, a mianowicie, że przyjedziesz, gdy będzie za późno… Wydaje się, że gdybym był w twoim przypadku, byłoby to straszne złamane serce w mojej duszy tęsknić za nim ”. Ale, podczas wiecu w Liège ,22 lipca 1941Degrelle ogłasza, że ​​wstępuje do legionu jako prosty żołnierz. Ostatecznie 850 ochotników, w tym 730 bojowników rexistowskich , opuściło Brukselę na obóz szkoleniowy w Meseritz w Niemczech,8 sierpnia 1941pod dowództwem Fernanda Rouleau, tytularnego dowódcy legionu będącego oficerem armii belgijskiej, majora Jacobsa. Degrelle obiecał ochotnikom, że będą nosić belgijskie mundury, zostaną oddani pod całkowicie belgijskie dowództwo i będą mieć pewność, że zostaną zatrudnieni w drugiej linii, co szybko zaprzeczyły faktom. W przeciwieństwie flamandzki wolontariuszy Vlaams Legioen zarodka przyszłości 27 th  SS Division Langemarck ochotników, granaty , które są wbudowane w Waffen SS członkowie legion Wallonia zależą Wehrmachtu .

Utajony konflikt między Degrelle i Rouleau szybko wybucha, Degrelle nie popiera doskonałych kontaktów Rouleau z niemieckimi oficerami i jego podróży do Berlina  : koniecsierpień 1941, w niejasnych okolicznościach Rouleau opuścił Walonię i Legion Rex, a pod koniec 1941 r. majora Jacobsa, skonfliktowanego z Degrelle, zastąpił kapitan Pauly. Konieclistopad 1941, pomimo braku przygotowania jednostki, Degrelle nalegał, wraz z dowódcą sił włoskich w sektorze, generałem Luigi di Michele, aby legion jak najszybciej wysłać na front. Przejęcie legionu przez Pauly'ego, „który wykazuje prawdziwą nierównowagę psychiczną” i „wbrew zdrowemu rozsądkowi ma swoich ludzi mordowanych”, ponownie wzbudza konflikt z Degrelle i prowadzi do zastąpienia Pauly przez kapitana. Georges Tchekhoff, wygnany Rosyjski i były oficer białych armii . Tchekhoff był wspomagany przez 1 st  porucznika Lucien Lippert i Léon Degrelle, który pomimo swojej rangi Oberfeldwebel ( szef przybocznych ), został przeniesiony do sztabu generalnego.

W luty 1942, Degrelle, wciąż na froncie, nakazuje rozpoczęcie nowej kampanii rekrutacyjnej w Rexie. Pojechał też do Berlina, aby zbadać możliwość werbowania do legionu belgijskich jeńców wojennych, z których tylko 140 wstąpiło do legionu. 10 marca 1942450 wolontariuszy zgromadziło się na Wielkim Placu w Brukseli . Wśród nich członkowie Gwardii Walońskiej i 150 nastolatków Młodzieży Rexistowskiej, z których niektórzy mają zaledwie 15 lub 16 lat, pod dowództwem Johna Hagemansa, przełożonego Młodzieży Rexistowskiej i byłego członka Verdinaso . Degrelle osobiście nalegał, aby tych młodych ochotników wysłać na front, kiedy ich rekrutację przedstawiono jako „rundę propagandową”, która miała się zakończyć wraz z końcem wakacji szkolnych.

Okazując prawdziwą odwagę na froncie, Degrelle został odznaczony Żelaznym Krzyżem i mianowany Feldwebelem (adiutantem) wMarzec 1942, po tym, jak Legion stracił 63% swoich sił, stawiając opór rosyjskiej ofensywie. Wczerwiec 1942, nowa zmiana na czele legionu, którego dowódcą zostaje Lucien Lippert, z którym Degrelle utrzymuje doskonałe stosunki. W 1942 r. legion nie miał wytchnienia na krwawym froncie wschodnim, gdzie często znajdował się na czele ofensywy niemieckiej; w październiku, pomimo napływających posiłków z Belgii, liczy zaledwie dwustu zdolnych do walki ludzi.

„W ciągu dziesięciu miesięcy Degrelle stanął w obliczu szeregu problemów osobistych, politycznych i wojskowych. Używając cierpliwości, która nie była dla niego zwyczajowa, ale podyktowana nakazami chwili, za każdym razem udawało mu się naprawić sytuację na swoją osobistą korzyść”.

17 września 1942, Degrelle zetknęło się z SS Obergruppenführer Felix Steiner , dowódca 5 XX SS Wiking Panzerdivision w celu przygotowania integracji Walońskim legion do Waffen SS . Aby ułatwić tę integrację, wydaje rozkaz swojemu zastępcy na czele Rexa w Belgii, Victorowi Matthysowi, proklamować niemość Walończyków, co czyni podczas przemówienia,25 października 1942. Z poparciem Steinera udał się następnie do Berlina, aby uzyskać zgodę niemieckich urzędników. 19 grudnia 1942poznaje kilku członków świty Heinricha Himmlera , w tym Gottloba Bergera  ; świadom rosnących wpływów SS w nazistowskim reżimie „począł odurzający zapach władzy. »W nocy z 23 do24 maja 1943Degrelle spotyka Himmlera po raz pierwszy, o spotkaniu, które w swoich powojennych pismach podaje „bardzo ekstrawagancką relację”; jeśli Himmler poczynił pewne drobne ustępstwa, takie jak utrzymanie oficerów i belgijskiego kapelana katolickiego oraz języka francuskiego jako języka dowodzenia, to Degrelle zrobił duże ustępstwa polityczne, uznając, że jedynym celem wszelkiej działalności politycznej w Walonii jest przygotowanie powrót rasy walońskiej do Rzeszy , rezygnując tym samym de facto z pragnienia przywrócenia imperium burgundzkiego, ogłoszonego w przemówieniu4 kwietnia 1943. 1 st czerwiec 1.943legion waloński przechodzi w szeregi Waffen-SS pod nazwą SS-Freiwillingen-Brigade Wallonien .

W listopadzie 43 Degrelle wdał się w konflikt z oficerem łącznikowym, SS- Obersturmbannführerem Albertem Wegenerem oraz z następcą Félixa Steinera, SS- Gruppenführerem Herbertem Otto Gille: dla tych dwóch oficerów wydaje się, że „poziom wyszkolenia w jednostka nie zezwala jeszcze na walkę typu ofensywnego ”. Degrelle, przeciwnie, chce angażować jednostkę w działania ofensywne, a nie ograniczać ją do działań obronnych bez błyskotliwości. Wstyczeń 1944, podczas bitwy pod Czerkasami , Degrelle nalegał wraz z generałem Gille, aby wziąć udział w ofensywie w lesie Teklino: Degrelle zignorował niechęć Lipperta, który lepiej niż ktokolwiek wiedział, że brygada nie jest wystarczająco rozbudowana, by stawić czoła siłom sowieckim zakorzeniony w lesie. [...] Teklino było rodzajem rezygnacji lub debla. Porażka oznaczałaby zobaczenie brygady całkowicie wchłoniętej przez dywizję Wikingów z niemieckimi oficerami na czele. [...] Decyzja Degrelle'a była aktem politycznym, w którym Lippert nie interweniował. Walki były szczególnie zaciekłe od XVIII do XX wieku20 stycznia 1944 r a Lippert zostaje zabity na czole w dniu 13 lutego 1944 r. Podczas bitwy o Tcherkassy , Degrelle nie wykonywać żadnej konkretnej komendy wojskowej i został przydzielony jako oficer w 3 rd  firmie, bez szczególnej odpowiedzialności. Podczas zatrudnienia20 lutego 1944 r, z 1700 członków brygady, którzy wzięli udział w bitwie, tylko 632 jest w stanie walczyć.

Po okresie przejściowym zapewnionym przez majora Hellebauta, Degrelle został mianowany Kommandeur der SS Freiwillige Grenadier Brigade Wallonien i awansował SS- Hauptsturmführer ,31 stycznia 1944.

Wysłany samolotem do Berlina i celebrowany przez nazistowską machinę propagandową, Degrelle, 20 lutego 1944 r, odbiera Adolf Hitler i odznacza go Krzyżem Kawalerskim Żelaznego Krzyża , jednym z najwyższych odznaczeń niemieckich, podczas „godzinnego wywiadu, podczas którego nie porusza się żadnego ważnego tematu”. To już drugie spotkanie dwóch mężczyzn, po spotkaniu z26 września 1936. „Pomiędzy nimi, wbrew temu, co mówi nam Degrelle, opowiadając o swoich wielokrotnych rozmowach z Hitlerem, to coś więcej niż artystyczna niejasność, to totalna pustka. W każdym razie bez dowodów. Kiedy znamy rzetelność administracyjną Rzeszy, zwłaszcza na najwyższym szczeblu, kiedy wiemy, że każde przyjęcie Führera z kimkolwiek było przedmiotem szczegółowego raportu, kiedy wreszcie wiemy, że nie ma żadnego związku, jest wizyta Degrelle na Hitler między dwoma miastami ma prawo się zastanawiać, czy naprawdę między nimi było tylko jedno, czy nie ma ogromnej mitomanii, potężnej potrzeby przejęcia swoich pragnień przez rzeczywistość. [...] Dodajmy tę dziwną prawdę: Degrelle nigdy nie umiał mówić po niemiecku”.

Po pobycie w Berlinie Degrelle wraca do Belgii. 27 lutego 1944 r.mówi podczas spotkania zorganizowanego w pośpiechu w Palais des Sports w Brukseli  : duża sala jest pełna i „wśród szczerych, ale zdyscyplinowanych wiwatów, Degrelle wygłasza ze swoją zwykłą werwą przemówienie, które zawiera nie tylko wyrazy wiecznej lojalności wobec sprawy nazistowskiej  ”. Po spotkaniach w Charleroi , Liège i Paryżu , gdzie Fernand De Brinon , Jacques Doriot , Marcel Déat , Joseph Darnand i Otto Abetz są częścią audiencji, jest konsekracja:1 st April +1.944Zachowane legionistów z Bitwy Czerkasach, w stroju bojowym, zebrać na miejscu Górnym Mieście w Charleroi, gdzie niektóre z nich są ozdobione przez Sepp Dietrich , dowódca I st SS Panzer Korps. Na pokładzie pojazdów wypożyczonych przez 12 th Dywizji Pancernej SS „Hitlerjugend”, to wtedy parada w Brukseli: „triumfalnych, z jego małymi dziećmi, Degrelle uśmiecha się szeroko, siedzący na osłonięty na czele swoich ludzi.” Ta parada kolaboracyjnej jednostki w rynsztunku bojowym w swojej pierwotnej ojczyźnie jest wyjątkowym elementem w okupowanej Europie.

Podczas ostatniego spotkania z Hitlerem , 25 sierpnia 1944, otrzymuje krzyż rycerski żelaznego krzyża z liśćmi dębu . Po wojnie Degrelle twierdzi, że Hitler powiedziałby mu: „Gdybym miał syna, chciałbym, żeby był taki jak ty”. Twierdzenie to kwestionuje Jean-Marie Frérotte, który podkreśla, że ​​Degrelle „nigdy nie wspomniał o tej refleksji za życia Hitlera, jakby obawiał się zjadliwego zaprzeczenia” i według którego Degrelle powiedziałby, opuszczając szpital. w jego oczach, że patrzył na mnie jak na swojego syna. Według Alaina Colignona w połowie 1944 r. Degrelle „dla swoich nazistowskich protektorów pozostał narzędziem propagandy, zdolnym do odgrywania roli agenta werbunkowego na froncie wschodnim i nadawania kolaboracji francuskojęzycznej przyjaznej twarzy. Doradcy Führera planowali wykorzystać go pod kontrolą, na czele walońskiej Rzeszy , z perspektywą rychłej aneksji. Podczas spotkania Hitlera z Himmlerem12 lipca 1944 r, podczas którego przywołuje zastąpienie Militärverwaltung przez administrację cywilną, szef SS nie proponuje żadnej roli dla Degrelle i wypowiada się o niej w niezbyt pochlebny sposób, krytykując jego brak politycznej powagi w stosunku do flamandzkich kolaborantów. Dla przywódców SS Degrelle nie jest wiarygodny jako wybitny przyszły przywódca polityczny.

Awansowany SS- Sturmbannführer inkwiecień 1944Degrelle stoi na czele brygady składającej się z 4150 ludzi, daleko do 8000 potrzebnych do utworzenia dywizji: „Technicznie dywizja ta była niemożliwa do utworzenia. Degrelle [...] mało się tym przejmował, uznanie na papierze i tytuł dowódcy mu wystarczał. Kampania rekrutacyjna prowadzona przez Degrelle latem 1944 r. wśród belgijskich robotników w Niemczech nie przyniosła większych sukcesów.

Podczas bitwy o Ardeny Degrelle, który liczył na udział w „wyzwoleniu” Belgii, został zakwaterowany na tyłach frontu z małym oddziałem zmotoryzowanym i nie brał udziału w walkach.

Nazwany Volksführer der Wallonen ( lider z Walonów ) przez Hitlera w23 listopada 1944, otrzymuje, 1 st styczeń 1.945, „Pełna władza w sprawach cywilnych, politycznych i wojskowych dla Walonów przebywających na terytoriach okupowanych przez wojska niemieckie” i natychmiast postanawia mobilizację klas 1924 i 1925 dla wszystkich obywateli belgijskich przebywających na terytorium Rzeszy .

The 28 th  SS Division Walonia uczestniczy w jego ostatniej kampanii w Pomorzu wluty 1945, z jednym pułkiem operacyjnym, którego „ludzie walczyli z niezaprzeczalnym bohaterstwem i odwagą w obliczu przytłaczającej dominacji materialnej i ludzkiej. Ostatni sformowany oddział, liczący zaledwie dwustu ludzi, poddał się Amerykanom pod Schwerin , dnia3 maja 1945 r..

Degrelle twierdzi, że spotkał Himmlera , przez przypadek,2 maja 1945i przy tej okazji ustnie mianowany na stopień SS- Oberführera .

„Ograniczone w czasie i przestrzeni działanie i istnienie Legionu Walońskiego nie miało innego racji bytu niż służenie politycznym projektom Léona Degrelle w Belgii”.

Od czasu swojego wyjazdu do Legionu Walońskiego , Degrelle coraz bardziej porzucał działalność Rexa w Belgii. 7 sierpnia 1941mianuje Victora Matthysa na czele Rexa pod jego nieobecność, z José Streelem jako doradcą politycznym. Jesienią 1941 r. militaryzacja Rexa nasiliła się wraz z utworzeniem Gwardii Walońskiej, zintegrowanej z Wehrmachtem , odpowiedzialnej w szczególności za pilnowanie strategicznych miejsc na terenie jurysdykcji Militärverwaltung .

Degrelle co jakiś czas wraca do Belgii. Jego przemówienie17 stycznia 1943w Brussels Sports Palace stanowi, według Martina Conwaya, kulminację współpracy  : naznaczony „olśniewającym freskiem rzekomego germańskiego dziedzictwa Walonii”, uchylającym się od przyszłych relacji między tym jednym a Niemcami, dyskurs ten usuwa wszelkie granice współpraca; dla Degrelle „polityka nazistowska wola, z definicji, również Walonii i walońskich ludzi będzie miał bezwarunkową lojalność wobec przywódców III E Rzeszy ; To bezwarunkowe przywiązanie do nazizmu prowadzi do odejścia wielu rexistowskich bojowników. „Przemówienie17 stycznia 1943jest również synonimem zerwania dla Rexa, który przestaje być autentycznie belgijskim ruchem, by stać się wyrostkiem niemieckiego narodowego socjalizmu. [...] Choć pozostaje niekwestionowanym liderem, Léon Degrelle nie jest już zbytnio zainteresowany rozwojem organizacji Rexist w Belgii. [...] Léon Degrelle staje się w ten sposób samotnym poszukiwaczem przygód w poszukiwaniu okruchów prestiżu i władzy w coraz bardziej dekadenckiej Rzeszy ”.

25 lipca 1943powoduje poważny incydent, podczas niedzielnej mszy w kościele Saint-Charles de Bouillon , kiedy odmawia mu się komunii w mundurze niemieckim. Degrelle i niektórzy rexiści ukrywają dziekana, księdza Michela Ponceleta, przez kilka godzin w piwnicy z winami rodzinnego domu, a duchowny zostaje w końcu uwolniony przez Niemców. Ten atak przyniósł mu wykluczenie , wyrok, który został zniesiony na linii frontu w listopadzie 43.

Podczas gdy w 1943 r. Degrelle trzymał się z daleka od działalności ruchu, pojawił się na kilku zgromadzeniach rexistowskich, podczas których „jego przemówienia były niczym innym jak prostymi apelami o optymizm przeplatany ostrzeżeniami przed konsekwencjami zwycięstwa komunistów lub aliantów . „ To nie aspirowało do przyznania Rexowi i samo w sobie uniemożliwia ważną rolę w Belgii pod koniec 1943 roku, napisał do Adolfa Hitlera, potępiając antynazistowską politykę odpowiedzialnego Militärverwaltung , Reedera i proponując Führerowi oddanie Belgii pod administrację cywilną i wyznaczyć tam Höherer SS- und Polizeiführer . Jeśli nic nie świadczy o tym, że Hitler otrzymał list, Reeder otrzymuje jego kopię, co daje mu możliwość, po raz kolejny, aby pokazać swoją nieufność wobec Degrelle, który nie tak dawno go miał. bukiet kwiatów: w liście do Wilhelma Keitla Reeder demaskuje intelektualną niestałość i fantazję ( geistigen Beweglichkeit und Phantasie ) Degrelle. Projekt Degrelle nie powiódł się i2 listopada 1943, ponownie wyjechał z Belgii na zgrupowanie Legionów, a następnie na front wschodni .

Wiosną 1944 r. Degrelle próbował wskrzesić ruch rexistowski we Flandrii . Reeder natychmiast zakazał wieców zwolenników Degrelle we Flandrii i wysłał swoim przełożonym do Berlina zjadliwy raport.

„Konsekwentnie okazywało się, że Degrelle, jeśli chodzi o kwestie polityczne, jest wszechstronny, podatny na wpływy, często niezdarny i niewiarygodny jako człowiek z charakterem… Ze względu na swój temperament i pewne cechy charakteru, często pojawiają się w fantazjach Degrelle i polityczne przesady, które nie mają nic wspólnego ze zdrowym optymizmem, ani nawet ze względami realizmu politycznego”

- Sprawozdanie Eggerta Reedera, szefa Militärverwaltung .

Aby promować rekrutację żołnierzy na 28 th  SS Division Walonii wśród robotników belgijskich w Niemczech zamówień Degrelle w lecie 1944 roku, Victor Matthys, zrobić listę 40,000 nazwiska, aby przejść do listy władz niemieckich w celu ułatwienia deportacja robotników w obrębie Rzeszy. W spisie znajduje się tylko sześć do siedmiu tysięcy osób, które nie są przekazywane Niemcom z powodu natarcia aliantów.

8 lipca 1944 rÉdouard Degrelle, brat Léona, aptekarz w Bouillon zostaje zamordowany przez bojowników ruchu oporu, podczas gdy w ruchu rexistowskim odgrywa on tylko zupełnie drugorzędną rolę. W odwecie następnego dnia trzej rexiści zabijają aptekarza z Bouillon i zostają na krótko aresztowani przez niemiecką policję. Wrócił do Belgii na wieść o zamordowaniu brata,10 lipcaLéon Degrelle żąda od Heinricha Himmlera natychmiastowej egzekucji 100 zakładników i osobiście wyznacza trzech dodatkowych zakładników tym już aresztowanym. Trzej zakładnicy wyznaczeni przez Degrelle zostali zastrzeleni przez niemiecką policję dnia21 lipca. Jeśli poinformował Himmlera, że ​​„jest jego obowiązkiem pozostać ze swoimi ludźmi w Belgii”, nie przeszkadza mu to udać się do Paryża, a następnie opuścić Brukselę i wstąpić na front w Estonii. 13 sierpnia, napisał do Matthysa i zapewnił go, że „odwrócenie sytuacji jest nadal możliwe. Uchodźcy w Niemczech, Degrelle, Matthys i jego zastępca Louis Collard, oficjalnie położyli kres istnieniu ruchu rexistowskiego,30 marca 1945.

W Belgii rexiści byli obiektem częstych ataków ruchu oporu i wielu z nich zostało rozstrzelanych, zjawisko to nasiliło się w 1944 roku . Rex tworzy po „Formacjach Bojowych” i „Gwardii Walońskiej” nowe jednostki, takie jak „Departament Bezpieczeństwa i Informacji” w marcu 1943 r. oraz „Formacje B” na początku 1944 r., które aktywnie angażują się w walki z oporem lub niby taki, ale także w działaniach czystego bandytyzmu. Rexistowska kampania terroru zaczyna się otwarcie zabójstwem gubernatora prowincji Namur , liberała i masona François Bovesse ,1 st luty 1.944. 17 sierpnia 1944egzekucja przez Ruch Oporu Oswalda Englebina , reksistowskiego burmistrza Wielkiego Charleroi , którego żona i syn zginęli w ataku, doprowadziła do odwetu ze strony członków Formacji B, którzy dopuścili się „  masakry Courcelles  ”, od 17 do 18 sierpnia , zabijając 27 osób . W Brukseli zabijają prezesa stowarzyszenia adwokatów Louisa Brafforta .

„Degrelle, który nawet będąc na froncie wschodnim nie może ignorować tego, co robią w Belgii Rexiści, nigdy nie będzie miał słowa winy za ich działalność. […] Obejmie swoim autorytetem wszystkie morderstwa i wszystkie nadużycia popełniane przez rexistów. Oczywiście Degrelle nie jest zbrodniarzem wojennym […], faktem pozostaje, że pozwolił na prowadzenie dość brudnej polityki w swoim imieniu i w imieniu swojego ruchu. "

Wygnanie i konstrukcja mitu

Wygnanie

Skazany na śmierć zaocznie przez Radę Wojenną w Brukseli ,29 grudnia 1944, Degrelle wygrywa, koniec kwiecień 1945, Dania potem Norwegia , dwa kraje nadal pod kontrolą Niemiec; dotarł do Oslo, gdzie zarekwirował dwusilnikowy bombowiec Heinkel 111 i skończył, po przebyciu dużej części Europy, lądując w katastrofie na plaży w San Sebastián w północnej Hiszpanii . Jej obecność wprawia w zakłopotanie reżim Francisco Franco , który już loży Pierre'a Lavala . Belgijski korespondent wojenny , RA Francotte, odwiedza go w szpitalu, w którym stwierdzi, że jest on mocno strzeżone. Podczas tego spotkania Degrelle oświadcza, że ​​jest gotów wrócić do Belgii, aby tam być sądzonym, pod warunkiem, że udzieli całkowitej amnestii byłym kombatantom frontu wschodniego , że będzie mógł pojawić się tam „ubrany” w swój wspaniały mundur w Belgijska kokarda, nosząca odznaczenia zdobyte na froncie ”i tego, że się bronił, próba uzyskania szerokiego rozgłosu w prasie i radiu.

The charge d'affaires Belgii w Hiszpanii, Jacques De Thier, zaczęła się w 1946 roku negocjacji z władzami hiszpańskimi za wydaleniem z Degrelle do Francji lub Gibraltaru , jego dostarczenia do Organizacji Narodów Zjednoczonych lub do władz okupacyjnych w Niemczech, podczas gdy „an ekstradycja wniosek nie został jeszcze rozpatrzony przez sądy hiszpańskie. Próby te kończą się niepowodzeniem z powodu braku wsparcia ze strony rządów brytyjskich i amerykańskich oraz dyplomatów oraz niechęci hiszpańskiego ministra spraw zagranicznych, który uważa, że ​​„od czasu afery Lavala nie możemy już wydawać innych więźniów politycznych”. 10 kwietnia 1947 r.władze hiszpańskie informują De Thier, że „Rada Stanu sprzeciwia się ekstradycji , [ponieważ] przestępstwa, które przypisuje się Degrelle mają charakter polityczny lub mają związek z działalnością polityczną”. Ta odpowiedź wywołała gwałtowne przemówienie belgijskiego ministra spraw zagranicznych Paula-Henri Spaaka ,3 maja 1947, podczas której ponawia swój wniosek o ekstradycję i grozi wniesieniem sprawy do Rady Bezpieczeństwa ONZ, co ma miejsce w następnych dniach. W coraz bardziej napiętym klimacie rząd hiszpański zgadza się rozstrzygnąć sprawę Degrelle pod trzema warunkami: Belgia musi wycofać skargę do ONZ, zapewnić, że Degrelle zostanie osądzony zgodnie z prawem i oświadczyć, że rozstrzygnięcie sprawy Degrelle pomóc przywrócić normalne stosunki dyplomatyczne z Hiszpanią. Dla Spaaka te trzy warunki są nie do przyjęcia: „nieprzyzwoite jest proszenie nas o zapewnienie, że Degrelle zostanie osądzony zgodnie z prawem”, a on nie akceptuje „żadnego targowania się między dostarczeniem Degrelle a wznowieniem normalnych stosunków z Hiszpania ”.

Po nowej hiszpańskiej propozycji, która mniej więcej powtarza warunki określone wcześniej, ale tym razem w formie wspólnego komunikatu prasowego opublikowanego przez Brukselę i Madryt , i która spotkała się z nową odmową ze strony Spaaka, De Thier został poinformowany o22 sierpnia 1947rano, że Degrelle otrzymał rozkaz opuszczenia terytorium i został zwolniony na okres próbny, aby się do niego zastosować. Dla De Thier hiszpański współudział w zniknięciu Degrelle nie budzi wątpliwości: Degrelle opuszcza szpital21 sierpniao ósmej rano w taksówce, w której czekało dwóch pasażerów, miejscowa policja odmówiła rozpoczęcia rewizji i tego samego dnia około dziesiątej wieczorem ministerstwa spraw zagranicznych i spraw wewnętrznych powiadomiły Policja z San Sebastian, że sprawa się skończyła. Nowe próby ekstradycji Degrelle'a podjęto w 1958 r., po śmierci jego syna, w 1970 r. oraz w 1983 r. z inicjatywy socjalistycznego posła Willy'ego Burgeona, ale spotkały się one z faktem, że uzyskał on obywatelstwo hiszpańskie. Oprócz tych oficjalnych procedur był on przedmiotem kilku projektów przymusowej repatriacji w Belgii w latach 1946 , 1958 i 1961 , które nigdy nie zaczęły się w najmniejszym stopniu urzeczywistniać.

Pozbawiony obywatelstwa belgijskiego, Degrelle został naturalizowany przez adopcję w 1954 roku na nazwisko Léon José de Ramirez Reina. W 1947 roku , obok byłych członków Waffen-SS i Gestapo , był jednym z założycieli skrajnie prawicowego stowarzyszenia „ Międzynarodowa Pomoc Ofiarom Nazizmu” . Pojawia się publicznie podczas ceremonii, która odbyła się w madryckim ratuszu wgrudzień 1954za wręczenie odznaczeń weteranom na froncie wschodnim i udziela jednocześnie wywiadu dla gazety El Español . Jeśli nie ma dowodów na to, że Degrelle opuścił Hiszpanię między 1945 a śmiercią, widzimy lub wyobrażamy sobie, jak z kolei wyjeżdża do Argentyny , albo jako uchodźca w Portugalii czy Ekwadorze , Urugwaju , Egipcie , a nawet przebywa w Belgii. Jego naturalizacja umożliwiła Degrelle'owi zwiększenie liczby wystąpień publicznych: w 1962 roku ożenił się ze swoją najstarszą córką Chantal, w „stroju fantazyjnym, noszącym jej niemieckie odznaczenia”; w 1970 roku przyszła kolej na jej młodszą siostrę Marie-Christine: tym razem Degrelle była w cywilnym ubraniu, ale nosiła insygnia „liść dębu” w butonierce. Wśród jego familiantów jest Otto Skorzeny . W nocy z 22 do23 listopada 1975Degrelle uczestniczy przez dwie godziny w śladzie ciała Franco, a następnie cierpi na atak serca.

Degrelle ożenił się ponownie, 15 czerwca 1984z Jeanne Brevet Charbonneau, siostrzenica Josepha Darnanda rozwiodła się z Henrym Charbonneau , z którym mieszkał przez kilka lat i cieszył się dostatnim życiem, w szczególności dzięki firmie robót publicznych, którą kierował i która brała udział w budowie baz amerykańskich linii lotniczych w Hiszpanii po nieudana próba sprowadzenia sprzętu rolniczego z Argentyny , pralnia, potem handel dziełami sztuki.

Ostatni żyjący przywódca prominentnego ruchu pronazistowskiego, stał się punktem odniesienia dla europejskich ruchów neofaszystowskich , skrajnie prawicowych partii i ruchów fundamentalistycznych , którą starannie kultywował. Jest blisko Frontu Narodowego i jest „wielbicielem i przyjacielem jego przywódcy Jean-Marie Le Pena  ”. Gdy prawo do odpowiedzi zostanie wydane w TFI,22 maja 1988 r.Le Pen deklaruje: „Znam Léona Degrelle tak, jak znam pewną liczbę polityków na świecie. [...] Jest pomnikiem II wojny światowej i dość niezwykłym historycznym charakterem. Ale jest starym człowiekiem, który przypisuje sobie wpływ, którego nie ma. „” W całej serii książek i wywiadów snuje wokół swoich działań wojennych całą mitologię, szczegółowo opowiadając o swoich uprzywilejowanych stosunkach z nazistowskimi przywódcami i przedstawiając się jako spadkobierca tradycji europejskiego narodowego socjalizmu. Historyczne nieścisłości relacji historycznych Degrelle nie są trudne do zidentyfikowania ”. Niektóre publikacje Degrelle wywołują w Belgii ożywione debaty. Dwaj belgijscy redaktorzy jego Listu do Jana Pawła II o Auschwitz zostali skazani na rok i dwa lata więzienia, a publikacja cyklu Wima Dannaua „ Tak mówił Léon Degrelle” wywołała ożywioną debatę na sali, w której rozważa się wprowadzenie zakazu. .

Budowa mitu

W La Cohue de 1940 , pierwszym dziele napisanym podczas jego wygnania i opublikowanym w Szwajcarii w 1949 roku, Degrelle twierdzi, że otrzymał zgodę króla Leopolda III na wznowienie działalności politycznej odlipiec 1940 : "Przeciwieństwo jest prawdą. Postanowił odzyskać stracony czas, Degrelle nie szuka żadnej rady przed rzuceniem się w polityczną walkę ”. Według Charlesa d'Ydewalle ta praca „zawiera na ponad pięciuset stronach temat najbardziej użyteczny dla oka psychiatry. Odnajduje się tam wszystko, od najbardziej błyskotliwej gadatliwości po najbrudniejszą płaskość, przechodzącą przez wybuchy megalomanii, które, powtarzamy, zasługują na wnikliwe badanie specjalisty. […] Degrelle nigdy nie przepuszcza okazji, by stanąć na podium na tym samym poziomie, co Adolf Hitler , Benito Mussolini i Francisco Franco . Jego patologia jest tu niezwykle interesująca. „Tego samego autora, bliskiego Degrelle na początku lat trzydziestych, o Kampanii Rosyjskiej , drugie dzieło na wygnaniu, również opublikowane w 1949 roku:” Degrelle tworzy powieść. Jego moc fabrykacji jest taka, że ​​może powiedzieć wszystko każdemu ”. A d'Ydewalle kontynuował podkreślając, że książka jest poświęcona 2500 zabitych legionu walońskiego , który według niemieckich raportów liczył 1200 zabitych lub zaginionych i 1300 rannych ewakuowanych z frontu.

„Hitler for a Thousand Years” , opublikowany w 1969 roku, tak samo ujawnia fabrykacje Degrelle'a i jego nieustający podziw dla Hitlera. Co do pierwszego aspektu, Degrelle twierdzi z kolei, że po swoim pierwszym wywiadzie z Hitlerem w 1936 roku, ten ostatni powiedziałby i powtórzył Joachimowi von Ribbentropowi , że nigdy nie widział takich darów u faceta w tym wieku, że w 1939 roku, w wieczorami czasami udawał się na spotkanie z królem Leopoldem III w jego pałacu w Laeken , „gdzie władca przyjmował go zrelaksowanego, w jukach” i gdzie „wspólnie kładli podwaliny pod kampanie prasy rexistowskiej  ”; wciąż według Degrelle, w ramach przygotowań do inwazji na Norwegię , „sam Hitler wcześniej potajemnie krążył łodzią wzdłuż wybrzeża, aby inwestować i znał każdą zatoczkę lądowania. „Chociaż spotkał Hitlera tylko trzy razy, to głosi”: Znałem go przez te dziesięć lat, znałem go blisko w czasach jego świetności, jak wtedy, gdy wokół niego zmienił się świat jego dzieł i marzeń. Wiem. Wiem, kim był: przywódcą politycznym, watażką, człowiekiem, surowym człowiekiem, człowiekiem. „Jeśli chodzi o drugi aspekt, Degrelle zaprzecza Zagładzie , wychwalając osiągnięcia nazizmu  :” Opublikowaliśmy w gigantycznym wrzawie setki raportów, często przerysowanych, czasem rażąco fałszywych, o obozach koncentracyjnych i piecach krematoryjnych , jedynych elementach, które my Chcę wspomnieć w ogromnym stworzeniu, jakim przez dziesięć lat był reżim Hitlera. „On kończy swoją książkę, pisząc, że” jest niefortunne, że XX th  jest wieczny Hitler brakowało sprawę [zjednoczenie Europy] Powrót [po Napoleona]. Komunizm zostałyby zmiecione „i że” Hitler poszedł, demokratyczny świat nie był w stanie stworzyć coś nowego w sferze politycznej i społecznej, a nawet załatać stary „się do twierdzenia, że Hitler inspirowane Nassera , de Gaulle , Tito i Castro .

Do ostatniego tchnienia Léon Degrelle wychwalał osiągnięcia Hitlera i reżimu narodowosocjalistycznego. Należy również do ruchu negacjonistycznego , zaprzeczającego w szczególności istnieniu i materialności holokaustu , w szczególności w swoim Liście do Jana Pawła II o Auschwitz , opublikowanym w 1979 r. „Poza narastającą tendencją do megalomanii i autogloryfikacji, jego mowa pozostała taka sama od 1945 roku. Temperament Léona Degrelle, temperament tego, kto ma rację, kto zawsze ma rację, kto ma rację sam, jego skłonność - cóż za słabe słowo, aby dodawać systematycznie, zawsze i w wszystko, to sprawia, że ​​jego deklaracje, afirmacje lub zaprzeczenia są cierniem, z którego bardzo trudno zrobić tobołek; czas, ale jeszcze więcej powtórzeń, upiększa historie, często odzierając je z nieprzyjemnych i wstydliwych aspektów. »Dla Marca Magaina, w Hiszpanii, Degrelle« będzie wykonywany równolegle z obfitą działalnością literacką, aby udoskonalić swój obraz, w którym historia, legenda i pragnienie usprawiedliwienia łączą się i często sobie zaprzeczają, ku rozgoryczeniu tych, którzy szukają prześledzić i odkryć rzeczywistość ”.

Léon Degrelle umiera w czwartek wieczorem w wieku 87 lat 31 marca 1994w Maladze , w klinice Parque San Antonio, gdzie został przyjęty10 marcaz powodu niewydolności serca . Został skremowany następnego dnia. Przemawiając w kontekście filmu dokumentalnego Degrelle ou la Führer de vivre , Jean Vermeire, były oficer legionu walońskiego, oświadcza, że ​​rozsypał swoje prochy w Berchtesgaden. To świadectwo nie zostało zakwestionowane podczas debaty, która nastąpiła po emisji filmu dokumentalnego ani w prasie.

Jak powiedział we wstępie do dzieła Martina Conwaya José Gotovitch , ówczesny dyrektor Centrum Studiów Historycznych i Badań II Wojny Światowej oraz profesor Wolnego Uniwersytetu Brukselskiego , zbudował mit Degrelle, jedno z najbardziej groteskowych wyrażeń. było to rzeczywiście to, co przypisywało rzekomą belgijską odmowę jego ekstradycji obawie przed rewelacjami, które trzymał w rezerwie. Ale jeśli istnieje mit Degrelle […] jest to dokładnie mit jego znaczenia, jego wagi w historii II wojny światowej w Belgii ”.

Człowiek i trybun

26 marca 1932Léon Degrelle poślubił młodszą o pięć lat Marie-Paule Lemay, francuskiego pochodzenia i należącą do dobrej burżuazji Tournais , z którą miał pięcioro dzieci: Chantal (1934), Annę (1936), Godelieve (1938), Léon - Marie (1939) i Marie-Christine (1944). Małżeństwo zostało zawarte przez M gr  Picard i zapowiedź, Degrelle przedstawić go jako lekarz prawa.

W 1943 roku, „w trosce o przyszłość swojej rodziny, przejął „ zaryjowaną  ” żydowską firmę  „Les parfumeries de Bruxelles”, nabywając jednocześnie ziemię w Cannes . Negocjacje te, jak również najbardziej dwuznaczne aspekty jego sentymentalnego życia, szczególnie wzburzonego w tym roku 1943, były znane ruchowi oporu, który uczynił go swoim ulubionym” . W tym czasie Degrelle przypisuje się wielu paniom w Berlinie , Paryżu i Brukseli , podczas gdy jego żona utrzymuje romans z oficer Luftwaffe , Sonderführer Hellmuth Pessl, który ginie w niejasnych okolicznościach Również w 1943 Degrelle utworzona nowa publikacja L” Avenir , który cieszył się popularnością i sukcesem finansowym: w 1944 roku L'Avenir osiągał miesięczny zysk w wysokości 600 000 franków, „dostarczając już dobrze zaopatrzoną kasę Degrelle'a” . Również dzięki bogactwu teściów „prowadzi wystawny tryb życia i wyposaża swój dom w Forêt de Soignes w cenne antyki” .
Po wojnie jego żona została skazana na dziesięć lat więzienia i odsiedziała pięć. Podczas procesu oświadczyła, że „konieczna była wojna z bolszewizmem , to było wielkie niebezpieczeństwo” . Po jego uwolnieniu postanawia nie dołączać do męża w Hiszpanii i nigdy więcej go nie zobaczy. Zmarła w Nicei dnia29 stycznia 1984, nigdy nie widziała męża od 1945 roku.

Ogólnie uśmiechnięty, Degrelle apeluje do kobiet, jest ciepły i „udaje się nawiązać najbardziej nieoczekiwane kontakty z najróżniejszymi mężczyznami”  :17 czerwca 1940, więzień w Cholet , przed zlinczowaniem uratowało go jedenastu więźniów komunistycznych. Wykazał się prawdziwą odwagą fizyczną, zarówno w latach 30., kiedy przywożono go na noszach ze spotkań, na które jeździł przy różnych okazjach nieść sprzeczność, jak i podczas wojny na froncie wschodnim. Jest przede wszystkim wyjątkowym mówcą, potrafiącym rozpalić publiczność. „Ma niesamowite poczucie odejścia i wystarczy mu kilka słów, by ośmieszyć swoich przeciwników” , z wyjątkiem Paula-Henri Spaaka . Z kolei kardynała van Roeya nazywa „kanibalistycznym” i „ensutańskim troglodytą”, senator Philips „zgniłym srebrnym rekinem dla śródręcza”, ministrem autobusów Warnaffe „Gugusse de Warnaffe” i „kretynowym cagotem”, premierem van Zeelandem od „płaczącego grabieżcy” i Winstona Churchilla z „hałaśliwego gruzu”. Jak zauważa pan Conway: „W obecności publiczności Degrelle jest z pewnością jednym z najbardziej niezwykłych trybunów swojego pokolenia w Europie. [...] ujarzmia publiczność swymi żarliwymi potępieniami win rządzącej klasy politycznej, mieszając słownictwo romantyczne, a nawet poetyckie, z popularnym językiem emaliowanym patois. Ten talent nigdy go nie opuści, a nawet w najciemniejszych dniach reksizmu wielkie przemówienia Degrelle'a zachowują emocjonalną siłę, która ożywia morale i wiarę rexistów, a czasem nawet pozyskuje kilku nawróconych dla jego sprawy ” .

Odwagę Degrelle na froncie podkreślają Jean-Marie Frérotte i Eddy de Bruyne. „Obecność Degrelle'a na froncie? Kiedy pozwoliły na to jego liczne podróże do Berlina i gdzie indziej, za punkt honoru uznał pojawienie się wśród swoich ludzi, a nawet podjęcie oczywistego ryzyka fizycznego ”; „Degrelle był kilkakrotnie ranny. Żadna z jego pięciu ran nie wymagała hospitalizacji, wszystkie były wykorzystywane do osobistych celów propagandowych” .

„Z nadmierną ambicją Degrelle obsługuje fantastyczna wyobraźnia i prawdziwa megalomania. [...] Absolutnie brakuje mu poczucia miary. Czasem możemy się zastanawiać, czy nie cierpi z powodu prawdziwego „szaleństwa wielkości”” .

Historiografia

Degrelle dał już początek licznym publikacjom w latach 1936 i 1937 , które emanowały od jego zwolenników lub przeciwników i były pisane w tonie hagiograficznym lub polemicznym. Według zastępcy Rexist, Pierre'a Daye, „Léon Degrelle ma prestiżowy talent oratorski, niezwykły talent pisarski, wspaniałą równowagę nerwów, poczucie dowodzenia, organizacji i naturalny autorytet przywódcy. „ Robert Brasillach jest całkowicie przekonany :” Czy możemy oprzeć się Léonowi Degrelle, jego obecności, jego bezpośredniemu koleżeństwu, śmiechowi dziecka, które go ogarnia? […] Natychmiast wraz z nim ogarnia nas to zaufanie, które sprawia młodzieńczą aprobatę reksizmu, wierzymy we wszystko, co mówi, we wszystko, co powie. […] Degrelle ma to lepsze połączenie swego ducha i krwi z duchem i krwią epoki, bez której być może nie jest przywódcą ludzi. „ Zupełnie inny charakter ma portret sporządzony w 1936 roku przez Roberta du Bois de Vroylande, do tej pory redaktora naczelnego wydawnictwa REX, który właśnie zerwał z Rexizmem:” Talent? Tak, jeśli nazwiemy talent sztuką krzyczenia z pięściami na biodrach, jak na targu rybnym, sprawiania, by plamy wyglądały jak podeszwy, adwersarze dla rekinów i biedak dla swego rodzaju geniuszu. […] Franczyzowa? Tak, jeśli szczery mężczyzna twierdzi, że dziś jest biały, a jutro czarny. Przywiązanie do jego zasad? Tak, jeśli przywiązanie do jego zasad polega na deptaniu ich na co dzień. Ideału? Tak, jeśli trzeba to zmienić jak koszulę

Nie ma kompletnej bibliografii Léona Degrelle spełniającej kryteria zawodowych historyków, z wyjątkiem tej zawartej w streszczenia biografii Alaina Colignona opublikowanej w La Nouvelle Biographie nationale . W latach trzydziestych dziełem założycielskim jest dzieło Jean-Michela Étienne'a, Le Mouvement rexiste do 1940 r. , stosunkowo mało znane poza środowiskiem akademickim. Dla okresu współpracy fundamentalne są prace Martina Conwaya: „Pierwsze bezstronne i systematyczne studium współpracy Léona Degrelle i Rexistów z okupantem nazistowskim w latach 1940-1945 dopiero się ukazało i zawdzięczamy je angielszczyźnie. ! […] Praca kapitalna i porywająca. „Tłumaczenie tej pracy na niderlandzki , współczesne temu francuskiemu , zostało okrzyknięte przez Vlaams Nationaal Weekblad  :” Jest to solidne i poważne studium, pierwsze, które traktuje ten temat dogłębnie i z troską o obiektywność, a zatem wypełnia przerwa. "

Pol Vandromme za książka , Le Loup au cou de chien: Degrelle w służbie Hitlera , jest przedmiotem szerokiego zasięgu w belgijskiej prasie, która podkreśla jej zbawienny charakter, ale również jego pamflecisty ton oraz brak dokumentacji. Oparta na ponad 150 zeznaniach i kilku wywiadach z Degrelle, książka Jean-Marie Frérotte, Léon Degrelle, ostatniego faszysty , która obejmuje całe życie Degrelle, jest przychylnie przyjęta przez belgijską prasę, pomimo braku krytycznych środków i wzmianka o źródłach.

Degrelle po raz pierwszy pojawił się w belgijskiej telewizji jako część nowego serialu Maurice'a De Wilde'a, emitowanego przez BRT , flamandzki kanał publiczny, w 1981 roku . Program ten łamie zarówno tabu dotyczące współpracy w Belgii, jak i nadawania wywiadu z Degrelle w ogólnokrajowej telewizji. Ten wywiad jest w zasadzie krytykowany jeszcze przed emisją. Léon Degrelle udzielił obszernego wywiadu dziennikarzom RTBF w 1977 roku , przygotowując program w pięciu odcinkach, którego emisja zaplanowana jest na 1978 rok . Zarząd instytucji telewizyjnej postanawia odłożyć projekt, uznając, że oddziaływanie Degrelle, mimo krytyki ze strony historyków, było wciąż zbyt silne. Serial planowany na 1978 został ostatecznie zredukowany do trzech odcinków i wyemitowany od 17 do19 marca 1988, po każdym odcinku następuje debata. Budzi różne reakcje, w tym agresywnych krytyków, którzy uważają, że symbolowi francuskojęzycznej współpracy w Belgii oferowano prawdziwą platformę.

5 marca 2009, RTBF nadaje nowy 104-minutowy film dokumentalny, Degrelle ou la Führer de vivre , który spotkał się z prawdziwym sukcesem publiczności, z 464 000 widzów na dokument i 280 000 na następującą po nim debatę. Jej autorem jest francuski historyk Korenthin Falc'hun, którego rozprawa doktorska posłużyła za podstawę filmu, a reżyserem jest Philippe Dutilleul , belgijski dziennikarz znany z awangardowego i niecodziennego tonu, którego kilka programów wywołało burzę debaty we francuskojęzycznej Belgii. Nawet jeśli jest przedmiotem kontrowersji, ten dokument „unosi się” i łamie tabu. W przeciwieństwie do swoich poprzedników, film nie odwołuje się do „głosu”, ani do komentarzy historyków czy specjalistów, wybierając „uprzywilejowanie inteligencji ludu”. Dokument ten, oparty na licznych niepublikowanych archiwach, dostarcza nowych elementów biograficznych, szczególnie w odniesieniu do hiszpańskiego wygnania, przedstawiając „surowe” świadectwa ludzi, którzy znali Degrelle. „Pozbawiony komentarzy i spostrzeżeń historycznych, celowo usiany szarymi obszarami, ten długi fragmentaryczny i impresjonistyczny portret pozwala tym samym rozkwitać megalomańskiemu szaleństwu tego symbolu europejskiego faszyzmu, aby lepiej go potępić, na śmierć zaocznie, spokojne dni minęły w Hiszpanii aż do 1994 . "

Uwagi i referencje

Uwagi

1. Pojawi się na liście Rexa w 1936 roku.
2. Najsłynniejsze z tych „arcydzieł smaku” przedstawiało małą dziewczynkę modlącą się w nogach łóżka, którą obdarty socjalista miał dźgnąć w plecy.
3. Tytuł staje się niezależny jako dwumiesięcznik w styczniu 1933 r., a po wchłonięciu Vlana jako tygodnik w marcu 1934 r.
4. Symbol miotły został ponownie wykorzystany podczas kampanii wyborczej Vlaams Blok w latach 90-tych.
5. Na temat konsekwencji tych wyborów zob. Jean Vanwelkenhuyzen, 1936, Léopold III, Degrelle, van Zeeland i inni , Bruksela, Racine, 2004.
6. Pan Conway uważa, że ​​Rex jest prawicowym, niedemokratycznym ruchem i powinien być postrzegany raczej ze względu na swoje zalety niż jako wariant jakiegoś znormalizowanego modelu, co nie przeszkadza mu w częstym używaniu określenia faszysta w pozostałej części jego pracy.
7. Sierżant sztabowy Mollet, który zarządził rozstrzelanie, oraz porucznik Caron, który uczestniczył w tym bez interwencji, zostaną skazani przez Niemców na śmierć i rozstrzelani w Mont-Valérien dnia7 kwietnia 1942.
8. Fałszywa belgijska hrabina „Slissy”, rzekoma córka generała, członka partii rexistowskiej, która poślubiła Herberta Luchta  (de) , członka Propaganda-Abteilung w Paryżu kierowanego przez Wernera Naumanna .
9. Handlarz bronią podczas hiszpańskiej wojny domowej , Fernand Rouleau dołączył do Rexa dopiero w 1940 roku, kiedy jego znajomość języka niemieckiego i funkcjonowania reżimu nazistowskiego okazała się przydatna. Po wyjściu z legionu walońskiego pracował jako agent SD w Tunisie , a pod koniec wojny walczył na Węgrzech w dywizji kawalerii SS . Po zakończeniu konfliktu schronił się w Hiszpanii, gdzie zmarł w 1984 roku w wieku 81 lat.
10. 27-letni Matthys od prawie dziesięciu lat jest bliskim współpracownikiem Degrelle. Bez dyplomu, w słabym zdrowiu i słabym mówcy, był dobrym administratorem i bezwzględnym wielbicielem nazistowskiego reżimu . Został skazany na śmierć za udział w zbrodniach rexistowskich w okupowanej Belgii i stracony w Charleroi w listopadzie 1947 roku.
11. O ewolucji wyznań, patrz tutaj .
12. Nawet jeśli to twierdzenie, które nie jest poparte żadnym źródłem, było prawdziwe, Himmler nie miał, ponieważ28 kwietnia 1945, bez mocy.
13. W walce z partiami „nowego porządku” episkopat belgijski podjął w 1941 r. trzy surowe środki: zakaz uroczystych pogrzebów rexistów i VNV, odmowę komunii członkom tych grup noszących mundury i obronę wszystkich „totalitarnych” propaganda w kolegiach katolickich.
14. Dostarczone przez Hiszpanię do Francji,30 lipca 1945 r, Laval został skazany na śmierć w dniu 9 października 1945 i wykonany dnia 15 października następujący.
15. Po tym, jak Degrelle sparzyła się w gardle przez połknięcie kwasu, Degrelle opublikowała jej zdjęcie w Le Pays Réel , z podpisem „na łożu bólu córka szefa cierpi za Sprawę”.
16. Léon-Marie zginął w 1958 roku w wypadku samochodowym w Hiszpanii, dokąd dołączył do ojca.
17. Degrelle wykorzystał wiele epizodów swojego życia rodzinnego, by zaimponować tłumowi, wciąż pamiętamy poruszające historie rozpowszechniane przez jego prasę o małej Chantal, Le Soir ,17 maja 1946.
18. Oficjalnie Pessl popełnił samobójstwo w pobliżu domu Degrelle. Uległ jednak dwóm ranom postrzałowym, w głowę i serce, a władze niemieckie postanawiają nie kontynuować śledztwa.
19. Ojciec i szwagier Degrelle'a umierają w więzieniu, a kilka jego sióstr zostaje uwięzionych.
20. Pierre Assouline widzi w tych kategoriach pokrewieństwo z kwiecistym językiem kapitana Haddocka .
21. Aresztowany przez Gestapo, więzień polityczny w Forcie Breendonk , był kolejno deportowany do obozów Buchenwald, Dora i Ellrich, gdzie zmarł na kilka miesięcy przed wyzwoleniem.

Bibliografia

1. Colignon , s.  111.
2. Frérotte , s.  9.
3. Étienne , s. .  9.
4. Frérotte , s.  10.
5. Frérotte , s.  16.
6. Frérotte , s.  11.
7. Frérotte , s.  20.
8. di Muro , s.  23-24.
9. Étienne , s.  10.
10. Étienne , s.  11.
11. di Muro , s.  27.
12. di Muro , s.  28.
13. Étienne , s. .  12-13.
14. Étienne , s.  13.
15. Assoulin , s.  59.
16. Assoulin , s.  136.
17. Conway , s.  19.
18. Étienne , s.  14-19.
19. Étienne , s.  15.
20. Assoulin , s.  138.
21. Étienne , s.  18.
22. Étienne , s.  19-22.
23. De Wilde , s.  25.
24. Étienne , s.  22-29.
25. De Wilde , str.  26.
26. Frérotte , s.  85.
27. Étienne , s.  44.
28. Conway , s.  21.
29. Étienne , s.  45.
30. Étienne , s. .  45-49.
31. di Muro , s.  101-102.
32. Étienne , s.  49.
33. Plisnier , s.  54.
34. Étienne , s. .  53-54.
35. Vanwelkenhuyzen , s.  57.
36. Frérotte , s.  101.
37. Étienne , s.  80-81.
38. Magia , s.  77-78.
39. Étienne , s.  41.
40. De Wilde , s.  28.
41. Étienne , s. .  110-113.
42. De Wilde , s.  29.
43. Magia , s.  107.
44. Witte i Craeybeckx 1987 , s.  sprecyzować.
45. Witte i Craeybeckx 1987 , s.  232.
46. Witte i Craeybeckx 1987 , s.  233.
47. Colignon , str.  116.
48. Étienne , s.  119-123.
49. Étienne , s.  133-140.
50. Conway , s.  24.
51. Étienne , s.  137.
52. Conway , s.  15.
53. De Wilde , s.  30.
54. De Wilde , s.  23.
55. Étienne , s.  141-148.
56. Rex,5 sierpnia 1938.
57. Rex ,27 sierpnia 1939.
58. di Muro , s.  105.
59. Prawdziwy Kraj ,6 maja 1937.
60. Prawdziwy Kraj ,21 września 1938.
61. Prawdziwy Kraj ,17 marca 1938.
62. Étienne , s.  159-161.
63. Colignon , s.  117.
64. Étienne , s.  163-166.
65. Conway , s.  27.
66. Marcin , s.  69-81.
67. Conway , s.  39.
68. "  Chronologia okupacji w Caen (1940 do 1944)  " , na sgmcaen.free.fr (dostęp 20 lipca 2018 ) .
69. Le Journal de Normandie , 6-7 kwietnia 1941, sprawozdanie z procesu.
70. Françoise Passera, Jean Quellien, Księga pamięci ofiar nazizmu w Calvados . 2004, Caen, Rada Generalna Calvados.
71. Plisnier , s.  57.
72. Conway , s.  43-44.
73. Conway , s.  42.
74. Frerotte , str.  163.
75. Conway , s.  50-51.
76. Plisnier , s.  63.
77. Conway , s.  56-59.
78. Conway , s.  80-81.
79. Conway , s.  85.
80. Conway , s.  74.
81. Plisnier , s.  58.
82. José Streel, Prawdziwy kraj ,28 maja 1941.
83. Joachim Joesten , D R spisek Naumann, w strukturze ogólnoświatowej krypto antyhitlerowskiej działki 1953, str.  8  ; patrz także Stan Lauryssens, Opmars naar het Vierde Rijk , 1975, s.  167 oraz artykuł Spiegla z 22 stycznia 2001 r., „Der Stenograf muss es wissen” Artykuł online dotyczący Herberta Luchta i jego belgijskiej żony, fałszywej hrabiny Slissy .
84. De Bruyne Trudne narodziny… , s.  111.
85. Conway , s.  105.
86. Conway , s.  107-109.
87. De Bruyne La Difficile Narodziny… , s.  114.
88. De Bruyne 1991 , s.  33.
89. Plisnier , s.  99.
90. De Bruyne 1991 , s.  34.
91. De Bruyne 1991 , s.  43.
92. De Bruyne 1991 , s.  45-51.
93. De Bruyne 1991 , s.  55.
94. Conway , s.  143.
95. Conway , s.  133-134.
96. Frérotte , s.  174.
97. Conway , s.  140.
98. De Bruyne 1991 , s.  58.
99. Conway , s.  187.
100. Conway , s.  206-207.
101. Conway , s.  194.
102. De Bruyne 1991 , s.  64-68.
103. De Bruyne 1991 , s.  71-113.
104. De Bruyne 1991 , s.  121.
105. Conway , s.  263-266.
106. Frérotte , s.  112-113.
107. Wywiad z Léon Degrelle Jean Kapel, magazyn Histoire , n O  19 września 1981 r .
108. Frérotte , s.  190.
109. Colignon , str.  119.
110. Conway , s.  264.
111. Frérotte , s.  191.
112. De Bruyne 1991 , s.  134.
113. Conway , s.  272-273.
114. Frérotte , s.  207-208.
115. De Bruyne 1991 , s.  145.
116. De Bruyne 1991 , s.  163.
117. Colignon , s.  120.
118. De Bruyne 1991 , s.  176.
119. Conway , s.  117-119.
120. Conway , s.  188-193.
121. Plisnier , s.  92-93.
122. Dantoing , s.  319.
123. Frérotte , s.  183-186.
124. Conway , s.  245-247.
125. Conway , s.  268.
126. Conway , s.  279.
127. Conway , s.  282.
128. Conway , s.  303.
129. Plisnier , s.  165.
130. Plisnier , s.  179-180.
131. Christiann Laporte, „  The Bâtonnier Braffort zamordowany pięćdziesiąt lat temu  ” , na lesoir.be ,25 sierpnia 1994(dostęp 8 stycznia 2017 r . ) .
132. Étienne , s.  171.
133. RA Francotte, Czas Hiszpanii , Bruksela, De Visscher, 1947.
134. De Thier , s.  100-106.
135. De Thier , s.  109-111.
136. De Thier , s.  113-116.
137. De Thier , s.  123.
138. Nowa gazeta ,7 lutego 1970.
139. Ludzie ,11 lutego 1983.
140. Colignon , s.  121.
141. di Muro , s.  162.
142. Ostatnia godzina ,17 grudnia 1947.
143. De Thier , s.  122.
144. Wieczór ,23 sierpnia 1946 r.
145. Ostatnia godzina ,24 września 1946.
146. Wieczór ,3 listopada 1946.
147. " The Evening ,9 lutego 1970.
148. Walonia ,24 maja 1981 r..
149. Prowincja ,27 lipca 1985.
150. Ostatnia godzina ,7 lutego 1970.
151. Frérotte , s.  224.
152. La Libre Belgique ,27 listopada 1975 r..
153. Conway , s.  304.
154. Colignon , str.  122.
155. Latarnia ,24 maja 1992 r..
156. Wolna Belgia ,25 czerwca 1981.
157. Degrelle 1949 , s.  109-120.
158. Conway , s.  44.
159. Ydewalle 1968 , s.  71-74.
160. Ydewalle 1968 , s.  191.
161. Degrelle 1969 , s.  56, 84, 92 i 141.
162. Degrelle 1969 , s.  16-17, 219 i 226.
163. Frérotte , s.  55-56.
164. Magia , s.  154.
165. … Führer żyć .
166. Le Vif , 27 lutego 2009, s.  50 .
167. Jose Gottovitch (pref.) ( Conway , s.  6).
168. Frérotte , s.  57.
169. Frérotte , s.  108.
170. di Muro , s.  38.
171. Conway , s.  205.
172. Conway , s.  246.
173. Frerotte , str.  215.
174. Wieczór ,17 maja 1946.
175. Étienne , s.  30-32.
176. Assoulin , s.  253.
177. Conway , s.  30.
178. De Bruyne 1991 , s.  163 i 176.
179. Pierre Daye, Léon Degrelle et le Rexisme , Paryż, Fayard, 1937 ( di Muro , s.  20).
180. Brasillach , s.  62 i 84.
181. Vroylande 1936 Kiedy Rex… , s.  8-9.
182. Wolna Belgia ,20 listopada 1993, o wersji angielskiej Współpraca w Belgii: Léon Degrelle i ruch rexistowski .
183. "  Het is een degelijke en ernstige studie, de eertste die het onderwerp vrij grondig en met zin voor objektiviteit behandelt en dus een leemte vult  " w Vlaams Nationaal Weekblad,7 grudnia 1994.
184. Przegląd prasy z listopada 1976 r., konsultowany w CEGES.
185. Wieczór ,29 czerwca 1987 r., Ostatnia godzina ,8 lipca 1987 r..
186. André Lange, „  Przeciw Degrelle, ponownie  ”, La Wallonie ,24 lipca 1981 r..
187. W tej kwestii zob Jocelyn Grégoire, „Analiza programu telewizyjnego (RTBF, marzec 1988) na Léon Degrelle: twarz i do tyłu przez prasę”, specjalną edycję kwartalnego biuletynu Memoire d'Auschwitz , n o  20- 21 , Bruksela 1989, s.  17-108 .
188. „  Odbiorcy: Degrelle był cały wściekły  ” ( Archiwum • Wikiwix • Archive.is • Google • Co robić? ) , Télé-Moustique ,6 marca 2009.
189. Prawo do odpowiedzi , La Nouvelle Revue , maj-czerwiec 2009, n O  5-6.
190. Léon Degrelle lub Führer do życia dzieli Figra , Télérama ,1 st April 2009.
191. "  RTBF budzi Degrelle'a , by lepiej to zakończyć  " , na lesoir.be ,5 marca 2009.
192. Film i debata na temat Degrelle na RTBF , ResistanceS,3 marca 2009.
193. Wieczór ,5 marca 2009.

Bibliografia

 : dokument używany jako źródło tego artykułu.

Pisma i prace

• Les Flamingants , Louvain, W awangardzie, 1928
• Młode pióra i stare brody Belgii , Louvain, À l'Avant-Garde, sd 1928
• Furore teutonico, czyli historia balustrad biblioteki w Louvain. Louvain, Cahier de la Jeunesse Catholique (nd) (ok. 1928).
• La Belle vie à Louvain , Louvain, à l'Avant-Garde, 1928
• Boli mnie mój kraj , Leuven, À la Nouvelle Équipe, 1928
• Les Taudis , Louvain, wyd. Rex, 1930
• Les Tristesses d'hier , Louvain, wyd. młodzi autorzy, 1930
• Les Grandes Farces de Louvain , Louvain, wyd. Rex, 1930
• Historia wojny szkolnej 1879-1884 , Louvain, Wyd. Rex, 1930
• przeciwko spalaniu; czy zamierzamy upiec zmarłych w domu? , Louvain, wyd. Rex, 1931
• Medytacje na temat Louisa Boumala , Louvain, wyd. Rex, 1931
• Niech żyje król ! Na stulecie naszej dynastii Louvain, wyd. Rex, 1931
• Moje przygody w Meksyku , Louvain, wyd. Rex, 1933
• Modlitwa do Matki Bożej Mądrości , Louvain, wyd. Rex, 1934
• Rex i Flandria , Bruksela, Wyd. Rex, 1936
• Philips, katolicki senator, dowódca Zakonu Saint Gregoire-le-Grand, podejrzany bankier i zdemaskowany fałszerz. , Kessel-Loo, wyd. Degrelle, 1936
• Le Message de Rex , Bruksela, BDCI, 1936
• W obliczu niebezpieczeństwa , Bruksela, wyd. Rex, 1936
• Obyczaje czerwonych bankierów. 300 milionów z Banku Pracy , Dz. "J'accuse" n O  3, 1936
• The Thieves of the National Bank , Bruksela, Wyd. Rex, 1937
• Franck, Barmat, Van Zeeland , Bruksela, wyd. Rex, 1937
• Stan duszy , Bruksela, wyd. Rex, 1938
• Soul Revolution , Paryż, Les Éditions de France, 1938
• Sindic Affair: jaka jest odpowiedź Degrelle? , Bruksela, wyd. Rex, 1939
• Oskarżam Marcela-Henri Jaspara, kłamcę, grabieżcę i fałszerza , Bruksela, wyd. Rex, 1939
• Degrelle miał rację , Bruxelles, wyd. Rex, 1941
• Wojna w więzieniu , Bruksela, Ignis, 1943
• Feldpost , Bruksela, wyd. Rex, 1944
• La Cohue de 1940 , Lozanna,1949
• Kampania rosyjska 1941-1945 , Skrzydlaty koń , 1949
• Płonące dusze , Liść dębu, 1964
• Front Wschodni, 1941.1945 (reedycja Kampanii Rosyjskiej ), La Table Ronde, 1969
• Hitler przez tysiąc lat , Paryż, La Table Ronde ,1969. 
• Tintin mój przyjacielu , Éditions du Pélican d'or, 1994
• List do Jana Pawła II o Auschwitz , 1979 r
• Apel do młodych Europejczyków , Avalon, 1992
• List do mojego kardynała , Editions de l'Europe Réelle, 1975
• Moja droga do Saint Jacques , wyd. L'Homme Libre, 2002
• Fascynujący Hitler! , edycje tajemniczej gwiazdy, 2006
• Wiek Hitlera , 1986-2007. Zgodnie z tylną okładką pierwszej książki, seria „Wiek Hitlera” obejmowała 20 tomów. W trzeciej księdze Les Tricheurs de Versailles liczba tomów została zmniejszona do 9, z czego wydano 5: I-Hitler, urodzony w Wersalu ( Le traquenard de Sarajevo , 1986/ La pseudo-guerre du droit , 1987/ Les Cheaters of Versailles , 1988) i II-Le Hitler de la paix ( Hitler demokrata , 2 tomy, 2002 / Hitler, jednoczący Niemców , 2007).

Zbiór tekstów Degrelle

• Tak mówił Wim Dannau Léon Degrelle , 13 tomów, 1973 (redaktor odpowiedzialny: H. De Graer-81 Obberg-Wemmel)

Prace historyczne Historical

• Pierre Assouline, Hergé , Paryż, Gallimard ,1998( 1 st  ed. Plon, 1996), 820  , str. ( ISBN  2-07-040235-5 ). 
• (nl) Bruno Cheyns, Leon Degrelle. De führer uit Bouillon - Biografia , Antwerpia, Uigeverij Vrijdag,2017( [1] patrz recenzja Alaina Colignona)
• Alain Colignon, „Léon Degrelle” , w Nowej biografii narodowej, tom. VI , Bruksela, Królewska Akademia Nauk, Literatury i Sztuk Pięknych,2001( czytaj online ) , s.  111-122. 
• Martin Conway, Degrelle: lata współpracy: 1940-1944: reksizm wojenny , Ottignies (Belgia), Kworum,1994, 398  s. ( ISBN  2-930014-29-6 ). 
• Alain Dantoing, „Hierarchia katolicka i Belgia pod okupacją niemiecką” , w Revue du Nord nr 237 , Lille,1978, s.  311-336. 
• Eddy De Bruyne, Walonowie giną na Wschodzie: Legion Waloński i Léon Degrelle na froncie rosyjskim 1941-1945 , Bruksela, Didier Hatier,1991, 191  s. ( ISBN  2-87088-740-X ). 
• Eddy De Bruyne, „Trudne narodziny zaginionego legionu” , w Francis Balace (red.), Dni wojny , t.  VIII, Bruksela, kredyt komunalny,1991, s.  111.
• Eddy De Bruyne, W występku Degrelle'a: walońska służba pracy 1944-1945 lub z fabryki do Waffen-SS , Jalhay, Belgia, Foxmaster,1994( ISBN  2-930011-11-4 ).
• Eddy De Bruyne, La Collaboration francophone en exil (wrzesień 1944 - maj 1945) , 1997.
• (en) Eddy De Bruyne i Marc Rikmenspoel, W imieniu Rexa i Belgii: Léon Degrelle i walońska współpraca polityczna i wojskowa 1940-45 , Solihull, West Midlands, Anglia, Helion,2004, 299  s. ( ISBN  1-874622-32-9 ).
• Eddy De Bruyne, Léon Degrelle i Legion Waloński: Koniec legendy , Liège, 2011, Éditions Luc Pire, ( ISBN  9782875420107 ) .
• Arnaud de la Croix , Degrelle: 1906-1994 , Bruksela, Éditions Racine ,2016, 224  s. ( ISBN  978-2-87386-982-3 ).
• Jacques De Thier, dyplomata w XX th  century , Bruksela, Krzyk,1990( ISBN  2-87106-032-0 ). 
• Maurice De Wilde ( tłumacz  z niderlandzkiego z Belgii), L'Ordre nouveau , Gembloux, Duculot,1984, 191  s. ( ISBN  2-8011-0484-1 ). 
• Giovanni F. di Muro, Léon Degrelle i Rexist Adventure: 1927-1940 , Bruksela, Wydania Luc Pire, coll.  „Głos historii”,2005, 205  pkt. ( ISBN  2-87415-519-5 , OCLC  63177287 , czytaj online ). 
• Jean-Michel Étienne, Le Mouvement przetrwał do 1940 roku , Paryż, Armand Colin , kol.  „Notebooki z Narodowej Fundacji Nauk Politycznych” ( n o  195)1968. 
• Jean-Marie Frérotte, Léon Degrelle, ostatni faszysta , Bruksela, Paul Legrain,1987. 
• Didier Pirlot ( pref.  Jo Gérard), Rex - Zdjęcia z wczoraj i dziś , Bruksela, Phigi, coll.  "Ankiety - raporty",1978, 103  pkt..
• J. Gérard-Libois, José Gottovitch, Rok 40. Okupowana Belgia , Bruksela, CRISP, 1971
• Marc Magain, Léon Degrelle, papierowy tygrys: szok Realnego Kraju wobec prasy belgijskiej (1930-1940) , Bruksela, Didier Hatier,1998, 176  pkt. ( ISBN  2-87088-616-0 ). 
• Dirk Martin i Francis Balace ( red. ), „  Abbeville: la bavure  ”, Jours de Guerre , Bruxelles, Crédit communal, t.  III,1991, s.  69-81. 
• Flore Plisnier, Chwycili za Hitlera: zbrojna kolaboracja w francuskojęzycznej Belgii , Brukseli, Renaissance du Livre,2011, 253  pkt. ( ISBN  978-2-507-00361-6 i 2-507-00361-8 ). 
• Pol Vandromme, Wilk z psią szyją: Degrelle w służbie Hitlera , Bruksela, Praca, 1978
• Jean Vanwelkenhuyzen, 1936: Léopold III, Degrelle, van Zeeland i inni , Bruksela, Racine,2004, 333  pkt. ( ISBN  2-87386-319-6 ). 
• (nl) Pieter Jan Verstraete, Léon Degrelle , Soesterberg, Aspekt, kol.  "Biografia",2011, 158  pkt. ( ISBN  978-90-5911-802-7 ).
• Els Witte i Jan Craeybeckx, Historia polityczna Belgii , Bruksela, Praca ,1987.
• Charles d'Ydewalle, Degrelle lub potrójne oszustwo , Bruksela, Pierre de Meyere,1968.

Książki współczesne

• Léon Allard, administrator Narodowej Federacji Młodych Gwardii Socjalistycznej, Léon Degrelle, pirat elektryczny , Charleroi, FNJGS, 1936
• Gautier Borain, Un coco de genie, Léon Degrelle , Anvers, Impr. Jos i John Wils, 1937
• Robert Brasillach , Léon Degrelle i przyszłość Rexa , Paryż, Plon ,1936. 
• F. Daniel, Léon Degrelle, megalomaniak. Przedmowa dedykowana szczególnie całej klasie średniej , Mons, ed. Salvator, 1937
• Pierre Daye, Léon Degrelle i Rexism , Paryż, Fayard, 1937
• Frédéric Denis, Rex nie żyje! , Bruksela, Praca, 1937
• Robert de Vroylande, Léon Degrelle pourri , Louvain, Lovanis, 1936
• Robert de Vroylande, Kiedy Rex był mały , Louvain, Lovanis,1936. 
• Ferdinand Godefroid, Sekretarz Generalny Narodowej Federacji Młodych Gwardii Socjalistycznej, Degrelle całkiem nagi! Degrelle sprzedany Hitlerowi! , Charleroi, FNJGS, 1936
• Usmar Legros, Jeden człowiek, jeden szef kuchni: Léon Degrelle , Bruxelles, Rex, sd
• Paul Muysers, Czy Degrelle będzie dyktatorem? Kiedy i jak? , Liège, EDA, 1937
• Streel José Rewolucja XX th  century (reedycja książki ukazał się w 1942 roku na NSE w Brukseli), Przedmowa Lionel Baland, Déterna, Paryż 2010.

Próba

• Jonathan Littell , Le Sec et l'Humide , 2008 – Według tygodnika Livres Hebdo , Degrelle zainspirowałby postać Maximiliena Aue w Les Bienveillantes .

Filmografia

• Philippe Dutilleul , Isabelle Christiaens i Korentin Falc'hun, Léon Degrelle lub Führer de vivre , Bruksela, RTBF ,2009, dokument telewizyjny.
• Les Collaborateurs des nazis, Léon Degrelle, du rexisme au nazis, Francja, Histoire , 2012 - dokument.

Załącznik

Powiązane artykuły

• 28 th SS-Grenadier-Division Freiwilligen Walonii
• Współpraca w Belgii
• Reksizm
• Werner Naumanna
• Grupa Naumann
• Lista zagranicznych posiadaczy Krzyża Kawalerskiego Krzyża Żelaznego

Linki zewnętrzne

• Ewidencja organów  :
  • Plik wirtualnego organu międzynarodowego
  • Międzynarodowy identyfikator standardowej nazwy
  • Biblioteka Narodowa Francji ( dane )
  • Uczelniany system dokumentacji
  • Biblioteka Kongresu
  • Gemeinsame Normdatei
  • Biblioteka Narodowa Hiszpanii
  • Królewska Biblioteka Niderlandów
  • Biblioteka Narodowa
  • Biblioteka Narodowa Izraela
  • Biblioteka Uniwersytecka w Polsce
  • Biblioteka Narodowa Szwecji
  • Norweska Baza Biblioteczna
  • Czeska Biblioteka Narodowa
  • Biblioteka Narodowa Portugalii
  • Identyfikator WorldCat
  • ŚwiatKot
• Zapisy w słownikach i encyklopediach ogólny  : Narodowy Biografia Belgia  • Brockhaus Encyclopedia  • Deutsche Biografia  • Słownik Walonowie  • Dizionario di Storia  • Enciclopedia De Agostini  • Encyclopaedia Britannica  • Encyclopaedia Britannica  • Gran Enciclopèdia Catalana  • szwedzki Nationalencyklopedin  • Munzinger Archiv  • Store Norske leksikon
• Zasób komiksu  :
  • BD Gest '
• Dokumentalny telewizji przez Jean-Michel Charlier , autoportret faszyzmu: Léon Degrelle , 1978, FR3, audycji dokumentalnych w niektórych innych krajach i odwołany we Francji wydaje się pod presją polityczną ze strony rządu.
• Léon Degrelle upiera się i podpisuje , Jean-Michel Charlier , edycje Jeana Picolleca .