Toubous

Toubous Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Ojciec i jego synowie

Znaczące populacje według regionu
Czad 375 000
Libia 52 000
Niger 125,710
Sudan 150 000
Ogólna populacja 725 000
Inni
Języki tedaga , dazaga , , , , , , , , , ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,
Religie islam sunnicki
Mapa dystrybucji

Toubous lub Gouranes tworzą populację uprawiania pasterstwa i nomadyzm w centralnej Sahary . Ich terytorium ma swój środek ciężkości w północnym Czadzie , gdzie są najliczniejsze, i rozciąga się na południową Libię i północno-wschodni Niger . Posługują się językiem toubou , językiem nilo-saharyjskim , zbliżonym do Kanuri , dzielą się głównie na dwie duże grupy, z których każda ma swój własny obszar działalności: Teda (w Tibesti , libijski Fezzan i departament Bilma w Nigrze ) oraz Daza (w Borkou, Ennedi, Kanem, Bahr-el Ghazal i dział Nguigmi w Nigrze).

Etnonimia

Termin „toubou” to termin z Kanembou oznaczający mieszkańców masywu Tibesti . Ta nazwa została przyjęta podczas kolonizacji francuskiej i jest obecnie w powszechnym użyciu.

Według źródeł istnieje wiele form tego słowa: Tbou, Tebou, Tebu, Tibboo, Tibbou, Tibbu, Tibou, Tibu, Toubbou, Toubous, Tubu.

Herodot nazwał ich „etiopskimi troglodytami” i umieścił ich tam, gdzie żyją, w liczbie 200 000: między północnym Czadem , libijskim Fezzanem i północno-wschodnim Nigrem . Określa, że ​​„ze wszystkich narodów to oni najszybciej się ścigają”.

W Tuaregowie ich części nazywają tę grupę ludności Tibesti i jego okrążeniu Ikaraden.

Teda i Daza

Dwie gałęzie, w tym ta w północnym Czadzie zwana Tedagada, "ci, którzy mówią Tedaga" i druga gałąź, Dazagada (ci, którzy mówią Dazaga), mówią podobnym i bardzo podobnym dialektem.

Oprócz obszaru osadniczego, Toubous wyróżniają się dwoma bardzo podobnymi, ale odrębnymi dialektami, tedaga (używany przez Teda) i dazaga (używany przez Anakaza, Mourdia, Kréda, Donza, Gayda, the Daza, Konma, Ankordy Michemire Kleta…).

Lider Teda nazywa derdei i mogą być porównane do sułtanów wielu narodów lub amenokal wśród Tuaregów .

Terytorium

Toubous mieszkają w masywie Tibesti , w regionach Borkou , Ennedi i Tibesti w północnym Czadzie oraz w Kanem i Bahr el-Ghazal ("BEG", którego stolicą jest Moussoro), a także na wschodzie Republiki Nigru , w szczególności w departamentach N'Guigmi, N'Gourti i Bilma. W Bilmie spotykamy je w małych grupach w Djado , Seguedine , Aney , Emitchouma, Achenouma, Argui, Dirkou, Chimindour, Beza, Agueur, Bilma, Zoo Baba i Fachi , gdzie często nazywa się je „Guezibida” ze względu na ich osiadanie. lub ich krzyżowanie z Kanuri . Występują także w oazach południowej Libii i południowo-zachodniego Egiptu (do 1920 r .). Zajmują więc ogromny obszar o powierzchni 1 300 000  km 2 .

Gospodarka i społeczeństwo

Populacja Toubou jest społecznością zależną od hodowli zwierząt na rozległych obszarach, które nie nadają się do żadnego innego sposobu eksploatacji. Niewielka liczba Teda i duża część Daza to pasterze dromaderów , bydła i drobnego inwentarza, ale to nie wystarcza na ich potrzeby, zwłaszcza Teda.

Dla mniejszości Toubou stada są jedynym źródłem utrzymania, ale znaczna większość nadal praktykuje eksploatację ziemi w oazach najlepiej wyposażonych w zasoby wodne, takich jak Borkou na południu Tibesti i w oazach Ennedi .

Toubous byli pierwotnie podzieleni na 36 klanów , w porównaniu do około 50 klanów obecnie. Klan Toubou to grupa wolnych i niezależnych mężczyzn i kobiet, rozproszonych w przestrzeni, o różnym pochodzeniu, ale zjednoczonych małżeństwem. Charakterystycznymi znakami klanu są imię, przydomek, herb lub znak oraz legenda, która streszcza pochodzenie lub historię.

Języki

Mówią językiem nilo-saharyjskim , bliskim Kanuri , i który ma dwa warianty, ale blisko, Tedaga i Dazaga .

Religia

Toubous praktykują tradycjonalistyczny islam , zmieszany z obyczajami teda i daza. Prawo Toubou jest prawem zwyczajowym, które nie ma nic wspólnego z islamskim prawem szariatu ; Toubous praktykuje kult świętych „Borcodi”.

Fabuła

W Czadzie

Toubus zdecydowanie sprzeciwiał się kolonizacji . W rezultacie, nawet po odzyskaniu niepodległości, administracja wojskowa została utrzymana w regionie Borkou-Ennedi-Tibesti (BET) do 1965 roku.

Pod koniec lat 60., po stłumieniu dyktatorskiego reżimu François Tombalbaye w Czadzie, Toubous Daza ( Goranes ) zbuntowali się i utworzyli ruch polityczno-wojskowy powiązany z Frontem de liberation nationale du Tchad (FROLINAT) , zwany Radą. sił zbrojnych dowództwa Północnej (CCFAN), zwany również 2 th  FROLINAT armia opiera się w Tibesti .

Ruch ten nabrał rozpędu w latach 70. w przeciwieństwie do pierwszej armii FROLINAT , która słabła. Ruch ten jest kierowany przez Hissène Habré wspomaganego przez Goukouni Oueddei , syna derdei. W Tibesti zatrzymali kilku Europejczyków, w tym Françoise Claustre, i zabili francuskiego żołnierza, kapitana Galopina, podejrzanego o szpiegostwo na rzecz rządu i/lub Francji . Chociaż dwaj przywódcy rebeliantów Toubou, którzy stali się rywalami, stworzyli dwa ruchy, Ludowe Siły Zbrojne (FAP) Goukouni Oueddei i Siły Zbrojne Północy (FAN) Hissène Habré , tym dwóm ostatnim zjednoczonym udało się obalić Feliksa. Malloum za reżim wojskowy pod koniec 1970 roku, przed zderzeniu z kolei o władzę. Czadem będzie rządził od 1982 do 1990 roku Hissène Habré.

Ruch na rzecz Demokracji i Sprawiedliwości w Czadzie (MDJT), który był wspierany od 1998 do 2003 roku przez Libię , zagrożonych N'Djamena . Ale osłabła po śmierci swojego założyciela, Youssoufa Togoïmi .

Oprócz Tibesti i Ennedi w Czadzie , Kawar i Manga w Nigrze również doświadczyły buntów Toubou: FDR Issy Lamine w Nigrze , Rewolucyjne Siły Zbrojne Sahary (FARS) Barka Wardougou wspierane przez Libię. Ten ostatni wziął zakładnika w sierpniu 2006 roku dwóch włoskich turystów, którzy byli częścią grupy pieszych między Bilma i Agadem . W FARS żądać światło o śmierci ich przywódcy Chahaye Barkai , zamordowany przez armię nigerski we wrześniu 2001 roku, kiedy był stroną porozumień pokojowych z 1995, 1997 i 1998. Wszystkie te ruchy są nawet dzisiaj nieaktywna. Jeśli MDJT jest w kontakt ze wszystkimi rebeliami Czadu.

Od 1999 roku istnieje organizacja niepodległościowa Toubou, Rada Narodowa Toubou . Prowadzi kampanię na rzecz stanu Toubou, który obejmuje północny Czad (BET i BEG), południową Libię i północno-wschodni Niger .

W Libii

Pod Kaddafiego

w grudzień 2007, Kadafi paski libijski Toubous od ich obywatelstwa, twierdząc, że są one w rzeczywistości Czadu. Ponadto władze lokalne uniemożliwiają Toubous dostęp do edukacji i zdrowia. W odpowiedzi uzbrojona grupa zwana Frontem Toubou Ocalenia Libii (FTSL) organizuje bunt wListopad 2008która trwała pięć dni i spowodowała śmierć 33 osób, zanim została zmiażdżona przez rządowe siły bezpieczeństwa. Pomimo oporu i publicznego potępienia reżim Kaddafiego kontynuował prześladowania mniejszości Toubou w Libii . Zlistopad 2009, rząd rozpoczął program przymusowej eksmisji i wyburzenia mieszkań Toubou. Kilkadziesiąt osób zostaje aresztowanych.

Pierwsza wojna domowa

Podczas libijskiej wojny domowej w 2011 r. Toubous logicznie stanął po stronie sił Tymczasowej Rady Narodowej (CNT). To pozycjonowanie odróżnia ich od innej dużej społeczności saharyjskiej, ich sąsiadów Tuaregów .

W ten sposób Barka Wardougou, dowódca wojskowy Toubou, powraca do Libii i walczy z Kaddafim w Fezzan na czele dwóch grup Toubou , „pustynnego batalionu tarcz” i brygady męczenników Umm al-Aranib . ten19 sierpnia, „batalion tarczy pustyni” zdobywa Mourzouq . Następnie przejął kontrolę nad bazą lotniczą Waw an Namus i25 sierpniaod Al wigh na czele dwóch grup Toubou. Barka Wardougou następnie przewodniczy radzie wojskowej Mourzouq.

w marzec 2012po upadku reżimu w południowym mieście Sebha wybuchły krwawe starcia między Toubousem a arabskim plemieniem Oulad Souleymane . W odpowiedzi Issa Abdel Majid Mansour, przywódca plemienia Toubou w Libii, ogłasza reaktywację FTSL. Barka Wardougou odgrywa kluczową rolę w negocjacjach pokojowych między bojownikami Toubou z obu społeczności, a później w tym roku między milicjami walczącymi z Arabami Toubous i Zuwayya w Koufra .

Druga wojna domowa

Podczas drugiej wojny domowej w Libii , Toubusowie są podzieleni między zwolenników Rządu Zgody Narodowej (GEN) w Trypolisie i tych, którzy popierają samozwańczą Libijską Armię Narodową (ANL) marszałka Haftara .

Brygada Khalid ibn al-Walid lub brygada 104 ANL, która działa w sektorze Sebha , składa się zatem z Toubousa, w większości madchalistów ( salafitów ).

W Nigrze

Sztuka

  • Część pracy afrykanisty Gustave'a Hervigo (1896-1993), który od 1951 r. odbył cztery podróże do Czadu, poświęcona jest jego „Dziwnym gospodarzom” .

Uwagi i referencje

  1. Źródło RAMEAU , BnF [1]
  2. GEO , N O  400, czerwiec 2012, str.  117
  3. (w) Mario J. Azevedo i Samuel Decalo, Słownik historyczny Czadu , Lanham (Md.), Rowman & Littlefield,2018, 766  s. ( ISBN  978-1-5381-1436-0 ) , s.  493-494
  4. Baroin 1985, s. 21
  5. Streszczenie przygotowane przez Biuro Wysokiego Komisarza Praw Człowieka zgodnie z paragrafem 15 (c) załącznika do rezolucji Rady Praw Człowieka 5/1: Libijska Arabska Dżamahirija
  6. (w) Andrew McGregor, "  Libijska Narodowa Armia Chalifa Haftar za Realizacji czystek etnicznych w Murzuq?  » , Bezpieczeństwo Międzynarodowe Aberfoyle ,20 lipca 2019 r.( przeczytaj online )
  7. Rémi Carayol, Libia: Barka Wardougou pokonany przez chorobę , Jeune Afrique , 27 lipca 2016 r.
  8. Christophe Boisbouvier, Libia: kiedy budzą się Toubous , Jeune Afrique , 6 maja 2012.
  9. Libia: rebelianci Toubou angażować się w walce przeciwko Kaddafiemu , AFP , 19 sierpnia 2011.
  10. (w) „  Senior Tebu Order umiera w Zjednoczonych Emiratach Arabskich  ” , Libya Herald ,26 lipca 2016( przeczytaj online )
  11. „  Libia: rebelianci zdobywają kluczowe miasto  ”, Europa 1 ,25 sierpnia 2011( przeczytaj online )
  12. Luc Mathieu , W Libii wyrzutkowie Sahary , Wyzwolenie , 21 czerwca 2012 r.
  13. Ursula Soares, Libia: populacje zaniepokojone zamknięciem granic , RFI , 17 grudnia 2012 r.
  14. „  Przywódca plemienia Toubou w Libii podnosi ofertę separatystów  ” (dostęp 21 listopada 2014 )
  15. (w) „  Senior Tebu Order umiera w Zjednoczonych Emiratach Arabskich  ” , Libya Herald ,26 lipca 2016( przeczytaj online )
  16. Matteo Puxton, „  W Libii Państwo Islamskie wykorzystuje ofensywę marszałka Haftara na Trypolis  ”, France Soir ,30 kwietnia 2019( przeczytaj online )
  17. Akademii Nauk za granicą, pod kierunkiem Philippe Bonnichon Pierre Geny i Johna Nemo, francuski Obecność Overseas XVI XX - XXI th stulecia , Editions ASOM-Karthala 2012 roku.

Zobacz również

Bibliografia

  • Saharâ und Sudan , 2 tomy, Berlin 1879-81, t. 3 pod redakcją E. Groddecka, Lipsk 1889.
  • Catherine Baroin, Anarchy and Social Cohesion between the Toubou , Cambridge University Press / Éditions de la Maison des sciences de l'homme, 1985. [ czytaj online ]

Filmografia

  • Nathalie Borgers, Vents de sable, femmes de roc , film Pays Toubou (Ténéré / Niger)

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne