Nanocząstka

Nanocząsteczkową jest zgodnie z normą ISO TS / 27687 nano obiektu , którego trzy wymiary są skalowane w nanoskali , to znaczy cząstki o nominalnej średnicy mniejszej niż 100  nm, ok. Inne definicje przywołują zbiór atomów, których co najmniej jeden z wymiarów jest umiejscowiony w skali nanometrycznej (co odpowiada „nanoobiektowi” zdefiniowanemu we wspomnianej normie ISO) lub kładzie nacisk na ich nowe właściwości (ze względu na kwantowy uwięzienie i ich pole powierzchni ), które pojawiają się tylko dla rozmiarów mniejszych niż sto nanometrów.

Nanocząsteczki (naturalne lub sztuczne) krążą w środowisku , w szczególności w powietrzu i wodzie ( w szczególności w ściekach ). Niektóre mogą powodować ostrzejsze stany zapalne płuc niż PM10 i PM2,5 i podejrzewa się, że mają negatywny wpływ na środowisko i zdrowie, gdy są wdychane lub dostają się do organizmu przez skórę, wodę lub żywność; „Badania toksykologiczne jasno pokazują, że bardzo mały rozmiar nanocząstek jest kluczowym elementem pod względem toksyczności, zwłaszcza pod względem właściwości nierozpuszczalnych lub słabo rozpuszczalnych cząstek […], zdolność do indukowania wolnych rodników lub uwalniania niektórych jonów może również zasadniczo wpływać na toksyczność. Udokumentowano kilka skutków dla płuc, w tym zdolność niektórych nanocząstek do wywoływania ziarniniaków płuc. Obecnie dostępne dane wydają się również wskazywać, że wchłanianie przez skórę jest stosunkowo ograniczone ” (źródło: Ostiguy et al. ,Luty 2006).

Aby  zapoznać się z aspektami „ zanieczyszczenia powietrza ”  na ten temat, zobacz artykuł na temat PMO.1 zatytułowany Ultrafine particle .

Definiowanie elementów

Nanocząsteczkowy ma „w średnicy na tyle mała, że właściwości fizyczne i chemiczne wymiernie różnią się od tych materiałów sypkich . ”

Dla Royal Academy of Engineering (2004) „ nanonauka to badanie zjawisk i manipulacji materiałami w skali atomowej, molekularnej i makrocząsteczkowej, gdzie właściwości znacznie różnią się od tych na większą skalę” .

Nanocząstki / nanoobiekty można również klasyfikować według ich wielkości w każdym z trzech wymiarów:

• fulereny , cząstek,  itd. mają swoje trzy wymiary w domenie nanometrycznej (punkt);
• że nanorurki , dendrymery , nanodruty , włókna i włókna posiadają dwa wymiary nanometrycznych (wiersz);
• cienkie folie mają tylko wymiar nanometryczny (płaszczyznę).

Skale rozmiarów

Z wymiarowego punktu widzenia nanocząstki / nanoobiekty znajdują się między tak zwaną materią makroskopową a skalą atomową lub molekularną. Dlatego ich rozmiar jest znacznie mniejszy niż rozmiar komórki ludzkiej.

Zagadnienia ekonomiczne i etyczne, zagrożenia dla zdrowia i środowiska

Szybka dyfuzja i komercjalizacja nanocząstek budzi wielkie nadzieje ekonomiczne i techniczne, ale także nowe pytania dotyczące pojawiających się zagrożeń dla bezpieczeństwa, zdrowia i środowiska w kontekście wciąż bardzo niepełnej wiedzy naukowej.

Jako alternatywne czynniki fizyczne lub chemiczne, są one potencjalnymi zanieczyszczeniami wszystkich środowisk (powietrza i wody, ale także gleby i sieci pokarmowej , poprzez bioakumulację ), samodzielnie, w grupach lub w synergii z innymi zanieczyszczeniami. Często są znacznie bardziej toksyczne i ekotoksyczne niż ich większe odpowiedniki. I łatwo przenikają do organizmów drobnoustrojów, grzybów, roślin i zwierząt. Niektóre nanocząsteczki w kontakcie z powietrzem są również źródłem ryzyka pożaru lub wybuchu .

Z uwagi na nowe cechy (Cechy fizykochemiczne-chemiczne związane z ich wielkości, pola powierzchni , powierzchnia wymiany powierzchni , punkt zerowy ładunek, potencjał zeta,  itd. ), W modelach stosowanych dla cząstek i mikrocząstek bez dalszej pracy.

Jednak w 2009 roku, zgodnie z projektem NanoTech , 1015 produktów codziennego użytku zawierało już nanocząstki, w porównaniu z 54 w 2005 r. (+ 1000% w ciągu czterech lat), przy światowej produkcji kilku milionów ton nanocząstek, a ekotoksyczność jest wciąż prawie nieznana. Występują już w ściekach.

Zastosowanie nanocząstek ( np. Z tlenku ceru ) u ludzi i zwierząt jako środek ograniczania przepuszczalności jelit niektórych radionuklidy lub „  nanoremédiation  ” się, która rozwija się w Ameryce Północnej, wykorzystuje wysokie dawki NP glebach oczyścić.

W niektórych przypadkach są one celowo wprowadzane do organizmu człowieka (w przeciwieństwie do przykładu zatwierdzonej przez FDA nanocząsteczki tlenku żelaza (Ultrasmall superparamagnetyczny tlenek żelaza).

Badania zaczynają odpowiadać na te pytania.

• Gottschalk i in. (2009) dokonali modelowania potencjalnego zanieczyszczenia wód i gleb w Europie (do 0,003 ng / l dla fulerenów i 21 ng / l dla NP-TiO 2 w wodach powierzchniowych). Gleba, co niepokojące, może również gromadzić NP (89 μg / kg w NP-TiO 2 rocznie około 2008/2009, wiedząc, że model ten uwzględnia tylko zużycie i klasyczny recykling nanoproduktów, a nie przypadkowe lub celowe uwolnienia NP. do środowiska).
• W wodach słodkich oraz in vitro , w wyniku złożonych procesów fizykochemicznych, nanocząstki mogą się agregować i osadzać. Nanosrebra toksyczność okazuje embrionalnego danio i wykazano, że dwutlenek tytanu Nanocząstka może kolidować z alg przez zwiększanie ich zdolności do absorbowania toksyczne kadm. Wykazano genotoksyczne i cytotoksyczne działanie nanocząsteczek srebra na komórki modelowego gatunku ryb (uważane za reprezentatywne dla ryzyka genotoksycznego dla wielu gatunków, w tym dużych ssaków, takich jak wieloryby), na podstawie badań in vitro na narażonych liniach komórkowych ryb ( Oryzias latipes ) do nanosfer srebra o średnicy 30  nm (które w szczególności wywoływały aberracje chromosomowe i aneuploidie .
  
• CEA i ademe wspominają o wpływie na ekosystem gleby (w tym na biomasę bakterii i dżdżownic ) oraz o możliwym wykorzystaniu tej mikrofauny do rekultywacji gleby w 2010 r., Które donoszą o postępach dokonanych przez Cornelisa i jego zespół, którzy opracowali metodę określania retencji / mobilności nanocząstek srebra (NP-Ag) i tlenku ceru (IV) (NP-CeO 2 , powszechny toksyczny dodatek do olejów napędowych) w glebach, co pozwoli lepiej ocenić zagrożenia zanieczyszczenia powietrza i wody oraz lepsza ocena ich biodostępności dla organizmów żywych (drobnoustrojów, grzybów, roślin i zwierząt).
  W glebie wykazano również, że nanocząstki mogą zakłócać mikrorizację , ułatwiając bioakumulację radioaktywnego cezu , który może być przydatny do odkażania gleby, z ryzykiem - w niekontrolowanym środowisku - ułatwienia przenoszenia radionuklidów w żywności. łańcuch . Wykazano
  wpływ nanosrebra w glebie na mikrobiotę .
• Będąc obecnymi w ściekach, nanocząsteczki gromadzą się w osadach, gdzie, jak wykazano, są zdolne do penetracji bakterii , glonów , bezkręgowców i innych żyjących w mułu zwierząt kopiących i / lub filtrujących ( w szczególności wieloszczetów .
• Fang X. zbadał toksyczność trzech nanocząstek (ZnO, CeO 2 i TiO 2 ) na bakterii Nitrosomonas europeae , powszechnie występującej w glebie, wykazując, że wszystkie narażone bakterie są mniejsze niż normalnie i że ten spadek wielkości jest różny (nie -liniowo) z rozmiarem i kształtem nanocząstek. Bakterie wystawione na działanie NP-TiO 2 ulegają zniekształceniu i mają w sobie nieprawidłowe ubytki, chociaż NP wydają się być bardzo słabo wchłaniane w organizmie, a bardzo mało NP jest adsorbowane na ich powierzchni. Nanocząsteczki ZnO mniej deformują bakterie, ale bardziej uszkadzają ich otoczkę. Nanocząsteczkowy CeO 2 nie wydawał się uszkadzać tkanek zewnętrznych, ale powodował pojawienie się wewnątrzkomórkowych pustek, gdy był adsorbowany na ścianach. NP-ZnO jest absorbowany przez Nitrosomonas europeae, a rozpuszczenie nanocząsteczkowego ZnO w Zn 2+ może wyjaśnić toksyczność tych nanocząstek.
• W 2010 r. Pojawiły się dane dotyczące bioakumulacji i wpływu różnych rozmiarów (o średnicy od 10 do 20 nm) nanocząsteczek dla dwóch cząsteczek (TiO 2 i ZnO, szeroko stosowanych w produktach przeciwsłonecznych i produktach samooczyszczających) na dżdżownicę ( Eisenia fetida ), przy stosunkowo „wysokiej” dawce (narażenie na 5  g nanocząstek na kg gleby przez siedem dni, możliwe dawki w razie wypadku lub dobrowolnych składek). Wykazano, że NP-ZnO jest bardziej toksyczny i bioakumulacyjny dla dżdżownic niż NP-TiO 2 , a jego toksyczność badano tylko przy dużych dawkach, które a priori będą rzadkie w przyrodzie. Inne badania koncentrowały się na tej samej linii.
  Nanocząsteczki mogą być bioakumulowane przez danio pręgowanego po ich bioakumulacji przez ofiary, takie jak rozwielitki .
• Nanocząsteczki żelaza (żelazo o zerowej wartościowości (ZVI), siarczek żelaza (FeS) i magnetyt (Fe 3 O 4)) może ułatwiać zobojętnianie arsenu w glebie, ale toksyczność tych cząstek dla ekosystemu i ludzi nie została zbadana, a wydajność nanocząstek nie została porównana z wydajnością mikrocząstek.
• Wykryto możliwy wpływ na rośliny uprawne (2012); Podczas gdy już uważa się, że wpływ bioakumulacji „normalnych” metali stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa żywności, a nawet zdrowia uprawianych roślin (w tym samej soi), do 2012 r. nie był znany w przypadku nanocząsteczkowych form tych samych metali. Wpływ dwóch nanocząstek już szeroko i masowo rozproszonych w środowisku ( tlenek cynku bardzo powszechny w produktach kosmetycznych i dwutlenek ceru masowo emitowany przez katalizatory ) został zbadany przez międzynarodowe konsorcjum naukowe, w szklarni i w kontrolowanej atmosferze, na uprawę roślina, soja . Według pierwszych wyników (opublikowanych w 2012 r.) Narażenie na jedną lub drugą z tych nanocząstek wpływa na rośliny soi i żyzność gleby.
• Ekspozycja na nanocynk nie ma efektu progowego dla tlenku cynku. To, nawet przy bardzo małych dawkach, nieznacznie zwiększa wzrost rośliny. Ale ulega bioakumulacji w swoich jadalnych częściach (liście, nasiona są w ten sposób „zanieczyszczone”).
• Wręcz przeciwnie, dwutlenek ceru hamuje wzrost soi. Zmniejsza plony . Raczej jest osadzony w korzeniu i zmniejsza wychwytywanie azotu z gleby (przyczyniając się w ten sposób do jej eutrofizacji , zwłaszcza, że ​​ta redukcja zachęca rolnika do zwiększania nawozów azotowych w celu utrzymania plonów rolnych). Oddziałuje również z bakteriami glebowymi, z których niektóre żyją w symbiozie z roślinami strączkowymi.
  Nie wiadomo, czy w tych dawkach nanocząsteczki nagromadzone w nasionach i liściach mogą wpływać na zdrowie ludzi czy zwierząt domowych (które przy uprawie bezglebowej i fermach rybnych zużywają coraz więcej soi).
  Nagromadzenia nanocząstek można uwidocznić za pomocą technik fluorescencji rentgenowskiej, w tym cynku i miedzi.

Genotoksyczność

Nic dziwnego, że toksyczne i genotoksyczne cząsteczki w „makro” dawkach mogą być również genotoksyczne w postaci nanomolekularnej ( np. Chromu (VI) ), ale genotoksyczność większości nanocząstek musi zostać ponownie zbadana.

Jest testowany in vitro lub na modelu zwierzęcym (szczur, itp.), A także na roślinach, a czasami na ludziach, ale trudna do oceny za pomocą konwencjonalnych testów, a dla krótkich ekspozycji podano sprzeczne wyniki.

Podejrzewa się, że niektóre nanocząsteczki ( na przykład Au lub TiO 2 ) mogą uszkadzać DNA, chociaż nie wiadomo jeszcze, czy efekt ten jest spowodowany stresem oksydacyjnym, czy też innymi przyczynami. Jądrową lokalizację nanocząstek złota zademonstrowano za pomocą transmisyjnego mikroskopu elektronowego  ; możliwe są powiązania z niektórymi nowotworami.

Zaczyna się również badać kwestię efektów synergicznych, na przykład w przypadku jednoczesnej ekspozycji na DDT i nanocząsteczkowy tytan lub jednoczesnej ekspozycji na promieniowanie UV nanocząstek obecnych w wodzie.

Jeśli chodzi o aspekty zanieczyszczenia powietrza, zobacz artykuł Ultradrobna cząstka (PM0,1).

Badania

W badaniach podstawowych i / lub stosowanych zainteresowanie skalami nanometrycznymi jest stare (o czym świadczy kwestionowanie minimalnych rozmiarów obiektów starożytnych Greków, które doprowadziły do ​​powstania współczesnego słowa atom ). To XX th  century, a zwłaszcza od 1990 które fizycy i chemicy faktycznie odkrytych, syntetyzowanych i badanych nanocząstek, starając się zrozumieć i kontrolować ich struktury i właściwości.

W biolodzy lub biochemików użyć ich jako markerów komórek, cząstek szczepionki , uchwyt na markery fluorescencyjne ,  etc.

W Mass plazmowego spektroskopii indukcyjne sprzężenie poszczególnych cząstek SP (ICP-MS) jest opracowanie sposobu charakteryzowania nanocząstek: jest stosowany do wykrywania i ilościowego nanocząstek w próbkach środowiskowych, w celu oceny ich migracji w materiale, aby ocenić wielkość nanocząstki oraz ich rozmieszczenie w ośrodku i określenie ich stabilności w ośrodku. SP ICP-MS jest realną opcją, biorąc pod uwagę, że oferuje bardzo niską granicę wykrywalności , pozwalającą na wykrywanie cząstek rzędu ng / L , o masie rzędu dziesięciu atogramów i wielkości 2  nm . Ta metoda musi być połączona z charakterystyką fizykochemiczną.

Używa

Szczególne właściwości nanocząstek są przedmiotem zainteresowania przemysłu ( nanotechnologie ), który włączył je już w skład różnych produktów zdrowotnych i kosmetycznych ( filtry przeciwsłoneczne , kosmetyki ), w budownictwie (powłoki zewnętrzne, farby i lakiery), meble) i wielu inne sektory (np. katalizatory paliwowe, folie i filmy do obrazów, elektronika i IT, rolnictwo  itp .).

Możliwe jest połączenie kilku cząsteczek o różnych właściwościach w celu wytworzenia wielofunkcyjnej nanocząstki, na przykład posiadającej właściwości:

• optyczne ( luminofory emitujące barwną odpowiedź po naświetleniu promieniami rentgenowskimi, UV lub polem elektrycznym) z możliwymi zastosowaniami w oświetleniu, wyświetlaczach, pigmentach lub przedmiotach fosforyzujących, wykrywanie promieni rentgenowskich , znakowanie podrabiane, znaczniki medyczne lub reakcje komórkowe in vivo i in vitro itp. ;
• magnetyczny , na przykład przez wszczepienie atomu gadolinu , co sprawia, że ​​cząstka jest wykrywalna w obrazowaniu medycznym MRI;
• radioaktywne do produkcji znaczników do obrazowania medycznego (scyntygrafia);
• antybiotyk ( nanosrebro bezpośrednio toksyczne dla bakterii);
• przeciwnowotworowe (nanocząsteczki złota związane z cząsteczką przeciwnowotworową, pod warunkiem kontrolowania toksyczności komórkowej nanocząstek złota);
• neutrofagi (poprzez szczepienie pierwiastka zdolnego do pochłaniania lub niszczenia neutronów, takich jak atomy kadmu i boru).

Nowe właściwości

Właściwości materii zmieniają się znacznie, gdy rozmiar obiektów zbliża się do nanometra. Wynika to częściowo z faktu, że powierzchnia materiału odgrywa coraz większą rolę w jego właściwościach fizycznych wraz ze zmniejszaniem się jego wielkości, podczas gdy w przypadku materiału makroskopowego liczba atomów należących do powierzchni jest znikoma. Z drugiej strony, w przypadku obiektu nanometrycznego, udział atomów należących do powierzchni nie jest nieistotny. Między innymi można zauważyć, że:

• temperatura topnienia z czystej substancji makroskopowych wielkości jest identyczny z jego krzepnięcia temperaturze ( 0  ° C do wody, na przykład). W przypadku nanocząstek nie jest to już prawdą i materiał wykazuje histerezę skupioną wokół temperatury przejścia fazowego makroskopowego czystego ciała, ta histereza zależy od rozmiaru nanocząstki;
• twardość i wytrzymałość makroskopowego materiału, który nie jest taki sam jak materiał nanometrycznym; jest na ogół dużo wyższy;
• Dynamika interakcji między elektronami nanocząstki a trybami drgań jej sieci krystalicznej ( fononów ) zależy drastycznie od wielkości nanocząstki.

Toksykologia, ekotoksykologia

Skutki zdrowotne ( toksykologiczne i ekotoksykologiczne ) nanocząstek, zarówno pochodzenia naturalnego, jak i antropogenicznego, są nadal bardzo słabo poznane, niemniej przyjmuje się, że są znaczące, ponieważ jeśli cząstki te mają wyjątkowo małą masę, ich powierzchnia reakcji jest proporcjonalnie największa (na waga jednostkowa). Ich wpływ zależy prawdopodobnie od ich wielkości, higrofilności , lipofilności , jonizacji lub ładunku elektrycznego , skłonności do aglutynacji lub nie, co może, ale nie musi, sprzyjać ich przechodzeniu przez bariery biologiczne ( komórkowe , skórne , błony śluzowe , płuca , jelita. , bariera krew-mózg , przez łożysko ,  itd. ). Na przykład u ludzi eksperymentalnie narażonych na radioaktywny technet (łatwy do naśladowania) technet ten został szybko rozproszony we krwi , tkance serca i wątrobie , z szybką eliminacją przez nerki, ale wyniki różnią się między badaniami., A ten obszar pozostaje bardzo słaby zbadane.

Eksperymenty na zwierzętach i ekspozycja kultur ludzkich komórek in vitro wykazały, że nanocząstki łatwo ulegały fagocytozie przez komórki ( zwłaszcza komórki oskrzeli ). Aby uciec przez modelach zwierzęcych , badania zostały nawet zrobić na ludziach, w tym poprzez wystawienie osoby w zamkniętym pomieszczeniu z oparami z olejem napędowym (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Szwecja). Dane są nadal ograniczone i nie pozwalają jeszcze na szczegółowy monitoring epidemiologiczny lub ekoepidemiologiczny .

Nanocząsteczki fagocytowane przez komórkę mogą wchodzić w interakcje z błonami plazmatycznymi i organellami komórkowymi, zwłaszcza że niektóre z tych cząstek są katalizatorami . Mogą inicjować produkcję reaktywnych form tlenu (związanej ze stresem oksydacyjnym z udziałem wolnych rodników i ich „  efektami kaskadowymi  ”).

Różne badania wykazały krótkotrwałe skutki (np. Astma i reakcje zapalne płuc, prawdopodobnie przewlekłe) UFP, ale podejrzewa się również skutki długoterminowe.

Ludzie i inne żywe gatunki są szczególnie narażone na nanocząstki, których źródłem są zjawiska zużycia mechanicznego ( na przykład układów hamulcowych i opon ) oraz spalania (spalanie domowe, spalanie , rury wydechowe, w tym katalizatory , elektrownie cieplne , niektóre produkcje przemysłowe,  itp .).

Badania wykazały (w tym u ludzi), że duża część wdychanych nanocząsteczek bezpośrednio dociera do pęcherzyków płucnych, skąd mogą przedostać się do komórek lub do krwi. Włosów donosowego śluzu i transportu śluzowo-rzęskowy usunąć tylko grube cząstki . PUF (ultradrobne cząsteczki ) są eliminowane tylko przez makrofagi pęcherzykowe.

W szczególności ultradrobne cząsteczki związane ze „wzrostem śmiertelności w wyniku ich osadzania się w płucach, mózgu i układzie krążenia” powstają w wyniku spalania drewna lub innych paliw i paliw (olej opałowy , benzyna , silniki Diesla )  itp. I nawet przy spalaniu gazu ziemnego (jeżeli nie wytwarza sadzy 10 i 100  nm , badania z Uniwersytetu Federico II, Neapol (Włochy), z palnikiem z kotłów gazowych lub kuchenka gaz cząstek produktu od 1 do 10 nanometrów (nm ) średnicy). W kotle kondensacyjnym ich wydajność jest niska (0,1 miligrama na normalny metr sześcienny lub mg / Nm 3 ) w wyniku ich zoptymalizowanego utleniania w strefie płomienia, ale palnik gazowy generuje znacznie większe ilości cząstek stałych. Wysokie (5 mg / Nm 3 ) Nm 3 ), jak również „znaczną ilość” wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, które prawdopodobnie mogłyby wchodzić w interakcje z tymi nanocząsteczkami.

Progi i prawodawstwo

Większość krajów nie poświęciła czasu na wydanie norm dotyczących narażenia na nanocząstki, chociaż ich produkcja przemysłowa już się rozpoczęła ( a zanieczyszczenie samochodowe pozostaje ważnym źródłem ).

W Europie ,
w 2009 roku, państwa zwykle ograniczają się - w najlepszym razie - do monitoringu PM 2,5 (w tym w Europie, zgodnie z zaleceniami dyrektywy , Podczas gdy) PM 1 to te, które są prawdopodobnie „najlepiej wchłaniane przez żywe organizmy.

W połowie 2008 r., Po pierwszej ocenie Europejskiego planu działań na rzecz środowiska i zdrowia na lata 2004-2010 - Parlament Europejski wyraził ubolewanie, że nanocząstki wymykają się z rozporządzenia European Reach (ponieważ to drugie zawierało roczne progi wielkości produkcji, których laboratoria i branże produkujące nanocząstki nie mają zasięg) oraz że Komisja Europejska zbyt długo oceniła ryzyko i uregulowała rynek nanocząstek. W rezolucji parlament stwierdza, że „ jest zaniepokojony brakiem szczegółowych przepisów prawnych gwarantujących bezpieczeństwo produktów konsumenckich zawierających nanocząsteczki oraz nonszalanckim podejściem Komisji do potrzeby przeglądu ram regulacyjnych dotyczących stosowania nanocząstek. w produktach konsumenckich, ze względu na rosnącą liczbę produktów konsumenckich zawierających nanocząsteczki, które są wprowadzane na rynek ” .

Zharmonizowana europejska definicja została opracowana w październik 2011. Definiuje jako nanocząstkę „materiał naturalny, przypadkowo utworzony lub wytworzony, zawierający wolne cząstki, w postaci agregatów lub w postaci aglomeratu, z których co najmniej 50% cząstek, w liczbowym rozkładzie wielkości, ma jeden lub więcej wymiary od 1 do 100  nm  ” , której definicja zostanie zmieniona do grudnia 2014 r. oparciu o informacje zwrotne i nowe dane naukowe. Rozporządzenie REACH to pierwsze ramy, bardzo niewystarczające, ponieważ nie uwzględnia niskich tonów, ale jego załączniki powinny zostać poprawione, aby uwzględnić „nano”, a Europejska Agencja Chemikaliów (Echa) mogłaby nałożyć nowe obowiązki rejestracji po 2013 roku.

W 2008 roku we Francji , szkodliwe próg wynosi 40 mg / m 3 dla PM-10 . Europejska dyrektywa powinna podnieść go do 25 ng / m 3 . W 2007 r. Grupa zdrowia Grenelle de l'Environnement zażądała dostosowania go do zalecenia WHO wynoszącego 10 µg / m 3 .

Zgodnie z prawem Grenelle 2 , od tego czasu nakładane są dwa dekrety i dekret1 st styczeń 2013, producenci, importerzy i dystrybutorzy prowadzący działalność we Francji w celu corocznego zgłaszania ilości i zastosowań, które ich dotyczą, Krajowej Agencji ds. Żywności, Środowiska i Bezpieczeństwa Pracy (ANSES) oraz zachowując europejską definicję nanocząstek. Tożsamość i użytkowania dane będą dostępne publicznie w ciągu sześciu miesięcy od terminu zgłoszenia (1 st maja 2013). Jednak tajemnica przemysłowa i restrykcyjna definicja (powyżej 100  nm Europa nie mówi już o nanocząsteczkach) może spowolnić tę potrzebę przejrzystości. Ponadto Komitet Naukowy ds. Pojawiających się Zagrożeń dla Zdrowia (Europejski) chciał, aby próg był znacznie niższy niż przyjęty: zgodnie z nim deklaracja powinna odnosić się do materiałów zawierających od 0,15% nanocząstek (od 1 do 100  nm ), a nie do 50%.

Metody produkcji

Nanocząstki syntetyczne są obecnie produkowane różnymi metodami ( agregacja atomów ( dno ) lub degradacja materiałów), w tym:

Synteza chemiczna  :

• w fazie gazowej (węgliki, azotki , tlenki, stopy metali  itp. );
• w fazie ciekłej (większość metali i tlenków);
• w stałym medium (większość metali i tlenków);
• w środowisku mieszanym (zol-żel, dla większości tlenków);
• w płynie nadkrytycznym , ale bez reakcji chemicznej (materiały przeznaczone do wektoryzacji składników aktywnych);
• reakcja chemiczna w płynie nadkrytycznym z (głównie metalami, tlenkami i niektórymi azotkami);
• chemicznego CO- Reakcja strącania  ;
• hydroliza .

Synteza metodami fizykochemicznymi:

• przez odparowanie / kondensację (pod obojętnym lub reaktywnym ciśnieniem cząstkowym) dla Fe, Ni, Co, Cu, Al, Pd, Pt, tlenki);
• metodą pirolizy laserowej (Si, SiC, SiCN, SiCO, Si 3 N 4, TiC, TiO 2, fulereny, sadza węglowa itp.);
• przez płomienie spalania , cząstki są odzyskiwane w oparach i dymach;
• w mikrofalówce (Ni, Ag);
• przez napromieniowanie (jonowe lub elektroniczne), na przykład w celu wytworzenia nanoporów w materiale o wymiarach makroskopowych lub w celu wytworzenia nanostruktury zintegrowanej z matrycą);
• przez wyżarzanie niskotemperaturowe (złożone stopy metaliczne i międzymetaliczne zawierające od trzech do pięciu pierwiastków na bazie Al, Zr, Fe);
• w plazmie termicznej (dla nanoproszków ceramicznych, takich jak proszki węglikowe (TiC, TaC, SiC), krzemki (MoSi 2), tlenki domieszkowane (TiO 2) lub kompleksy ( perowskity ));
• fizyczne osadzanie z fazy gazowej (w szczególności osady TiN, CrN, (Ti, Al) N).

Synteza metodami mechanicznymi:

• mechanosynteza i aktywacja mechaniczna w dziedzinie metalurgii proszków (np .: wysokoenergetyczne mielenie wszystkich rodzajów materiałów (metale, ceramika, polimery, półprzewodniki));
• konsolidacja i zagęszczanie;
• odkształcenie w wyniku skręcania, toczenia lub tarcia.

Synteza metodami biologicznymi:

• eksperymentalna produkcja cząsteczek organicznych przez GMO (organizmy modyfikowane genetycznie).

Najlepsze praktyki, interaktywna platforma  itp.

W połowie lat 90. Ostiguy i jego koledzy doszli do wniosku, że „te produkty mogą być toksyczne i że obecne środki ochrony mogą nie być tak skuteczne, jak się wydaje” (źródło: strona 8/90 wersji PDF badania Nanoparticles: current wiedza na temat zagrożeń dla bezpieczeństwa i higieny pracy oraz środków zapobiegawczych opracowana przez Ostiguy et al. , Nanoparticles : current know on BHP oraz środki zapobiegawcze , już cytowana (publikacja IRSST / Québec) (konsultowana na1 st grudzień 2010)).

• Z przewodników dobrej praktyki pojawiły się, na podstawie wiedzy naukowej (jak i kiedy staną się dostępne, wiele badań pozostaje poufny ze względu na tajemnicę handlową i produkcji) oraz identyfikacji zagrożeń i oraz w sprawie oceny i zarządzania ryzykiem w propozycji (specyficzne czy nie NPS) .
  Jeden z tych przewodników z Quebecu uznaje potrzebę znalezienia „równowagi między poszukiwaniem możliwości zysków a łagodzeniem strat”. Promuje zarządzanie ryzykiem jako „iteracyjny proces, który ma być przeprowadzany w określonej logicznej kolejności i który umożliwia ciągłe doskonalenie procesu podejmowania decyzji, jednocześnie ułatwiając stały wzrost wydajności”:

1. Ocena ryzyka - to proces szacowania lub obliczania ryzyka. W idealnych warunkach zakłada to, na przykład, dobrą znajomość tożsamości zagrożenia i poziomów narażenia lub zapylenia na różnych stanowiskach pracy; 1.1 Analiza ryzyka związana z nanocząsteczkami wymaga udokumentowania rodzaju nanoszonych substancji i ich toksyczności, potencjalnych poziomów narażenia, a także zagrożeń bezpieczeństwa na różnych stanowiskach pracy i przy wszystkich zadaniach. Zorganizowane podejście jest proponowane w przewodniku po dobrych praktykach promujących zarządzanie ryzykiem związanym z syntetycznymi nanocząsteczkami, opublikowanym przez Robert-Sauvé Research Institute in Occupational Health and Safety Institute .

• Interaktywna platforma na nanotechnologii, zwany GoodNanoGuide , jest także oferowana do naukowców i pracowników i pracodawców w sektorze. Stworzony przez ekspertów, jego zawartość jest dostępna w Internecie.

Uwagi i odniesienia

1. National Research and Safety Institute (INRS), Nanomaterials , Paryż, czerwiec 2008.
2. ABD Nandiyanto, S.-G Kim, F. Iskandar i K. Okuyama, 2009, 447–453
3. Claude Ostiguy (IRSST), Brigitte Roberge (IRSST), Luc Ménard (CSST), Charles-Anica Endo (Nano-Québec), Przewodnik po dobrych praktyk wspierających zarządzanie ryzykiem związanym z nanocząstkami podsumowanie , Robert-Sauvé Research Institute in Occupational Health and Safety (IRSST), Quebec, Kanada, 2008 ( ISBN  978-2-89631-317-4 ) (wersja drukowana) ( ISBN  978-2-89631-318-1 ) [ PDF] , 73  s. ( ISSN  0820-8395 ) . Publikacja recenzowana.
4. Grażyna Bystrzejewska-Piotrowska, Jerzy Golimowski, Paweł L. Urban, Nanocząsteczki: ich potencjalna toksyczność, odpady i zarządzanie środowiskiem (artykuł przeglądowy), Waste Management , vol.  29 N O  9, wrzesień 2009, str.  2587-2595 , DOI : 10.1016 / j.wasman.2009.04.001 ( streszczenie )
5. Oberdörster G, J i Ferin Lehnert BE, Korelacja między wielkością cząstek, trwałością cząstek in vivo i uszkodzeniem płuc , Environmental Health Perspectives 1994, 102 (Suppl. 5), 173.
6. B. Nowack, Zachowanie i skutki nanocząstek w środowisku , Zanieczyszczenie środowiska , t.  157 n O  4, kwiecień 2009, s.  1063-1064 ( podsumowanie )
7. ISO, 2004, Charakterystyka i ocena narażenia zawodowego na ultradrobny aerozol. Projekt raportu technicznego nr 6 . ISO / TC146 / SC2 - WG1 Selektywne pobieranie próbek i analiza wielkości cząstek (jakość powietrza w miejscu pracy)
8. Nanocząsteczki: zagrożenia i środki zapobiegawcze [PDF] , str.  5 na irsst.qc.ca
9. Roger Lenglet , Nanotoxics. Ankieta ., Actes Sud, Paryż, 2014 ( ISBN  978-2-330-03034-6 ) .
10. Afsset (2008). Ocena ryzyka nanomateriałów dla populacji ogólnej i dla środowiska. Zbiorowe sprawozdanie eksperta. Zgłoszenie nr 2008/005. 2010
11. Quadros ME, Marr LC, Zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi związane z aerozolowanymi nanocząsteczkami srebra , J. Air Waste Manag. Doc. , 2010, 60: 770-81
12. Camille Larue i Marie Carrière, Nanocząstki w ekosystemie gleby , okres: od lutego do sierpnia 2010 r., CEA / ADEME - IRAMIS / SIS2M / LSDRM - Gif-sur-Yvette.
13. Stone V, Nowack B, Baun A i wsp. , Nanomaterials for environment studies: klasyfikacja, zagadnienia dotyczące materiałów odniesienia i strategie charakterystyki fizykochemicznej , Sci. Razem ok. , 2010, 408, 1745-1754.
14. www.nanotechproject.org
15. Gottschalk F, Sonderer T, Scholz W i wsp. , Modeled środowiskowych stężeń wytworzonych nanomateriałów (TiO 2 , ZnO, Ag, CNT, fulereny) dla różnych regionów , Environ. Sci. Technol. , 2009, 43: 9216-9222.
16. Brar SK, Verma M, Tyagi RD i wsp. , Inżynierskie nanocząsteczki w ściekach i osadzie ściekowym - dowody i wpływ , Waste Manag. , 2010, 30: 504-520.
17. Colon J, Hsieh N, Ferguson A i wsp. , Nanocząsteczki tlenku ceru chronią nabłonek przewodu pokarmowego przed uszkodzeniem wywołanym promieniowaniem poprzez redukcję reaktywnych form tlenu i regulację w górę dysmutazy ponadtlenkowej 2 , Nanomedicine , 2010, 6: 698–705.
18. Dong D, Li P, Li X i wsp. , Fotokatalityczna degradacja fenantrenu i pirenu na powierzchniach gleby w obecności nanometrycznego rutylu TiO 2 pod wpływem promieniowania UV , Chem. Inż. J. , 2010, 158: 378-383.
19. Ma X, Anand D, Zhang X i wsp. , Piasek o teksturze nanorurek węglowych do kontroli biodostępności zanieczyszczonych osadów , Nano Res. , 2010, 3: 412-422
20. Projekt NanoTech używa tego terminu do opisania zanieczyszczonych miejsc, w których nanocząsteczki są używane do ich oczyszczania
21. Jesse L. Winer, Charles Y. Liu, Michael LJ Apuzzo, The Use of Nanoparticles as Contrast Media in Neuroimaging: A Statement on Toxicity , World Neurosurgery , dostępne online, 7 listopada 2011, DOI : 10.1016 / j.wneu.2011.08 .013 ( podsumowanie )
22. Petosa AR, Jaisi DP, Quevedo IR i wsp. , Aggregation and deposition of engineered nanomaterials in aquatic environment: role of physicochemical interactions , Environ. Sci. Technol. , 2010; 44: 6532-6549
23. Bai W, Zhang S, Tian W i wsp. , Toksyczność nanocząstek tlenku cynku na embrion danio pręgowanego: fizykochemiczne badanie mechanizmu toksyczności , J. Nanopart. Res. , 2010, 12: 1645-1654
24. Hartmann NB, Von der Kammer F., Hofmann i in. , Algal testing of titanium dwutlenek nanocząstek - badania uwagi, działanie hamujące i modyfikacja biodostępności kadmu , Toxicology , 2010, 269: 190-197.
25. Wise JP Sr, Wise SS, Goodale BC, Shaffiey F, Kraus S, Walter RB, Medaka (Oryzias latipes) jako gatunek wartowniczy dla zwierząt wodnych: Komórki Medaka wykazują podobną reakcję genotoksyczną jak komórki wieloryba biskajskiego z północnego Atlantyku , komp. Biochem. Physiol. C. Toxicol. Pharmacol. , Marzec 2009, 149 (2): 210–4. Epub 5 października 2008 ( (Nie) Podsumowanie )
26. Wise JP Sr, Goodale BC, Wise SS i wsp. , Nanosfery srebra są cytotoksyczne i genotoksyczne dla komórek ryb , Aquat. Toxicol. , 2010, 97: 34-41 ( (en) streszczenie )
27. Unrine JM, Hunyadi SE, Tsyusko OV, Rao W, Shoults-Wilson WA, Bertsch PM (2010), Dowody na biodostępność nanocząsteczek Au z gleby i biodystrybucji w dżdżownicach (Eisenia fetida) , Environ. Sci. Technol. 44: 8308-8313
28. Camille Larue i Marie Carrière, Nanocząsteczki w ekosystemie gleby , CEA / ADEMEP, okres: od lutego do sierpnia 2010; IRAMIS / SIS2M / LSDRM - Gif-sur-Yvette. ANSES - biuletyn naukowy monitoring n o  13 - zdrowia / Środowisko / Work marca 2011
29. Marambio-Jones C., Hoek E., Przegląd antybakteryjnych skutków nanomateriałów srebra i potencjalnych implikacji dla zdrowia ludzi i środowiska , J. Nanopart. Res. , 2010, 12, 1531-1551.
30. Cornelis G, Kirby JK, Beak D, Chittleborough D, McLaughlin MJ., Metoda określania retencji wytworzonych nanocząstek srebra i tlenku ceru w glebach , Environ. Chem. , 2010, 7: 298-308
31. Dubchak S, Ogar A, Mietelski JW i wsp. , Wpływ nanocząstek srebra i tytanu na kolonizację mikoryzy arbuskularnej i akumulację promieniotwórczego cezu w Helianthus annuus , Span. J. Agric. Res. , 2010, 8: S103-S108.
32. Hänsch M, Emmerling C., Wpływ nanocząstek srebra na mikrobiotę i aktywność enzymów w glebie , J. Plant Nutr. Soil Sci. , 2010, 173: 554-558.
33. Moore MN, Czy nanocząstki stanowią ekotoksykologiczne zagrożenie dla zdrowia środowiska wodnego? , Ok. Int. , 2006, 32: 967 - 976
34. Galloway T, Lewis C, Dolciotti I i wsp. , Subletalna toksyczność dwutlenku tytanu i nanorurek węglowych w morskim polichaete zamieszkującym osad . O Pollut 2010; 158: 1748-1755.
35. Dedeh A (2014) Wpływ osadu domieszkowanego nanocząsteczkami złota lub siarczku kadmu na bezkręgowca i rybę słodkowodną (praca doktorska z geochemii i ekotoksykologii, Uniwersytet w Bordeaux).
36. Cytotoksyczny wpływ TiO 2 , ZnO i CeO 2 NP na bakterie glebowe: Nitrosomonas europeae , Fang X, Yu R, Li B, Somasundaran P, Chandran K., Naprężenia wywierane przez ZnO, CeO 2 i anataz TiO 2 nanocząsteczki na Nitrosomonas europaea , J. Colloid Interface Sci. , 2010, 348: 329-334.
37. Hu CW, Li M, Cui YB, Li DS, Chen J, Yang LY., Toksykologiczne skutki nanocząstek TiO 2 i ZnO w glebie na dżdżownicę Eisenia fetida , Soil Biol. Biochem. , 2010, 42: 586-591.
38. Coleman JG, Johnson DR, Stanley JK i wsp. , Oceniając losy i skutki nanotlenku glinu w dżdżownicach lądowych, Eisenia fetida , Environ. Toxicol. Chem. , 2010, 29: 1575-1580.
39. Zhu X, Wang J, Zhang X i wsp. , Troficzny transfer nanocząsteczek TiO 2 z rozwielitek do danio pręgowanego w uproszczonym słodkowodnym łańcuchu pokarmowym , Chemosphere , 2010, 79: 928: 933
40. Zhang MY, Wang Y, Zhao DY, Pan G, Immobilizacja arsenu w glebie przez stabilizowane nanoskalowe żelazo o zerowej wartościowości, siarczek żelaza (FeS) i magnetyt (Fe 3 O 4) cząsteczki , Chinese Sci. Byk. , 2010, 55: 365-72.
41. Shute T. i Macfie SM, Akumulacja kadmu i cynku w soi: zagrożenie dla bezpieczeństwa żywności? , Sci. Razem ok. , 2006, 371 (1–3): 63–73.
42. Borkert CM, Cox FR i Tucker MR (1998), Toksyczność cynku i miedzi w orzeszkach ziemnych, soi, ryżu i kukurydzy w mieszankach glebowych ( streszczenie ). Soil Sci. Plant Anal. , 29 (19-20): 2991-3005.
43. Konsorcjum to składa się z kilku dużych amerykańskich uniwersytetów, Uniwersytetu w Seulu oraz Jednostki Badań nad Owadami Kukurydzy i Genetyki Upraw , Służby Badań Rolniczych Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych, a także NASA (Division of Geological and Planetary Sciences, NASA / Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, Pasadena)
44. Priester JH i in. , Podatność soi na wytwarzane nanomateriały wraz z dowodami na zaburzenia jakości żywności i żyzności gleby  ; Proc. Natl. Acad. Sci. Unit States Am. , 2012, DOI : 10,1073 / pnas.1205431109  ; Proceedings of the National Academy of Sciences , badanie koordynowane przez Johna Priestera z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara ( (en) Podsumowanie i Dodatek )
45. George S i in. , Zastosowanie metody szybkiego badania przesiewowego cytotoksyczności w celu zaprojektowania bezpieczniejszej nanocząstki tlenku cynku poprzez domieszkowanie żelazem , ACS Nano 4 (1): 15-‐29, 2010.
46. „Critical niewiadomych uznać stan Zn w tkankach, w tym w przypadku nano - ZnO jest obecne, a zwłaszcza toksycznych z spożytej soi” , źródło: Dodatek badania już cytowanej 2012 [1] prawo sojowy podatność na wyroby nanomateriałów dowody na żywność zakłócenie jakości i żyzności gleby
47. Give E i in. , X-ray Absorption and Micro X-ray Fluorescence Spectroscopy Investigation of Copper and Cinc Speciation in Biosolids , Environ. Sci. Technol. , 45 (17): 7249--7257, 2011 ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21793501 Streszczenie))
48. Goodale BC, Walter R, Pelsue SR, Thompson WD, Wise SS, Winn RN, Mitani H, Wise JP, Cytotoksyczność i genotoksyczność sześciowartościowego chromu w komórkach medaka (Oryzias latipes) , Sr. Aquat. Toxicol. 8 kwietnia 2008, 87 (1): 60-7, Epub 2008 stycznia 31.
49. Barrel S, Jugan ML, Laye M i wsp. , Ocena in vitro wpływu nanocząstek SiC na komórki płuc A549: Cyto-, genotoksyczność i stres oksydacyjny , Toxicol. Łotysz. , 2010, 198: 324–330. Ciekawy artykuł na temat oceny mało zbadanych nanocząstek SiC, ale test komety, test już cytowany w NAS.
50. Balasubramanyam A, Sailaja N, Mahboob M, et al. , Ocena mutagenności in vitro nanomateriałów tlenku glinu przy użyciu testu Salmonella / mikrosomów , Toxicol. In Vitro , 2010, 24: 1871–1876
51. Balasubramanyam A, Sailaja N, Mahboob M i wsp. , Ocena skutków genotoksycznych doustnej ekspozycji na nanomateriały tlenku glinu w szpiku kostnym szczura , Mutat. Res. , 2009, 676: 41–47.
52. López-Moreno ML, de la Rosa G, Hernández-Viezcas JA i wsp. , Evidence of the Differential Biotransformation and Genotoxicity of ZnO and CeO (2) Nanoparticles on Soybean (Glycine max) Plants , Environ. Sci. Technol. , 2010, 44: 7315-7320.
53. Auffan M, Decome L, Rose J i wsp. Interakcje in vitro między nanocząstkami maghemitu pokrytymi DMSA a ludzkimi fibroblastami: badanie fizykochemiczne i cytogenotoksyczne , Environ. Sci. Technol. , 2006; 40: 4367-4373.
54. Test SCGE: Test elektroforezy w żelu pojedynczych komórek (lub test komety , konwencjonalnie stosowany do wizualizacji i pomiaru fragmentacji DNA wywołanej przez czynnik genotoksyczny), nieodpowiedni dla nanocząstek;
55. Hackenberg S, Friehs G, Kessler M i wsp. , Nanocząsteczki dwutlenku tytanu nie powodują uszkodzeń DNA w ludzkich limfocytach krwi obwodowej , Environ. Mol. Mutagen. , 2010; w prasie
56. Li JJ, Zou L, Hartono D i wsp. , Nanocząsteczki złota indukują uszkodzenia oksydacyjne w fibroblastach płuc in vitro , Adv. Mater. , 2008, 20: 138-142.
57. Shukla R, Bansal V, Chaudhary M i in. , Biokompatybilność nanocząstek złota i ich endocytotyczny los wewnątrz przedziału komórkowego: przegląd mikroskopowy , Langmuir, 2005, 21: 10644-10654
58. Foldbjerg R, Dang DA, Autrup H., Cytoxicity and genotoxicity of silver nanoparticles in the human lung cancer cell line , A549, Arch. Toxicol. , 2010.
59. Shi Y, Zhang JH, Jiang M, Zhu LH i wsp. , Synergistyczna genotoksyczność spowodowana niskim stężeniem nanocząsteczek dwutlenku tytanu i p, p'-DDT w ludzkich hepatocytach , Environ. Mol. Mutagen. , 2010, 51: 192–204.
60. Wang C, Gao X, Su X., Badanie uszkodzeń cząsteczek DNA wywołanych przez trzy rodzaje wodnych nanocząstek , Talanta, 2010, 80: 1228-1233.
61. Vincent Pavot , Morgane Berthet , Julien Rességuier i Sophie Legaz , „  Cząsteczki poli (kwasu mlekowego) i poli (kwasu mlekowego i ko-glikolowego) jako uniwersalne platformy nośników do dostarczania szczepionek  ”, Nanomedicine , vol.  9,1 st grudzień 2014, s.  2703-2718 ( ISSN  1743-5889 , DOI  10.2217 / nnm.14.156 , odczyt online , dostęp 23 lipca 2015 )
62. Nanocząsteczki złota, uważane przez przemysł farmaceutyczny za wektory leków przyszłości, przedstawiają potencjalne zagrożenia ujawniane przez neutrony , ILL (członek EIROforum), 7 czerwca 2013 r.
63. Couchman RR, Philosophical Magazine 40 , 637, 1979.
64. Miao L., Bhethanabotla VR i Joseph B., czytaj online , Physical Review B , 72, 134109, 2005.
65. Arbouet, C. Voisin, D. Christofilos, P. Langot, N. Del Fatti i F. Vallée, czytaj online , Phys. Obrót silnika. Łotysz. , 90, 177401, 2003.
66. Gaisberger, M., Šanović, R., Dobias, H., Kolarž, P., Moder, A., Thalhamer, J., ... & Hartl, A. (2012) Effects of ionized waterfall aerosol on pediatric alergic astma . Journal of Asthma, 49 (8), 830-838.
67. Henshaw, DL, Fews, AP, Keitch, PA i Ainsbury, EA (1995) Electric charge on nano-aerosols - implications for lung deposition of inhaled carcinogens . Ann ICRP, 24, 1–3.
68. Nemmar A. i in. , w Circulation , vol. 105-4, 2002, s.  411-414 .
69. Biofutur , N O  286, marzec 2008, s.  53 .
70. Nanotechnologie, nanomateriały, nanocząstki - Jaki wpływ na ludzi i środowisko? [PDF] ( dokument INERIS , str.  5, 6, 10 )
71. Badanie opublikowane w grudniu w czasopiśmie Environmental Engineering Science .
72. Raport w sprawie śródokresowej oceny europejskiego planu działań na rzecz środowiska i zdrowia 2004-2010 (2007/2252 (INI)) Komisji Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności Parlamentu Europejskiego, 17 czerwca 2008 r. (Punkt 21, s. .  8 w wersji PDF raportu).
73. Dorothée Laperche, Nanoparticles : first step into traceability , Actu-environmentnement , 2 stycznia 2013 r.
74. Dekret stanowi, że zgłaszający może zażądać poufności informacji, które mogą naruszać tajemnicę przemysłową i handlową.
75. GoodNanoGuide

Zobacz też

Powiązane artykuły

• Nanomateriał
• Nanotoksykologia
• Nanotechnologia
• Zasada ostrożności
• Toksykologia
• Ekotoksykologia
• Etyka środowiskowa
• Klaster (fizyczny)
• Agregat atomowy

Linki zewnętrzne

• Witryna Veillenanos.fr należąca do AVICENN , Association for Watch and Civic Information on Nanoscience and Nanotechnology Issues.
• Nanotechnologie and Health , plik CNRS Sagascience .
• Ocena zagrożeń powodowanych przez nanocząsteczki, podsumowanie raportu SCENIHR , na copublications.greenfacts.org .
• Skutki zdrowotne związane z nanocząsteczkami , Robert-Sauvé Research Institute in Occupational Health and Safety (IRSST) , na irsst.qc.ca .
• Aktualna wiedza na temat zagrożeń bezpieczeństwa i higieny pracy oraz środków zapobiegawczych , Robert-Sauvé Research Institute in Occupational Health and Safety (IRSST) , na irsst.qc.ca .
• Zdrowie efektów związanych z nanocząsteczkami , 2 nd  ed. , na irsst.qc.ca .
• Przewodnik po dobrych praktykach promujących zarządzanie ryzykiem związanym z nanocząstkami syntetycznymi na irsst.qc.ca .
• Wykrywanie nanocząstek w powietrzu na cilas.com .
• (en) GoodNanoGuide .
• (en) Pozyskiwanie, ocena i publiczna prezentacja istotnych społecznie danych i ustaleń dotyczących nanomateriałów (DaNa) .
• „For all the gold of the nanoworld” The Scientific Method, France Culture, 26 września 2018 r

Bibliografia

• Ostiguy C., G. Lapointe, L. Ménard, Y. Cloutier, M. Trottier, M. Boutin, M. Antoun, C. Normand (z NanoQuébec ), 2006, Nanocząstki: aktualna wiedza na temat zagrożeń i profilaktyki w medycynie pracy i bezpieczeństwa , studia i badania IRSST, R-455,Marzec 2006, 77  s. (90 dla wersji PDF).
• Roger Lenglet , Nanotoxiques, ankieta , wydania Actes Sud,2014, 251  str. ( czytaj online ).

Raporty

• Afsset oceny ryzyka nanomateriałów dla ogółu ludności i środowiska , zbiorowego raportu wiedzy, skierowanie n o  2008/005, 2010, [2] , na stronie internetowej ANSES.
• Raport R-Nano 2015 ( Elementy z deklaracji substancji w stanie nanocząsteczkowym - raport z badań 2015 (raport dotyczący deklaracji substancji importowanych, produkowanych lub dystrybuowanych we Francji w 2014 r.) (Z deklaracji sporządzonych w 2015 r. Na stronie www.R -Nano.fr), na stronie Ministerstwa Środowiska.