Kontrola powierzchni jest ruchomy stół, działając w powietrzu i wykorzystywane do pilotować samolot, statek powietrzny lub atomowe, za pomocą elementów regulacyjnych locie , zgodnie z jednym z trzech osiach:
Zwykle jest to powierzchnia przegubowa, której zmiana orientacji generuje siłę aerodynamiczną , tak jak ster łodzi wykorzystuje siłę hydrodynamiczną .
Siła ta, działająca za pomocą ramienia dźwigni, tworzy moment (iloczyn siły na odległość), aby uzyskać obrót telefonu komórkowego wokół jednej z trzech osi:
W aerodynes lub pociski mają powierzchnie dla łożyska (skrzydła) i stabilizacji (ogon). Te ostatnie powierzchnie są zwykle wyposażone w ruchome części używane do pilotowania. Ruchome części są rozmieszczone z największym możliwym ramieniem dźwigni:
Kontrola wysokości tonu za pomocą:
Kontrola przechylenia za pomocą:
Przechylenie można również uzyskać pośrednio działając na ster odchylający (ster). Ruch obrotowy powoduje asymetrię unoszenia skrzydeł, co powoduje kołysanie. Mówimy wtedy o „indukowanym przewijaniu”. Technikę tę stosują tzw. Szybowce „dwuosiowe” bez lotek, a także samoloty o formule Mignet „Sky Pou” (skrzydła tandemowe bez lotek).
Sterowanie odchyleniem za pomocą:
Aby zmniejszyć siły działające na sterowanie, można zainstalować kompensatory . Mogą być mechaniczne (sprężyny) lub aerodynamiczne (mała ruchoma powierzchnia zainstalowana na tylnej krawędzi powierzchni sterowej).
Powierzchnia sterująca może działać na dwóch osiach, co wymaga mieszalnika mechanicznego lub elektronicznego:
Ster może działać na osi i na podnoszenie lub ciągnięcie:
Sterowanie mechaniczne: ster jest mechanicznie połączony (linki lub drążki) z drążkiem trzymanym (lub pozostawionym swobodnie) przez pilota.
Sterowanie elektryczne lub elektrohydrauliczne za pomocą „serwosterowania”: powierzchnia sterowa jest stale blokowana w położeniu określonym przez pilota (modele sterowane radiowo) lub za pomocą podnośników sterowanych przez komputer pokładowy (samoloty Airbus).
W helikoptery nie ma aerodynamiczne powierzchnie sterujące (w zależności od prędkości obrotowej) są sterowane przez zmianę siły nośnej ich wirników odchylenia od zmienności siły bocznej wytwarzanego przez śmigła ogonowego , w skoku i rolka przez główny wirnik podnoszenia asymetrii.
Urządzenia podnoszące (listwy krawędzi natarcia, klapy krawędzi spływu) nie są powierzchniami sterującymi. Nie są używane do pilotowania samolotu w jego trzech osiach, ale do zmiany siły nośnej (i oporu) skrzydła. Znaczący wpływ odchylenia klap na równowagę skoku jest niepożądanym efektem indukowanym.
Mirages, Concorde . Taśmy lub sterówki są unoszone do góry przy mocnym Cz (start i lądowanie), jak we wszystkich samolotach typu delta-wing , które nie mają i nie mogą mieć urządzeń wysokiego podnoszenia (moment pochylenia klap jest niemożliwy do wyważenia. wina).
Za pomocą systemu mieszającego lotki mogą być pochylane w dół i działać jak urządzenie wysoko unoszące , zwiększając dostępną powierzchnię klap . Samolot Rafale jest wyposażony w samoloty typu „kacze”, które mogą generować moment w górę. Podczas lądowania, zamiast wychylania sterów wysokości, ster wysokości przechyla się lekko w dół, co pozwoliło zmniejszyć minimalną prędkość podejścia (lądowanie na lotniskowcu). Ta siła nośna jest jednak niższa niż w przypadku klap do lądowania z pojedynczą lub podwójną szczeliną montowanych w konwencjonalnych samolotach.
Nowoczesne materiały i techniki pozwalają wpływać na kierunek strumienia gazów opuszczających dyszę i orientować go (patrz eksperymentalny samolot Rockwell-MBB X-31 ), co pozwala na zwiększenie manewrowości przy wykonywaniu manewrów akrobatycznych typu kobra . Eliminacja powierzchni pionowych poprawia ukrycie lub niewidzialność , ale aerodynamiczne powierzchnie sterowe są niezbędne w przypadku awarii silnika.
X-31 zachował stabilizator pionowy. Nie ma poziomego ogona, ponieważ ma skrzydło delta. Maszyny latające bez stabilizatorów są naturalnie niestabilne na wszystkich trzech osiach. Momenty stabilizujące są konieczne: uzyskuje się je albo przez stabilizację powierzchni, albo przez modyfikacje kształtu, które zmieniają sprawność, zmniejszają maksymalny udźwig i zakres centrowania.
Usunięcie powierzchni sterowych jest teoretycznie możliwe, ale w rzeczywistości tylko w określonych przypadkach. Gdy przepustnica jest zmniejszona (lub w przypadku awarii silnika), nie ma już żadnej kontroli. Można usunąć powierzchnie sterowe i pilota z ciągiem tylko wtedy, gdy maszyna pracuje tylko na pełnym gazie (pocisk, rakieta) lub ma kilka silników pracujących na niezerowej mocy przy niskich prędkościach (pionowa maszyna startowa VTOL).