Pisownia rosyjska przed 1918 rokiem
Pisownia rosyjska przed 1918 , znany również jako przedrewolucyjnej ortografii, pisowni jest obowiązujące w Rosji od czasów reform Piotra Wielkiego aż do reformy 1918 r .
Alfabet
Alfabet rosyjski używany przed 1918 r. Składał się z 35 liter:
- Podczas reformy usunięto cztery litery:
-
i (i dziesiąta), umieszczone w alfabecie po и, zastąpione w trakcie reformy przez и;
-
ѣ (yat '), znajdujący się między Ь a Э i który obecnie odpowiada е, rzadziej a ё lub и;
-
ѳ ( fita ), umieszczony po я i zastąpiony przez ф, potomek greckiego theta (Θ, θ);
-
ѵ (ijitsa), ostatnia litera alfabetu, występująca po ѳ, co zwykle odpowiada и. List pochodzi z greckiego upsilon (υ).
- Ё i й uzyskały status litery i zostały dodane do alfabetu w 1918 roku (który ma od 33 liter). Byli zatrudnieni już przed reformą i ich zatrudnienie nie uległo zmianie.
Zasady wymowy
-
Litera і („i-dziesiąta”) jest używana przed samogłoskami, aw słowie міръ (wszechświat, świat): вліяніе, акція, пріѣздъ . Litery и ("i-ósma") i й są używane przed spółgłoskami: миръ (pokój), бензинъ, райскій, привлекать . Wyjątkiem są słowa związku ( пятиэтажный, семиуровневый, наиужаснѣйшій ) i kiedy „й” jest transliteracji z „j” z języka europejskiego ( майоръ, фейерверкъ ) - jednak początkowy dźwięk jest napisać „і” ( іодъ, іота , Нью-Іоркъ ).
- Każde słowo, które we współczesnej pisowni kończy się spółgłoską, po której nie następuje miękki znak, w starej pisowni kończy się na „ un ” (twardy znak lub „еръ”): боръ, съ праздникомъ, замужъ, ужъ морозъ .
-
Litera ѳ ( fita ) jest zapisana słowami pochodzenia greckiego, dla których (theta) po grecku wymawia się jak f podczas przechodzenia po rosyjsku ( каѳедра, ариѳметика, логариѳмъ, паѳосъ, Ѳедоръ, Аѳанасій w innych przypadkach napiszemy ) - „Т” ( теорія, театръ, атеизмъ - wbrew pierwotnej formie: θεωρια, θεατρο, αθεος).
-
Ѵ list (ijitsa) pracowała aż do połowy XIX th century w słowach pochodzenia greckiego jest napisane pierwotnie z „υ” (Ypsilon), zwykle wymawiane „i” ale czasami "v”. Na początku XX th century nie wywiązuje się z nas w tekstach historycznych lub kościelnych oraz kilka słów od sfery religijnej: мѵро, ѵпостась, ѵпакои . Oficjalne gramatyki już ignorowały ijitsę, ale prawidłowe zapisanie terminów „мѵро”, „мѵропомазаніе” z with było oznaką stypendium, nie tylko ze względu na Kościół, ale także w celu rozróżnienia terminu „міръ” и ”миръ ”.
- W korzeniach litera „ѣ” nigdy nie jest używana po gardłowym г, к, х i syczącym ш, щ ani po ж, ч, ф. Wyjątki: odmienna forma zaimków кѣмъ i чѣмъ oraz stara nazwa litery „х” ( хѣръ ) i jej pochodne ( похѣрить ).
- Słowa, w których dźwięk [ e ] jest ruchomą samogłoską, która może przybrać formę ь lub ё, zapisuje się jako „е” (a nie „ѣ”): мёдъ - медовый, мёлъ - мести, льва - левъ, мстить - месть, брать - беру ... Wyjątki: гнѣздо, сѣдло, цвѣтъ, звѣзда, дѣвать, зѣвать - беру ... Wyjątki: гн s'écrздо, сѣдло, цвѣтъ, звѣзда, дѣвать, зѣвать i обрѣпсте czasami są pisane z талатиа i są zapisywane jako „ё” ( птичьи гнѣзда, цвѣлъ, пріобрѣлъ, зѣвъ, одѣвка, запечатлѣнъ ). Wyjątki są źródłem błędów, które ostatecznie stały się normą.
- Końcówka przymiotników rodzaju męskiego w liczbie mnogiej to „е” ( большіе дома, деревянные столы, новые корабли ). Końcówka przymiotników rodzaju żeńskiego i neutralnego w liczbie mnogiej to „я” ( большія деревья, деревянныя скамьи, новыя лодки ).
- Dopełniacz zakończenie męskiej przymiotników w -ій, -ый jest -аго lub -яго ( славнаго, поющаго, бѣлаго, большаго (большій) самаго (самый) уягоягььпь, абибибььпь, абибибььпь, абибибььпь, сибико, самый ) , абякольпь, сибико te w –ой są zapisane –ого : большого (большой), золотого, иного . Podobnie mianownik w –ъ ma postać –ого: одного, этого, самого (самъ) . Następujące słowa mają formę –его : моего, твоего, своего, нашего, вашего, ихнего .
- Te męskie rzeczowniki w celowniku i przyimkowy a także kobiece rzeczowniki w przyimkowego końcu w ѣ : дядѣ, о машинѣ; на столѣ, въ яблокѣ .
- Dlatego przysłówki zbudowane na rzeczownikach celownikowych i przyimkowych są zapisywane z „ѣ”: втайнѣ, вживѣ, вмѣстѣ, вкратцѣ, вполнѣ, вскорѣ . Podobnie piszemy z „un” przysłówki w –лѣ i –дѣ: возлѣ, отколѣ, доселѣ, подлѣ; вездѣ, гдѣ, индѣ, здѣ (сь) .
- Niedokonane forma „- enть” czasowników jest pisane z „ѣ” ( смотрѣть, болѣть, пѣть ) i Jat „jest utrzymywana we wszystkich form pochodzących od imperfective: усмотрѣніе, предмотрѣнусный; заболѣвать, болѣзнь; пѣніе, пѣсня, запѣвать, пѣтухъ. Wyjątek: bezokoliczniki переть, тереть, мереть i ich pochodne: запереть, преніе (споръ), треніе, умереть (ponieważ tutaj pierwszym „е” „-ереть” jest samogłoska).
- Końcówki „–ѣе”, „–ѣй” i „–ѣйшій” przymiotników i przysłówków porównawczych i najwyższych są zapisywane z „ѣ”: веселѣе, быстрѣй, главнѣйшій, болѣ-менѣ (tutaj krótka forma) .
- Przedrostek „нѣ-” jest używany do oznaczenia obecność źle określonej ilości ( нѣсколько, нѣкое, нѣкогда, нѣкто ). Przedrostek "не-" oznacza negację lub nieobecność coś ( негдѣ, не чѣмъ, некогда, небольшой ).
- Te przedrostki „без-” i „чрез-” są zawsze pisane z „×”: безпечный, безмѣрный, чрезполосный . Te inne prefiksy (раз-, из-, воз- itp) zachować „×” przed „i” с spółgłosek dźwiękowych, są one napisane z „с” przed spółgłoskami głuchych: разсказъ, изслѣдовать, возстаніе, возбранить, изжить, распросъ, исходить, воскинуть .
- Niektóre częste przypadki użycia, które możemy zapamiętać:
- Przyrostek zdrobnienia „–енька” jest zawsze zapisywany z „е”: заенька, маменька .
- Dopełniaczem zaimka osobowego она jest ея (нея): (кого?) Ея здѣсь нѣтъ, у нея грозный видъ, ея (кого? Чей?) Видъ грозегововово. Biernik to - её (неё): увидѣлъ ее, вглядѣлся въ нее.
- Zaimek osobowy trzeciej osoby liczby pojedynczej to „они” w rodzaju męskim i nijakim oraz „онѣ” w rodzaju żeńskim: они - люди, дома, облака; онѣ - женщины, исторіи, картины .
- Licznik „одинъ” w liczbie mnogiej to „одни” w rodzaju męskim i neutralnym, „однѣ” w rodzaju żeńskim, zachowywany jest w deklinacji: однѣхъ книгъ, однѣмъ чашкамъ, однѣми кошками.
- Zaimek podwójny („oba”) to „оба” w rodzaju męskim i nijakim, w rodzaju żeńskim piszemy „обѣ”, yat jest kontynuowany w deklinacji: обѣихъ женщиъ, обѣимд девушкамъ.
- Używamy „ѣ”:
- w liczbie żeńskiej licznika „двѣ” i jego pochodnych: двѣнадцать, двѣсти;
- w zaimkach мнѣ, тебѣ, себѣ;
- w zaimkach „кто”, „что”, „всё” w części instrumentalnej: кѣмъ, чѣмъ, всѣмъ;
- w większości przypadków dla zaimków „весь” i „тотъ”: всѣ, тѣ; всѣму свѣту, тѣми людьми, всѣхъ благъ, тѣхъ утратъ, всѣмъ желаніямъ…
- Symbol „ѣ” jest również zapisywany następującymi słowami:
-
нѣтъ, здѣсь, внѣ, кромѣ, нынѣ (i w ich pochodnych: нѣкать, здѣшній, внѣшность, кромѣшный, нынѣшній ), a także развѣ ;
- starymi nazwami liter: живѣте, зѣло, мыслѣте, хѣръ ;
- w imieniu miasta Вѣна i rzek Нѣманъ, Онѣга, Днѣстръ, Днѣпръ ;
- W nazwach własnych: Глѣбъ, Алексѣй, Елисѣй, Еремѣй, Патрикѣй, Мокѣй, Гордѣй, Матвѣй, Ѳадѣй (zrusyfikowanych formach Матѳей, Ѳаддей ) Сергѣй, Рогнѣда .
- Poniższe przysłówki brać "е": едва, теперь, весьма, всегда, нынче, прежде, вообще, вовсе, всуе, втуне, вотще, всегда, нынче, прежде, вообще, вовсе, всуе, втуне, вотще, ноеджда, недже …) .
Lista terminów z a
Агаѳангелъ
|
Акинѳъ
|
Юдиѳь
|
Агаѳія
|
Карѳагенъ
|
Ѳавмасій
|
Агаѳодоръ
|
Каѳедра
|
Ѳаддей
|
Агаѳоклія
|
Каѳизма
|
Ѳалалей
|
Агаѳонъ
|
Каѳолическій
|
Ѳалассій
|
Акаѳистъ
|
Киѳара
|
Ѳалъ
|
Алгориѳмъ
|
Ксанѳій
|
Ѳе (о) доръ
|
Анаколуѳъ
|
Левіаѳанъ
|
Ѳе (о) дотъ
|
Анаѳема
|
Логариѳмъ
|
Ѳе (о) спесій
|
Анѳимъ
|
Логоѳетъ
|
Ѳеагенъ
|
Анѳиръ
|
Манеѳа
|
Ѳеизмъ
|
Анѳиса
|
Мараѳонъ
|
Ѳекла
|
Анѳологіонъ
|
Марѳа
|
Ѳемелій
|
Апоѳема
|
Маѳусаилъ
|
Ѳемида
|
Апоѳеозъ
|
Меѳимонъ
|
Ѳемистоклъ
|
Ареѳій
|
Меѳодій
|
Ѳеогній
|
Ариѳметика
|
Миѳъ
|
Ѳеогностъ
|
Аѳанасій
|
Наѳанаилъ
|
Ѳеодоритъ
|
Аѳеизмъ
|
Орѳографія
|
Ѳеодосій
|
Аѳиногенъ
|
Орѳоэпія
|
Ѳеодохъ
|
Аѳинодоръ
|
Парѳеній
|
Ѳеодулъ
|
Аѳины
|
Парѳенонъ
|
Ѳеоктистъ
|
Аѳонъ
|
Паѳосъ
|
Ѳеона (-ія)
|
Варѳоломей
|
Пиѳія
|
Еонилла
|
Виѳліемъ
|
Риѳма
|
Ѳеопистъ
|
Геѳсиманія
|
Руѳь
|
Ѳеопрепій
|
Голгоѳа
|
Саваоѳъ
|
Ѳеостириктъ
|
Демосѳенъ
|
Скиѳъ
|
Ѳеотекнъ
|
Диѳирамбъ
|
Сосѳенъ
|
Ѳеотихъ
|
Дороѳей
|
Спаѳарій
|
Ѳеофанъ
|
Досиѳей
|
Тимоѳей
|
Ѳеофилактъ
|
Еванѳія
|
Филоѳей
|
Ѳерапонтъ
|
Евстаѳій
|
Хрисанѳъ
|
Ессалоники
|
Еле (в) ѳерій
|
Эсѳирь
|
Ѳиміамъ
|
Ероѳей
|
Эѳилъ
|
Ѳирсъ
|
Еѳерій
|
Эѳиръ
|
Ѳома
|
Имоны
|
Эѳіопія
|
|
Иѳика
|
Эѳіопъ
|
|
Lista terminów z ѵ
Zastosowanie ѵ praktycznie wyszły z użycia pod koniec XIX th wieku . Występuje tylko poza tekstami religijnymi w słowach сѵнодъ i мѵро.
- Terminy, które można zapisać za pomocą ѵ:
вѵссъ, Егѵптъ, Еѵангеліе, Еѵдокія, Еѵфимій, еѵхаристія, лаѵръ, Моѵсей, мѵро, мѵропомазаніе, Паѵлъ, полѵелей, сѵнодъ, сѵнгклитъ, ѵпакои, ѵпархъ, ѵпостась, ѵпатъ, ѵподіаконъ.
Bibliografia
-
Россійская грамматика, сочиненная Императорскою Россійскою Академіею. Изданіе тритье. Въ Санктперербург ѣ , Печатано въ типографіи Императорской Россійской Академіи, 1819, с. 2, п. 5 " Буквъ въ Россійскомъ язык ѣ , сл ѣ дуя общему употребленію, считается тридцать пять, есть Ø начертаніе названіе которыхъ сл ѣ дующее ... "
Linki zewnętrzne