Islamski terroryzm , dżihad terroryzm lub islamski terroryzm odnosi się do ataków i innych działań terrorystycznych popełnianych przez członków lub sympatyków ruchów islamistów .
Celem terroryzmu islamistycznego jest promowanie radykalnego religijnego spojrzenia na świat. Organizacje, które go używają, postrzegają to jako boski nakaz. Chociaż w swojej religijnej definicji dżihad nie jest specyficznie związanych z polityką lub przemocy od końca XX th century jest ściśle związana z przemocą polityczną , wykonywanej w jego imieniu, w celu „siłowych [stanach, populacje] do powrotu do prawa Boga i proroczemu społeczeństwu pierwotnego islamu [oraz] w celu oczyszczenia porządku politycznego na miejscu”. W ten sposób terroryzm islamski stał się jednym z najbardziej strukturujących czynników w geopolityce Bliskiego Wschodu w XXI wieku .
Organizacje takie jak Al-Kaida wyraźnie pozycjonują się w kontekście islamskim i twierdzą, że praktykują dżihad pomimo potępienia ich działań przez muzułmańskie władze religijne. Kilka organizacji islamistycznych, takich jak Hamas i Hezbollah, uważa się za terrorystów, ale ich działania określają jako „opór” przeciwko „siłom okupacyjnym”. Organizacja terrorystyczna Państwa Islamskiego (Daisz) również przeprowadza ataki dżihadystyczne i twierdzi, że jest dżihadystycznym salafizmem . Jego celem jest przywrócenie kalifatu Abbasydów , czyli państwa muzułmańskiego rozciągającego się od Afryki Północnej po Azję Środkową .
Te ataki z 11 września 2001 r popełniane przez al-Kaidę i który opuścił prawie 3000 zmarłych są przedstawiane jako początkowy charakterystycznym przypadku terroryzmu islamskiego. Inne miasta i regiony świata również są mocno dotknięte islamistycznym terroryzmem, takie jak Paryż w listopadzie 2015 r. , czy Sri Lanka w kwietniu 2019 r .
W 2019 r. niemiecka gazeta die Welt am Sonntag oszacowała liczbę islamistycznych ataków na świecie od 2001 r. na 31 221, a liczbę ofiar tych ataków na co najmniej 146 811 osób. Gazeta przypomina, że paradoksalnie większość ofiar tych ataków to muzułmanie. Fundacja Innowacji Politycznej szacuje, że w latach 1979 i 2019, przynajmniej 33,769 ataki islamistów odbyły się na całym świecie. Spowodowali śmierć co najmniej 167 096 osób. Ataki te stanowią 18,8% wszystkich ataków popełnionych na całym świecie, ale odpowiadają za 39,1% ofiar terrorystycznych; zauważa intensyfikację tej przemocy i że najbardziej śmiertelnym okresem jest okres od 2010 r.: od 2013 r., według niego, islamizm stał się główną przyczyną (63,4%) zgonów z powodu terroryzmu na świecie.
Chociaż główne akty terrorystyczne, takie jak szturmu Wielkiego Meczetu w Mekce w 1979 i zabójstwie prezydenta Egiptu Anwara Sadata w6 października 1981przez egipski Islamski Dżihad miał miejsce przed tą wojną, dla wielu analityków zagadnień geopolitycznych współczesny terroryzm islamski datuje się na wojnę w Afganistanie (1979-1989).
W tej wojnie ZSRR walczył i przegrał przeciwko afgańskim siłom oporu wspieranym przez Stany Zjednoczone ( Operacja Cyklon ) dążących do ograniczenia postępu komunistów, ale także przez Arabię Saudyjską , dążącą do eksportu wahhabizmu – na przykład Osama bin Laden będzie szkolił Afgańczyków walka zbrojna - Pakistan ze względu na bliskość przestrzenną i Chińską Republikę Ludową ze względu na rywalizację z tym państwem. Stany Zjednoczone i Arabia Saudyjska wezwał przywódców religijnych w świecie muzułmańskim głoszenia dżihadu i zachęcić do walki o zasadach religijnych aniżeli tylko politycznych.
Według Noama Chomsky'ego „radykalni islamiści lub ekstremiści, często nazywani „fundamentalistami”, byli rozpieszczani przez Stany Zjednoczone w latach 80., ponieważ byli najbardziej nieustępliwymi mordercami na świecie”. Nafeez Mosaddeq Ahmed potwierdził tę analizę w swojej książce The War Against Truth .
Po 1989 roku i wojnie w Afganistanie wielu dżihadystów powróciło do swoich krajów pochodzenia (Maghreb, Bałkany) i szerzyło idee dżihadystycznego salafizmu. W ten sposób będą dążyć do przekształcenia „bośniackiej walki nacjonalistycznej w dżihad” . W latach 90. algierska wojna domowa rozprzestrzenia się we Francji i powoduje falę ataków, w których zginęło ośmiu osób, a prawie 200 zostało rannych.
W 2001 r. ataki na World Trade Center w Nowym Jorku, w których Al-Kaida zabiła prawie 3000 cywilów, są symbolem rozwoju terroryzmu islamistycznego pod względem liczby ofiar, zastosowanych nietypowych środków i wpływu na Stany Zjednoczone. Państwa.
Według francuskiego sędziego Marca Trévidica , przeszliśmy od terroryzmu państwowego w latach 80., kiedy terroryzm zależał od władzy państwa, do terroryzmu izolowanych ludzi lub grup twierdzących, że działają w imię „ dżihadu ”. Od 2000 roku obserwował ewolucję, w której terroryzm stał się globalizacją i demokratyzacją. Staje się bardziej sprawą odizolowanych jednostek, które twierdzą, że są islamem, niż dobrze zdefiniowanej organizacji. Według niego cechami tej nowej formy są irracjonalność terrorysty, który jest przede wszystkim zamachowcem-samobójcą, a także niekonsekwencja, nie jest to już kwestia prostego zjawiska przestępczego, ale społeczeństwa. Pisarz Mathieu Guidère określa ich mianem „nowych terrorystów” .
W 2004 r. ataki w Madrycie, w których zginęło około 200 osób, a kilkaset zostało rannych, uświadomiły narodom europejskim, że terroryzm islamski jest zjawiskiem globalnym. W 2015 i 2016 roku we Francji doszło do kilku zamachów terrorystycznych : w styczniu , w szczególności przeciwko redakcji gazety satyrycznej „ Charlie Hebdo” , społeczności żydowskiej i policji. W listopadzie zabijają łącznie 130 osób na tarasach kilku browarów, w audytorium Bataclan i na Stade de France . 14 lipca 2016 r. w Nicei atak wymierzony w tłum cywilów spowodował śmierć 86 osób (ocena w19 sierpnia 2016) i pozostawił 434 rannych. W ciągu 18 miesięcy terroryzm islamski zabił w kraju 238 osób.
Według bazy danych RAND na temat terroryzmu, która uwzględnia wszystkie ataki terrorystyczne popełnione na świecie w latach 1971-2009, w Europie Zachodniej w latach 80. ma miejsce od 8 do 20 ataków islamistycznych rocznie , w porównaniu z 0 do 3 (z wyjątkiem dwa lata) z drugiej połowy lat 90. Dla badacza Stéphane'a Leman-Langlois szczyt obserwowany w latach 80. można wytłumaczyć kontekstem geopolitycznym tamtych czasów.
W 2017 roku badanie wykazało 51 ataków w Europie i Stanach Zjednoczonych między czerwiec 2014 i czerwiec 2017, które spowodowały w sumie 395 zabitych i 1549 rannych, przy czym Francja była krajem najbardziej dotkniętym.
Liczba ataków dżihadystów w Europie | |
„Alex Schmidt i Berto Jongman zidentyfikować 109 wyraźnie różne definicje terroryzmu . ”
Dla François Burgat , „pojęcie” islamskiego terroryzmu „jest bez wątpienia najgorszy możliwy do wyznaczenia, jednak mogą one być prawdziwe, najpoważniejsze łzy w tkaninie politycznej świata. Etykieta „terroryzm” jest zbyt często używana, aby jednostronnie zdyskwalifikować przemoc drugiej osoby” .
W przypadku konfliktu izraelsko-palestyńskiego określenie „terroryzm” przyczynia się do delegitymizacji przeciwnika. W ten sposób komentatorzy kwalifikują palestyńską walkę zbrojną jako terroryzm, przypisując jej lub nie przyczynę religijną, podczas gdy Palestyńczycy i ich zwolennicy postrzegają ją jako opór przeciwko Izraelowi, który nadmiernie okupuje część ich terytoriów.
Po atakach z 2010 roku niektóre gazety, takie jak BBC, odmówiły użycia terminu „terrorysta” z powodu jego urzędu politycznego. „ Staramy się unikać określania kogokolwiek jako terrorysty lub czynu jako terrorysty. To, co próbujemy zrobić, to powiedzieć, że „dwóch mężczyzn zabiło ludzi podczas ataku na biuro satyrycznego magazynu”. Wystarczy, wiemy, co to znaczy i co to jest ” . Według Geneviève Morel , ta odmowa nazwania zagrożenia znajdujemy w prasie, a także wśród ekspertów czy polityków.
Kilka organizacji islamistycznych określa swoje działania jako „opór przeciwko siłom okupacyjnym”. Tak więc Hamas jest akronimem od „ harakat al-muqâwama al-'islâmiya ”, co oznacza „islamski ruch oporu”. Na fladze Hezbollahu widnieje hasło „ al-muqāwamah al-islāmīyah fi lubnān ”, co oznacza „islamski opór w Libanie”. W Iraku kilka organizacji (o inspiracji politycznej lub religijnej) prowadzi wojnę partyzancką z amerykańskimi siłami zbrojnymi.
Ten termin „terroryzm islamski” jest używany przez osoby mówiące po francusku w świecie naukowym i politycznym. To użycie jest w mniejszości w porównaniu z „terroryzmem islamistycznym”. I odwrotnie, w języku angielskim przeważa użycie wyrażenia „ terroryzm islamski ”. Zdaniem Fatiha Yamaca „Podczas gdy władze państwowe raczej używają wyrażeń takich jak terroryzm o charakterze religijnym lub motywach religijnych, badacze nie wahają się zakwalifikować go jako terroryzmu religijnego, islamistycznego lub islamsko-żydowsko-chrześcijańskiego” . Rzadziej używa się terminu „terroryzm muzułmański”.
Użycie tego terminu jest odrzucane i ostro krytykowane przez wielu badaczy, intelektualistów, dziennikarzy i polityków, którzy podkreślają jego niedokładność semantyczną i piętnują szkodliwe skutki takiego użycia. Socjolog Dominique Baillet uważa, że terroryzm islamski jest „interpretacją neofundamentalistyczną, która odchodzi od Koranu, a zatem od islamu” i że szariat nie popiera terroryzmu.
W książce Dżihadyzm : Zrozumienie tego, aby lepiej z nim walczyć , David Benichou, Farhad Khosrokhavar i Philippe Migaux piszą, że „wyrażenie „islamskiego terroryzmu”, które dosłownie oznacza „muzułmański terroryzm”, wydaje się bardzo redukujące, gdy zdamy sobie sprawę, że to zjawisko spowodowało o wiele więcej ofiar wśród muzułmanów niż wśród narodów innych wyznań” . Jednak dla Oliviera Roya przymiotniki „muzułmański” i „islamski” nie są synonimami, muzułmanin oznacza fakt, a islam oznacza intencję, tak jak w przypadku państwa islamskiego „państwo, które czyni islam podstawą. .
Według Abdennour Bidar , „słowo” islamski „oznacza po prostu to, co jest częścią cywilizacji islamu: Islamska filozofii, sztuki islamu, religii islamskiej, itd., Podczas gdy” islamski „co właściwie oznacza w tej cywilizacji jest częścią radykalizmu religijnego. „Totalitaryzm islamski” nie może być zatem jednocześnie określany jako „islamski”, bo to właśnie cywilizacja islamu jest związana z tym totalitaryzmem…” .
Zatem Semih Vaner uważa, że „” islamski „terroryzm nie istnieje. Terroryzm (terroryzm) istnieje dla ruchu oporu (nie zawsze w szlachetnym znaczeniu tego słowa, niestety, ale zaczynają się już trudności, jak określić szlachtę i zasadność ruchu oporu), ale przede wszystkim o walkę o polityczną i ekonomiczna siła . Religia to fasada. Chodzi o spojrzenie na to, co kryje. […] W żadnym wypadku nie chodzi o niedocenianie rzeczywistości zjawiska terrorystycznego, ale nie da się go zredukować do jego wymiaru „islamskiego”, który jest instrumentalizowany przez ideologię polityczną, która chce być „islamistą”, aby usprawiedliwić swój „islamski”. "wymiar. akcja przemocowa" .
Chociaż użycie terminu „terroryzm islamski”, dla François Burgata , „Nazwa „islamski” jest kolejnym zaproszeniem, aby… widzieć jak najmniej: podsyca naturalną skłonność do „teologizowania” bardziej niż to konieczne. na Bliskim Wschodzie i na świecie. Określenie drugiego przez jego jedyną „islamską” przynależność prowadzi tu do naddeterminowania, bardzo jednostronnie, zmiennej religijnej, która ma tłumaczyć pochodzenie powstających w świecie oporów” .
Philippe-Joseph Salazar w swoim eseju o terroryzmie dżihadystycznym Armed Words , nagrodzonym Bristol Prize for Lights, przedstawia następującą analizę:
„ Ujawniający upadek represjonowanego islamu
„PI”, „Państwo Islamskie”, powtarzają media i politycy. Przymiotnik rzeczywiście opiera się tej retorycznej panice: „islamski”. Nikt nie mówi „państwo islamskie”. A jednak dyskurs publiczny jest napięty, aby odróżnić dobrych, „islamistów” od złych, „islamistów”. Ale kalifat jest zdecydowanie „islamski”.
Ponieważ naszą obsesją paniki jest używanie „terrorysty”, który sieje kłopoty i prowadzi nas do mówienia „islamski” zamiast „islamski”.
Ponieważ nie opanowaliśmy tego, co rzeczowe, uciekamy się do kwalifikatorów i kwalifikatorów, które z kolei wymykają się nam w ręce, i znajdujemy się w używaniu terminu, który staraliśmy się stłumić w oficjalnym i politycznym dyskursie: „islamski”. „Terrorysta” jest „islamskim terrorystą”, jest muzułmaninem, dlatego kalifat ucieleśnia „islamski terroryzm”. To Państwo Islamskie. I jedyny.
Nastąpiła symboliczna wymiana: skupiona na „terroryście”, nasz kod nominacyjny pozwolił przejść „islamskiemu”. Jesteśmy w pułapce. "
Dla socjologa i specjalisty od islamu politycznego Amela Boubekeura „pomimo niechęci niektórych do mówienia o islamskim terroryzmie, ponieważ matryca religijna, w której jest on częścią, nie jest dominującą ortodoksją lub ponieważ jej teoretyzowanie jest niemożliwe, pojęcie odrębnego typu Terroryzm islamistyczny zyskał wielką wiarygodność od 11 września. W tym dyskursie terroryzm jest szeroką kategorią, która może obejmować wiele aktów przemocy, zazwyczaj wszystkie związane z islamem, muzułmanami lub Arabami” . Podkreśla, że „używanie terminu terroryzm islamski, to znaczy jako wyraźnie powiązanego z islamem, było przede wszystkim dziełem autorów, którzy prezentują się przede wszystkim jako „eksperci od terroryzmu islamistycznego”, często Amerykanie, tacy jak David Rapoport ” , i konkluduje, że „ta esencjalizacja terroryzmu jako emanującego z islamu, oprócz umożliwienia zajmowania przez jego autorów nisz zawodowych, umożliwia również uznanie tych zjawisk przemocy jako zewnętrznych wobec kultury europejskiej. środowisko” .
Termin „islamista”Koncepcja „islamizmu” została skrytykowana, w szczególności przez Thomasa Deltombe, który kwalifikuje ją jako „kategorię nieskończenie elastyczną”, „której żaden ekspert nie odważy się zdefiniować inaczej niż za pomocą pustych formuł” i która „umożliwia ujednolicenie całości”. serie ruchów, prądów lub osobowości pod tym samym sztandarem, niezależnie od ich celów, sposobów ich działania oraz kontekstów politycznych, historycznych i geograficznych, w których są częścią ”. Krytykując także powszechne użycie słowa „islamista” w mediach głównego nurtu, Pierre Tevanian pisze, że „termin ten nie ma dokładnego znaczenia: w jego dominujących zastosowaniach w każdym razie nie oznacza on nic innego niż „zły muzułmanin”. Michael Barry „[chciałby] banuje termin islamistów w ogóle . ”
Dla Oliviera Roya koncepcja islamizmu była przedmiotem „oburzających relacji w mediach”. Klasyfikacja islamizmu jest skomplikowana, ponieważ nie jest jednorodna, na przykład niektóre grupy nie mają „spójnego projektu politycznego”. Czasami używane są terminy takie jak „postislamizm” lub „neofundamentalizm”. Dla niektórych uczonych islamizm jest kategorią pojęciową wymyśloną przez politologów i skopiowaną z zachodniego świata politycznego. To upraszczająca koncepcja.
Według Pierre-André Taguieffa „istnieją islamowie i islamizmy; mówienie o „islamie” lub „islamizmie” jest wygodą języka” . Islamizm nie zawsze jest brutalny. Niektórzy autorzy krytykują asymilację terroryzmu do islamizmu: „Islamizmu nie można jednak zrównać z terroryzmem. Jeśli prawdą jest, że ta ideologia niosła zalążek dryfu terrorystycznego, to dryf ten nie był konieczny. ” .
Dla Erdogana sam termin „terroryzm islamski” jest nieodpowiedni, kojarząc terrorystę z islamem.
Termin „dżihadyzm”Dla Richarda Prasquiera określenie „dżihadystyczny salafizm” jest często preferowane przez specjalistów. Termin ten jest używany przez rząd francuski dla swojej platformy walki z dżihadyzmem.
W książce Dżihadyzm : rozumienie go, aby lepiej z nim walczyć , David Benichou, Farhad Khosrokhavar i Philippe Migaux piszą, że „Wyrażenie „dżihadystyczny terroryzm” jest jaśniejsze, gdy tylko zwrócimy uwagę, że jest ono oparte na wizji wynalezionej na nowo z islamu, zwłaszcza od te akty terroru są popełniane przez osoby, które twierdzą, że są dżihadystami” . Dla Jarreta Brachmana (w) „dżihadyzm” jest terminem odnoszącym się do niezręcznej i kontrowersyjnej świadomości islamistycznego myślenia ekstremistycznego, które wymaga użycia przemocy w celu usunięcia wszelkich wpływów z nieislamskich terytoriów tradycyjnie muzułmańskich. zarządzanie oparte na prawie szariatu . Termin ten zawiera słowo „ dżihad ”, które dla większości muzułmanów jest podstawą pobożnego życia, ale dla niektórych polega na prowadzeniu wojny w obronie islamu .
Walka z terroryzmem islamskim jest przedmiotem „wojny na słowa” w świecie politycznym. W artykule zatytułowanym „O „islamskim terroryzmie” i „obozie demokracji” François Burgat uważa „kategorie skonstruowane w celu reprezentowania konfrontacji” za „analityczne pułapki” . Odmowa używania terminów związanych z islamem jest wybierana w celu uniknięcia zmieszania i poszukiwania ustępstw. Kilka gazet opublikowało leksykony dotyczące używanych terminów. Ta wojna jest dla Alaina Dodiera „domeną semantyki skropioną propagandą (lub odwrotnie)” . Dla Edgara Morina terminy te mają szczególne znaczenie dla „zachodnich mediów”, czyli „[zredukowanie] wszystkich islamistów do islamistów i wszystkich islamistów do potencjalnego terrorysty, co uniemożliwia postrzeganie złożonej twarzy islamu” .
Ta wojna na słowa jest obecna także za granicą. W związku z tym doradca ds. bezpieczeństwa HR McMaster odradza używanie terminów „radykalny terroryzm islamski”, gdyż może on ingerować w stosunki z sojuszniczymi krajami muzułmańskimi. W ten sposób prezydent Obama odmówił „połączenia” terroryzmu „i „islamizmu” . Dla Republikanów, ta odmowa jest „przyznaniem się do słabości, niezdolność wskazać wroga i sposób uniknięcia problemu . ”
I odwrotnie, ta wojna jest również wykorzystywana przez prądy islamistyczne. Według Jacquesa Drillona totalitaryzmy modyfikują słownictwo, aby „usunąć denotację na rzecz konotacji. " I zapobiegaj rozumowaniu. „Myślące głowy islamizmu [...] podłożyły bombę pod każde słowo słownictwa. "
Ta wojna na słowa jest obecna w denominacji grup dżihadystycznych, począwszy od Państwa Islamskiego. Wczerwiec 2015, David Cameron , premier Wielkiej Brytanii, prosi media w swoim kraju, aby przestać mówić o „ państwa islamskiego ”, ale raczej „ ISIL ” (co oznacza Islamskiego Państwa Iraku i Lewantu ) lub „ tak zwane państwo islamskie ” (the tak zwane Państwo Islamskie ), ponieważ „nie jest Państwem Islamskim. To straszny barbarzyński reżim. To jest wypaczenie islamu”.
Podobnie termin „ radykalizacja ” jest często kojarzony z islamistycznymi terrorystami i jest również przedmiotem dyskusji semantycznych. Antoine Jardin, inżynier ds. badań w CNRS, uważa, że „to nie jest ścisła koncepcja naukowa. „Radykalizacja” stała się hasłem przewodnim, które niejasno określa to, co jest postrzegane jako niekontrolowane zagrożenie i niebezpieczna etykieta polityki publicznej w kontekście rosnącej przemocy dżihadystów od czasu ataków popełnionych we Francji przez Mohammeda Meraha w 2012 roku ” .
Dla Pierre-André Taguieffa wojna na słowa wpływa również na pojęcie „islamofobii”. „Islamiści mają interes w tym, by ludzie wierzyli, że antyislamiści są 'islamofobami'” .
Jeśli niektórzy specjaliści od islamu podkreślają, że islamskiego terroryzmu w żaden sposób nie można pomylić z islamem, Jean Birnbaum krytykuje „retorykę 'nic wspólnego z islamem'” . Dla Xaviera Luffina „musimy przestać mówić, że Państwo Islamskie (Daesh) nie jest islamem”, ponieważ niektórzy z jego przywódców dobrze znają tekst Koranu. Według niego, krytyczna praca musi być wykonana w samym islamie. Ale chociaż krytyczny podchodzi Koran rozpoczęto na początku XX th century, takich jak Mohammed Arkoun te refleksje nie miał rzeczywistego wpływu. Nowi myśliciele islamu, pomimo ich licznych publikacji, „są czytani głównie przez zachodnich intelektualistów lub przez marginalny margines intelektualistów ze świata arabsko-muzułmańskiego”. Większość książek sprzedawanych przez muzułmańskie księgarnie to „konserwatywne średniowieczne traktaty i podręczniki intelektualnego i duchowego ubóstwa, zajmujące się wyłącznie kwestią tego, co dozwolone i nielegalne”. Dla Gillesa Kepela dżihadyzm jest „poddziedziną” pola „islamu”.
Wąska grupa terrorystów, którzy podejmują działania, nie jest całkowicie odcięta od reszty muzułmanów. Dla Yvana Blota , autora książki pt. Islamistyczny terroryzm, rewolucyjne zagrożenie , socjologiczny chwyt rewolucyjnego islamu działa w czterech głównych kręgach, których serce tworzą fundamentalistyczni kaznodzieje i intelektualiści, a bazę dżihadyści gotowi poświęcić swoje zyje. Są też aktywni sympatycy, którzy nie będą przeprowadzać żadnych ataków, ale zapewnią logistykę i pomoc, potem krąg pasywnych sympatyków, którzy mniej lub bardziej aprobują działania terrorystów. Niektóre sondaże przeprowadzone we Francji i Wielkiej Brytanii pokazują, że ten ostatni krąg reprezentuje około jednej trzeciej populacji muzułmańskiej w tych krajach.
Olivier Roy nazywa islamistów „tych, którzy widzą w islamie ideologię polityczną we współczesnym znaczeniu tego słowa, to znaczy teorię, która twierdzi, że ma zastosowanie do całego społeczeństwa”. Na podstawie raportu Al Karoui zwrzesień 2016i przyjmując definicję Thierry Tuot, zgodnie z którą islamizm jest „publicznym żądaniem zachowań społecznych przedstawianych jako boskie żądania i wdzieraniem się na pole publiczne i polityczne”, Elisabeth Schemla obserwuje „poślizg większości muzułmanów w kierunku islamizmu”. Badanie przeprowadzone we Francji w 2016 roku oszacowało, że dla 29% muzułmanów „prawo islamskie, szariat, jest ważniejsze niż prawo Republiki”.
Dla historyków Ladan Boroumand i Roya Boroumand, źródłem ideologii dżihadu nie jest Koran, ale leninizm, faszyzm i totalitarne prądy XX th century. Dla Farhada Khosrokhavara , dyrektora badań w EHESS, dżihadyzm jest „najbardziej rozbudowaną totalitarną ideologią od czasów komunizmu i nazizmu ”, a niektórzy dżihadyści mogą być nawet szyitami . Według niego „ideolodzy [dżihadyści] integrują zachodnie ekstremistyczne idee, zwłaszcza ze skrajnej lewicy i skrajnej prawicy, i przedstawiają wersję islamu, która próbuje przełamać tabu ' nieodwracalnej sekularyzacji '”. Dla Oliviera Roya „za terminem islamski terroryzm” kryją się również ruchy „etno-nacjonalistyczne” (Hamas, ruch Touaregów itp.).
Dla Benichou i in. dżihadyzm ma swoje korzenie w Koranie i hadisach . W ten sposób Państwo Islamskie wykorzystuje swoje publikacje do rozpowszechniania argumentów religijnych w celu uzasadnienia ataków i ich zgodności z religijnymi zasadami islamu. Wykorzystują w tym celu „niepodważalne dowody teologiczne (Dalil) z Koranu, tradycję proroka (Sunna) oraz konsensus muzułmańskich uczonych średniowiecza” . Islamolog Rachid Benzine wspomina, że będą „korzystać ze źródeł biblijnych” . Źródła te mogą ulegać „skręceniom”.
Donald Holbrook, analizując próbkę 30 dzieł propagandowych dżihadystów, znalazł kilka fragmentów Koranu, które zostały wykorzystane i zniekształcone w celu wspierania brutalnego dżihadu. Najczęściej cytowana jest Sura An-Nisa (4: 74-75). Inne popularne fragmenty to Sury At-Taubah (9:13-15, 38-39, 111) i Al-Baqarah (2:190-191, 216).
Na przykład Sura 9, werset 5: „Po wygaśnięciu świętych miesięcy zabij wspólników, gdziekolwiek ich znajdziesz. Złap ich, oblegaj i wypatruj ich w każdej zasadzce. A jeśli oni się nawrócą, odprawijcie modlitwę i zapłaćcie Sakat, to zostawcie im drogę wolną. Bóg jest przebaczający i litościwy! "
Holbrook zauważa, że zdecydowali się zacytować pierwszą część „zabijanie współpracowników”, ale nie cytować i dyskutować o czynnikach ograniczających na końcu wersetu: „Jeśli wtedy odpokutują…”. Holbrook twierdzi, że brutalni dżihadyści są „bezwstydnie selektywni, aby służyć swoim celom propagandowym”. Peter Bergen zauważa, że Bin Laden zacytował ten werset w 1998 roku, kiedy wypowiedział wojnę. Według Michaela Sellsa i Jane I. Smith większość muzułmanów nie interpretowała dziś wersetów Koranu jako propagujących wojnę, ale raczej jako odzwierciedlenie kontekstu historycznego.
Dżihadyści również polegają na hadisach. Zwolennicy Bin Ladena wskazywali również na doniesienia, że Mahomet atakował miasta nocą lub z katapult i że musiał tolerować przypadkowe obrażenia osób niebiorących udziału w walce, ponieważ byłoby to nie do odróżnienia od walczących podczas takich ataków. Te argumenty nie zostały powszechnie zaakceptowane przez muzułmanów.
Wiele seminariów odbyło się w Egipcie, Arabii Saudyjskiej i innych miejscach, które potępiły zamachy samobójcze , fizyczne znęcanie się nad ludnością cywilną oraz ataki z 11 września , od 11 marca do Rijadu , 7 lipca itd. Intelektualiści, politycy i religijni ze świata arabsko-muzułmańskiego i 57 państw sporządzili i podpisali Konwencję arabską w sprawie walki z terroryzmem „Zgodnie z wysokimi zasadami moralnymi i religijnymi, w szczególności zasadami islamskiego szariatu oraz humanitarne dziedzictwo narodu arabskiego, które potępia wszelkie formy przemocy i terroryzmu”.
Wielu przywódców religijnych w świecie muzułmańskim sprzeciwiało się grupie Państwa Islamskiego i wzywało do „wspólnego i trwałego działania” przeciwko niemu. Jeszcze inni potępiają „nieludzkie i nieislamskie czyny grupy”. W świecie arabsko-muzułmańskim akty terrorystyczne popełniane w imię islamu są na ogół potępiane przez władze religijne.
Stanowisko to nie popełnia jednak irańskiego szyizmu .
Pojęcie męczeństwa jest tak stare, jak narodziny islamu, jednak zamachy samobójcze pojawiły się i przeniknęły do świata muzułmańskiego w ostatnim stuleciu i są surowo potępiane przez władze islamu . Bazy islamskie, na których opierają się ulemowie, to głównie:
W latach 2001-2002 Gallup przeprowadził dziesiątki tysięcy indywidualnych wywiadów z mieszkańcami ponad 35 krajów, w których przeważają muzułmanie. Stwierdzono, że ponad 90% uczestników potępiło zabijanie osób nie biorących udziału w walce z powodów humanitarnych lub religijnych. John Esposito, korzystając z danych sondażu Gallupa, napisał w 2008 roku, że muzułmanie i Amerykanie w równym stopniu odrzucają przemoc wobec ludności cywilnej. Odkrył również, że muzułmanie popierający przemoc wobec ludności cywilnej nie są bardziej religijni niż ci, którzy tego nie robią.
Kolejny sondaż Gallupa opublikowany w 2011 r. sugerował, że „tożsamość religijna i poziom oddania mają niewiele wspólnego z ideą celowania w ludność cywilną… to rozwój i rządy ludzkie – a nie pobożność czy pobożność. kultura – są najsilniejszymi czynnikami wyjaśnienie różnic w sposobie postrzegania tego rodzaju przemocy przez społeczeństwo ”. Ten sam sondaż wykazał, że populacje w krajach Organizacji Współpracy Islamskiej były nieco bardziej skłonne do odrzucania ataków na ludność cywilną niż w krajach niebędących członkami.
Badanie przeprowadzone w 2008 roku przez Gallupa wykazało, że 38,6% ankietowanych muzułmanów uważa, że ataki na 11 wrześniabyły uzasadnione. Inne badanie przeprowadzone w 2005 roku przez Fundację Fafo w Autonomii Palestyńskiej wykazało, że 65% respondentów poparło ataki terrorystyczne.11 września.
W Pakistanie, pomimo niedawnego wzrostu wpływów talibów, sondaż przeprowadzony przez „Terror Free Tomorrow” in Styczeń 2008badał poparcie dla Al-Kaidy, talibów, innych wojowniczych grup islamistycznych i Osamy bin Ladena. Podkreślił niedawny spadek o połowę. Wsierpień 200733% Pakistańczyków wyraziło poparcie dla Al-Kaidy; 38% poparło talibów. WStyczeń 2008poparcie dla Al-Kaidy spadło do 18%, a talibów do 19%. Na pytanie, czy zagłosowaliby na Al-Kaidę, tylko 1% respondentów z Pakistanu odpowiedziało, że tak. Talibowie mieli poparcie 3% ankietowanych.
Badania Pew Research z 2008 roku pokazują, że w różnych krajach – Jordanii, Pakistanie, Indonezji, Libanie i Bangladeszu – statystyczny spadek liczby osób twierdzących, że zamachy samobójcze i inne formy przemocy wobec celów cywilnych mogą być uzasadnione w obronie islamu. Zdecydowana większość twierdzi, że takie ataki są co najwyżej rzadko akceptowalne. W Jordanii dla 29% badanych ataki samobójcze są często lub czasami uzasadnione (wobec 57% wmaj 2005). W Indonezji 74% respondentów zgadza się, że ataki terrorystyczne nigdy nie są „uzasadnione” (znaczny wzrost z 41% poziomuMarzec 2004). W Pakistanie liczba ta wynosi 86%, w Bangladeszu 81%, aw Iranie 80%.
Po ataku na Charlie Hebdo kilka muzułmańskich osobistości i autorytetów we Francji i na całym świecie potępiło ataki, takie jak przedstawiciele Uniwersytetu Al-Azhar, którzy podkreślili, że „Islam potępia wszelką przemoc” lub islamolog Tariq Ramadan, który oświadczył: „To nie jest Prorok, który został pomszczony, to nasza religia, nasze wartości i nasze zasady islamu zostały zdradzone i zbezczeszczone”. Podczas gdy anonimowi francuskojęzyczni użytkownicy Twittera uruchamiają hashtagi z okazji masowego zabijania. Hashtag „JeSuisKouachi” jest uruchamiany przez zwolenników terrorysty w odpowiedzi na Je suis Charlie . W ciągu kilku dni na platformę policji sądowej zgłoszono około czterech tysięcy wiadomości popierających ataki. W szkołach we Francji minuta ciszy w hołdzie ofiarom spotyka się z odmową niektórych uczniów i rodziców. Le Figaro donosi, że w szkole podstawowej w Seine-Saint-Denis nie mniej niż 80% uczniów w klasie odmówiło przyjęcia tej minuty ciszy.
Zdaniem badaczy, poza dyskursem religijnym, terroryzm ten może mieć różne przyczyny. Wśród islamologów istnieje spór między „islamizacją radykalizmu”, której bronił Olivier Roy, a „radykalizacją islamu” wspieraną przez Gillesa Kepela , między sprawami niereligijnymi a religijnymi. Jednak dla Amerykanina Marca Sagemana (en) , psychiatry i byłego agenta CIA , spór między „islamizacją radykalizmu” a „radykalizacją islamu” jest „bardzo francuskim sporem” polegającym na „Twórz abstrakcyjne kalambury, które nic nie znaczy." To tak, jakby zapytać, czy nazistowskie obozy koncentracyjne to germanizacja diabła, czy demonizacja Niemiec” .
Dla Maleka Chebla terroryzm żywi się porażkami muzułmańskich władców na polu protestów społecznych, ubóstwem ludzi i korupcją elit. Terroryzm przetrwałby „zaślepienie bogatych krajów, które poza walką ideologiczną interpretują te brutalne zjawiska jako zwykłą zemstę obdartych żebraków na zamożnych”.
Socjolog Dominique Baillet uważa, że przyczyny są jednocześnie ekonomiczne, polityczne, społeczne i psychologiczne:
Dla filozofa René Girard , „terroryzm jest powiązany z innym świecie od naszego, ale to, co rodzi się ta różnica odległości od nas i sprawia, że jest nie do pomyślenia, aby nas. Przeciwnie, wzmożone pragnienie zbieżności i podobieństwa” ; byłaby zatem częścią „chęci zmobilizowania i zmobilizowania całego trzeciego świata sfrustrowanych ludzi i ofiar w ich relacjach mimetycznej rywalizacji z Zachodem” . Według Dominique'a Bailleta niektórzy islamiści mogą również odczuwać poniżenie i wierzyć, że ludzie Zachodu mogą uważać islam za religię słabo rozwiniętą. Według niego upokorzenie rzeczywiście byłoby źródłem przemocy. Dla Jacquesa Neiryncka oraz muzułmańskiego kaznodziei i teologa Tarika Ramadana islamiści widzą na Zachodzie formę politeizmu, w którym „pieniądze, władza, seks, przemoc, hałas, sprytne lub brutalne zaprzeczenie wszelkiej duchowości, wszelkiej moralności i wszelkiej transcendencji” byłaby w centrum adoracji, która stanowiłaby rodzaj negacji religii . To pozwoliłoby im zjednoczyć się wokół tego uczucia.
W XXI th wieku , islamski terroryzm jest często postrzegane jako globalnego ruchu, ze względu na podobną mowę, i podkreślił kilka głównych „przyczyn”, które uzasadniałyby: niesprawiedliwości poniesionych przez muzułmanów w Palestynie , Bośni i Kaszmir. Przejawia się w krajach zachodnich, a głównie w krajach o tradycji muzułmańskiej, zwłaszcza w Afryce oraz na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Według Mike'a Smitha, w Boko Haram: Inside Nigeria's Unholy War , jego geneza pokazuje, że bardziej niż uniwersalistyczne obawy, często wynika ona z instrumentalizacji religii w społeczeństwach klanowych w opozycji do państwa, jak w Somalii czy Czadzie . Olivier Roy , mówiąc ogólnie o islamizacji, kładzie nacisk na dwa czynniki w zglobalizowanym islamie : „prymat etnicznych i narodowych determinacji, ale także instrumentalizację peryferyjnego dżihadu przez neofundamentalistów, by domyślnie nadać treść uniwersalnej ummie ”. . To właśnie ten „islamo-plemienność” identyfikuje w południowym Jemenie , wśród talibów, w Dagestanie lub w wielu „emiratach islamskich” sprzeciwiających się administracji przez państwo i ustanawiających szariat ( Pakistan , Kano w Nigerii …) . Dla Ali Laïdi , który wskazuje w Retrospekcji. Jak globalizacja zrodziła terroryzm, że „w 2005 r. prawie dziewięć na dziesięć ofiar międzynarodowego terroryzmu zginęło w Iraku i Jordanii” , wylęgarnią terroryzmu nie jest słabość państwa, ale wręcz przeciwnie „w świecie muzułmańskim zasadniczo rządzony przez dyktatury islam, popychany do przemocy przez represje, staje się czynnikiem destabilizacji” .
Bombardowanie samobójstwo jest rodzajem ataku realizacja polegająca na celowym śmierć sprawcy. Jest praktykowana w wywrotowym celu destabilizacji instytucji tworzonych przez partię uważaną za wroga.
Pojawiła się w czasie wojny domowej w Libanie , taktyka zamachów samobójczych jest wykorzystywana w szczególności przez Organizację Islamskiego Dżihadu przeciwko celom militarnym ( ataki 23 października 1983 w Bejrucie itp.). Od tego czasu rozprzestrzenił się, w szczególności wraz z inwazją na Irak , a następnie, w latach 2006-2007, podczas drugiej wojny w Afganistanie . Logika tych samobójczych ataków jest niejednorodna, podobnie jak ich cele). Na przykład w Pakistanie w 2009 r. doszło do 86 zamachów samobójczych, które dotknęły zarówno lokalną ludność cywilną, miejsca kultu, miejsca odwiedzane przez cudzoziemców, takie jak duże hotele i administracyjne cele wojskowe.
Według Pierre'a Lory'ego „samobójstwo we wszystkich jego formach było zawsze zakazane, także w kontekście dżihadu. Ataki tego typu wytworzonej z XI XX wieku przez Ismailis „zabójców” były znane skazany przez Sunni większości która była również głównym celem. Użycie terminu kamikaze, z braku arabskiego określenia, pokazuje, jak bardzo tego typu czyn jest obcy kulturze islamu”.
Według National Institute for Advanced Security Studies organizacje te wykorzystują wszystkie kanały komunikacji do swojej propagandy . Aby dać się poznać i pozyskać nowych członków, dystrybuują filmy, kasety audio i broszury. Dla Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie korzystanie z Internetu umożliwia rekrutację, prowadzenie propagandy, przekazywanie środków.
Wykorzystanie terroru jako środka do stworzenia sprzyjających warunków dla propagandy zostało przeanalizowane w książce Gestion de la barbarie (po arabsku „Administracja dzikości”, napisanej przez Abou Bakr Naji (en) , odpowiedzialnego za media i propagandę wszystkich Kaida, zabita w amerykańskim strajku w Pakistanie w 2008 roku. Dzieło jest dostępne w formie elektronicznej w internecie od 2004 roku, a w 2007 roku zostało opublikowane w języku francuskim z podtytułem „etap, przez który będzie musiał przejść islam, aby przywrócić kalifat ” .
Każdego roku Departament Stanu USA publikuje raport, w którym wymienia organizacje, które uważa za terrorystyczne i przeciwko którym Stany Zjednoczone są zaangażowane w „ wojnę z terroryzmem ”. Wśród nich kilka organizacji twierdzi, że są islamistyczne, takie jak Zbrojna Grupa Islamska (GIA), Dżama'a al-Islamiyya , Hamas , Hezbollah , Islamski Ruch Uzbekistanu , Islamski Dżihad , Al-Kaida itp.
Raport Europolu z 2008 r. klasyfikuje również jako islamistów kilka grup, które są aktywne lub prawdopodobnie podejmą działania w Europie: Al-Kaida w Islamskim Kraju Maghrebu (AQIM) i Marokańska Islamska Grupa Walcząca (GICM) skorzystałyby na szkoleniu islamskich Jihad Union (UID) z siedzibą w Pakistanie i wywodząca się z Islamskiego Ruchu Uzbekistanu . Raport cytuje inne grupy egipskie, libijskie itp. jako twierdzące, że są „franszyzą Al-Kaidy”. Jednak Europol precyzuje, że trudno jest prześledzić kontury islamistycznego ruchu terrorystycznego, ponieważ niektóre ataki mogą być przygotowane przez małe, samouformowane grupy lub izolowane jednostki bez żadnego powiązania z międzynarodową siatką dżihadystów.
Według Marca Sageman (w) , były oficer CIA (z siedzibą w Islamabadzie od 1987 do 1989), „od stworzenia al-Kaidy w 1989 roku, było sześćdziesiąt Działki na Zachodzie, od czterdziestu sześciu różnych grup” , Pierwsza fala miała miejsce wraz z atakami we Francji w 1995 roku , druga po inwazji na Irak . Spośród tych 60 „działek” , „czternaście [udało], dziewięć z nich przez GIA , dwóch Al-Kaidy ( 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych , a 7 lipca 2005 w Londynie ) oraz trzy inspirowany przez Al-Kaidą ( World Trade Center w 1993 r. , zamachy 11 marca 2004 r. w Madrycie i zabójstwo Theo van Gogha w Amsterdamie w 2004 r.). „ W ciągu 20 lat Sageman ma 400 dżihadystów : „prawdziwymi” terrorystami jest co najwyżej 400 z 20-milionowej populacji muzułmańskiej na Zachodzie i 700 mln ogółem, przez ponad dwadzieścia lat. "
Chociaż walka z terroryzmem łączyła się z zaostrzeniem polityki imigracyjnej i zamknięciem granic , islamscy terroryści mogą być zarówno obcokrajowcami, jak i obywatelami; gdy są obcokrajowcami, w zdecydowanej większości znajdują się w normalnej sytuacji ( Najibullah Zazi (en) , aresztowany wwrzesień 2009itp.). Tak więc w 2009 roku w Stanach Zjednoczonych udaremniono kilkanaście projektów terrorystycznych kierowanych przez obywateli, w tym strzelaninę w Little Rock (2009) (fr) , projekt terrorystyczny w Nowym Jorku (2009) (fr) , a nawet w 2006 roku projekt terrorystycznego Sears Tower (2006) (en) (patrz też sieć terrorystyczna Virginia (en) , rozebrana w 2005 roku, która mieszała Amerykanów urodzonych w Stanach Zjednoczonych i tych urodzonych za granicą).
Te ataki marca 2012 w Tuluzie i Montauban, jak również te, w styczniu 2015 , a te z 13 listopada 2015 roku we Francji są ataki islamistów: ich sprawcy popełnił je w imię islamu , a dla tych dwóch pierwszych, oni twierdzą. Al-Kaida na Półwyspie Arabskim , ostatnia przez organizację Państwo Islamskie .