| W lub wspomnienia z dzieciństwa | |
| Autor | Georges perec |
|---|---|
| Kraj | Francja |
| Uprzejmy | na wpół autobiografia, na wpół fikcja |
| Orginalna wersja | |
| Język | Francuski |
| Tytuł | W lub wspomnienia z dzieciństwa |
| wersja francuska | |
| Kolekcja | Wyimaginowany |
| Miejsce publikacji | Francja |
| Data wydania | 1975 |
| Numer stron | 224 (dla wydania Gallimarda) |
W ou le Souvenir d'enfance to praca Georgesa Pereca opublikowana w 1975 roku . Tekst jest historią skrzyżowaną, na przemian z fikcją (co drugi rozdział, kursywą) i historią autobiograficzną , pozornie bardzo różną.
Dane autobiograficzne, a zwłaszcza katastrofa, jakiej doświadczył Georges Perec, który w dzieciństwie stracił ojca zabitego w akcji w 1940 r., A jego matkę deportowaną do Auschwitz w 1943 r. W dzieciństwie , rzucają światło na rozumienie fikcyjnej części opowieści.
Fikcyjna część powieści zaczyna się, gdy Gaspard Winckler , bohater, noszący imię, które nie jest jego prawdziwym imieniem, a następnie mieszkający w mieście w Niemczech , otrzymuje tajemniczy list z propozycją randki. Ten Gaspard to dezerter, który żyje z fałszywymi papierami i nazwiskiem innego, o którym nic nie wie. Na spotkanie przybywa autor tajemniczego listu Otto Apfelstahl i wyjawia mu, że jego dokumenty tożsamości (te należące do Gasparda Wincklera) należały do głuchoniemego chłopca - prawdziwego Gasparda Wincklera - który zaginął wraz z matką. podróż morska. Ujawnia również, że on sam, Otto Apfelstahl, kieruje Stowarzyszeniem Pomocy Rozbitkom. Na koniec prosi swojego rozmówcę o pomoc w poszukiwaniu młodego chłopca, jedynego pasażera, którego ciała nie znaleziono we wraku statku, który utknął w rejonie archipelagu Ziemi Ognistej ; matka chłopca nie żyje, ale mały Gaspard mógł przeżyć katastrofę .
Po przecięciu oznaczonym punktami zawieszenia w nawiasach (...) ( s. 89 ), fabuła toczy się dalej, opisując organizację społeczną obowiązującą na wyimaginowanej wyspie w Ziemi Ognistej o nazwie W, całkowicie poświęconej sportowi . Mieszkańcy codziennie biorą udział w zawodach; ich motto brzmi „Wyżej, silniej, szybciej”. Olimpijski ideał W jawi się jako romantyczna transpozycja pewnych tematów nazistowskiej ideologii : egzaltacji męskości, nadczłowieka, wyższości rasy aryjskiej, obsesji na punkcie zdrowych i pełnych wigoru ciał, „celebracji„ silnych ”.
Po przecięciu strony 89, postacie wspomniane na początku (dwaj Gaspard Winckler) nie pojawiają się już ponownie.
Autobiografia zaczyna się słowami: „Nie mam wspomnień z dzieciństwa. Aż do mojego dwunastego roku życia moją historię można podsumować w kilku zdaniach: straciłem ojca w wieku czterech lat, matkę w wieku sześciu lat; Wojnę spędziłem w różnych pensjonatach w Villard-de-Lans . W 1945 roku adoptowali mnie siostra mojego ojca i jej mąż. Ten brak historii uspokajał mnie przez długi czas: jej obiektywna suchość, jej pozorne dowody, jej niewinność chroniły mnie, ale przed tym, co mnie chroniły, jeśli nie dokładnie przed moją żywą historią, przed moją prawdziwą historią, przed moją własną historią ... który, jak można przypuszczać, nie był ani suchy, ani obiektywny, ani pozornie oczywisty, ani oczywiście niewinny? „Nie mam wspomnień z dzieciństwa”: wypowiedziałem to z pewnością siebie, niemal z pewnym wyrzutem. Nikt nie musiał mnie wypytywać w tej sprawie. Nie była zapisana do mojego programu. Byłem od tego zwolniony: inna opowieść, Wielka, Historia ze swym wielkim toporem, już odpowiedziała za mnie: wojna, obozy. Kiedy miałem trzynaście lat, wymyśliłem i narysowałem historię. Później o tym zapomniałem. Siedem lat temu, któregoś wieczoru w Wenecji przypomniałem sobie nagle, że ta historia nazywa się „W” i że jest to w pewnym sensie, jeśli nie historia, to przynajmniej historia z chwili mojego dzieciństwa. "
Opowieść autobiograficzna z wczesnego dzieciństwa opiera się na kilku fragmentach wspomnień; autor zwraca uwagę na „sztuczki” pamięci, wypaczanie rzeczywistości, selekcję pewnych epizodów i zapominanie o tych najbardziej traumatycznych. Perec wspomina wtedy lata spędzone z rodzinami adopcyjnymi oraz w różnych pensjonatach w Alpach. Podkreśla kruchą, czasem wręcz nierealną więź łączącą go z innymi członkami rodziny. Ta historia kończy się powrotem do Paryża i odkryciem, czym były obozy koncentracyjne i zagłady ”.
Pomiędzy fikcją a autobiografią, opowiadanymi w pierwszej osobie, rozdział po rozdziale, powstaje związek. Na przykład fałszywy Gaspard Winckler, który musi udać się na poszukiwanie prawdziwego Gasparda Wincklera, małego dziecka, głupiego, samotnego, pozbawionego ojca, pojawia się jako przedstawiciel w fikcji dorosłego Georgesa Pereca, próbując znaleźć dziecko, którym był, i zrozumieć jego nieme cierpienie, ocalić go przed psychologicznym wrakiem. Ostatnia strona książki daje klucz do relacji między wyspą W a życiem Pereca, wyspy zorganizowanej według absurdalnych praw, które dehumanizują mieszkańców, przenosi w fikcję nazistowskie obozy koncentracyjne, w których zginęła matka autora. jego życie.
W epigrafie znajdujemy cytat z Raymonda Queneau :
„ Ta szalona mgła, w której poruszają się cienie, jak mogłem ją usunąć? "
Tutaj znajdujemy związek między pismem a pamięcią, który przewija się przez całą powieść. Pierwsza część zdania Queneau jest poetycka, druga to pytanie, które autor sobie zadaje, na które niewątpliwie odpowiedź brzmi: pisząc . Perec w W nie robi inaczej, z wyimaginowaną opowieścią o chybionym ideale olimpijskim i autobiografią (w której poruszają się cienie), w której kwestionuje swoje życie, swoje pisarstwo.
Perec prowadzi eksplorację pamięci, pisząc projekty, które mogą się nie powieść, ale nie tylko. Zaczął tworzyć inne powieści autobiograficzne, powieści, które porzucił, aby poświęcić się tylko W. Zaczął produkować W w formie serialu dla La Quinzaine littéraire . Ta regularna forma wzmacnia jego biznes zjazdowy. Podczas podróży do Wenecji w 1967 roku przypadkowo przypomniał sobie historię, którą napisał jako dziecko o społeczeństwie zbudowanym wokół ideału olimpijskiego. Chciał zagłębić się w to, co pozwoliło mu zapamiętać o sobie. Ale w miarę jak historia wszechświata olimpijskiego staje się, dzięki jego pamięci, która jest odkrywana, i dzięki serialowi, który się rozwija, wszechświat obozu koncentracyjnego staje się coraz trudniejszy do przeżycia, Perec rozumie, że forma mitu olimpijskiego publikowanego w odcinkach nie jest już przystosowany do wymuszania zapomnienia. Aby kontynuować swoje dzieło pamięci, musi otoczyć tę historię fragmentami rozłożonych wspomnień pozostałych z dzieciństwa. Przerywa operę mydlaną i włącza historię olimpijską na przemian z historią autobiograficzną, w formie palimpsestu , gdzie pismo powstaje dzięki innemu pismu, które jednocześnie znika i wspiera nowe.
Georges Perec podarował rękopis W na aukcję na rzecz La Quinzaine littéraire w 1975 roku. Został zakupiony przez szwedzkiego kolekcjonera, który powierzył go Bibliotece Królewskiej (Szwecja) .
Czytelnikowi nasuwa się pytanie: czy to społeczeństwo opisane w fikcyjnej części książki można zakwalifikować jako utopię ? Na pierwszy rzut oka przedstawia swoje cechy. Jednak ta rzekomo idealna utopia prowadzi do horroru.
Perec umieszcza swoje „idealne społeczeństwo” na odizolowanej wyspie, trudno dostępnej, o czym świadczy opis w rozdziale XII. Wewnętrzna organizacja W jest nienaganna. Terytorium opisane przez Pereca składa się z czterech miast. Perec, pasjonujący się liczbami i ich znaczeniami, bawi się matematycznymi właściwościami liczby cztery : ta ostatnia jest zarówno sumą dwukrotności liczby dwa, iloczynem samej liczby dwa, a zatem liczbą dwa do ich potęgi. . Dlatego te cztery można uznać za „doskonałą” liczbę. Dlatego nie jest przypadkiem, że wybrał go Perec; ponadto miasta są ułożone na planie kwadratu, co wzmacnia nieubłaganą symetrię, która wyznacza te miejsca. Działanie wyspy jest nienaganne, hierarchiczne rozmieszczenie jej mieszkańców rygorystyczne, a jej polityka doskonale uregulowana. Mieszkańców W wydaje się zjednoczony ideałem olimpijskim, ideałem o szlachetnych wartościach, korzystnych dla ludzkości. Tak więc wyspa opisana przez Pereca ma wszystkie cechy utopii: jest idealną wyspą, na której żyje społeczeństwo inne niż nasze, ożywiane ideałem.
Jednak w miarę czytania ta opinia stopniowo się pogarsza. Już w rozdziale XII czytelnik mógł odczuwać dyskomfort w początkowym opisie wyspy, gdzie dobroczynne elementy stykają się z bardzo nieprzyjemnymi elementami (kształt wyspy w postaci czaszki owcy, rafy, klify, bagna).…). To złe samopoczucie jest kontynuowane w dalszej części opisu, wraz ze stopniową degradacją pozytywnego wizerunku W.Od rozdziału XVI ideał olimpijski zaczyna się rozpadać: zwycięstwo jest mistrzem (sportowcy są wybierani zgodnie z ich zdolnościami do zwycięstwa, i że tylko na podstawie kryteriów morfologicznych), a mieszkańcy W znajdują rozrywkę we własnym upokorzeniu podczas szczególnie okrutnych prób pięcioboju i dziesięcioboju . Poniższy opis tej wewnętrznej organizacji podkreśla już podkreślone okrucieństwo: odkrywamy, że sportowcy mają obsesję na punkcie zwycięstwa, ponieważ jest to warunek ich przetrwania, są niedożywieni, nie noszą imion, są poniżani, ranni, maltretowani, a nawet zabijani. Prawo nie wydaje się już nienaganne, ale prawie nie istnieje. Dominuje dyskryminacja i arbitralność. „Atlantiady”, rywalizacja seksualna, na końcu której najlepsze będą miały kobiety, odzwierciedlają zwierzęcość i upokorzenie sportowców (należy również zauważyć, że dokładny opis seksualności i sposobu rozmnażania jest wspólny dla większości utopii i dystopie). Kobiety i dzieci są trzymane z dala od sportowców. Czytelnik w końcu zdaje sobie sprawę, że W nie jest idealną wyspą, którą sobie wyobrażał, a wręcz przeciwnie, okropnym, nieludzkim, absurdalnym miejscem - przypominającym obozy śmierci - potworną dystopią .
Taka opowieść, zestawiona równolegle z autobiografią autora, pełni istotną rolę. Pozwólcie, poprzez fikcję, umieścić słowa na niewypowiedzianym: nieobecności rodziców, absurdalności powodów, które ich oderwały.
Ostatnia strona książki przypomina, że fikcja o wyspie W to historia, którą Perec opowiadał sobie jako dziecko, historia, w której próbował przedstawić nazistowski horror środkami swojego wieku: „Przez lata ja rysowali sportowców o sztywnych ciałach i nieludzkiej twarzy ”. Jako dorosły przeczytał dzieło historyczne „ The Concentration Universe” Davida Rousseta, które opisuje nazistowskie obozy koncentracyjne w sposób bardzo podobny do tych, które sobie wyobrażał.
Opis W odpowiada ostrym potępieniu reżimu opartego na poniżaniu i niesprawiedliwości.