Pierwsza wojna szkoły był kryzys polityczny, który Belgia przeszedł między 1879 a 1884 r . Dzisiejsza edukacja belgijska jest zorganizowana w złożone sieci, które mają swoje korzenie w historii belgijskiej polityki . W centrum walk ideologicznych i o władzę edukacja jest kluczową kwestią społeczno-polityczną, ponieważ przekazuje wartości społeczeństwa i szkoli przyszłych obywateli, wyborców, rodziców i elity . Tworzenie szkół, wybór nauczanych przedmiotów, wyznaczanie nauczycieli, kontrola nad używanymi podręcznikami są przedmiotem sporów w belgijskim społeczeństwie. Pierwsza szkoła wojna wybuchła pod koniec XIX -go wieku w napiętej sytuacji, w której reformy sekularyzacji społeczeństwa przez liberałów sukcesu i spełnienia siłę bojową duchowieństwa katolickiego .
Od czasu odzyskania przez Belgię niepodległości, dzięki wolności nauczania gwarantowanej przez Konstytucję , na prośbę biskupów powstało wiele szkół katolickich. Tak więc w każdej parafii powstaje szkoła podstawowa, tak że w 1840 r. Na ogółem 5189 szkół podstawowych w kraju było 2284 prywatnych szkół katolickich. Z braku środków w tym okresie powstało niewiele szkół publicznych.
Dla większości katolików w tym czasie Kościół zawdzięczał to ochrzczonym, którzy stanowili zdecydowaną większość populacji . Władza świecka musi zatem dotować Kościół, ponieważ pełni on funkcję służby publicznej. Z drugiej strony liberałowie argumentują, że neutralna edukacja publiczna powinna przeciwdziałać otwartym instytucjom edukacyjnym.
W 1842 roku The związkowiec szafka z Jean-Baptiste Nothomb przeszły pierwszy ustawa organiczna o edukacji podstawowej. Ustawa z 23 września 1842 r., Zwana także „ustawą o nienaruszalności”, stanowiąca kompromis między katolikami i liberałami, została przyjęta niemal jednogłośnie w Izbie Reprezentantów i jednogłośnie w Senacie. Ustanawia bezpłatną, ale nieobowiązkową edukację podstawową dotowaną przez państwo. W każdej gminie musi zostać utworzona szkoła podstawowa. Edukacja religijna musi być tam prowadzona pod kierunkiem duchowieństwa katolickiego . Ta ostatnia może zatem rozszerzyć swoje wpływy na szkołę podstawową, nawet za pośrednictwem oficjalnej sieci.
Kongres Liberałów 14 czerwca 1846 r., Który oficjalnie założył Partię Liberalną, w szczególności opowiadał się za organizacją edukacji publicznej na wszystkich szczeblach wyłącznie pod nadzorem państwa. Artykuł 3 programu przewiduje „organizowanie edukacji publicznej na wszystkich szczeblach, pod wyłącznym kierownictwem władz cywilnych , dając tym ostatnim konstytucyjne środki konkurowania z placówkami prywatnymi i odrzucając interwencję ministrów kultu jako władzy, w edukacji zorganizowanej przez władzę cywilną ”. Ta nowa edukacja publiczna byłaby zatem pozbawiona jakichkolwiek wpływów katolickich.
Od 1848 r. Liberalne koncepcje edukacji publicznej stały się bardziej radykalne. Jeśli liberałowie zaakceptują ustawę o szkolnictwie podstawowym, to jednak umocnią swoją pozycję w szkolnictwie średnim. Ustawa z 1 czerwca 1850 r., Popierana przez Théodore Verhaegena i Frère-Orbana , przewiduje utworzenie dziesięciu królewskich ateneum i pięćdziesięciu gimnazjów dla chłopców. Zapewnia kontrolę państwa nad kolegiami i gimnazjami w gminach, ponieważ profesorowie muszą być wybierani spośród absolwentów zwykłych szkół . Państwo zastrzega sobie prawo do kontrolowania książek, programów i budżetów. W ten sposób powstaje pierwsza państwowa sieć edukacyjna.
Pod koniec lat pięćdziesiątych XIX wieku monopol zgromadzeń zakonnych na kształcenie dziewcząt został zakwestionowany. Liberałowie obawiają się, że wzrost liberalizmu jest hamowany przez wpływ, jaki katolicyzm wywiera na matki i żony pozostające pod kontrolą Kościoła.
Liberałowie opierają się na wolności edukacji gwarantowanej przez Konstytucję, aby z pomocą pierwszych feministek stworzyć świecką sieć szkolnictwa średniego dla dziewcząt. Szkoły te są tworzone przez liberalne władze miejskie. W Brukseli, w październiku 1864 roku powstał pierwszy instytut miejski, na czele którego stanęła Isabelle Gatti de Gamond . Te feministyczne szkoły, które przyjęły ten model, nazywane są szkołami w stylu Gatti. Reakcja katolików jest tak zjadliwa i brutalna, że wzmacnia zjednoczenie liberałów. Jednak dopiero w 1881 r. Państwo stworzyło sieć szkolnictwa średniego dla dziewcząt.
Kontrola nad kształceniem elit uniwersyteckich jest również kluczową kwestią w konflikcie między liberałami a duchowieństwem. Ideologiczne napięcia przeradzają się w jednorazowe incydenty.
Po zwycięstwie liberałów w wyborach w 1847 r. I utworzeniu jednolitego rządu liberalnego pod przywództwem Charlesa Rogiera , zerwanie związkowców zostało zerwane. Rzeczywiście, w następnych dziesięcioleciach nastąpi sukcesja jednorodnych rządów. Belgia stanie się wówczas teatrem nieustannych walk między duchownymi a antyklerykami , liberałami i katolikami. Nowy minister chce zlaicyzować społeczeństwo i dąży do niezależności władzy obywatelskiej.
W 1854 roku bardziej umiarkowany liberalny rząd Henri de Brouckère znalazł kompromis z duchowieństwem: Konwencję Antwerpską. Zgodnie z tym, „tylko duchowieństwo katolickie jest zapraszane do udzielania lekcji religii, a dla uczniów niekatolickich przewidziano system zwolnień; kurs religii jest uznawany za istotną część programu; księgi religijne wybiera biskup i żaden podręcznik nie może zawierać niczego sprzecznego z religią ”. Większość szkół w Brukseli , Brabancji Walońskiej i Hainaut odmawia tego, wspierani w szczególności przez Théodore Verhaegen i Walthère Frère (znanego jako Frère-Orban ).
Już w 1857 roku rząd Rogiera - Frère-Orbana wprowadził środki sekularyzacyjne , szczególnie w zakresie stypendiów i edukacji kobiet. Zaprzecza Konwencji Antwerpskiej i odmawia ratyfikacji tych nowych umów, które mimo wszystko będą stosowane w praktyce na poziomie lokalnym, aż do wojny szkolnej.
Po zwycięstwie katolików w wyborach 1870 r. Liberałowie spotkali się podczas konwentu liberałów 13 lipca 1870 r. Pod przewodnictwem Pierre'a Van Humbeecka . Podstawowy program został zmieniony i wymaga radykalnych działań politycznych. Domaga się między innymi „ całkowitego oddzielenia państwa i Kościołów poprzez całkowitą sekularyzację edukacji publicznej na wszystkich poziomach”. Najbardziej radykalni domagali się zniesienia dotacji dla kultów, kongregacji zakonnych i szkół katolickich.
Po ośmiu latach rządów katolickich liberałowie wygrali wybory parlamentarne 11 czerwca 1878 roku i uzyskali 71 mandatów w Izbie Reprezentantów i 36 w Senacie.
Nowy zespół rząd , którego członkowie należą do masonerii , jest prowadzony przez liberalnego gabinetu Frère-Orban - Van Humbeeck . Utworzono ministerstwo ds. Instrukcji publicznych, które powierzono Van Humbeeckowi, który 21 stycznia 1879 r. Przedstawił projekt ustawy o reformie edukacji i drastycznym zmniejszeniu roli religii katolickiej. Projekt przeszedł 1 st lipca 1879 i stał się drugą ustawa organiczna o edukacji podstawowej.
Odtąd, jeśli każda gmina musi, podobnie jak pierwsza ustawa organiczna z 1842 r., Zorganizować co najmniej jedną świecką i neutralną szkołę podstawową, nie może już prowadzić lekcji religii, ale raczej świecki kurs moralny . Wyjątek stanowi sytuacja, gdy rodzice wyraźnie o to poproszą. W takim przypadku duchowny może przyjść i poprowadzić kurs religii w szkole w udostępnionym pomieszczeniu, poza zwykłym planem zajęć. Nauczyciele muszą być absolwentami oficjalnych zwykłych szkół, z których wykluczone są również kursy religii. Wreszcie władze lokalne (prowincje i gminy) nie mogą już przyjmować ani dotować szkół w sieci katolickiej.
Episkopat widzi w nim „ataku na wiary i moralności”. Prasa katolicka potępia to nowe ustawodawstwo jako „prawo zagłady”. To początek trwającej 5 lat wojny szkolnej, która niesie ze sobą „fanatyzm dwóch stron”.
Zaraz po zgłoszeniu projektu władze religijne zachęcają katolików do sprzeciwu. Pod petycją przeciwko ustawie zebrano 317 000 podpisów, ale ustawa przechodzi w lipcu.
Jednocześnie Episkopat Belgii wprowadza szereg sankcji duchowych wobec rodziców i aktorów szkolnych. Do biskupów publikuje mandatu w dniu 7 grudnia 1878 roku, który odmawia sakramentów do nauczycieli szkół urzędowych i dla rodziców, którzy posyłają swoje dzieci tam. Sankcja dotyczy również uczniów i rodziców uczniów oficjalnych normalnych szkół. Zdaniem Episkopatu neutralna szkoła, określana jako „antyreligijna”, przyspieszy socjalistyczny nurt, który obiecuje „pochłonąć porządek i majątek”.
Działania te są szybkie i wydajne. Przed rozpoczęciem roku szkolnego w 1879 r. Prawie 2000 nauczycieli z ogólnej liczby 9417 zrezygnowało z oficjalnej edukacji.
Ponadto, zawsze w odpowiedzi na politykę sekularyzacji prowadzoną przez rząd, Kościół postanawia wzmocnić sieć wolnych szkół i uzupełnić ją o wsparcie stowarzyszeń społecznych, kulturalnych i charytatywnych utworzonych przez burżuazję. Celem jest rozpowszechnianie ich ideologii, opowiadając się za obroną religii, rodziny i majątku poprzez ściślejszy nadzór wiernych. Pod koniec roku 1986 gmin zostało wyposażonych w bezpłatne szkoły, aw 1881 roku liczba bezpłatnych szkół podstawowych wzrosła do 3835.
W 1880 r. Kościół katolicki odmówił oficjalnego udziału w obchodach pięćdziesiątej rocznicy odzyskania niepodległości.
„Wymiana poglądów”Brat Orban rozpoczął następnie negocjacje z papieżem Leonem XIII (nazywanym „wymianą poglądów”), mając nadzieję na uzyskanie, w zamian za utrzymanie belgijskiego poselstwa przy Stolicy Apostolskiej , nagany wobec postawy biskupów belgijskich w przedmiocie . Papież zgadza się doradzać biskupom ostrożność i umiar, ale nie potępiać ich.
Brat Orban, rozczarowany tym, że nie uzyskał od Papieża formalnego i publicznego zrzeczenia się nieustępliwości biskupów, zdusił poselstwo i 5 czerwca 1880 roku wezwał w Brukseli Auguste d'Anethan , belgijskiego ambasadora przy Stolicy Apostolskiej . W ten sposób zerwał stosunki dyplomatyczne z Watykanem .
Liberalna odpowiedźOprócz redukcji budżetów na nabożeństwa i obniżenia pensji kanoników i nauczycieli seminarium, rząd liberalny stosował zatem przepisy bardziej rygorystycznie i wywierał nacisk administracyjny na niechętne, podległe im władze.
Widząc, że w przeciwieństwie do bezpłatnych szkół, oficjalne szkoły wiejskie mają trudności ze znalezieniem uczniów, rząd podejmuje środki przymusu, takie jak zmuszanie urzędników do zapisywania swoich dzieci do oficjalnych szkół pod groźbą sankcji zawodowych lub pozbawianie niekwalifikujących się rodzin zasiłków. dzieci do oficjalnej szkoły .
Rząd organizuje szeroko zakrojone dochodzenie w sprawie materialnej i moralnej sytuacji belgijskiego szkolnictwa podstawowego. Sprawozdanie musi również podać wyniki prawie 1 st lipca 1879 i środki wdrożone, aby utrudniać wykonywanie tego prawa.
Katolicy odmawiają zasiadania w tej komisji śledczej, uważając, że procedury śledcze są zastraszającymi manewrami.
Finansowanie rozbudowy oficjalnej sieci szkół mocno nadwyrężyło budżet państwa, który również musiał stawić czoła trudnej sytuacji ekonomicznej w 1883 r. Dodatkowe podatki sprawiły, że rząd stał się niepopularny. Następnie katolicy wygrali wybory 11 czerwca 1884 roku i utworzyli nowy, jednorodny rząd.
„Prawo nieszczęścia” zostało uchylone przez rząd Malou-Woeste-Jacobsa, który zgromadził Izby na nadzwyczajnym posiedzeniu, aby przedstawić nową ustawę dotyczącą organizacji szkolnictwa podstawowego. Liberałowie demonstrują w Brukseli, a burmistrzowie dużych miast próbują skłonić króla Leopolda II do odmowy ratyfikacji prawa, ale bezskutecznie.
„Prawo Jacobsa” z 30 sierpnia 1884 r. Jest trzecią ustawą organiczną dotyczącą szkolnictwa podstawowego. Wytrąca państwo z monopolu na edukację i ułatwia rozwój wolnej sieci. Gminy mogą teraz mieć oficjalną lub bezpłatną (adoptowaną) szkołę, można tam zorganizować kurs religii na prośbę rodziców, nauczyciele ze zwykłych szkół mogą uczyć w oficjalnej sieci.
W gminach, w których katolicy sprawują władzę miejską, przyjmowanie bezpłatnych szkół jest ze szkodą dla oficjalnej sieci; tak więc od pierwszego roku obowiązywania prawa zniknęło 931 szkół i udostępniono 792 nauczycieli. Z drugiej strony w gminach z liberalną większością, głównie w dużych miastach, a zwłaszcza w prowincjach Liège i Hainaut, przyjmuje się bardzo niewiele niezależnych szkół, a szkoły miejskie nie zapewniają lekcji religii.
W obliczu niepopularności tego prawa i wrogości, jaką rodzi ono w liberalnych sferach, i poirytowany nietolerancją ministrów Woeste i Jacobsa , król wzywa do rezygnacji z posługi Malou . Kolejny rząd , bardziej umiarkowany, integruje niektórych liberałów i modyfikuje prawo szkolne, w szczególności zakazując gminom zatrudniania nauczycieli zagranicznych, szczególnie dotyczy to szkół bezpłatnych.
Źródło oryginalnej instrukcji