Wojny napoleońskie

Wojny napoleońskie Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Bitwa pod Austerlitz . Ogólne informacje
Przestarzały

18 maja 1803 r. - 20 listopada 1815 r.
( 12 lat, 6 miesięcy i 2 dni )

traktaty pokojowe Traktat z Amiens w sprawie25 marca 1802 r
Traktat presburski z dnia26 grudnia 1805
Traktat tylżycki w sprawie7 lipca 1807 r.
Traktat z Schönbrunn w sprawie14 października 1809
Traktat z Fontainebleau w sprawie14 kwietnia 1814 r.
Miejsce Europa , Ocean Atlantycki , Ocean Indyjski , Morze Śródziemne , Morze Północne , Rio de la Plata , Gujana , Indie Zachodnie , Ameryka Północna .
Wynik

Zwycięstwo aliantów
Otwarcie Kongresu Wiedeńskiego

Wojujący
Sojusznicy Od 1813 do 1815:

Dowódcy
Zaangażowane siły
Razem: 2 845 000 Razem: 5 323 000
Straty
Cywile i wojskowi Razem: 1 300 000 Cywile i wojskowi Razem: 2 274 000

Uwagi

1 000 000 cywilów zabitych od
2 500 000 do 3 500 000 zabitych w sumie
Więcej szczegółów: Straty ludzkie podczas wojen napoleońskich

Wojny koalicyjne

Bitwy

Druga Koalicja

Trzecia Koalicja

Czwarta Koalicja

Piąta Koalicja

Hiszpańska wojna domowa

Szósta Koalicja

Siódma Koalicja

The Napoleonic Wars są częściowo przedłużeniem wojen wywołanych przez rewolucję francuską w 1789 roku i trwała przez cały Pierwszego Imperium of Napoleon I er . Nie ma zgody co do tego, od czego zacząć. Niektórzy uważają, że rozpoczął się podczas zamachu stanu z 18 Brumaire roku VIII (9 listopada 1799) przez generała Bonaparte. Inne przedłużyć wojen rewolucji francuskiej aż do 1802 roku , i uważa, że wypowiedzenie wojny w Wielkiej Brytanii na Francję w 1803 roku , po krótkim okresie spokoju, który następuje po Pokój w Amiens (1802), jest punktem wyjścia napoleońskich wojny.

Od 1792 do 1815 sformowano siedem koalicji przeciwko Francji, za każdym razem w tym Wielkiej Brytanii , podczas tak zwanych wojen koalicyjnych . Podczas francuskich wojen rewolucyjnych Francja pokonała pierwszą koalicję , a następnie pod konsulatem Napoleona Bonaparte pokonała drugą koalicję . Stając cesarz Napoleon pokonał Austrię i Rosję podczas trzeciej (zwłaszcza w Ulm i Austerlitz ), Prus i Rosji podczas czwarty (zwłaszcza w Jena , Eylau i Friedland ) i Austrii samym czasie na czwartym miejscu. Piątej Koalicji (zwłaszcza w Eckmühl i Wagram ). Ale podczas gdy Wielka Armia triumfuje w Europie Środkowej , zostaje uwikłana w długą wojnę okupacyjną w Hiszpanii , a Anglia dominuje na morzach od bitwy pod Trafalgarem . Po nieudanej próbie inwazji Francji na Rosję , szósta koalicja zwyciężyła w Lipsku i obaliła Napoleona w 1814 roku . W następnym roku, cesarz powrócił do władzy, zostaje ostatecznie pokonany przez Siódmą Koalicję w Waterloo .

Wojny te zrewolucjonizowały armie europejskie, a w szczególności użycie artylerii , a także całej organizacji wojskowej, na niespotykaną wcześniej skalę, głównie dzięki nowoczesnemu wprowadzeniu masowego poboru . Francja na pędu rewolucyjnych zysków, widział jego moc gwałtownie rosną i rozszerzyć swoją dominację na całym kontynencie. Upadek był jeszcze szybszy, od katastrofalnego odwrotu z Rosji w bitwie pod Waterloo, aż do tymczasowego przywrócenia dynastii Burbonów we Francji. Wszystkie te konflikty spowodowały w sumie śmierć od 3,5 do 6,5 miliona osób.

Określenie

Nazywa się je także wojnami Rewolucji i Imperium, jeśli weźmiemy pod uwagę, że są one zasadniczo kontynuacją wojen obronnych Rewolucji Francuskiej, zaatakowanych przez zjednoczone monarchie europejskie . Z drugiej strony, niektóre przybrały charakter niezaprzeczalnej wojny okupacyjnej i podboju, jak na przykład hiszpańska kampania, która obecnie nazywana jest hiszpańską wojną o niepodległość ze względu na swój charakter wojny wyzwoleńczej .

Europejczycy nazywają czasem okres nieustannych wojen między 20 kwietnia 1792(francuskie wypowiedzenie wojny Austrii ) i20 listopada 1815Wielki francuski War (przed I wojną światową było po prostu nazywa się Wielką Wojnę ).

Wreszcie uważa się, że stanowią one ostatnią część II wojny stuletniej francusko-brytyjskiej.

Francuskie wojny rewolucyjne (1792-1802)

Po pierwszej próbie zmiażdżenia Rewolucji Francuskiej przez koalicję (1792-1797) (która łączyła Austrię , Prusy , Hiszpanię , Wielką Brytanię i kilka małych krajów), koalicję pokonała francuska mobilizacja powszechna (pobór masowy , reforma wojskowa Lazare Carnot i wojna totalna ), zwycięska Francja zaanektowała Nadrenię i Austriackie Niderlandy . Podbój Zjednoczonych Prowincji (które wypowiedziały wojnę Francji w 1793) i ich przekształcenie w Republikę Batawską (19 stycznia 1795, uznane przez traktat haski cztery miesiące później), poprzedziły opuszczenie Prus, a następnie Hiszpanii w tym samym roku. Wreszcie zwycięska kampania Bonapartego we Włoszech (1796-97) najpierw oderwała Piemont od koalicji, następnie Państwa Kościelne , a wreszcie zmusiła Austrię do podpisania traktatu w Campo-Formio .

Wielka Brytania, ostatnia potęga wciąż będąca w stanie wojny z Francją, finansuje Drugą Koalicję z Austrią, Prusami, Rosją , Portugalią , Królestwem Neapolu , Papieżem i Imperium Osmańskim . Skorumpowany i niestabilny rząd Francji (patrz Dyrektorium ) nie może stawić czoła zamachom stanu , ani zewnętrznemu zagrożeniu, pozbawiony ministra, takiego jak Carnot lub generała, takiego jak Bonaparte, udał się do Egiptu . Armie francuskie zostają pobite, w szczególności przez rosyjskiego generała Suworowa .

Napoleon Bonaparte opuścił Egipt , gdzie zostawił prowadzenie armii w Kléber i przejął władzę w wyniku zamachu stanu 18 Brumaire (9 listopada 1799). Najbardziej palącą groźbą była wówczas podwójna ofensywa austriacka w Niemczech i we Włoszech. Pierwszy Konsul zorganizował tak zwany „rezerwową” armię, z którą przekroczył Alpy i wygrał18 czerwca 1800Bitwa pod Marengo , zakończone3 grudniaprzez zwycięstwo Moreau nad Austriakami pod Hohenlinden . Pokój został podpisany w traktacie z Lunéville i tylko Wielka Brytania pozostała w stanie wojny z Francją, której flota była królową mórz, po zwycięstwie nad hiszpańską eskadrą, będącą wówczas sojusznikami Francuzów, w Kapsztadzie. -Vincent , a następnie zniszczenie floty francuskiej w Aboukir (1 st sierpień 1798). Zagraża francuskim Indiom Zachodnim , a jego fundusze są wystarczające do zjednoczenia mocarstw kontynentalnych przeciwko Francji. Podobnie armia austriacka, mimo licznych porażek, nadal stanowi zagrożenie.

Pokój Amiens

Pokój w Amiens (1802) ustanowiono pokój między Francją i Zjednoczonym Królestwie (Wielka Brytania była zjednoczona w 1801 roku z Irlandii , by stać się w Wielkiej Brytanii), a zakończył drugą koalicji. Ten pokój nie jest postrzegany jako trwały, żadna ze stron nie jest usatysfakcjonowana. ten18 maja 1803, działania wojenne zostały wznowione, ale przedmiot konfliktu przesunął się z przywrócenia monarchii we Francji do walki z Bonapartem, ogłoszonym cesarzem na 18 maja 1804 r i ukoronował 2 grudnia.

Wojna morska

Trwało to bez przerwy: Dania i Norwegia , początkowo neutralne, dzięki wojnie wzbogaciły się w handlu i utworzyły flotę. Po pokazie siły ( bombardowanie Kopenhagi w 1801) flota brytyjska zdobyła większość floty duńskiej podczas drugiej bitwy pod Kopenhagą w (1807). Dania wychodzi wtedy ze swojej neutralności i angażuje się w wojnę wyścigową , w której małe kanonierki nie wahają się atakować znacznie większych brytyjskich okrętów. Wojenne kanonierki zakończyły się zwycięstwem Brytyjczyków w Lyngør  (w) , na który zalał ostatni duński okręt wojenny, fregata .

Kiedy w 1805 roku wznowiono działania wojenne, Wielka Brytania zapewniła sobie kontrolę nad morzami dzięki miażdżącemu zwycięstwu nad flotą francusko-hiszpańską pod Trafalgarem (21 października 1805).

Bitwy morskie jednak trwały. Konfrontacja morska na Karaibach miała bezpośredni i natychmiastowy wpływ na przebieg wojny, ponieważ popchnęła Napoleona do zwrócenia się ku kontynentowi. Charakterystyczną cechą tych wojen jest wpływ bardzo odległych konfrontacji: bitwy stoczone tysiące kilometrów dalej wpływają na ich wynik, do tego stopnia, że ​​wojny napoleońskie można określić mianem wojny światowej. Tylko wojna siedmioletnia miała wcześniej charakter wojny światowej.

Wojna Trzeciej Koalicji (1805)

ten 11 kwietnia 1805Wielka Brytania i Rosja zawierają traktat o wydaleniu Francji z Holandii i Szwajcarii . Po aneksji Genewy i ogłoszeniu Napoleona królem Włoch , Austria dołączyła do koalicji. ten9 sierpnia 1805The Królestwa Neapolu i Szwecji dołączyć do Trzeciej Koalicji utworzyły przeciwko Francji.

Napoleon przygotowuje się w obozie Boulogne do inwazji na Wyspy Brytyjskie, inwazji, która wymaga kontroli nad kanałem La Manche . Opracowuje skomplikowany plan wypędzenia brytyjskiej floty do posiadłości w Indiach Zachodnich . Austria najeżdża Bawarię z armią 70 000 ludzi dowodzonych przez Macka . Napoleon odkłada lądowanie na później i zwraca się przeciwko swoim wrogom na kontynencie. Pod koniec lipca Wielka Armia ruszyła „siedmioma torrentami” do Austrii. Podczas oblężenia, a następnie w bitwie pod Ulm (od25 września do 20 października), Napoleon pokonuje Macka błyskotliwym manewrem okrążenia, zmuszając go do zamknięcia się w mieście, a następnie poddania się, bez znacznych strat armii francuskiej. Kiedy armia austriacka została pokonana na północ od Alp, a na południe od Alp armia pod dowództwem arcyksięcia Karola, która stawiła czoła Massenie bez rozstrzygających rezultatów, Napoleon zajął Wiedeń . Jednak admirał Villeneuve został pokonany w bitwie pod przylądkiem Finisterre i zamknął się w Kadyksie wraz z flotą francusko-hiszpańską. Ta flota została ponownie pokonana pod Trafalgarem dnia21 października, decydująca bitwa, która kładzie kres planom inwazji Wielkiej Brytanii. Napoleon zwrócił się następnie przeciwko Austrii.

Pomimo bardzo rozciągniętych linii zaopatrzenia, Napoleon wciąż pokonuje austro-rosyjską armię dowodzoną przez Michaiła Kutuzowa oraz cesarza Franciszka II i Aleksandra I pierwszego Rosjanina w bitwie pod Austerlitz ,2 grudnia, w tym, co jest uważane za jego największe zwycięstwo. Jego przeciwnicy stracili ponad 25.000 ludzi, w porównaniu z mniej niż 7000 dla armii francuskiej. Austria podpisuje Traktat z Pressburgu  : porzuca koalicji, który rozpuszcza się i ceduje Wenecję do Królestwa Włoch (z czego Napoleon nosi koronę) i Tyrol do Bawarii.

Wycofanie się Austrii powoduje przerwę w wojnie. Armia napoleońska ma imponującą liczbę zwycięstw, ale armia rosyjska dopiero się rozpoczęła.

Wojna Czwartej Koalicji (1806-1807)

Czwarta koalicja powstaje zaledwie kilka miesięcy po zniknięciu poprzedniej. wLipiec 1806Cesarz Francuzów tworzy Konfederację Reńską , która łączy małe państwa Renu i Niemcy. Mniejsze są integrowane w elektoraty , księstwa lub większe królestwa, co ułatwia rządy niepruskich Niemiec. Największe państwa to Bawaria i Saksonia , wzniesione jako królestwa przez Napoleona.

Prusy nie akceptują faktu, że francuska supremacja rozciąga się na ich bramy i 9 sierpnia, król Fryderyk Wilhelm III , pchany przez Wielką Brytanię, dekretuje mobilizację do samodzielnego prowadzenia wojny z Francją. Logika chciałaby, żeby rok wcześniej poszedł na wojnę u boku Austrii i Rosji, co mogło powstrzymać Napoleona i zapobiec katastrofie Austerlitz. Kiedy Fryderyk Wilhelm przystąpił do wojny, armia rosyjska była jeszcze daleko od Prus.

We wrześniu Napoleon skoncentrował swoją armię nad Renem , po czym ruszył na Prusy z około 160 tysiącami ludzi (liczba startowa wzrastała w czasie kampanii). Szybki postęp armii francuskiej pozwala na unicestwienie armii pruskiej, liczącej 250 000 ludzi. Rzeczywiście, Napoleon i marszałek Davout rozgromili go podczas bitew pod Jeną i Auerstadt on14 października 1806 r. W szeregach pruskich jest 25 000 zabitych; 150 000 pruskich żołnierzy zostaje wziętych do niewoli; 100 000 karabinów i 4000 armat zostaje zdobytych i zgromadzonych w Berlinie.

27 marca Napoleon wkroczył do Berlina na czele Wielkiej Armii. Odwiedza grób Fryderyka Wielkiego i przed ujawnionymi przez siebie marszałkami wypowiada te słowa: „Gdyby jeszcze żył, nie byłoby nas tu dzisiaj”. W sumie Napoleonowi zajęło tylko 19 dni od rozpoczęcia ataku na Prusy do wjazdu do Berlina. Dla porównania Prusy walczyły przez trzy lata w wojnie pierwszej koalicji. Po tych niepowodzeniach Prusy podpisały rozejm w Charlottenburgu .

W Berlinie Napoleon ogłosił szereg dekretów, które weszły w życie 1 st listopad 1806, wdrażając blokadę kontynentalną , której celem jest wyeliminowanie zagrożenia brytyjskiego środkami ekonomicznymi, poprzez zakaz wszelkiego handlu z Brytyjczykami we wszystkich krajach znajdujących się pod wpływami francuskimi. Armia brytyjska była zbyt mała, by zagrozić Francji (maksymalnie 220 000 ludzi w szczytowym okresie wojen napoleońskich), w obliczu Wielkiej Armii, która w pewnym momencie przekroczyła milion ludzi, w tym armie alianckie i gwardię narodową . Z drugiej strony flota brytyjska utrudnia francuski handel morski, ale nie może nic zrobić przeciwko francuskiemu handlowi kontynentalnemu i nie zagraża francuskiemu terytorium. Podobnie ludność francuska i produkcja (przemysłowa, rolna) znacznie przewyższały Brytyjczyków; jednak morska dominacja Brytyjczyków dała im znaczną siłę ekonomiczną, wystarczającą, aby uniemożliwić Francji jakikolwiek trwały pokój i móc w każdej chwili założyć przeciwko niej koalicję. To także Wielka Brytania wyposaża armie koalicji. Rządy francuskie uważały, że odizolowanie Wielkiej Brytanii od kontynentu zmniejszy jej wpływy gospodarcze. To jest uzasadnienie blokady kontynentalnej.

Wojna prowadzi do odtworzenia państwa polskiego. Napoleon wyrusza na północ, by stawić czoła rosyjskiej armii i próbować zdobyć nową stolicę króla pruskiego, Królewiec . Taktyczny ruch podczas krwawej bitwy pod Eylau (7 i8 lutego 1807) zmusił Rosjan do odwrotu. Po zdobyciu Gdańska , Napoleon zdobył decydujące zwycięstwo w Friedland na14 czerwca. Ta porażka skłoniła cara do podpisania traktatu tylżyckiego ,7 lipca. Na nowych terenach odebranych Prusom Napoleon ożywił Polskę , tworząc Wielkie Księstwo Warszawskie .

Na Kongresie w Erfurcie (1808) Napoleon i Aleksander I po raz pierwszy osiągnęli porozumienie, zgodnie z którym Rosja zmusi Szwecję do przyłączenia się do Blokady Kontynentalnej. Ta obietnica zaowocowała wojną w Finlandii i podziałem Szwecji na dwie części przez Zatokę Botnicką . Część wschodnia zostaje zaanektowana przez Rosję i tworzy Wielkie Księstwo Finlandii .

Wojna Piątej Koalicji (1809)

Hiszpańska wojna domowa

Powstanie ludowe przeciwko okupacji francuskiej 2 maja 1808powoduje wojnę w Hiszpanii, która kończy się w 1814 r. wypędzeniem z Hiszpanii króla Józefa Bonaparte , zastąpionego przez króla Ferdynanda VII i inwazją na południową Francję.

Armia francuska zostaje pokonana w bitwie pod Baylen . Następnie Napoleon rusza, z łatwością pokonuje Hiszpanów i Brytyjczyków, a brytyjska siła ekspedycyjna opuszcza półwysep. Austriacki atak od tyłu zaskoczył Napoleona w tym czasie. To zmusza go do opuszczenia Półwyspu Iberyjskiego i wyjaśnia, dlaczego nigdy tam nie wrócił. Pod jego nieobecność, a ponieważ nie wysłał tam swoich najlepszych oficerów (Davout pozostał na stałe na wschodzie), sytuacja uległa zmianie, w szczególności gdy brytyjski generał Arthur Wellesley , przyszły książę Wellington, został mianowany szefem armii brytyjskiej w Wielkiej Brytanii. półwysep.

Piąta Koalicja

Została utworzona w 1809 roku przez Wielką Brytanię i Austrię, podczas gdy pierwsza walczyła już z Francją na Półwyspie Iberyjskim. Wielka Brytania po raz kolejny znalazła się sama przeciwko Francji, po części dlatego, że nigdy nie zaangażowała żadnych znaczących sił w konflikt z Napoleonem, w przeciwieństwie do mocarstw kontynentalnych. Brytyjska aktywność militarna została zredukowana do małych zwycięstw we francuskich koloniach i zwycięstw morskich. Na lądzie podjęła dopiero próbę katastrofalnej wyprawy Walcheren w 1809 roku . Konfrontacja toczy się na gruncie ekonomicznym: blokada kontynentalna przeciwko blokadzie morskiej, którą dwaj wrogowie starają się wzmocnić: Brytyjczycy, walcząc ze Stanami Zjednoczonymi ( Wojna 1812 r. ) i Francuzi, prowadząc wojnę w Hiszpanii. Konflikt na Półwyspie Iberyjskim zaczyna się, gdy Portugalia kontynuuje handel z Wielką Brytanią pomimo zakazów we Francji. Gdy Francuzi zostają pokonani pod Baylen , bitwa, która pokazuje, że znaczna część narodu hiszpańskiego nie chciała utrzymać sojuszu z Francją, wojska francuskie muszą stopniowo zajmować kraj, ponownie wkraczając do Madrytu , co powoduje interwencję brytyjską.

Austria, będąca wówczas sojusznikiem Francji, dostrzegła możliwość odzyskania swojego dawnego Cesarstwa nad Niemcami, stłumionego po Austerlitz. Osiąga pewien sukces przeciwko słabym siłom Davout. Napoleon zostawił mu tylko 170 000 żołnierzy do obrony wschodniej granicy Francji, podczas gdy w latach 90. XVIII w. armia 800 000 żołnierzy broniła granic francuskich na krótszym froncie. Austria atakuje również Wielkie Księstwo Warszawskie, ale zostaje pokonana w bitwie pod Raszynem (19 kwietnia 1809). Wojsko polskie zdobywa zachodnią Galicję .

Napoleon przejmuje dowództwo armii i prowadzi kontratak w Austrii. Seria małych zwycięstw poprzedzających ogromną bitwę pod Essling , pierwszą taktyczną porażkę Napoleona. Ale arcyksiążę Karol, naczelny wódz Austrii, popełnił błąd, nie ścigając wojsk francuskich, co umocniłoby jego sukces. W rezultacie Napoleon przygotowuje oblężenie Wiednia, które rozpoczyna się w lipcu. Następnie pokonał Austriaków pod Wagram (5 i6 lipca 1809). To właśnie podczas tej bitwy marszałek Bernadotte został pozbawiony tytułu i wyśmiewany przez Napoleona na oczach sztabu generalnego. Korona szwedzka jest następnie oferowana Bernadotte, która ją przyjmuje, zdradzając w ten sposób Napoleona. Następnie armia szwedzka walczy z byłym cesarzem Bernadotte.

Piąta Koalicja Wojna zakończyła się traktatem Schönbrunn na14 października 1809. Na wschodzie tylko tyrolscy rebelianci pod wodzą Andreasa Hofera nadal walczyli z armią francusko-bawarskim, ale ostatecznie zostali pokonani w listopadzie 1809 r., podczas gdy na zachodzie trwała wojna półwyspowa .

W 1810 roku Cesarstwo Francuskie osiągnęło maksymalny zasięg. Napoleon poślubił Marie-Louise , arcyksiężnę Austrii, aby zawrzeć trwały sojusz z Austrią i ostatecznie mieć dziedzica, którego nie była w stanie mu dać jego pierwsza żona, Józefina de Beauharnais . Poza Cesarstwem Napoleon jest królem Włoch, mediatorem (i przywódcą) Konfederacji Szwajcarskiej , Konfederacji Reńskiej , jego ambasador w Warszawie nieoficjalnie kieruje Wielkim Księstwem. Jego sojusznikami są:

Wojna szóstej koalicji (1812-1814)

Szósty Koalicja skupia Wielka Brytania, Rosja i Prusy, do którego francuscy trudności, Szwecja, Austria i większość małych państw niemieckich są połączone.

kampania rosyjska (1812)

W 1812 roku Napoleon najechał Rosję, aby zmusić cara do utrzymania Blokady Kontynentalnej i oddalić groźbę inwazji Rosji na Polskę. Grande Armée (650 000 mężczyzn, w tym 270 000 Francuzów) przekroczyła Niemen na23 czerwca 1812 r. Rosja ogłasza Wielką Wojnę Ojczyźnianą, podczas gdy Napoleon proklamował II wojnę polską. Ale wbrew oczekiwaniom Polaków, którzy dostarczyli prawie 100 tys. ludzi, Napoleon unikał ustępstw wobec Polski, spychając ich z powrotem do rokowań z Rosją. Z własnej woli lub w obawie przed walką z Napoleonem na polu bitwy, Rosjanie wycofali się i praktykowali politykę spalonej ziemi , aż do bitwy pod Moskwą ,7 września. Ta krwawa bitwa zmusza Rosjan do wycofania się, a Moskwa zostaje zajęta i splądrowana.14 września. Aleksander I st odmówił negocjacji, a Napoleon, bez nadziei na zdecydowane zwycięstwo, został zmuszony do odwrotu i porzucenia Moskwy, gdy jego gubernator, książę Rastopczyn, ogień. Wraz z wycofywaniem się z Rosji Wielka Armia straciła 370 000 ludzi (wliczając straty w bitwach), a 200 000 żołnierzy dostało się do niewoli. W listopadzie tylko 90 000 mężczyzn przekroczyło Bérézinę . Napoleon musi porzucić swoją armię do powrotu do Paryża, gdzie ogólne Malet usiłowania do zamachu , a na przygotowanie obrony Polski. Sytuacja cesarza nie jest więc tak krytyczna, jak się wydaje. Rosjanie stracili 400 000 ludzi, a ich armia również była wyczerpana. Ale ich linie zaopatrzenia były krótsze i mogli odnowić swoje wojska szybciej niż Francja.

W tym samym czasie w Hiszpanii zwycięstwo Hispano-Brytyjczyków dowodzone przez Wellesleya w bitwie pod Vitorią (21 czerwca 1813 r.) kończy francuską okupację półwyspu, a armia francuska i Józef Bonaparte odbiją Pireneje .

niemiecka wieś

Prusy dostrzegają szansę w tych historycznych porażkach armii francuskiej i wyruszają na wojnę. Napoleon odbudowuje armię, wzmacniając swoje ocalałe oddziały, które liczą od 30 000 do 130 000 ludzi (i osiągną 400 000 ludzi). Zadaje wysokie straty (40 000 zabitych) swoim przeciwnikom w bitwie pod Lützen (2 maja) i Budziszyna (20 i21 maja), bez osiągnięcia decydującego zwycięstwa. W tych bitwach ściera się ponad 250 000 ludzi, co stawia ich wśród największych bitew w historii wojskowości .

Podpisano zawieszenie broni 4 czerwca, a rozejm trwa do 13 sierpnia. Każdy obóz stara się wzmocnić, a sojusznikom udaje się przekonać Austrię do ponownego zmierzenia się z Napoleonem. Utworzyła dwie armie liczące około 800 000 ludzi oraz rezerwę strategiczną liczącą 350 000 ludzi do wspierania operacji granicznych. Ze swojej strony Napoleon zgromadził w Niemczech około 650 000 ludzi, z których tylko 250 000 znajdowało się pod jego bezpośrednim rozkazem (120 000 dowodzonych przez Oudinota i 30 000 przez Davout ). Konfederacja Reńska wyposaża większość pozostałych sił, a głównymi sojusznikami są Saksonia i Bawaria. We Włoszech, Królestwo Neapolu z Murat i Królestwa Włoch z Eugeniusz de Beauharnais mają łączny armii około 100 tysięcy ludzi. Ostatecznie z Hiszpanii wycofało się od 150 000 do 200 000 żołnierzy, ściganych przez wojska hiszpańsko-brytyjskie (około 150 000 ludzi). Łącznie 900.000 francuskich żołnierzy jest przeciwnych na wszystkich frontach około milionowi żołnierzy koalicji (nie licząc rezerw strategicznych). Ponadto niemieccy żołnierze sił francuskich są zawodni i mają tendencję do dezercji, aby dołączyć do wojsk alianckich. Dlatego rozsądne jest oszacowanie, że Napoleon mógł liczyć tylko na 450 000 ludzi w Niemczech i dlatego podlegał niekorzystnej równowadze sił dwa do jednego.

Pod koniec rozejmu Napoleon odzyskał inicjatywę i pokonał liczebnie większe siły alianckie w Dreźnie , zadając im duże straty, a po swojej stronie niewielkie straty. Jednak słabe oceny jego marszałków i brak zaufania do dalszej ofensywy kosztowały Francję przewagę zdobytą w tej bitwie. W bitwie pod Lipskiem , znanej jako „Bitwa Narodów” (od 16 do19 października 1813), 191 000 Francuzów miało do czynienia z 450 000 żołnierzy alianckich. Napoleon zostaje pobity i zmuszony do odwrotu.

Kampania Francji

Jest to inwazja na Francję armii koalicyjnej 500 000 żołnierzy. Monarchowie koalicji chcą położyć kres dwudziestoletniej wojnie, rewolucji i obalić Napoleona, którego nazywają uzurpatorem . Napoleon mógł się im przeciwstawić jedynie małą armią liczącą 70 000 ludzi. W ramach tej ostatniej armii Gwardia Cesarska , częściowo złożona z poborowych, bohatersko broni każdego centymetra ziemi. „Triumf woli nad liczbami” (według marszałka Juina), kampania we Francji jest dla Napoleona okazją do pokazania swojego geniuszu, odnosząc sukces z tą zredukowaną armią w sukcesywnym pokonywaniu podzielonych wrogów, zwłaszcza podczas bitew pod Champaubert , Montmirail , Mormant i Montereau . Mimo tych zwycięstw alianci podpisali traktat z Chaumont (9 marca), obiecując pozostać zjednoczonym aż do całkowitej klęski Napoleona. 6000 francuskich kombatantów zostało zabitych, rannych lub wziętych do niewoli podczas tej ostatniej kampanii, nie zdołali jednak powstrzymać aliantów przed wejściem do Paryża30 marca, wygłoszony przez marszałka Marmonta . Nie biorąc pod uwagę porażki, Napoleon obliczył, że może przyjąć 900 000 ludzi jako posiłki, między nowymi rekrutami i żołnierzami w garnizonie w Niemczech, Belgii i Holandii. Plany te nie mogły zostać zrealizowane, posiłki te nie mogły zostać zmobilizowane na czas. Napoleon abdykuje6 kwietniaw Fontainebleau , Francja i podpisuje pierwszy traktat Paryżu na30 maja 1814 r( drugi traktat został podpisany w następnym roku). Kongresie Wiedeńskim rozpoczyna się 1 st października.

Wojna siódmej koalicji (1815)

Siódma Koalicja zrzesza Wielką Brytanię, Rosję, Prusy, Szwecję, Austrię, Holandię i wiele państw niemieckich przeciwko Francji.

Ten okres znany jako Stu Dni rozpoczyna się, gdy Napoleon ucieka z wyspy Elba i ląduje w Golfe Juan ,1 st marca 1815. Podczas Lotu Orła najpierw pokonuje trasę Napoleona w Alpach , zbiera oddziały wysłane, by go powstrzymać, i przybywa do Paryża opuszczonego przez Ludwika XVIII . Alianci ogłosili go wyjętym spod prawa i pospiesznie zebrali armię. Napoleon ma 280 000 ludzi podzielonych na kilka armii. Przed jego powrotem Francja miała armię liczącą 90 000 ludzi (jeden legion na departament), do której zgromadziła 250 000 weteranów. Ogłasza dekret o zmobilizowaniu 2,5 miliona ludzi.

Sojusznicy natychmiast mają do dyspozycji 700 000 żołnierzy i planują wzmocnić się do poziomu miliona ludzi, wspieranych przez 200 000 żołnierzy stacjonujących w warowniach .

Napoleon prowadzi armię 124 000 ludzi w ataku wyprzedzającym w Belgii, aby zaatakować armie alianckie przed ich zgromadzeniem, mając nadzieję na wypchnięcie Brytyjczyków z powrotem na morze i zmuszenie Prusów do wycofania się z koalicji. Jego energiczny spacer daje mu pożądany efekt zaskoczenia. Zmusza Prusów do bitwy w bitwie pod Ligny (16 czerwca), gdzie są bici i wycofują się w nieładzie. Tego samego dnia Ney zatrzymuje brytyjskie wojska wysłane przez Wellingtona do wsparcia Blüchera w bitwie pod Quatre-Bras . Ney nie mógł jednak oczyścić pozycji francuskich, a Wellington został zmuszony do odwrotu jedynie przez odwrót pruski. Zebrał swoje wojska na pozycji, którą wcześniej rozpoznał, w Mont Saint-Jean, kilka kilometrów od miasta Waterloo . Napoleon następnie przeniósł swoje rezerwy na północ i dołączył do Neya, by ścigać Wellingtona, prosząc Grouchy'ego, by zachował swoje prawo i zapobiegł reorganizacji Prusów. Nie wypełnia tej misji i chociaż pokonuje von Thielmana w bitwie pod Wavre (18 i19 czerwca) główny korpus armii pruskiej maszeruje na dźwięk armaty Waterloo .

Na początku bitwy pod Waterloo , w18 czerwca 1815, Napoleon długo czeka, zanim rozpocznie walkę, aż ziemia wyschnie od słońca. Ostatecznie armia francuska nie była w stanie wyprzeć Brytyjczyków z ich pozycji. Kiedy Prusacy przybywają i atakują francuskie prawe skrzydło, strategia cesarza polegająca na utrzymywaniu podziału sojuszników zostaje udaremniona, a jego armia musi się wycofać w całkowitym zamieszaniu. Po zwycięstwie pod Wavre, Grouchy wrócił do Paryża w porządku, gdzie Davout miał armię 117 000 ludzi gotowych stawić czoła 116 000 prusko-brytyjczyków. Nawet jeśli militarnie Napoleon mógł rozważać kontynuowanie walki, jego upadek jest spowodowany polityczną niemożnością utrzymania się u władzy.

Przybywszy do Paryża trzy dni po Waterloo, Napoleon abdykował po raz drugi w dniu 22 czerwca 1815, a alianci wygnali go na odosobnioną skałę Świętej Heleny .

Aspekty ekonomiczne i logistyczne

Konsekwencje polityczne

Wojny napoleońskie miały wielkie konsekwencje na całym świecie, głównie w Europie:

Dziedzictwo wojskowe

„Od Clausewitza , który uważał go za boga wojny, do marszałka Focha , który podjął napoleońską teorię nadmiernej ofensywy, wszyscy eksperci sztuki wojennej dostrzegają geniusz Napoleona. Czy ta reputacja jest przereklamowana, czy jest częścią legendy? "

-  André Champagne , Wielkie postacie historyczne historical

Wojny napoleońskie całkowicie zachwiały wyobrażeniami o sztuce wojennej. Przed Napoleonem państwa europejskie miały stosunkowo małe armie, z dużą liczbą cudzoziemców i najemników, którzy czasami walczyli ze swoim ojczystym krajem o obce mocarstwo. Innowacje wojskowe drugiej połowie XVIII th  wieku , jednak leżał pojęcie narodu w wojnie .

Napoleon wprowadził innowacje w wykorzystaniu mobilności, aby zrekompensować swoją liczebną niższość, co znakomicie zademonstrował podczas kampanii włoskiej lub bitwy pod Austerlitz . Podczas bitwy znacznie wzrasta rola artylerii , która teraz tworzy mobilne i niezależne jednostki, a nie tylko jako wsparcie innych jednostek, jak wcześniej (zmiana przygotowana pod koniec Ancien Régime przez kilka reform). Napoleon ujednolicił kalibry luf, aby ułatwić zaopatrzenie i zapewnić lepszą kompatybilność między częściami. Wie również, jak wykorzystać naukę, zwłaszcza w doskonaleniu zarządzania armiami. Przede wszystkim zmienia się sposób prowadzenia wojny: pożądanym celem jest zniszczenie wrogich armii (a tym samym zadawanie maksymalnych strat w trakcie bitwy i po niej, poprzez pościg za lekką kawalerią).

Przy czwartym co do wielkości populacji na świecie w końcu XVIII -go  wieku (27 mln, wobec 12 mln Brytyjczyków i 35 do 40 milionów Rosjan), Francja jest dobrze przygotowana do wykonywania powstania masowego. Rewolucja Francuska i Napoleon zachowali koncepcję wojen handlowych i dynastycznych z poprzedniego stulecia (którego nie wymyślili) i zastosowali je na szeroką skalę.

Cała zasługa nie należy również do Napoleona, który miał armię ukształtowaną przez Lazare Carnota, która odegrała zasadniczą rolę w jej reorganizacji w latach 1793-1794, kiedy rozgrywały się losy Francji, z armiami na wszystkich frontach. Wzrost liczebności armii wskazuje również na zmianę sposobu prowadzenia wojny. Podczas wojny siedmioletniej , ostatniej wielkiej wojny w Europie przed rewolucją francuską, niewiele armii przekroczyło 200 000 ludzi. W latach 90. XVIII wieku armia francuska osiągnęła 1,5 miliona poborowych. W sumie w ciągu dwudziestu trzech lat wojny w wojsku służyło blisko 2,8 mln Francuzów , a na morzu prawie 150 tys.

Wielka Brytania zmobilizowała 750 000 ludzi w latach 1792-1815, z czego jedna trzecia w Royal Navy . Inne armie trudniej policzyć, ale w 1812 r. Rosja miała w swojej armii 900 tys. ludzi, a więc zmobilizowała ponad milion żołnierzy. Siły austriackie osiągają maksymalnie 576 000 ludzi; Austria będąca najbardziej zawziętym wrogiem Francji, rozsądnie jest przypuszczać, że w tym okresie w armii służyło ponad milion Austriaków. Prusy i Wielka Brytania miały pod bronią do 320 000, Hiszpania około 300 000. Imperium Osmańskie, Królestwo Włoch, Królestwo Neapolu i Wielkie Księstwo Warszawskie zmobilizowało też więcej 100 000 ludzi (w tym czasie Stany Zjednoczone posiadały 286 000). mężczyzn w służbie). Jak widać, nawet małe narody miały armie rywalizujące z armiami wielkich mocarstw z poprzednich wojen.

Wielu historyków postrzega francuskie wojny rewolucyjne i wojny napoleońskie jako jedne z wczesnych etapów rewolucji przemysłowej . Powszechną praktyką staje się masowa produkcja broni i wyposażanie znacznie większych oddziałów. Głównym producentem uzbrojenia w tym okresie jest Wielka Brytania, która dostarcza większość broni używanej przez mocarstwa koalicyjne (a sama wykorzystuje tylko niewielką część produkowanej przez siebie broni). Francja jest drugim co do wielkości producentem, najpierw na własne potrzeby, ale także na wyposażenie Konfederacji Reńskiej i innych sojuszników.

Wojna rozprzestrzeniła pewne nowinki technologiczne, takie jak telegraf Chappe , który pozwolił Carnotowi komunikować się z armiami francuskimi walczącymi na granicach. System ten był kontynuowany po 1815 roku. To właśnie podczas bitwy pod Fleurus balony zostały po raz pierwszy użyte do szpiegowania pozycji wroga.

Ostatni weterani

Wśród najnowszych weteranów możemy wymienić:

Uwagi i referencje

  1. Ta liczba obejmuje wszystkie siły niemieckie, które walczyły po stronie francuskiej do 1813 roku.
  2. Liczba ta obejmuje około 40 000 Duńczyków i 40 000 Norwegów.
  3. To siły bawarskie zmobilizowane w 1815 roku.
  4. Są to siły zbrojne Wirtembergii zmobilizowane pod dowództwem księcia koronnego w 1815 roku.
  5. Są to siły szwajcarskie zmobilizowane pod dowództwem Franza von Bachmanna w 1815 roku.
  6. To siły saskie zmobilizowane w 1815 roku.
  7. To siły zmobilizowane w 1815 roku.
  8. André Champagne , Wielkie postacie historyczne , edycje du Septentrion,1995, s.  143
  9. Zobacz w szczególności Frédéric Mathieu, Napoleon, ostatni świadkowie , 2008, edycje Sébirot i Frédéric Mathieu, Oni podbili Napoleona i czas , 2009, edycje Sébirot
  10. New York Times , 6 grudnia 1904.
  11. „  Ostatni weterani armii napoleońskiej, Pierwsze Imperium  ” , Latestveterans.free.fr (dostęp 15 stycznia 2009 )
  12. Constantin Woensky, Léon Castillon i Nicolas Savin, Nicolas Savin, ostatni weteran wielkiej armii: jego życie – jego śmierć, 1768-1894 (1895).
  13. „  Wojny 1792-1815  ” , Ders Des Ders (dostęp 19 października 2010 )
  14. [PDF] (w) "  Trochę historii meldunkowej do 73 Pułku Piechoty  "

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne