Friedrich Wilhelm Nietzsche [ f ʁ i ː d ʁ ɪ ç v ɪ l h ɛ l m n i ː TS ʃ ə ] (często po francusku [ n i tʃ ] ), urodzony15 października 1844 rw Röcken , Prusy , i zmarł dnia25 sierpnia 1900w Weimarze , Saksonia-Weimar-Eisenach , to niemiecki filozof, krytyk kulturalny, kompozytor, poeta, pisarz i filolog , których praca miała ogromny wpływ na współczesną historię intelektualnej .
Karierę rozpoczął jako filolog klasyczny, zanim zwrócił się do filozofii. W 1869, w wieku 24 lat, został najmłodszą osobą, która objęła katedrę filologii klasycznej na Uniwersytecie w Bazylei . Zrezygnował w 1879 z powodu problemów zdrowotnych, które nękały go przez większość jego życia, a następnie ukończył większość swoich przełomowych prac w ciągu następnej dekady. W 1889 roku, w wieku 44 lat, doznał załamania, a następnie całkowitej utraty zdolności umysłowych. Ostatnie lata przeżył pod opieką matki, potem z siostrą Elisabeth Förster-Nietzsche .
Friedrich Wilhelm Nietzsche urodził się w Röcken , Prusy , on15 października 1844, w luterańskiej rodzinie duszpasterskiej. Jego ojciec, Karl-Ludwig, urodzony w 1813 w Eilenburgu , pastor ewangelicki i dziadek ze strony ojca, Friedrich August Ludwig, pastor w Wohlmirstedt , ówczesny superintendent w Eilenburgu, wykładali teologię . Ojciec Nietzschego, który studiował teologię w Halle, zanim został wychowawcą członków pruskiej rodziny królewskiej na dworze książęcym w Altenburgu , jest protegowanym Fryderyka Wilhelma IV . Jednak choroba (silne bóle głowy) zmusiła go do zwrócenia się o parafię w okolicy jego rodziny, niedaleko Naumburga . Karl-Ludwig wraz z częścią jego rodziny przeniósł się do Röcken w 1842 roku.
W 1843 r. ożenił się z Franziską Oehler (1826-1897), córką pastora. Mieli dwóch synów: Friedricha Wilhelma i Ludwiga Josepha (1848-1850) oraz córkę Elisabeth Nietzsche (1846-1935).
W sierpniu 1848 r. upadł ojciec Nietzschego, jego głowa uderzyła o kamienne stopnie ganku. Zmarł rok później, jego umysł był zagubiony, trzydzieści pięć lat,30 lipca 1849 r.. Jakiś czas później, w styczniu 1850 roku, zmarł także brat Nietzschego:
„W tym czasie śniło mi się, że słyszę organy w kościele rozbrzmiewające smutnym echem, jak na pogrzebach. A kiedy szukałem przyczyny tego, grób szybko się otworzył i pojawił się mój ojciec chodzący w swoim całunie. Przeszedł przez kościół i wkrótce wrócił z małym dzieckiem w ramionach. […] Rano opowiedziałam ten sen mojej ukochanej mamie. Niedługo potem zachorował mój młodszy brat Józef, miał ataki nerwowe i zmarł w ciągu kilku godzin. "W 1850 roku, gdy miał sześć lat, resztki rodziny przeniosły się do Naumburga . Friedrich Nietzsche odbiera to odejście od Röcken jako porzucenie swojej rodzinnej wioski:
„Porzucenie rodzimej wioski; wejście w miejskie wzburzenie, wszystko to działa na mnie z taką siłą, że codziennie czuję to w sobie”
- Notatka z października 1862 r.
W tym czasie chciał być pastorem jak jego ojciec. Rozwija skrupulatne sumienie, szczególnie skłonne do analizy i samokrytyki oraz dumny, wierząc w szlachectwo rodu Nietzschów (zgodnie z rodzinną tradycją przekazywaną przez jego babcię przodkowie Nietzschów pochodzili z Polski i nazywali się wówczas Nietzschami). ). Jego charakter dobrze oddaje uwaga skierowana do matki: „Hrabia Nietzki nie może kłamać. "
Około 1853, w wieku dziewięciu lat, zajął się fortepianem, komponował fantazje i mazurki oraz pisał wiersze. Interesował się architekturą, a nawet podczas oblężenia Sewastopola w 1854 r. balistyką. Tworzy również teatr sztuki, gdzie gra z przyjaciółmi tragedie, które sam pisze ( Bogowie Olimpu , Orkadal ).
Wstąpił do kolegium w Naumburgu w wieku dziesięciu lat, w 1854 roku. Błyskotliwy uczeń, jego wyższość skłoniła matkę do rady, by wysłać go do Pforty . Przyjmuje i otrzymuje stypendium od króla Fryderyka Wilhelma IV. W 1858 roku, przed wyjazdem do Pforty, 14-letni Nietzsche zastanawiał się nad naturą Boga:
„Kiedy miałem dwanaście lat, ujrzałem Boga w Jego wszechmocy. "
- Notatka z 1858 r.
Chcąc wyjaśnić zło, integruje je w Trójcę : Ojca, Syna i Diabła. Następnie Nietzsche pisze zeszyt, w którym zapisuje historię swojego dzieciństwa i konkluduje:
„Wspaniale jest mieć przed oczyma przebieg pierwszych lat i śledzić tam rozwój duszy. Szczerze powiedziałem całą prawdę, bez poezji, bez ozdobników literackich... Niech napisze jeszcze wiele takich zeszytów! "
W 1858 roku, w wieku czternastu lat, wstąpił do kolegium Pforta , do kolegium gdzie zdał Novalis , bracia Schlegel , Fichte . On studiował tam spotkał Gersdorff (1844 - 1904) i Paul Deussen (1845/19), przyszłego Sanskritist . Okres ten naznaczony był pierwszymi bolesnymi pytaniami o jego przyszłość, głębokimi problemami religijnymi i filozoficznymi oraz pierwszymi gwałtownymi objawami choroby.
Jedyny dokument, jaki mamy z pierwszych miesięcy życia Nietzschego na tej uczelni, zawiera anegdotę, która wyraża jego osobowość: była dyskusja na temat historii Mucjusza Scaevoli . Towarzysze Nietzschego uważali ją za legendę, nikogo, kto miałby odwagę włożyć rękę w ogień. Nietzsche wyjął więc z rozpalonego pieca płonący węgiel drzewny i trzymał go przed oczami swoich towarzyszy.
W Zmierzchu bożków („Co zawdzięczam starożytnym”) Friedrich Nietzsche składa hołd Corssenowi za ukształtowanie jego stylu literackiego:
„Moje poczucie stylu, epigramatu i stylu, obudziło się niemal natychmiast, gdy zetknąłem się z Salluste . Nie zapomniałem zdziwienia mojego szanownego profesora Corssena, kiedy musiał przyznać najwyższą ocenę swojemu najgorszemu uczniowi z łaciny - skończyłem jednym ciosem. "
- Friedrich Nietzsche, Zmierzch bożków
Podczas letnich wakacji 1859, w wieku piętnastu lat odwiedził Jenę i Weimar , napisał kilka opowiadań filozoficznych:
„To moje życie, które odkrywam. […] - Nawet w tych pięknych ludziach są ludzie nieszczęśni. Ale czym jest nieszczęście? "Od początku roku szkolnego sierpień 1859 pisał dziennik, planował plany studiów z geologii, astronomii, łaciny, hebrajskiego, nauk wojskowych i wreszcie religii. Pochłonięty bezgranicznym apetytem na wiedzę, ma duże trudności z podjęciem decyzji o dobrze określonym kierunku studiów:
„Będę musiał zniszczyć kilka moich gustów, to jest jasne, i podobnie nabyć nowe. Kim będą nieszczęśnicy, których wyrzucę za burtę? Może moje najdroższe dzieci! "
Lata mijały w surowej dyscyplinie Pforta iw wieku siedemnastu lat czytał Schillera , Hölderlina ( Hyperion i Empedokles ), Lorda Byrona, gdzie znalazł inspirację. Jest pasjonatem Manfreda :
„Wiedza jest smutna: ci, którzy wiedzą najgłębiej, płaczą nad zgubną prawdą, Drzewo poznania nie jest drzewem życia. "
Nietzsche lubi improwizować na fortepianie, wzbudzając podziw Gersdorffa i Paula Deussena :
„Od siódmej do wpół do siódmej chodziliśmy razem do pokoju muzycznego. Nie wydaje mi się, żeby improwizacje Beethovena były bardziej przejmujące niż Nietzschego, zwłaszcza gdy na niebie szalała burza. "
- List Gersdorffa do Petera Gasta, 14 września 1900.
Chciał wtedy porzucić teologię, aby zostać muzykiem, ale matka mu to odmówiła: musiał kontynuować studia. Jego wiara jest jednak coraz słabsza; pisma z tego okresu świadczą o głębokiej trosce o napotkane problemy religijne i filozoficzne. Waha się porzucić autorytet tradycji na rzecz pozytywnych nauk nauk przyrodniczych:
„Czym jest ludzkość? Prawie o tym nie wiemy: stopień w całości, okres w stawaniu się, arbitralna produkcja Boga? Czy człowiek jest czymś innym niż kamień wyewoluowany przez pośrednie formy flory i fauny? Czy jest teraz spełnioną istotą? co ma dla niego historia? czy to wieczne stawanie się nie będzie miało końca? […] Ryzykować się, bez przewodnika i kompasu, w oceanie wątpliwości, to strata i szaleństwo dla młodego mózgu; większość łamie burza, mało jest tych, którzy odkrywają nowe regiony…”
Potem zaczął cierpieć na silne bóle głowy i zaburzenia widzenia.
W końcu zdaje ostatnie egzaminy i zdaje je wąsko, z powodu matematyki. Jako temat swojej pracy magisterskiej wybrał Théognis de Mégare . Pomimo jego wyników w matematyce, jego nauczyciele wręczyli mu dyplom ze względu na doskonałość, jaką Nietzsche wykazał w innych przedmiotach. W październiku 1864 opuścił Naumburg w towarzystwie Paula Deussena i kuzyna tego ostatniego i udał się na Uniwersytet w Bonn .
W 1864, w wieku dwudziestu lat, wstąpił na Uniwersytet w Bonn . Uczestniczy w życiu studenckim, mimo swojego powściągliwego charakteru: spacery po rzece, karczmy i pojedynek z dobrym przyjacielem, nie mający wroga. Otrzymał cios mieczem w twarz i zostawił bliznę. Ale Nietzsche czuje się nieswojo w tym środowisku i spędza samotnie świętowanie końca roku w smutku. To początek długiej serii samotnych świąt, spędzonych na badaniu jego życia, obwinianiu się o stracony czas. Chcąc naprawić sytuację, proponuje zreformować stowarzyszenie studenckie, ale zostaje odsunięty na bok.
Tam studiował filologię , dyscyplinę, która go nie interesowała. Ale jego pasja do wiedzy utrudnia dokonanie wyboru, który jest dla niego naprawdę przyjemny. Pracuje intensywnie, aby zapomnieć o swojej samotności, a także dzięki energicznemu wsparciu Friedricha Wilhelma Ritschla (1806 - 1876), łacińskiego profesora, autora ważnych dzieł o Plaucie . Nietzsche napisał wtedy kilka pamiętników. Nie interesuje go materialistyczny i demokratyczny sposób myślenia wielu uczniów w jego wieku i wciąż czuje się udręczony poszukiwaniem prawdy :
„Czy dla prawdziwego badacza wynik badania nie jest bez znaczenia? W naszym wysiłku czego szukamy? odpoczynek, szczęście? Nie, tylko prawda, jakkolwiek przerażająca i zła. "
- List do siostry.
Nietzsche podąża za Ritschlem do Lipska, gdzie ten ostatni zostaje mianowany profesorem. Tam odkrywa Diogenesa Laërce'a i Schopenhauera oraz spotyka Erwina Rohde .
Podczas studiów na uniwersytecie w Lipsku , początkiem jego filozoficznego powołania będzie lektura Schopenhauera ( Świat jako wola i jako reprezentacja , 1818 ). Jednak waga tej lektury, która będzie podstawą jego relacji z Wagnerem, jest kwestionowana, ponieważ Nietzsche jednocześnie interesuje się myślicielami racjonalistycznymi, w szczególności Demokrytem . Ponadto czyta wielu innych myślicieli i naukowców: w szczególności Lange , von Hartmanna , Emersona . W tym czasie zachwycił się muzyką Wagnera , w 1868 roku w Lipsku .
Znana anegdota z lutego 1865 mówi, że Nietzsche, który pojechał do Kolonii na festiwal muzyczny, został zabrany do burdelu, gdzie znalazł się pośród bardzo skąpo odzianych kobiet: „J Poszedłem prosto do tego fortepian [w salonie] jako jedyna istota, która w tym pokoju miała duszę. Improwizuje, wstaje i ucieka.
Genialny uczeń, obdarzony solidnym klasycznym wykształceniem (środowisko zdominowane przez kobiety i przesiąknięte protestanckim pietyzmem ), Nietzsche w wieku 24 lat został mianowany profesorem filologii na Uniwersytecie w Bazylei , a rok później profesorem honorowym. Przez dziesięć lat rozwijał swoją przenikliwość filozoficzną w kontakcie z myślą starożytności greckiej, w której widział od tego czasu możliwość odrodzenia kultury niemieckiej – z upodobaniem do presokratów , zwłaszcza do Heraklita i Empedoklesa , ale jest też zainteresowany debatami filozoficznymi i naukowymi swoich czasów. Podczas lat nauczania zaprzyjaźnił się z Jacobem Burckhardtem i Richardem Wagnerem (których widział ponownie od 1869 roku), których był dalekim krewnym.
W 1870 zaciągnął się jako ochotnik pielęgniarski w wojnie francusko-niemieckiej , ale doświadczenie to było krótkotrwałe, ponieważ Nietzsche zachorował na błonicę . Choć w tym czasie był patriotą, Nietzsche zaczął wyrażać pewne wątpliwości co do konsekwencji pruskiego zwycięstwa.
W 1872 ukazało się Narodziny tragedii , które odniosło pewien sukces, ale które zdyskredytowało go jako filologa i było przedmiotem gorącej kłótni z filologiem Ulrichem von Wilamowitz-Moellendorffem . Erwin Rohde , filolog i przyjaciel Nietzschego, oraz Wagner, który uważa ten tekst za wyraz swojej myśli, stają w jego obronie. Nietzsche następnie stworzy projekt, aby napisać około dziesięciu esejów, Rozważania nieaktualne , ale ostatecznie ukażą się tylko cztery i poza Richardem Wagnerem w Bayreuth prace te odniosły niewielki sukces.
W pierwszym semestrze lata 1872 prowadził kursy na temat Ajschylosa , Choeforów i filozofów przedsokratejskich . Prowadzi również seminarium na temat Théognis . Erwin Rohde opublikował relację z The Birth of Tragedy 26 maja, a pod koniec miesiąca ukazał się broszura Willamowitz-Moellendorff dotycząca tego pierwszego dzieła:
„Niech pan Nietzsche dotrzyma słowa, zabierze swój tyrs, pojedzie z Indii do Grecji, ale zejdzie ze swojego krzesła, gdzie musi uczyć nauk ścisłych; że łączy tygrysy i pantery u swoich stóp, jeśli chce, ale nie młodych niemieckich filologów. "Jego siostra przychodzi do osiedlenia się w Bazylei w dniu 1 st czerwca
23 czerwca Wagner publikuje list otwarty do Nietzschego w Norddeutsche Allgemeine Zeitung w jego obronie. W liście z 25. Wagner pisał do niego:
„Ściśle mówiąc, jesteś po mojej żonie jedyną korzyścią, jaką przyniosło mi życie. "Nietzsche jedzie do Monachium , gdzie przebywa również intelektualistka Malwida von Meysenbug , od 28 do 30 czerwca na spektakl Tristana i Izoldy pod batutą Hansa von Bülowa. 20 lipca Nietzsche wysłał do tego ostatniego Manfreda-Medytację , którą dyrygent określił jako przerażającą i szkodliwą oraz jako „gwałt na Euterpe”. " Franz Liszt mniej surowo oceniać innego dzieła Nietzschego.
Przygotowuje studium La Joute chez Homere . We wrześniu i październiku spaceruje po Szwajcarii . W semestrze zimowym 1872-73 prowadził kurs retoryki greckiej i rzymskiej. Studentów jest mało, ma tylko dwóch słuchaczy. Rohde również znajduje się w izolacji iw trudnej sytuacji. Sam Wagner jest obiektem dość niskich ataków (przez profesora Uniwersytetu Monachijskiego uważa go za niepoczytalnego ).
Nietzsche spędził Boże Narodzenie 1872 z matką i siostrą; oferuje Cosima Wagner na urodziny, Pięć przedmów do pięciu książek, które nie zostały napisane . 26 grudnia był w Weimarze, aby wziąć udział w przedstawieniu Lohengrina . W Lipsku spotyka Ritschla, który obwinia go o brak sukcesów nauczycielskich. Nieporozumienie mistrza, a może gorycz, jest skrajne; w liście do Wilhelma Vischera z dnia2 lutego 1873 r., robi ten pouczający portret Nietzschego:
„Ale nasz Nietzsche! - To naprawdę bolesny rozdział, jak sam napisałeś w swoim liście - pomimo całej twojej życzliwości dla niezwykłego człowieka, jakim jest. To zdumiewające, jak w tej istocie współistnieją dwie dusze. Z jednej strony najbardziej rygorystyczna metoda badań naukowych i akademickich […] z drugiej strony to wagnerowsko-schopenhauerowskie zauroczenie tajemnicami religii estetycznej, ta urojona egzaltacja, te ekscesy transcendentnego geniuszu aż do niezrozumiały! "Od 6 do 12 kwietnia Rohde i Nietzsche przebywają w Bayreuth . Nietzsche czyta Cosima i Wagnerowi rękopis Filozofii w tragedii Greków . Wraca do Bazylei 15 kwietnia, gdzie rozpoczyna swoje pierwsze nieaktualne rozważania na temat Davida Straussa .
Około 1875 r. Nietzsche ciężko zachorował, a po kilku chorobach jego krewni wierzyli, że jest w agonii. Niemal ślepy, przechodzący ataki paraliżu, gwałtowne nudności, stan umysłu Nietzschego pogarsza się do tego stopnia, że straszą przyjaciół cynizmem i czernią, że go nie znają. Nietzsche zaczyna odrywać się od Wagnera, który coraz bardziej go rozczarowuje, a środowisko wagnerowskie uważa za zgromadzenie głupców, którzy nic nie rozumieją o sztuce wagnerowskiej. Kiedy Nietzsche pisał Richarda Wagnera w Bayreuth , zapisał w swoich zeszytach pierwszą krytykę swojego przyjaciela. Nie tylko nie czuje się już z tym ostatnim związany filozofią Schopenhauera, ale Wagner okazuje się niedyskretnym przyjacielem, co skłoni Nietzschego do postrzegania pewnych słów Wagnera jako śmiertelnych wykroczeń. Wagner rzeczywiście podejrzewa Nietzschego o jakieś „nienaturalne” skłonności, które miały tłumaczyć jego chorowity stan: „efekt nienaturalnych skłonności zapowiadających pederastię”.
Nietzsche porzuca wtedy swoje wyobrażenia o Niemczech, w których nie widzi nic poza gruboskórnością i iluzjami. Rozmawiał długo z Paulem Rée , z którym dzielił się swoimi poglądami i cynizmem na moralną hipokryzję, i zaczął pisać książkę zatytułowaną najpierw Le soc , potem Human, trop human . Gdy Wagner otrzymuje tę ostatnią książkę (wysyłanie, na którą nie odpowiada), Cosima Wagner , żona Ryszarda, pisze w swoim pamiętniku: „Wiem, że tu zwyciężyło zło. Wydaje się, że antysemityzm Cosimy również odegrał rolę w rozłamie między jej mężem a Nietzschem.
W 1877 roku Marie Baumgartner przetłumaczyła w Bayreuth na francuski Richarda Wagnera.
W 1878 zerwał z Wagnerem.
W 1879 r. Nietzsche otrzymał emeryturę, ponieważ stan zdrowia zmusił go do odejścia ze stanowiska profesora. Następnie rozpoczął wędrówkę w poszukiwaniu klimatu sprzyjającego zarówno jego zdrowiu, jak i myślom, w Wenecji , Genui , Turynie , Nicei , Sils-Maria ...:
"Nie jesteśmy tymi, którym udaje się uformować myśli tylko w środku książek - naszym nawykiem jest myślenie na świeżym powietrzu, chodzenie, skakanie, wspinaczka, taniec..."
Pod koniec kwietnia 1881 r. Nietzsche w Genui pracował z Peterem Gastem nad poprawą korekty Aurory . Prace kończą się w połowie czerwca. W lipcu przebywa w Sils-Maria i czyta Hellwalda ( Historia cywilizacji , Ziemia i jej mieszkańcy ) oraz książkę Kuno Fischera o Spinozie . W tym ostatnim widzi jednego ze swoich prekursorów.
Właśnie w sierpniu przychodzą mu do głowy myśli o wiecznym powrocie. Nietzsche jest wtedy przygnębiony .
We wrześniu studiuje nauki przyrodnicze, pisze do Overbecka (18 września):
“ Sum in puncto desperationis. Dolor vincit vitam voluntatemque. "
- Jestem zdesperowany. Ból pokonał życie i wolę.
Wraca do Genui pod koniec miesiąca, gdzie nadal w złym stanie zdrowia, Nietzsche słyszy Semiramide przez Rossiniego , Giulietta e Romeo i Sonnambula przez Belliniego . Usłyszał także Carmen , operę Bizeta, która naznaczyła go na całe życie. W połowie grudnia Nietzsche planuje napisać sequel Aurory .
Zaproszony do Rzymu przez Malwidę von Meysenbug w kwietniu 1882 roku Nietzsche poznał Lou Andreasa Salomé, w którym zakochał się po uszy. Następnie Lou, Rée i Nietzsche pojechali do Szwajcarii . Nietzsche poprawia dowody Idylli Mesyny i czyści kopię Gai Savoir .
Nietzsche spędził w Rapallo miesiące listopad i grudzień 1882 roku . Jego relacje z Lou Andreas-Salomé i Paulem Rée pogarszają się. W końcu stycznia 1883 r. napisał we właściwej formie pierwszą część Tako rzecze Zaratustra .
13 lutego zmarł Wagner . Nietzsche dowiaduje się o tym następnego dnia i pisze do Cosimy.
Nietzsche jest następnie ponownie w Genui z23 lutego 1883 r.. Czyta książkę swojego przyjaciela Paula Deussena o doktrynie wedanty . Zrywa związek z Rée i Lou i jest poważnie przygnębiony:
„Wcale nie rozumiem” po co „powinienem żyć, jeśli jeszcze tylko sześć miesięcy”
- List do Overbecka, 24 marca.
Rozwesela go osąd Gast o Zaratustrze : „W tej księdze musimy mieć nadzieję na rozpowszechnienie Biblii, jej kanonicznego prestiżu, serii jej komentarzy, na których ten prestiż częściowo się opiera. „(List do Nietzschego,2 kwietnia 1883 r.). Pod koniec miesiąca nawiązuje kontakt z matką i postanawia spotkać się z siostrą w Rzymie , gdzie przebywa z malarzem Maxem Müllerem. Wraz z siostrą wyjeżdża do Szwajcarii i ponownie zostaje w Sils-Maria. W lipcu pisze drugą część Tako rzecze Zaratustra . Zdecydowanie kłóci się z Lou:
„Tęsknię za nią, nawet z jej wadami. […] Teraz to tak, jakbym został skazany na milczenie lub na rodzaj humanitarnej hipokryzji w stosunkach ze wszystkimi ludźmi. "
- List do Overbecka, koniec sierpnia.
Pod koniec sierpnia 1883 znalazł Overbecka w Schuls i rozważał udzielanie lekcji w Lipsku. Rektor uniwersytetu, który jest przyjacielem Nietzschego, tłumaczy mu, że jego kandydatura byłaby porażką z powodu jego poglądów na chrześcijaństwo . Następnie wyjechał do Naumburga 5 września. Jego siostra zaręcza się z Bernardem Försterem, antysemitą rzekomo wielbicielem Nietzschego.
Na początku października udał się do Bazylei, do Overbecks, a następnie do Genui. Choruje, coraz bardziej odczuwa samotność i zbiera niszczące żniwo ostatnich lat, które właśnie spędził. Pod koniec listopada przeniósł się do Villefranche , a następnie przeniósł się na zimę do Nicei . Spotyka Josepha Panetha , przyjaciela Freuda . Jest coraz bardziej chory: chory, chory, chory! (List do Overbecka, 26 grudnia 1883). Mimo to napisał trzecią część Tako rzecze Zaratustra w styczniu 1884 r., po w szczególności przebyciu ścieżki, która będzie nosić jego imię w Èze . Zafascynowany przez Petera Gast, Nietzsche z niepokojem zastanawia się nad zakresem swojej filozofii:
"Czy to 'prawda', czy raczej będzie to uważane za prawdziwe - w ten sposób 'wszystko' zmieni się i zostanie odwrócone, a 'wszystkie' tradycyjne wartości zostaną zdewaluowane"
- List do Overbecka, 10 marca 1884 r).
Znowu zerwał z siostrą: „Ten przeklęty antysemityzm jest przyczyną radykalnego zerwania między moją siostrą a mną. " (List do Overbeck, 2 kwietnia).
Pod koniec kwietnia jedzie do Wenecji z Peterem Gastem:
„Wzdrygam się na myśl o wszystkich niesprawiedliwych i nieodpowiednich, że któregoś dnia zażądają mojego autorytetu”
- List do Mawildy von Meysenburg, czerwiec 1884).
Następnie jest ponownie z Overbecks w Bazylei, od połowy czerwca do 2 lipca. Wojownika Meta von Salis spotkał się w Zurychu około połowy lipca: filozof był „zafascynowany tym wymownym arystokratą, z którym spędzał dużo czasu”.
Od lipca do września przebywa w Sils-Maria po raz trzeci. Od 26 do 28 sierpnia przyjmował Heinricha von Steina .
W Nicei w styczniu 1885 napisał czwartą część Tako rzecze Zaratustra i wydał ją własnym sumptem pod koniec marca w limitowanym nakładzie 40 egzemplarzy.
22 października 1887 r., Nietzsche, pochodzący z Wenecji , przybywa do Turynu . Przeniósł się do Genewskiego Pensjonatu:
„Dziesięć lat choroby, ponad dziesięć lat; a nie tylko chorobę, na którą są lekarze i leczy. Czy ktoś w ogóle wie, co mnie rozchorowało? Co przez lata trzymało mnie na krawędzi śmierci i wzywało do śmierci? Nie mam takiego wrażenia. […] Ostatnie dziesięć lat, które mam za sobą, pozwoliło mi w pełni docenić, co to znaczy być samotnym, tak odizolowanym. […] Zachowanie tylko tego, co najlepsze, uczyniło mnie bardziej samodzielnym; ale też ostrzejszy i bardziej pogardliwy dla ludzi, niż bym sobie życzył. "
- List do Overbecka, 12 listopada.
Dużo pisze z poczuciem zadania wykonanego lub mającego zostać wykonane:
„Wiem, co zostało zrobione, a co jest na pewno ustalone: jest to granica, która była wytyczona przez całe moje dotychczasowe istnienie: - to jest sens ostatnich kilku lat. Niewątpliwie właśnie przez ten fakt istnienie, które dotychczas prowadziłem, ujawniło, czym jest naprawdę – prostą obietnicą. "
- List do Petera Gasta, 20 grudnia.
Czyta Montaigne'a , Galianiego , Journal des Goncourt . 26 listopada otrzymał list od Georga Brandesa :
„Jesteś jednym z niewielu mężczyzn, z którymi chciałbym porozmawiać. "
Pod koniec roku Nietzsche ponownie popada w depresję:
„Ciężar mojej egzystencji znów ciąży na moich barkach; prawie nie całkiem dobry dzień; "
- List do Overbecka, 28 grudnia.
Mimo to w następnych miesiącach, które spędził w Nicei , dużo pracował i w liście z 13 lutego 1888 roku oznajmił Gastowi, że ukończył czyszczenie pierwszej księgi Eseju o inwersji wartości . (por. Zeszyty WII 1, WII 2, WII 3). Czyta Plutarcha , Baudelaire'a , Dostojewskiego , Tołstoja , Renana , Benjamina Constanta . Jego sława rośnie: Carl Spitteler recenzuje książki Nietzschego w kantonie Berno, a Georg Brandes wykłada o myśli Nietzschego w Kopenhadze .
Opuścił Niceę 2 kwietnia, a 4 odbył pielgrzymkę do Genui , zanim dotarł do Turynu , miasta "dla stóp i oczu, klasycznego miejsca!" (List do Gast, 7 kwietnia). Napisał sprawę Wagnera i nadal ciężko pracuje (por. Cahiers WII 5, WII 6). Jego nastrój jest szczególnie pogodny:
„Die tu pyszne, lekkie, psotne powietrze, które dodaje skrzydeł myślom, które są zbyt ciężkie…”
- List do Gast, 1 st maja
W Sils-Maria od początku czerwca jego stan zdrowia ponownie się pogorszył. Zdiagnozowano u niego nieuleczalne ogólne wyczerpanie nerwowe, częściowo dziedziczne (List do Overbeck, 4 lipca). Zajmuje się drukiem Sprawy Wagnera i sporządza ostateczny plan Woli władzy. Test inwersji wszystkich wartości z dnia 29 sierpnia. On czyta Życie Richarda Wagnera Ludwiga Nohl i Rzymie, Neapolu i Florencji przez Stendhala którego podziwia. Spędza kilka tygodni ze swoją przyjaciółką Meta von Salis . Richard Meyer, student żydowskiego pochodzenia, anonimowo oferuje mu 2000 marek. Następnie Nietzsche wykorzystuje wszystkie środki, którymi dysponuje, aby drukować swoje książki i skarży się na wątpliwe praktyki niektórych wydawców:
„Ale jestem w stanie wojny: rozumiem, że ludzie toczą ze mną wojnę. "
- List do Spittelera, 25 lipca.
Pozostaje w Sils-Maria do 20 września.
Po trudnej podróży Nietzsche przybywa nocą do Turynu . Wagner Case następnie pojawił się podczas gdy on pracował z Gast na druku Zmierzchu Idols i rękopis Antychryst był gotowy do druku, w dniu 30 września.
Nietzsche upada, 3 stycznia 1889 rw Turynie . Przechodząc przez powóz, którego woźnica gwałtownie bije konia, podchodzi do zwierzęcia, obejmuje go za szyję, wybucha płaczem i zabrania każdemu zbliżać się do konia. Jak opowie Derrida: „[Ja] byłem wystarczająco szalony, by płakać w pobliżu zwierzęcia, pod spojrzeniem lub w policzek konia. Czasami wydaje mi się, że widzę, jak bierze tego konia na świadka, a najpierw, aby wziąć go na świadka swojego współczucia, bierze jego głowę w dłonie. "
Jego przyjaciel Franz Overbeck , zaalarmowany majaczącymi listami Nietzschego, pospieszył do Turynu 8 stycznia . Nietzsche śpiewa i krzyczy nieprzerwanie od kilku dni, twierdząc, że jest następcą Napoleona, aby odbudować Europę, stworzyć „wielką politykę”. W stanie skrajnego wzburzenia Nietzschego Overbeckowi pomaga przejeżdżający przez Turyn dentysta z Bazylei, który, by go uspokoić, każe mu wierzyć, że w Bazylei przygotowują uroczystości i ceremonie na jego cześć. Opuszczając stację w Turynie, Nietzsche chce przemówić do tłumu; każe mu zrozumieć, że nie jest godne człowieka jego rangi.
Po przybyciu do Bazylei trafił do szpitala dla obłąkanych, którego dyrektor rozmawiał z Nietzschem siedem lat wcześniej. Nietzsche dokładnie pamięta to spotkanie, ale nie zdaje sobie sprawy, że znajduje się w zakładzie dla obłąkanych – dziękuje za ciepłe przyjęcie, jakie otrzymał.
Na początku tego szaleństwa Nietzsche wydaje się utożsamiać z mitycznymi i mistycznymi postaciami Dionizosa i Chrystusa , dla niego symbolami cierpienia i jego dwoma najbardziej przeciwstawnymi wyrazami. Stale mówi i dużo śpiewa, wciąż pamiętając swoje kompozycje muzyczne i wiersze. Według zeznań swojego przyjaciela Overbecka, potrafił jeszcze wtedy improwizować ruchome melodie na fortepianie; jeszcze przez chwilę będzie mógł prowadzić rozmowy, ale te, według jego przyjaciela Overbecka, są stereotypowe i Nietzsche tylko wydaje się być w stanie przywołać pewne wspomnienia. Powiedział jeszcze kilka zdań, jak tego dnia, kiedy na słonecznym tarasie zwrócił się do siostry: „Czy nie napisałem pięknych książek?” "; wciąż notuje kilka mniej lub bardziej spójnych zdań, takich jak to: „Mamo, nie zabiłem Jezusa, to już było zrobione”. Jego matka jest rzeczywiście bardzo pobożna, a różnice Nietzschego z nią w sprawach religii sięgają okresu dojrzewania.
Przyjmuje kilku gości, niektórzy próbują go odzyskać dla własnej sprawy . Potem, po kilku latach, pogrąża się w niemal całkowitym milczeniu, aż do śmierci. Kiedy Overbeck widział go po raz ostatni, w 1892 roku, zastał Nietzschego w stanie wegetatywnym .
Jego matka, a potem siostra wróciła z Ameryki Południowej, opiekowała się nim aż do jego śmierci 25 sierpnia 1900 roku.
Od samego początku warto przyjrzeć się posiadanym informacjom na temat możliwej syfilisu Nietzschego: choroba ta może być legendą wymyśloną przez krytyka Lange-Eichbauma po II wojnie światowej.
Wiele pytano o przyczyny jego choroby, a sam obraz myśliciela oszalałego prowadził do różnych zawłaszczeń, nawet za życia Nietzschego. Niektóre teorie na ten temat miały na celu sprowadzenie myśli Nietzschego do szaleństwa. Jedno z powszechnie akceptowanych wyjaśnień odnosi się do kiły, na którą Nietzsche zachorowałby, jak wielu znanych artystów i pisarzy jego czasów, a która w swojej trzeciorzędowej fazie nazywała się „ neurokiłą ” (dotykającą 25 do 30% przypadków przed pojawieniem się kiły). pierwsze zabiegi przeciw kile) mogą naśladować wszelkiego rodzaju patologie psychiczne. Nietzsche, na początku swojego szaleństwa („szaleństwa”, które nie przeszkodziło mu w prawie normalnym dyskutowaniu), oświadczył, że został zarażony w 1866 roku. Z pracy Otto Binswangera wydaje się , że zajmuje się nim podczas internowania: że Nietzsche prezentował otępienie naczyniowe: chorobę Binswangera porównywalną z leukoarajozą , co jest zgodne ze słowami Franza Overbecka , który, kiedy widział go po raz ostatni, w 1892 roku, zastaje Nietzschego w stanie wegetatywnym .
Niedawno lekarz, dr Leonard Sax, dyrektor Montgomery Center for Research in Child Development, wykazał, że Nietzsche rzeczywiście miał guza mózgu. Sekcja zwłok ojca Nietzschego wykazała już obecność guza mózgu. Z zeznań zebranych przez Janza wynika, że kilku bliskich Nietzschemu było „oryginałami”, a niektórzy chorowali na nerwy. Możemy zatem również przywołać stan psychiczny lub patologię neurologiczną poprzez te czynniki poprzedzające. Nietzsche doniósł także o zeznaniach ciotki Rosalie, z których wynikało, że ojciec Nietzschego był nagle zaburzony psychicznie, z którym nie był w stanie mówić, zanim zmarł kilka miesięcy później. Fakty te są zgodne z najnowszymi hipotezami o zwyrodnieniu płata czołowo-skroniowego typu behawioralnego, czyli chorobie CADASIL , która pośrednio łączy się z ideą leukoarajozy .
Niektórzy mówią o tym, że bliscy Nietzschego dostarczali mu niebezpieczne leki na bóle głowy; wydaje się, że te leki nie tylko powodują bardzo silne uzależnienie, ale stwarzają ryzyko psychozy wywołanej toksynami .
To ostatnie wyjaśnienie jest jednak wymysłem siostry filozofa. Ukryła też fakt, że Nietzsche prawdopodobnie zachorował na syfilis i sfałszowała zeznania Nietzschego o ojcu, aby ukryć możliwość choroby dziedzicznej (twierdziła, że ich ojciec miał upadek, czemu formalnie przeczą listy od matki z rok agonii jej męża).
Nietzsche oszalał, to jego siostra Elisabeth kieruje publikacją prac i zeszytów brata. W tym celu założyła Nietzsche-Archiv i całą energię włożyła w publikację dzieł swojego brata. Oddana siostra, którą Nietzsche bardzo kochał, dopóki nie poślubiła zajadłego antysemity Bernharda Förstera , była żarliwą wielbicielką Wilhelma II, a później wyznawała pewne nazistowskie idee, spotykając się z Hitlerem (którego będzie wspierać, jak również Mussoliniego ) . Wydała ostatnie prace Nietzschego, ale zmanipulowała niektóre teksty brata. W ten sposób komponuje Wolę mocy , książkę, z której Nietzsche narysował kilka planów, nigdy jej nie kończąc, woląc narysować kilka oddzielnych książek. Pisze też kilka książek o swoim bracie, które były kwestionowane ze względu na ich hagiograficzną naturę . Krytyka historyczna ustaliła nawet, że Elisabeth fałszowała wczesne prace, listy i pośmiertne fragmenty swojego brata.
Pomimo poglądów nazistowskich i udowodnionych manipulacji siostrą Nietzschego, te fałszerstwa i nazistowski werbunek to dwa aspekty recepcji tekstu Nietzschego, które pozostają wyraźnie odrębne. Podczas gdy Elisabeth aktywnie starała się skojarzyć nazwisko Nietzschego z nazwiskami Hitlera i Mussoliniego, miała również okazję kilkakrotnie napisać, jak jej brat był przeciwny antysemityzmowi i wyjaśniał antyżydowskich Nietzschego w latach 70. XIX wieku wpływem środowisko wagnerowskie, z którego się później uwolnił. Trudno więc dostrzec w siostrze Nietzschego inicjatora odzyskania tekstów Nietzschego.
Podpis:
<Name> = pierwsze spotkanie z "Name". Publikacje. - Wskazane lata to lata pierwszej publikacji. Stosowane są następujące skróty: A = Aurora. - AC = Antychryst. - CI = Zmierzch bożków. - CW = sprawa Wagnera. - DD = dytyramby Dionizosa. - EH = Ecce homo. - GM = Genealogia moralności. - GS = Wiedza gejowska. - HTH = Człowiek, zbyt ludzki. - Inact = Nieaktualne rozważania. - NT = Narodziny tragedii. - NW = Nietzsche przeciwko Wagnerowi. - OS = mieszane opinie i zdania. - PBM = Poza dobrem i złem. - VO = Podróżnik i jego cień. - [VP] = The Will to Power (arbitralne zestawienie notatek N., opublikowane przez jego siostrę ). - Za = Tak przemówił Zaratustra.Fazy | Miejsca | Wydarzenia, zajęcia | Publikacje | |
---|---|---|---|---|
1844-1850 | Dzieciństwo | Röcken | 44: narodziny 15 października. - 46: narodziny siostry. - 48: narodziny brata. - 49: śmierć ojca. - 50: śmierć brata. | |
1850-1858 | Naumburg | 50: <Wilhelm Pinder>, <Gustav Krug> - 51: pierwsze lekcje fortepianu. - 55: śmierć ciotki. - 56: śmierć babci. | ||
1858-1864 | Gimnazjum | Pforta | 58: wstęp do kolegium Pforta; < Paul Deussen > 60: N. założył firmę Germania . - 61: <Carl von Gersdorff> 64: matura (sierpień) | |
1864-1865 | Student | Bonn | 64/65: zapisanie się na wydział teologiczny, a następnie kursy u Friedricha Ritschla ; rejestracja w stowarzyszeniu studenckim Frankonii . | |
1865-1869 | Lipsk | Następnie kursy Friedricha Ritschla; 66: Stowarzyszenie Filologiczne stworzone przez Ritschla; <Heinrich Romundt>, < Erwin Rohde > 67: rozpoczęcie służby wojskowej (9 października) 68: wypadek konia (marzec); koniec serw. tysiąc. (październik) ; < Richard Wagner > (Leipzig, 8 listopada) | ||
1869-1879 |
Profesor z filologii |
Bazylea | 69: mianowanie na profesora nadzwyczajnego (luty); < Jacob Burckhardt >; porzucenie narodowości pruskiej (kwiecień); 1 st wizyta Richarda Wagnera (Tribschen, 15 maja). 70: < Franz Overbeck > (kwiecień); mianowanie na stanowisko profesora zwyczajnego (kwiecień); pielęgniarka wolontariuszka podczas wojny (sierpień-wrzesień; czerwonka). 72: ostatnia z 23 wizyt u Richarda Wagnera i Cosimy w Tribschen (kwiecień); położenie pierwszego kamienia gr. de Bayreuth (22 maja, 59 lat od RW) i < Malwida von Meysenbug > (maj) 73: < Paul Rée > (maj) 74: <Albert Brenner>; <Marie Baumgartner> (listopad) 75: < Heinrich Köselitz >, alias Peter Gast 76: 1 st Bayreuth Festiwal (sierpień); N. uczestniczy w zakończeniu prób i I cyklu Pierścienia ; < Édouard Schuré > 76-77: Pobyt w Sorrento ( 27.10-7.05 ; na zaproszenie Malwidy von M .; z P. Rée i Albertem Brennerem); ostatnie spotkanie z Wagnerami (5, 76 listopada) i zerwanie. 79: rezygnacja ze względów zdrowotnych (2 maja); otrzymuje emeryturę. | 72: NT 73: Nienaruszony I 74: Nieakt II i III 76: Nieaktywny IV 78: HTH I 79: OS |
1879-1889 | Wędrujące życie |
Niemcy, Włochy, Szwajcaria, Francja. |
81: idea wiecznego powrotu (Surlei, Engadine , sierpień); odkrycie Carmen de Bizet (27 listopada, Genua) 82: < Lou Salomé > ( Saint-Pierre de Rome , kwiecień; N. prosi Lou o małżeństwo - via Paul Rée - odmowa; Monte sacro d'Orta , 5 maja; zdjęcie w Lucernie z Paulem Rée, 13 maja; prośba w małżeństwo - bezpośrednio - i nowa odmowa Lou; przeprowadzka do Tribschen; Tautenburg , trzy tygodnie sierpnia) 83: śmierć Richarda Wagnera (13 lutego, Wenecja ) 84: < Meta von Salis > (lipiec, Zurych) 88: rezygnacja z projektu Will to Power (sierpień); pisanie EH ; stosunki epistolarne z Hippolyte Taine , Augustem Strindbergiem , Jeanem Bourdeau , Georgiem Brandesem . Długie pobyty: 1 lato w St. Moritz (79) 3 zimy w Genui (80/81, 81/82, początek 83) 5 pobytów w Wenecji : 4 na wiosnę (80, 84 do 86); 1 jesienią (87 października) 1 lato w Tautenburgu (82) 1 zima w Rapallo (82/83) 7 lat w Sils-Maria (81, 83 do 88) 5 zim w Nicei (83/84 do 87/88) 2 pobyty w Turynie (88: kwiecień-maj i wrzesień-styczeń) | 80: GŁOS 81: A 82: GS 83: Za 1 84: Za 2 i 3 85: Za 4 86: PBM 87: GM 88: CW , CI , NW . |
1889-1900 | Szaleństwo |
Turyn Jena Naumburg Weimar |
89: upadek: epizod pobitego konia ( Turyn , 3 stycznia); Obłęd biletu ( 1 ul -6 stycznia); Bazylea (10 stycznia…); Jena: przychodnia (17 stycznia…). 90: wysiedlenie N. w dzielnicy prywatnej, Jena (24 marca…); przejazd z N. do Naumburga (12 maja…). 94: utworzenie Archiwum Nietzschego, kierowanego przez siostrę. 96: przeniesienie Archiwum Nietzschego do Weimaru. 97: śmierć matki (20 kwietnia); przejazd z N. do Weimaru (20 lipca…). 00: śmierć N. (25 sierpnia 1900, Weimar) - pochówek w Röcken . | 92: DD (w Za ) 94: AC |
pośmiertny | 09: Peter Gast zrywa z siostrą. 18: śmierć Petera Gasta. 35: śmierć siostry. | 01: [VP] 08: EH |