Układy monachijskie zostały podpisane między Niemcami , Francją , Wielką Brytanią i Włochami, reprezentowanymi odpowiednio przez Adolfa Hitlera , Édouarda Daladiera , Neville'a Chamberlaina i Benito Mussoliniego (ten ostatni działał jako pośrednik) pod koniec konferencji monachijskiej od 29 do30 września 1938. Prezydent Czechosłowacji , Edvard Beneš , a sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego , Józef Stalin , nie są zaproszeni.
Umowy te mają na celu rozwiązanie kryzysu Sudetów, ale pośrednio przypieczętują śmierć Czechosłowacji jako niepodległego państwa. Pozwalają Hitlerowi na aneksję czechosłowackich regionów zamieszkałych głównie przez Niemców . Uważa się, że układy te położyły kres Pierwszej Republice Czechosłowackiej , a „ Druga Republika Czechosłowacka ” będzie istnieć dopiero na kilka miesięcy przed jej rozpadem.
Nawet jeśli często odwołujemy się do traktatu wersalskiego , to tak naprawdę traktat z Saint-Germain-en-Laye potwierdził de facto sytuację odListopad 1918podczas proklamacji Republiki Czechosłowackiej, która podtrzymuje żądanie Czechów i Słowaków, aby wyposażyć się w kraj na bazie narodowej, zgodnie z zasadą Woodrowa Wilsona „ prawa narodów do samostanowienia ”. Tym niemniej traktat ten celowo pomija fakt, że na ziemiach Czech , Moraw , Słowacji , Rusi i Śląska są mniejszości, a czasem nawet większość ( Niemcy sudeccy , Węgrzy na południu Słowacji, Polacy na Śląsku ). Ponadto „lud” czechosłowacki jest w dużej mierze sztuczną konstrukcją: niegdyś zjednoczone w Wielkich Morawach , oba narody od dawna były rozdzielone:
Te odrębne losy skutecznie stworzyły dwa odrębne narody, które arbitralnie zjednoczyły się, aby uzasadnić swoją autonomię.
Karty przedstawione przez czeskich przedstawicieli, Karela Kramářa i Edvarda Beneša w Saint-Germain, minimalizują lub ignorują istnienie tych mniejszości w obliczu konieczności obrony państwa narodowego, w którym Czesi i Słowacy razem reprezentują tylko nieco ponad 50 ludności, obok Węgrów, Niemców (Sudetenland), zgermanizowanych Żydów , Polaków, Rusinów i Cyganów , zamieszkujących pozostałości wielokulturowego i wieloetnicznego imperium.
W Listopad 1918, Niemców Sudeckich stać się mniejszością w nowo utworzonego państwa czechosłowackiego. Reprezentujący ich posłowie odmówili przyłączenia się do nowego państwa i zażądali przyłączenia swoich regionów do państwa austriackiego oraz utworzyli cztery samorządy regionalne:
Łącznie regiony te określane są mianem Sudetenland . W kraju liczącym 15 milionów mieszkańców jest 3 miliony obywateli narodowości niemieckiej.
Jednak do 1935 r. tylko mniejszość niemieckojęzycznych posłów sudeckich zwracała się do parlamentu czechosłowackiego o całkowitą secesję swojego regionu, a niektórzy Niemcy sudeccy uczestniczyli nawet w koalicjach rządowych.
Kryzys gospodarczy od 1929 roku miały istotny wpływ w przemysłowych regionach Sudetów, gdzie bezrobocie wzrosła bardzo szybko, akcentując konflikty narodowościowe. Opozycja między Niemcami i Czechami zintensyfikowane w całym 1930 roku , przerywane przez wstrząsy, które miały miejsce w Niemczech po przejęciu władzy przez Hitlera w 1933 roku mniejszość niemiecka (większość w regionach), kierowana przez nazistowski Konrad Henleinem , wzmacniany jej żądania i kryzys wybuchł po Anschlussie Austrii do Rzeszy w 1938 roku. Było wówczas oczywiste, że następnym żądaniem Hitlera będzie przyłączenie Regionu Sudeckiego .
Kryzys sięgnął szczytu, gdy Hitler, powołując się na prawo narodów do samostanowienia , ogłosił, że zaanektuje ten region bez względu na to, co się wydarzy na1 st październik 1.938wiedząc doskonale, że jest to równoznaczne z wypowiedzeniem wojny Francji i Wielkiej Brytanii , sojusznikom Czechosłowacji.
Francja mobilizuje swoje wojska, ale na propozycję Benito Mussoliniego Hitler postanawia zorganizować konferencję ostatniej szansy. Winston Churchill napisał następnie do Lloyda George'a : „Mam wrażenie, że w ciągu najbliższych tygodni będziemy musieli wybierać między wojną a hańbą i nie mam żadnych wątpliwości co do wyniku tego wyboru” .
ZSRR domaga się natychmiastowego posiadania negocjacji między przedstawicielami wojskowych radzieckich, francuskich i czechosłowackich sił i włączenia kryzysu w porządku obrad walnego zgromadzenia z Ligi Narodów . Ambasador sowiecki Ivan Małyski mówi, że jego kraj jest gotowy do udzielenia pomocy wojskowej Czechosłowacji, pod warunkiem, że Francja zrobi to samo.
Między 21 a 23 wrześniaThe Red Army mobilizuje i wdraża znaczne siły niedaleko Kijowa i Białorusi : około 60 dywizji piechoty, 16 dywizji kawalerii, korpus zbiornika 6 i 17 brygad lotniczych. Nie mając granicy z Czechosłowacją, ZSRR zwraca się do Polski i Rumunii o zgodę na przekroczenie ich terytoriów. Jeśli Rumunia wydaje się akceptować, Polska odmawia, a Francja nie interweniuje, by przekonać swojego sojusznika.
Brytyjski minister spraw zagranicznych Edward Frederick Lindley Wood przekazuje swojemu sowieckiemu odpowiednikowi Maximowi Litvinovowi , że jego obecność nie jest pożądana, aby nie „sprowokować” Hitlera. Oburzony tym upokorzeniem Litwinow potępia „kapitulację”, która może mieć tylko „nieobliczalne i katastrofalne skutki”.
Francja ma traktat sojuszniczy z Czechosłowacją, ale nie jest gotowa do wojny. Francja Daladiera znajduje się w przededniu wyborów, sytuacji niekorzystnej dla operacji wojskowej na dużą skalę, i nie chce iść na wojnę bez obecności Wielkiej Brytanii u boku. Hitler znacznie przecenił zakres zbrojeń Niemiec i popycha do konfliktu, ale jest spowalniany przez Mussoliniego, który niechętnie podchodzi do europejskiego konfliktu i naciska na negocjacje w ramach konferencji, która odbywa się w Monachium, w Führerbau ,wrzesień 1938.
Francja opuszcza Czechosłowację pomimo umów gwarantujących jej granice. We Francji porozumienia monachijskie są zgodne. Większość polityków to „Monachium”, a politycy „antymonachijscy” są rozproszeni po „spektrum politycznym”. Prawica (z wyjątkiem nacjonalistycznego deputowanego Henri de Kérillisa ) i umiarkowana lewica ( SFIO i radykałowie) aprobują (z wyjątkiem Jeana Bouheya , zastępcy Côte-d'Or w SFIO ). Léon Blum , choć głosuje za porozumieniem, jest rozdarty między „tchórzliwą ulgą a wstydem”. Podpis jest podpisem radykalnego socjalisty Daladiera, przewodniczącego Rady . Tylko komuniści głosują przeciwko ratyfikacji porozumień w Izbie, co powoduje oficjalny koniec Frontu Ludowego , choć w praktyce już to ustał, a Daladier zrywa z komunistami.
Umowy przewidują ewakuację Sudetów przez Czechów przed10 października 1938i jego postępującą okupację przez wojska niemieckie i cofanie się części Śląska do Polski (906 km 2 - 258 000 mieszkańców).
Oprócz tych porozumień Chamberlain odchodzi z dodatkową rezolucją między Wielką Brytanią i Niemcami zobowiązującą strony do pokojowego negocjowania przyszłych różnic. Właśnie tym dokumentem Chamberlain wymachuje po przybyciu do Londynu, podczas triumfalnego powitania, jakie otrzymał. Rzeczywiście, jest witany jak bohater, kiedy wysiada z samolotu po powrocie z Monachium; jest nawet nazywany „ rozjemcą ”. Opinia publiczna, zdając sobie sprawę, że właśnie zbliżaliśmy się do poważnego konfliktu, czuje ulgę i wdzięczność za te porozumienia pokojowe, ale wielu komentatorów widzi jedynie tchórzliwy i opóźniający się kompromis.
Podobnie, po powrocie do Francji, Daladier uważa, że zostanie wygwizdany za to, że uległ nazistom, przekazując Czechosłowację, nie prosząc o prawie nic w zamian, z wyjątkiem niejasnych obietnic pokoju; jednak, ku jego zaskoczeniu , został ciepło przyjęty w Le Bourget , kiedy wysiadł z samolotu, który przywiózł go z powrotem do Paryża, za „ocalenie pokoju”.
Rząd czechosłowacki poddaje 30 września 1938i poddaje się warunkom Układu Monachijskiego. Tego samego dnia Polska stawia ultimatum rządowi czechosłowackiemu i zajmuje sporne tereny Zaolzia ( rejon Czeski Cieszyński ). Prezydent Czechosłowacji Beneš podał się do dymisji5 października.
Okupacja Sudetów spowodowała wypędzenie z tych regionów Czechów. Według źródeł z terytoriów przyznanych Niemcom wyjeżdża od 150 do 250 tysięcy Czechów. W ciągu kilku tygodni Czechosłowacja straciła 41 098 km 2 i 4 879 000 mieszkańców.
Czechosłowacja szczególnie traci swoją obronę militarną. Odpowiednik Linii Maginota zbudowanej w dużej mierze na rubieżach Sudetów znajduje się teraz w rękach Rzeszy. Bez tej linii obrony niepodległość kraju jest bardziej teoretyczna niż rzeczywista i zależy całkowicie od dobrej woli mocarstw nazistowskich i zachodnich, które zagwarantowały mu nowe granice w ramach porozumień monachijskich.
Rozczarowanie Czechów sojusznikami jest ogromne i wyraża się gorzko w ich prasie pod wyrażeniami „ zdrada Zachodu ”, „na nas (o nas) bez nas”, „zdrada Zachodu ”. Monachium ”lub nawet„ zdrada sojuszników ”.
Ten ostry kryzys pozwala demokratycznym rządom lepiej zrozumieć niebezpieczeństwo, jakie reprezentuje Adolf Hitler. WMarzec 1939, armie Wehrmachtu , umyślnie łamiąc porozumienia podpisane zaledwie sześć miesięcy wcześniej w Monachium, najeżdżają i okupują resztę Czech i Moraw, ustanawiając tam protektorat Czech-Moraw , a Republika Słowacka staje się państwem „niezależnym”, kontrolowanym przez Rzeszy niemieckiej, kierowana przez M gr Tiso . Wielka Brytania i Francja zaczęły wówczas mobilizować swoje wojska, ale nie podjęto żadnych konkretnych działań. 1 st Wrzesień 1.939to właśnie inwazja Hitlera na Polskę , potajemnie i skoordynowana tydzień wcześniej ze Związkiem Radzieckim , zapoczątkowała II wojnę światową .
Nowa umowa międzynarodowaW ramach przygotowań do konfrontacji, której wielu się obawia, mocarstwa europejskie po raz pierwszy od I wojny światowej stawiają swoje armie na kurs wojenny . Jeśli dojdzie do porozumienia, które tymczasowo zakończy kwestię Sudetów i uniknie wojny, jest jednak jasne, że najgorsze dopiero nadejdzie. Francja następnie modyfikuje swoje prawo dotyczące programowania wojskowego, aby wzmocnić swój sprzęt.
Kolejna ważna konsekwencja pozostaje prawie niezauważona, ale wiąże się z konsekwencjami. Niemcy okupując Czechosłowację przejmują czeskie firmy zbrojeniowe, w szczególności Škodę. Czołgi czeskie są lepsze od niemieckich czołgów lekkich, głównie w 1939. Kilka działów, takich jak 7 -go Panzer Division Rommla, wyposażone są głównie zbiorniki LT-35 i LT-38. Poddając się Hitlerowi, przyszli sojusznicy wzmocnili jego prestiż i kontrolę nad Europą Środkową, ale także jego surową siłę militarną, z udziałem prawie 400 czołgów, znacznie przewyższających 1400 czołgów Panzer I i II. Historyk Christopher Browning zwraca również uwagę, że „Zarekwirowany czeski przemysł wojskowy wyprodukował jedną trzecią nowych modeli czołgów III i IV, kluczowych dla niemieckiego zwycięstwa w Polsce, a następnie we Francji. "
Francja i Wielka Brytania są zdyskredytowane na arenie międzynarodowej. Związek Radziecki chce widzieć w tych umowach ryzyko Zachodniej wspólnego frontu przeciwko niej. Ta nowa sytuacja międzynarodowa doprowadzi do negocjacji prowadzących do zawarcia paktu niemiecko-sowieckiegosierpień 1939.
W Niemczech, dzięki jego sukcesom w polityce zagranicznej bez wojny, prestiż Hitlera stał się ogromny i uciszył ostatnich przeciwników, zwłaszcza w wojsku, którzy krytykowali go jako awanturnika, którego polityka prowadziłaby do katastrof. W ten sposób układy przerywają pierwszy plan wojskowego zamachu stanu przeciwko Hitlerowi .
Często kojarzona z dekretami Benesza wypędzeniem i „przesiedleniem” Niemców sudeckich jest decyzja konferencji poczdamskiej z 1945 r., która nakazała przesiedlenie około jedenastu milionów Niemców z Czechosłowacji, Polski i Węgier.
W związku z tym Czechosłowacja wydalona w latach 1945-1947 trzy miliony swoich obywateli niemieckich, podejrzanych o popieranie reżimu nazistowskiego lub pronazistowskiej partii niemieckiej Konrada Henleina, z wyjątkiem bojowników antynazistowskich i ludzi, których kwalifikacje stały się niezbędne: 250 000 osób i prawie 10% całości.
Majątek tych Niemców zostaje skonfiskowany na mocy dekretów Benesza, a obywatele ci zostają pozbawieni narodowości czechosłowackiej.
Podpisanie umowy między RFN a Czechosłowacją19 czerwca 1973 który uznaje nieważność prawną porozumień monachijskich, nie precyzując jednak ich skutków.
Dekrety te długo po wojnie wpłynęły na stosunki między Czechosłowacją, która później stała się Czechami, a jej austriackimi i niemieckimi sąsiadami, które choć ich rządy uznają sprawę za zamkniętą, pozostawały pod presją stowarzyszeń przesiedleńców (zwłaszcza w Bawarii ), domagają się uchylenia tych dekretów. Starzenie się i postępujący zanik ludzi w ten sposób wydalonych oraz wejście Republiki Czeskiej do Unii Europejskiej powodują, że te roszczenia stają się stopniowo przestarzałe.
Problemy prawne poruszone w dekretach Beneša ponownie są przedmiotem debaty, zarówno w Czechach, jak i w Niemczech, kiedy kraj ten wstąpił do Unii Europejskiej w 2004 roku. Czeski rząd negocjuje wyłączenie z europejskich zasad wolnego rynku i zakazuje zakupu ziemi przez Obywatele Europy o kolejne dziesięć lat. Jednym z przytaczanych powodów jest obawa, że uchodźcy sudeccy mogą masowo powrócić i wykorzystać zdewaluowane ceny ziemi do wykupu majątku rodzinnego w osłabionych regionach.
Umowa zawarta w Monachium o uregulowaniu konfliktu niemiecko-czechosłowackiego.
(The 29 września 1938, między Niemcami, Wielką Brytanią, Francją i Włochami).
Cztery mocarstwa: Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Włochy, biorąc pod uwagę już poczynione co do zasady ustalenia dotyczące cesji na rzecz Niemiec terytoriów Niemców Sudeckich, uzgodniły następujące postanowienia i warunki regulujące tę cesję, oraz środków, które obejmuje. Każdy z nich niniejszą umową zobowiązuje się do podjęcia niezbędnych kroków w celu zapewnienia jej wykonania:
1. Ewakuacja rozpocznie się w dniu 1 st październik.
2. Zjednoczone Królestwo, Francja i Włochy zgadzają się, że ewakuacja danego terytorium zostanie zakończona do: 10 października, bez zniszczenia żadnej z istniejących instalacji. Rząd czechosłowacki będzie odpowiedzialny za przeprowadzenie tej ewakuacji bez powodowania jakichkolwiek uszkodzeń wspomnianych obiektów.
3. Warunki tej ewakuacji określi szczegółowo komisja międzynarodowa, złożona z przedstawicieli Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Czechosłowacji.
4. Stopniowe zajęciem przez wojska Rzeszy Niemieckiej obszarach zdominowanych rozpocznie się 1 st października. Cztery obszary pokazane na załączonej mapie zostaną zajęte przez wojska niemieckie w następującej kolejności:
Pozostałe terytoria w większości niemieckie zostaną wyznaczone przez komisję międzynarodową i zajęte przez wojska niemieckie przez: 10 października.
5. Komisja międzynarodowa, o której mowa w ust. 3, określi terytoria, na których ma być przeprowadzony plebiscyt .
Terytoria te będą okupowane przez międzynarodowe kontyngenty do czasu zakończenia plebiscytu. Komisja ta ustali również warunki, na jakich plebiscyt musi być wszczęty, biorąc za podstawę warunki plebiscytu Saary . Ustali też termin otwarcia plebiscytu, który nie może być późniejszy niż do końca listopada.
6. Ostateczne ustalenie granic zostanie ustalone przez komisję międzynarodową. Komisja ta będzie miała kompetencję do rekomendowania czterem mocarstwom: Niemcom, Wielkiej Brytanii, Francji i Włochom, w pewnych wyjątkowych przypadkach, modyfikacje o ograniczonym zakresie do określenia, ściśle etnologiczne, stref zbywalnych bez plebiscytu.
7. Będzie prawo wyboru do włączenia lub wykluczenia z przeniesionych terytoriów.
Opcja ta zostanie zrealizowana w ciągu sześciu miesięcy od daty zawarcia niniejszej umowy. Komisja niemiecko-czechosłowacka określi szczegóły tej opcji, zbada sposoby ułatwienia wymiany ludności i rozstrzygnie zasadnicze kwestie podniesione przez te wymiany.
8. W ciągu czterech tygodni od zawarcia niniejszej umowy rząd czechosłowacki zwolni wszystkich Niemców sudeckich z formacji wojskowych lub policyjnych, do których należą, o ile sobie tego życzą.
Jednocześnie czechosłowacki rząd zwolni więźniów niemieckich sudeckich odbywających kary za przestępstwa polityczne.
Monachium, 29 września 1938.
Kanclerz Rzeszy
Adolf Hitler.
Premier Wielkiej Brytanii
Neville Chamberlain.
Przewodniczący Rady Francuskiej
Édouard Daladier.
Szef włoskiego rządu
Benito Mussolini.
Załączniki do umowy
Aneks 1
Rząd Jej Królewskiej Mości w Zjednoczonym Królestwie i rząd francuski zawarły powyższą umowę przy założeniu, że podtrzymują ofertę zawartą w paragrafie 6 Francusko-Brytyjskich Propozycji19 września 1938, dotyczące międzynarodowej gwarancji nowych granic państwa czechosłowackiego przed jakąkolwiek niesprowokowaną agresją.
Kiedy kwestia mniejszości polskiej i węgierskiej w Czechosłowacji zostanie rozstrzygnięta, Niemcy i Włochy ze swojej strony dadzą również Czechosłowacji gwarancję.
Załącznik II
Szefowie rządów czterech mocarstw oświadczają, że problem mniejszości polskiej i węgierskiej w Czechosłowacji, jeśli nie zostanie rozwiązany w ciągu trzech miesięcy na mocy porozumienia między zainteresowanymi rządami, będzie przedmiotem kolejnego spotkania szefów rządów czterech mocarstw. teraz zmontowane.
Załącznik III
Wszelkie kwestie, które mogą wyniknąć w związku z przekazaniem terytorium Sudetów, będą rozpatrywane jako odpowiedzialność komisji międzynarodowej.
Załącznik IV
Czterej zebrani tu szefowie rządów zgadzają się, że komisja międzynarodowa przewidziana w dzisiejszym porozumieniu składać się będzie z sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych , trzech ambasadorów akredytowanych w Berlinie oraz „jednego członka mianowanego przez rząd czechosłowacki”. .
(Z zastrzeżeniem poprawnego tłumaczenia).