Trzy lekcje o społeczeństwie postindustrialnym
Trzy lekcje o społeczeństwie postindustrialnym to książka autorstwa Daniela Cohena ,francuskiego ekonomisty urodzonego w 1953 roku, opublikowana wWrzesień 2006. W artykule przedstawiono podsumowanie pracy.
Wprowadzenie
- Kapitalizmu XX th century został zbudowany wokół dużego przedsiębiorstwa przemysłowego. Kapitalizmu XXI th century widział eksplozję tego przemysłowego firmy: mamy odwołanie do podwykonawców dla uznane niż istotne zadania. Teraz to pracownicy ponoszą ryzyko, a akcjonariusze chronią się przed nimi.
- Wraz z pojawieniem się firmy usługowej, materiałem, na który pracował człowiek, jest sam człowiek. Jednak trzeciorzędna gospodarka nie jest bynajmniej pozbawiona świata przedmiotów: ich wielkość nadal rośnie w takim samym tempie jak poprzednio. Dlatego nadzieja Jeana Fourastié (na dzieło uwolnione od twardości związanej z fizycznym światem przedmiotów) jeszcze się nie spełniła.
- W „nowej gospodarki” (czyli od NICT - nowe technologie informacyjne i komunikacyjne: 3 rd rewolucja przemysłowa), jest to pierwsza jednostka dobra produkowanego co jest kosztowne: oprogramowanie do projektowania jest drogie, ale tanie w produkcji. Karol Marks powiedziałby, że źródłem wartości dodatkowej nie jest już praca poświęcona wytwarzaniu dobra, ale praca poświęcona jego projektowaniu. Projektowanie upstream i downstream stają się podstawą działalności bogatych krajów. Pośredni etap produkcji jest zlecany na zewnątrz.
Lekcja 1: era pęknięć
- Każdego wieku, około lat 70., następuje fala innowacji (związanych z „klastrami innowacji” Schumpetera). 1770: maszyna parowa Watta, maszyna tkacka Hargreavesa, metalurgia; 1870: prąd, telefon, silnik spalinowy; 1970: komputer i Internet (69: Arpanet; 71: Intel i mikroprocesor; 76: marketing Apple II). Wszystkie te innowacje są technologią ogólnego przeznaczenia.
- Według Philippe'a Askenazy'ego organizacja New Form of Work (NFOT) musi wykazywać zdolność adaptacji i wszechstronność pracowników oraz musi delegować obowiązki na niższe poziomy hierarchii (wdrożone przez Toyotism w latach 60. XX wieku). Wyjaśnia to gwałtowny wzrost nierówności, których doświadczyliśmy w latach 80. XX wieku: praca niewykwalifikowana staje się zbyt duża, a jej wynagrodzenie musi spaść. Problem polega na tym, że sytuacja klasy robotniczej pozostaje zamknięta w sobie, ponieważ jest teraz pozbawiona dostępu do poziomów pośrednich, które pozwoliłyby jej uciec. Wraz ze wzrostem wartości pracy (płace robotników pomnożone przez siedem w ciągu stulecia) jesteśmy również świadkami „polowania na muda” (po japońsku muda: marnotrawstwo).
- Sprzecznością fordyzmu, która doprowadziła do jego upadku, jest fakt, że nie wystarczy podwoić płace pracowników, aby zwiększyć produktywność (idea płacy efektywnościowej, która jest prawdziwą przyczyną ), ale trzeba ją podwoić w porównaniu z tym, co mógłby zarobić gdzie indziej. Tak uogólniony system, fordyzm może tylko zaniknąć: granice fordyzmu zostaną osiągnięte, gdy inflacja płac prowadzi tylko do samej inflacji (a nie do wzrostu wydajności). Lata siedemdziesiąte były więc naznaczone „spowolnieniem produktywności”.
- Ponadto projektowano prace przy linii montażowej dla niepiśmiennej populacji. Dziś pracownicy mieli dostęp do edukacji i odmawiają pracy na takich samych warunkach. Ilustruje to kryzys z maja 1968 r., Kiedy to instytucje (w szczególności struktura oświaty) zostały zakwestionowane. Młodzież jest teraz autonomiczną siłą społeczną!
- Jesteśmy także świadkami rewolucji finansowej. Po krachu w 1929 r. Siła giełdy została w dużej mierze zdelegitymowana. Dzięki opcjom na akcje liderzy biznesowi ostatecznie zachowują się jak akcjonariusze, wyznaczając tym samym rozwój „ kapitalizmu akcjonariuszy ”. Tak więc w latach 80. panowała moda na „redukcję” (rozbijanie konglomeratów przemysłowych, sprzedaż spółek zależnych, outsourcing nieistotnych zadań). Następnie, od lat 90-tych XX wieku, konglomeraty zaczęły się ponownie formować, po znacznej serii fuzji i przejęć.
Lekcja 2: nowa gospodarka światowa
- Istnieje silna analogia między globalizacją XIX wieku a globalizacją, której obecnie doświadczamy: wielkie mocarstwa (UK-USA) to potęgi kupieckie, które dążą przede wszystkim do promowania wolnego handlu wszędzie tam, gdzie są potrzebne; ma miejsce ogromny wzrost globalnych nierówności. Jednak wydaje się, że luka ta jest coraz szybko rośnie: nastąpił mnożenie przez 5 różnic bogactwa między północ i południe od początku XX th wieku.
- Dlaczego ? Każdy kraj jest zainteresowany specjalizacją; tylko niektóre specjalizacje są „bezpieczniejsze” niż inne. Ale to kraje obdarzone „prymitywną akumulacją” cieszą się statusem atrakcyjnego bieguna. Okoliczne peryferia specjalizują się w dziedzinach, które mają małą przyszłość i które są przedmiotem silnej konkurencji. Należy zauważyć, że Meksyk jest krajem na południu, który zachowuje rolę peryferii, podczas gdy Chiny, koncentrując swoją działalność na wybrzeżach, mają obecnie status atrakcyjnego bieguna.
- Istnieje zasadnicza różnica między wcześniejszą globalizacją a tą, której obecnie doświadczamy: dziś każdy może stać się widzem świata, w którym bardzo często nie może uczestniczyć jako aktor. To częściowo wyjaśnia obecną przemianę demograficzną, która ma miejsce bez podejmowania przez kobiety żadnych nowych zajęć (identyfikują się z wyobrażeniami kobiet z Zachodu i dlatego mają mniej dzieci).
- Trudność, którą napotkamy jutro, to populacja. Szacuje się, że do 2050 r. Światowa populacja będzie wynosić około 9 miliardów. Prawdopodobnie będzie dwa razy więcej ludzi bogatych i dwa razy więcej biednych! To także stwarza problem ekologiczny (naszego standardu życia nie można uogólniać na cały świat). Po polaryzacji znanego świata w XX th wiecznym XXI th century odrodzi wielobiegunowego świata (Zachód, Ameryki Łacińskiej, Bliskiego Wschodu, Azji Wschodniej ...). Aby zminimalizować ryzyko niestabilnego, wielobiegunowego świata, niezbędne wydaje się ustanowienie wielostronnego porządku wyposażonego w legalne instytucje, które wiedzą, jak rozbrajać konflikty (nie precyzuje, jak to zrobić).
Lekcja 3: czy istnieje europejski model społeczny?
- Idea „twierdzy-Europy” (aby uchronić się przed dwoma wielkimi) została zastąpiona ideą świata-Europy.
- Dlaczego Europa boi się globalizacji, skoro sama Europa 15 reprezentuje prawie 40% światowego handlu? Z jednej strony, ponieważ 2/3 jej eksportu i importu jest kierowana do niej lub z niej. Ten handel sąsiedzki jest bardzo słabym przygotowaniem do globalizacji. Z drugiej strony, ponieważ nie sprzedaje produktów wysokiej technologii; nawet jeśli są drogie, nie są innowacyjne (motoryzacja, towary luksusowe, tekstylia, produkty rolno-spożywcze). Europa nie wyprzedza również szczególnie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ale jest to charakterystyczne dla trzeciego RW).
- Istnieją dwie metody rozwiązania problemu: albo wszyscy się jednoczą, potem swobodnie korzystają z nich we wszystkich swoich aplikacjach (model uniwersytecki), albo laboratoria konkurują ze sobą i nie współpracują (model prywatny). Należy raczej faworyzować model otwartej nauki, ponieważ lepiej nadaje się do tworzenia nowych pomysłów niż gospodarka rynkowa. W nowym wieku uniwersytet był tym, czym fordowska firma była dla starego. Do tej pory nie udało nam się doprowadzić do wyłonienia się biegunów doskonałości w Europie. Jest tylko magma badań krajowych ułożona jedna na drugiej. Musimy być bardzo wrażliwy na ten problem, ponieważ jak wynika z J. Mokyr, spadek Anglii w XIX th wieku jest częściowo dlatego, że nie udało się stworzyć szkół inżynierii ...
- Francja nigdy nie była w stanie pogodzić wartości duchownych i arystokratycznych (University Vs Grande Écoles). System francuski jest jednak teoretycznie pozytywny, ponieważ opiera się na merytokracji (syn enarque chłopów ma taki sam status społeczny jak syn enarque enarque). Jednak we Francji panuje endogamia , która spowalnia tę możliwą mieszankę klas. Problem w tym, że Republika wyznacza narodowe standardy i nie wie, jak dostosować się do różnych uwarstwień społecznych (stąd kryzys na przedmieściach). Dziś chronimy się przed różnorodnością społeczną i to właśnie spowalnia nasz system edukacji i sprawia, że francuski model społeczny jest ustrojem nierównym.
Zobacz też