Bele bęben z perskiego - tambûr - i od Creole - Bel LE (piękne miejsce, dobry czas) to instrument muzyczny z Martyniki w Antylach Francuskich .
Jest to stożkowy membranofon składający się z beczki, na którą naciąga się skórę, uderzaną rękami i punktowo wcieraną w piętę stopy. To ta ostatnia, w zależności od położenia, moduluje dźwięk i nadaje perkusji melodyjność. Perkusista, który gra na bębnie belè, nazywa się tambouyé.
Bęben bele zaprojektowana afrykańskie urządzeń podporządkowanych ucieczki i uchodźców wzgórza wyspy, z dala od plantacji trzciny cukrowej po XVII -tego wieku . Poprzez oralność tradycja jego tworzenia i grania była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Najpierw zbanowany, a następnie rozgrywany w kwaterach niewolników w Habitations de l'île z odmianami oryginalnej gry.
Drewno używane do produkcji bębna belè na Martynice to dąb lub kasztan . Pierwotnie zaprojektowany z kawałkami zniszczonych pni drzew w naturze "wydobyty bwa", produkcja bębnów zostanie ostatecznie przekazana bednarzom . Dziś instrument wykonany jest z listew z beczek rumu, podgrzewanych, a następnie skrobanych, aby nadać im pożądany kształt i grubość. Pożądany dźwięk jest blisko ziemi, trochę przytłumiony.
Bèlè bęben jest zwykle pokryty skórą kozią lub owczą . Szczególną uwagę zwraca się na wybór głowy, ponieważ cierpi na tym dźwięk instrumentu. Skóry kozie, które są na ogół cieńsze, dają wyższą gęstość niż skóry owcze.
Aby dokręcić bęben, używamy żelaznego pierścienia, na którym montujemy różne materiały roślinne (słoma bananowa, sznurki ...), które zaciskamy bardzo mocno, ale bez integracji systemu mocowania z samym bębnem. Kluczowy system służy do dokręcania główki i regulacji wysokości dźwięków.
Technika perkusisty polega na wykonywaniu ruchów dłoni, palców i pięty stopy w celu zmiany brzmienia. W przypadku tego ostatniego jest to uderzenie potarte, uderzone, a nie pionowe. Główna gra jest rozgrywana prawą ręką dla osób praworęcznych. Pierwsze i drugie paliczki palców są również używane do uderzania w krawędź bębna.
Bèlè to bęben grany głównie w tradycyjnej muzyce bèlè z Martyniki. Następnie „bwatè” (gracz tibwy, idiofon ) uderza pałeczkami bezpośrednio w korpus bębna, na którym gra tambouyé, któremu towarzyszy. Od dekady nowe pokolenie martynikańskich artystów używa bębna belè w rejestrze jazzu i muzyki świata.
Ti Emile (Emmanuel Casérus), Ti Raoul (Raoul Grivalliers), Galfétè, Félix Casérus, Dulténor Casérus, Vava Grivalliers, Berthé Grivalliers, Clothaire Grivalliers, Féfé Marolany, Paul Rastocle, Benoit Rastocle, Carmébébadecarecastius, Carmébadecarecastius dit Galfètè, Stéphane Cébarec, Boniface Cébarec, Saint-Ange Victoire, Robert Dessart, Siméline Rangon, Espélisane Sainte-Rose, Sully Villageois, Dartagnan Laport (słynna rodzina producentów perkusji), Julien Saban (Bèlè Baspwent).
Nowa generacja: Eugène Mona (1943-1991), L'AM4 (Georges i Pierre Dru, Victor Treffre), Kannigwé, La Sosso and the Wapa group, Edmond Mondésir i jego grupa Bèlènou, Victor Treffe, XTremjam, Bèlè Boumbap de Kali , Lassao, Sully Cally , Jean-Philippe Grivalliers, Boris Reine-Adelaide, Vwa bèl danm, Lébéloka, Bélya, Vaïty, Bèlè Légliz, Lèspri Danmyé, Manuéla M'La Bapté, Stella Gonis, Mamou Orsincess, Madana-Art. .