Św. Nikon z Optiny (Ни́кон О́птинский, na świecie Nikołaj Mitrofanowicz Beliaïev Николай Митрофанович Беляев), urodzony dnia26 września 1888 rw Moskwie i zmarł dnia8 sierpnia 1931w Arkhanguelsk obwodzie , to hieromnich z Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego , ostatniego duchownego z klasztoru Optina przed jego zamknięciem i ruinę w czasach sowieckich.
Nikolaï Beliaïev urodził się w Moskwie w zamożnej rodzinie kupieckiej. Jego ojciec, Mitrofanes Nikołajewicz, jest czternastym dzieckiem w rodzinie. Jego matka, Vera Lavrentievna Shvetsova, jest córką strażnika z kościoła św Konstantyna i Heleny z Kremla i ma dziesięć lat młodsza od męża, którego poślubiła w wieku 31 lat. Pobierają się w kościele Wielkiego Wniebowstąpienia przy Bramie św. Nicety (Nikitskie Vorota). Rodzą ośmioro dzieci, Nikołaj jest czwartym.
Omal nie umarł z powodu choroby w wieku pięciu lat, a potem odzyskał zdrowie, co później jako opatrznościowy przypadek zauważył starec z Optiny, ojciec Barsanuphe (1845-1913): „Oczywiście jest to przypadek nadzwyczajny i nie przypadek, bo wszystko dzieje się nam w odpowiednim czasie... Otrzymałeś życie. Twoja matka modliła się, św. Mikołaj Cudowny modlił się za ciebie, a Pan jako Wszechwiedzący wiedział, że wejdziesz do klasztoru i że da ci życie. I dlatego uwierz, że będziesz mnichem do końca życia ... ”
Matka Nicolasa zauważa niezwykły dar syna, który w przeciwieństwie do swoich braci wykazuje wielką cierpliwość. Dziadkowie zmarli w 1902 r., a ojciec Mitrofan Nikołajewicz w 1904 r. W tym czasie nastolatek był w szkole średniej i służył w kościele na uroczystościach.
Po maturze wstąpił na Wydział Fizyki i Matematyki Uniwersytetu Moskiewskiego , ale nie kontynuował. Wspomina: „Na uniwersytecie wytrwałem tylko trochę ponad pół roku… Pod pretekstem zajęć na uniwersytecie poszedłem tam o godzinie 9, ale stamtąd poszedłem do kolegiaty Matki Bożej Kazania na poranną Eucharystię po przejściu przed kaplicą Iversk. " Dzieli jego wezwanie z bratem Ivanem (1890-1969), z którym udał się do ceremonii liturgicznych. Obaj pielęgnują pragnienie zostania mnichami w klasztorze Optina . Otwierają się na matkę na11 lutego 1907 i idź do klasztoru dalej 24 lutegonastępujący. Jednak przełożony klasztoru, archimandryta Ksenofont (1845-1914), delikatnie odrzuca je w swoim projekcie powołania monastycznego, bez wątpienia, aby to sprawdzić. Wreszcie dwaj bracia wracają do klasztoru pod koniec rokugrudzień 1907i osiedlić się w skite (pustelni) Saint-Jean-Baptiste.
Koniec Luty 1908Nikolaï zostaje asystentem bibliotekarza; ale od października jego głównym zadaniem było być sekretarzem starca pustelni, mnichem Barsanuphe, a od stycznia pisał pamiętnik.
W Kwiecień 1910, Nikołaj zakłada habit i składa śluby (otrzymuje płaszcz ) dnia24 maja 1915, przyjmując imię Nikon . 10 kwietnia 1916, zostaje wyświęcony na hierodiakra (mnich-diakon), 3 listopada 1917jako hieromonk (mnich-kapłan). Jako nowicjusz i młody mnich otrzymał wszystkie nauki i doświadczenia swojego starszego brata, mnicha Barsanuphe, i miał mnóstwo czasu, aby otworzyć przed nim swoją duszę. Ich związek trwał do wiosny 1912 roku, kiedy Barsanuphe został mianowany przełożonym klasztoru Staro-Golutvin koło Kołomny w eparchii moskiewskiej.
Rewolucja Październikowa doprowadziła do oficjalnego zamknięcia klasztoru Optina na początku 1918. Nikon zrobił wszystko, aby obejść ten zamknięcia. W 1919 r. klasztor stał się kołchozem hodowlanym (plemchoze) i muzeum, którego częścią współpracowali mnisi, a także fabryką skór i warsztatami stolarskimi z około trzydziestoma mnichami i nowicjuszami. Wmaj 1919, Nikon został dyrektorem muzeum na krótki okres.
Po raz pierwszy został aresztowany 17 września 1919za prozelityzm religijny. Pisał do matki w więzieniu w Kozielsku , że został aresztowany tylko dlatego, że był mnichem i próbował pracować dla klasztoru. WMarzec 1920został aresztowany po raz drugi wraz z grupą duchownych, wiernych i mnichów powiązanych z Optiną.
9 marca 1920umiera przełożony pustelni, igumen Teodozjusz; 30 lipca 1922 rprzyszła kolej na hieromnicha z pustelni, Anatola (Potapova), aw 1923 r. aresztowano starca Nectaire'a. Wcześniej powierzał Nikonowi swoich duchowych synów. Latem 1923 roku klasztor został całkowicie i definitywnie zamknięty. Jego przełożony, o. Izaak , odprawia końcową liturgię w kościele ND w Kazaniu i błogosławi Nikonowi w jego posłudze spowiedzi dla wielu. W ten sposób Nikon zostaje najnowszą gwiazdą Optiny. Do swoich duchowych synów zalicza przyszłego św. Agapita (von Taube) .
Zmuszony do osiedlenia się w Kozielsku w 1924 r. służył w kościele Wniebowzięcia NMP, przyjmując ludzi i kontynuując obowiązki duszpasterskie. WCzerwiec 1927, nadal jest aresztowany. Spędził trzy lata w Obozie Przymusowej Pracy Kem . 23 maja 1930, zarząd Guépéou skazuje go bez otwierania dodatkowych instrukcji na trzyletni spadek na północy. Został deportowany do Pinega w Arkhanguelsk oblast w Karelii i mieszkał w małej wiosce kilka kilometrów od Pinega, zwany Voiepala. 22 marca 1931Dzień soboty Święty Łazarz , mnich Optiny na wygnaniu Pierre (Dratchev), który mieszkał w pobliskiej wsi Kozlovka, odwiedza chorego na gruźlicę starszego Nikona i postanawia zabrać go do domu. 8 lipca 1931Nikon zmarł tam w wieku 43 lat. Został pochowany na cmentarzu we wsi Valdokourye koło Pinegi. W latach trzydziestych grób Hieromona Nikona został zbezczeszczony, a jego szczątki pochowali gdzie indziej niektórzy z jego zwolenników, aby ich chronić; ale pamięć o miejscu jest stracona.
Jest lokalnie czczony jako święty z 26 lipca 1996 a jego kult rozszerzył się na cały Kościół (wraz z kilkunastoma innymi mnichami z Optiny) podczas synodu 13-to 16 sierpnia 2000.