Ngai Tahu lub Kai Tahu , jest jednym z głównych iwi ( „plemion”) na południe od Nowej Zelandii . Władze plemienne ( Te Rūnanga o Ngāi Tahu ) znajdują się w Christchurch . Dzisiaj iwi obejmuje, oprócz samego iwi Kāi Tahu, iwi Waitaha i Kāti Mamoe. Ten zestaw zawiera pięć głównych hapu : Kāti Kurī, Ngāti Irakehu, Kāti Huirapa, Ngāi Tūāhuriri i Ngāi Te Ruakihikihi.
Takiwā (terytorium plemienne) z Ngai Tahu jest największym w Nowej Zelandii. Rozciąga się od Kaikoura na północy po wyspę Stewart na południu. Plemię liczy około 32 000 członków, co daje mu czwarte miejsce pod względem liczby ludności.
Ngāi Tahu to przodek Tahupōtiki, młodszy brat Porou-rangi, założycielski przodek Ngāti Porou , Iwi z Wyspy Północnej . Ngai Tahu mają swoje korzenie na wyspie, ale przeniosła się na Wyspie Południowej na początku XVIII -go wieku. Wraz z Kāti Māmoe, stanęli naprzeciw Ngai Tara i Rangitāne w dolinie Wairau. Kontynuując swój atak na południe, Ngāi Tahu podbili Kaikoura. W latach trzydziestych XVIII wieku przejęli kontrolę nad terenem dzisiejszego Canterbury i półwyspem Banks . Następnie kontynuowali ekspansję na zachodnie wybrzeże .
W 1827 - 1828 The Ngai Tahu poniósł porażkę, gdy zaatakowany przez Ngāti Toa , kierowany przez Te Rauparaha . Ngāi Tahu z powodzeniem biorą odwet i zabijają prawie wszystkich przywódców Ngāti Toa - ale nie Te Rauparaha. W listopadzie 1830 roku ten ostatni uzyskał pomoc brytyjskiego kapitana Johna Stewarta, który zgodził się przywieźć swoich wojowników łodzią do Akaroa , gdzie Ngāti Toa wzięli do niewoli głównego wodza Ngāi Tahu, Te Maiharanui, a także jego żonę i jej córkę. Następnie więźniowie są skazani na śmierć. Stewart zostaje postawiony przed sądem w Sydney za pomocnictwo w morderstwie, ale nie zostaje skazany.
W 1831 - 1832 , Te Rauparaha zaatakował PA (wzmocnionego village) Ngai Tahu z Kaiapoi i triumfował po trzymiesięcznym oblężeniu. Potem chwycił PA Ngai Tahu w Onawe, na półwyspie banków. W 1832- 1833 The Ngai Tahu odpowiedzieć zabijając wielu Ngāti Toa w Grassmere jeziora . Kolejne bitwy pozwalają Ngāi Tahu na zdobycie dominacji. Obaj iwi przypieczętowali pokój w 1839 r. Małżeństwami między wielkimi rodzinami obu plemion.
W 1840 roku główni wodzowie Ngāi Tahu podpisali traktat Waitangi . W 1840 roku do 1860. The iwi sprzedawane wiele ziem do brytyjskiego Imperial Korony . Jednak Ngāi Tahu wkrótce oskarżają Koronę o to, że nie przestrzegała umów sprzedaży, na przykład nie pozwalając plemieniu na zachowanie dostępu do pewnych obszarów wykorzystywanych do zdobywania żywności i nie budując ich, obiecanych szkół i szpitali. Ngāi Tahu wysyłają petycje do parlamentu Nowej Zelandii i do królowej Wiktorii . Zwracają się również do sądów i kilku komisji królewskich. Komisja orzekła na ich korzyść w 1879 r. , Ale jej zalecenia zostały zignorowane przez władze. Nowa komisja w 1921 roku zaleciła rekompensatę finansową, biorąc pod uwagę biedę, która ogarnęła plemię od czasu spornej sprzedaży jego ziemi, ale ponownie zalecenia zostały zignorowane.
Dopiero w 1944 r . Rząd przyjął ustawę zwaną Ustawą o rozwiązaniu roszczeń z Ngāi Tahu . Ngāi Tahu otrzymają odszkodowanie w wysokości 300 000 GBP , płatne w trzydziestu rocznych ratach.
W 1993 roku Trybunał Waitangi wydał raport dotyczący pozostałych roszczeń plemienia dotyczących tworzenia rezerwatów. Następnie odbyły się nowe negocjacje między iwi a Koroną Nowej Zelandii. Sir Tīpene O'Regan reprezentuje Ngāi Tahu. W 1993 roku przyjęto nowe prawo (ustawa Te Rūnanga o Ngāi Tahu ). Jest to pierwsze prawo, które uznaje status grupy plemiennej jako jednostki politycznej. Dwa lata później negocjacje zaowocowały ustawą (ustawa o uregulowaniu roszczeń z Ngaitahu ), która upoważniła plemię do zakupu ziemi Korony w celu sfinansowania rozwoju społecznego i kulturalnego. Prawo obejmuje również przeprosiny przedstawione przez Koronę Ngāi Tahu.
Obecnie plemię Ngāi Tahu aktywnie inwestuje w wiele przedsięwzięć biznesowych w Nowej Zelandii, zwłaszcza w dziedzinie turystyki.