W fizyce cząstek stałych, rozpad protonowej oznacza hipotetyczną sposób rozpadu promieniotwórczego, w którym protonowej jest rozpada się w lżejsze cząstek elementarnych, jak pion neutralny i pozytonów . Obecnie nie ma żadnych eksperymentalnych dowodów na to, że zachodzi rozpad protonu; co wskazuje, że teoretyczny okres półtrwania protonu jest większy niż 10–34 lata.
W modelu standardowym protony (rodzaj barionu ) są teoretycznie stabilne, ponieważ przypuszcza się, że liczba barionowa jest zachowana. Oznacza to, że protony nie rozpadają się, dając początek innym cząstkom, ponieważ proton jest najmniejszym barionem, a zatem najmniej energetycznym.
W jednolite teorii pola (jelito) opartych na standardowym modelu wyraźnie dopuścić do złamania symetrii Liczba Barionowa, pozwalając rozpady protonów Higgs , w monopoli magnetycznych lub Bozony X (w) . Rozpad protonów jest jednym z najmniej obserwowanych efektów tych oferowanych przez PG. Do tej pory wszelkie próby zaobserwowania tych efektów kończyły się niepowodzeniem.
Jedno z ważnych pytań, na które stara się odpowiedzieć współczesna fizyka, dotyczy przytłaczającego nadmiaru materii we wszechświecie w porównaniu z antymaterią . Ogólnie rzecz biorąc, gęstość liczb barionowych obserwowalnego Wszechświata różni się od zera.
Ponieważ w kosmologii zakłada się, że cząstki, które widzimy, zostały stworzone zgodnie z tą samą fizyką, którą obserwujemy dzisiaj, spodziewalibyśmy się, że globalna liczba barionowa będzie równa zero, a materia i antymateria musiały powstać w ściśle równych ilościach. Zaproponowano różne mechanizmy, które w pewnych warunkach złamałyby tę symetrię na korzyść materii nadmiarowej (w porównaniu z antymaterią). Ten brak równowagi byłby wyjątkowo mały, rzędu od 1 do 10 10 (10 miliardów) w pierwszych chwilach po Wielkim Wybuchu . Ale po tym, jak większość materii i antymaterii unicestwiły się wzajemnie, nadmiar materii pozostał w obecnym wszechświecie.
Jednym z nieobserwowanych skutków GUT jest rozpad protonów, a jednym z pozostałych efektów jest obserwacja monopoli magnetycznych. Oba stały się przedmiotem głównych wysiłków badawczych w dziedzinie fizyki eksperymentalnej, które rozpoczęły się we wczesnych latach 80. Rozpad protonu był przez pewien czas niezwykle ekscytującym obszarem badań w fizyce eksperymentalnej. Jak dotąd wszystkie próby obserwacji tych wydarzeń zakończyły się niepowodzeniem. Niedawne eksperymenty z detektorem promieniowania wody Czerenkowa w Super-Kamiokande w Japonii dały niższe limity czasu półtrwania protonów, na poziomie ufności 90%, wynoszące 6,6 x 10 33 lat w wyniku rozpadu przez antymon i 8,2 x 10 33 lata przez rozpad pozytonów . Wstępne wyniki, nowsze , Oszacuj okres półtrwania większy lub równy 1,29 × 10 34 lat w wyniku rozpadu pozytonowego.