174 000 osób posługujących się językiem rumuńskim w Serbii (w serbskiej cyrylicy : Власи и Влаши у Србији ; w rumuńskim : Românii din Serbia ) podzielono na dwie grupy: 34 000 osób zidentyfikowanych w Wojwodinie jest określanych jako „Rumuni”; około 140 000 osób zidentyfikowanych w Krainie Wschodniej jest określanych jako „Serbowie języka wołoskiego”.
Historycznie „ Rumuni ” z języka dacko -rumuńskiego nazywani byli w serbskim „ Vlasi ” (w serbskim „ Власи ”) lub nawet „Karavlasi” lub „ czarni Wołosi ”, w przeciwieństwie do „ Vlaši ” (w serbskim „ Влаши ”) czy nawet „Akvlasi” lub „ Biali Wołosi ”, którzy nie mówią tym samym językiem wschodniego romańskiego , żyją w bardzo rozproszony sposób na południu Serbii i są nazywani przez językoznawców „ Aromanami ”. Osoby mówiące po rumuńsku w Serbii pozostawiły tam toponimy, takie jak Vlasić, Vlah czy Vlasina i są związani z Serbskim Kościołem Prawosławnym ; wszyscy również mówią po serbsku , nie bez zachowania terminów rumuńskich w lokalnym leksykonie. Inna nazwa, „Morlaques” (Морлаки, Morlaki : „Wołosi blisko morza”) czy nawet „Mavro-vlahi”, oznacza wspólnoty, które wznosiły stele i sarkofagi zwane stećci i które w średniowieczu są stopniowo zmieniane z ich język romański (prawdopodobnie wołoski lub dalmatyński ) do serbsko-chorwackiego chtokavien . Od rozpadu Jugosławii zasięg „Morlaques” znajduje się poza Serbią.
W byłej Jugosławii , w „40000 Vlaši ” mieszka w południowej Serbii i wzdłuż granicy bułgarskiej (w rumuńskim „ Aromânii «: arumuni ), jak również»34.000 Rumunów ” w Wojwodinie (w języku rumuńskim " Românii bănăţeni din Serbia „), były uznawane i traktowane jako mniejszości narodowych (oddzielnie), a pojawił się na mapach językowych, natomiast 140.000 rumuński głośniki Wschodniej Krajina (na żelaznej Bramy i wokół Negotin i Zaječar (w rumuńskim „ Românii Timoceni ”) nie zostały uznane jako mniejszość, nie pojawiały się na jugosłowiańskich mapach etnograficznych ani statystykach i były wymieniane tylko jako „ Serbowie mówiący wołosko”.
Według „ Ruchu Demokratycznego Rumunów w Serbii ” są oni w większości w 156 gminach i obecni w 48 innych, a zatem liczniejsi niż „ Vlaši ” i Rumuni z Wojwodiny łącznie; ale w serbskim spisie z 2002 r. spośród 284112 mieszkańców tego regionu 243.148 (85,58%) uznano za Serbów , 23 604 (8,31%) uznano za „ Własi ”, a 2723 (0,96%) za Romów . Według Păun S. Durlić, rumuńscy użytkownicy Żelaznych Wrót są podzieleni na cztery różne społeczności: na zachodzie Ungureni, którzy schronili się tutaj w średniowieczu, aby uciec przed pańszczyzną w Królestwie Węgier , stąd ich nazwa; w środku, Bufani (lub Rudari ) i Munceni (być może deformacja Munteni : ludzie górskie), którzy są rejestratory i pasterze w masywów leśnych; na wschodzie wreszcie Țărani (chłopi), którzy są kultywatorami i ogrodnikami. Ungureni , Bufani i Munceni posługują się formami rumuńskimi związanymi z dialektami Transylwanii , podczas gdy Țărani mówią bardzo podobnie do tych z sąsiedniej Oltenii .
Rumuńscy mówcy Żelaznych Wrót zostali oficjalnie upoważnieni do liczenia się jako tacy jak30 lipca 2007 r., jednak bez osiągnięcia statusu „ rumuńskiej mniejszości językowej ”, jak w przypadku Wojwodiny. Według tego wyliczenia okazuje się, że 58% „ Serbów ” w tym regionie, czyli prawie 141 000 osób, to zazwyczaj osoby posługujące się językiem rumuńskim.
W tej sytuacji w rumuńskiej mniejszości w Serbii współistnieją dwa nurty tożsamościowe: jeden, „rumuński” (po rumuńsku „ românistă ”) i mniejszościowy, identyfikujący się z narodem rumuńskim i roszczący sobie status mniejszości rumuńskiej w Serbii; druga, „Valaquiste” (po rumuńsku „ vlahistă ”) i większość, różni się od niej wręcz przeciwnie i uważa się za „ wschodnio-rzymską społeczność Serbii”, mówiącą po rumuńsku, ale nie rumuńską. Znajdujemy tutaj taką samą debatę, jak w Macedonii Północnej , Czarnogórze czy Mołdawii między prawem krwi a prawem do ziemi : według pierwszego tożsamość opiera się na języku i wspólnym pochodzeniu; według drugiego opiera się na wspólnym terytorium i siedlisku (lub obywatelstwie). Kontrowersje te doprowadziły do powstania czterech partii politycznych: the Ruch Demokratyczny Rumunów w Serbii The Partia Vlach Serbii z Bor , Partii Demokratycznej wołoskiego Serbii z Negotin i że z Wołochów Demokratycznego Serbii (VDS), niemniej jednak stowarzyszony w ramach koalicji „ Zjednoczonych Wołochów Serbii ”. Demokratyczny Ruch Rumunów w Serbii wziął udział w wyborach parlamentarnych w Serbii w 2003 r. w ramach sojuszu „niepodległa Serbia” i nie zdobył żadnych mandatów. W drugiej turze serbskich wyborów prezydenckich w 2008 roku poparł ustępującego prezydenta Borisa Tadica .