Soboty (od starożytnego greckiego : νάρθηξ „okucie” wtedy kaseta wykonana z prętów okucie , a następnie, przez analogię, portyk), czasami nazywany przód-nawa , przedsionek lub ante-kościół , jest wewnętrzny portyk wyposażone w wejście do niektórych wczesnochrześcijańskich lub średniowiecznych kościołów . Miejsce, które stanowi przejście między zewnętrzem a wnętrzem, profanum i sacrum, jest przestrzenią pośrednią przed wejściem do samej nawy . Ten poprzeczny przedsionek może znajdować się przed portalem lub między portalem a nawą ( Vézelay ) lub stanowić integralną część nawy. W przeciwieństwie do kruchty , jest ona na ogół otwarta do nawy, ale zamknięta na zewnątrz drzwiami i oknami, podczas gdy kruchta jest szeroko otwarta na zewnątrz.
W związku z tym współczesny grecki termin Νάρθηκας oznacza wejście do obecnych kościołów, które są utworzone przez zamknięty lub nawet otwarty ganek .
Ten przedsionek, który rozciąga się na całą szerokość bazyliki, istnieje od czasów wczesnego chrześcijaństwa , ale termin ten pojawia się po epoce wczesnego chrześcijaństwa, w Cesarstwie Bizantyjskim i określa pomieszczenie umieszczone przy wejściu do kościoła, podobnie jak greccy pronaos lub rzymskie atrium . Ta ostatnia pełniła kilka funkcji, w szczególności do wykonywania tam chrztów (skąd częsta obecność chrzcielnicy z czasami naprzeciw konfesjonału ) lub przyjmowania fanatyków (opętanych), zakazanych penitentów kościoła.
Wbrew powszechnemu przekonaniu w XIX th wieku, to nie była funkcja powitać katechumenów , którzy nie zostali dopuszczeni do uczestnictwa w biurze religijne przed ich chrzest . Historyk sztuki François Heber-Suffrin określa, że według starożytnych źródeł, katechumeni uczestniczyli biuro w samym kościele, ale wycofały się podczas sakramentu z Eucharystią .
W architekturze bizantyjskiej niektóre kościoły mają narteks w dwóch ostro podzielonych częściach: wewnętrzny narteks lub esonarthex i zewnętrzny narteks lub exonarthex poprzedzający atrium. Saint-Sauveur-in-Chora lub kościół Najświętszej Marii Panny z Efezu mają tego typu sień.
W okresie romańskim narteksy są częste i mogą być na tyle duże (szczególnie w Burgundii), że tworzą rodzaj małego kościoła, w którym wznosi się ołtarze, a także w galeriach, które je wznoszą. W architekturze gotyckiej, która stara się usunąć to, co może zagracić budynek, są one mniejsze, otwierając się silniej w kierunku wnętrza kościoła. Znika ich funkcja liturgiczna, zanikają lub stają się prostą nawą frontową.
We Francji :
W Albanii:
W Armenii: Zdecydowana większość klasztorów ormiańskich ma narteks (po ormiańsku: Gavit ), bardzo szczególny i wyróżniony.