Vali-ye Asr lub Valiasr Avenue (po persku : خیابان ولیعصر , Khiyābān-e Valiasr ) to najdłuższa aleja na Bliskim Wschodzie i jedna z najstarszych dróg w Teheranie . Jest to około 18 km długości i prowadzi od ronda z Tajrish północ zamiast kolei ( Meidan-e Rāhāhan ) na południe. Ta pasmo 2 razy 2, z północy na południe, dzieli metropolię na dwie części, zachodnią i wschodnią. Aleja jest uważana za jedną z głównych arterii i centrów handlowych Teheranu. Vali-ye Asr obserwuje napływ Teherańczyków w każdym wieku, którzy przychodzą do modnych restauracji (na przykład pizzerii) lub tradycyjnych restauracji, aby spróbować Kaleh Pācheh (mieszanka podrobów baraniny) lub po prostu spacerować w cieniu sześćdziesięcioletniego stare platany. Te platany są sadzone w jub , kanałach pod gołym niebem, które prowadzą wodę z masywu Elbrus do centrum miasta.
Aleja opowiada o rozwoju miejskim Teheranu. W 1870 roku aleja stała się główną osią centrum miasta. XX wieku bogaci kupcy z bazaru budowali tam duże domy. W tym czasie aleja była nadal ograniczona murami otaczającymi Teheran. Zgodnie z polityką Haussmanna Rezy Szacha, aleja rozszerza się o 1,5 km na północ i nazywa się Avenue Pahlavi . Ta nowa część alei staje się centrum obszaru cesarskiego, który staje się 2 e centrum miasta. Wielkie rodziny z Teheranu opuszczają południe i osiedlają się w tej nowej, ekskluzywnej dzielnicy. Migracja elit na północ jest też częściowo motywowana poszukiwaniem lepszego środowiska. Woda na bieżący pobór rzeczywiście czerpana była z jubu i była czystsza pod prądem.
W latach pięćdziesiątych XX wieku, za panowania Mohammada Rezy Szacha, aleja rozciągała się jeszcze dalej na północ, aż do dzisiejszej Alei Beheshti. Elity ponownie migrują na północ, idąc za przedłużeniem alei. Tym razem ruch elit ułatwia przybycie pierwszego rurociągu w Teheranie, którego ropa pozwoli bogatym na ogrzanie nowych domów.
W latach 70. urbanizacja postępowała na najwyższym możliwym poziomie: wsie Vanak i Shemiran zostały włączone do stolicy. Wioski te zamieniają się w miasta i to w tej części najbardziej widoczna jest westernizacja Iranu, której pragnął szach. Istnieją restauracje w zachodnim stylu, takie jak słynny Chattanooga lub kluby nocne.
W okresie rządów tymczasowych aleja została przemianowana na „ Mossadegh ”. Zakonnicy, którzy doszli do władzy po rewolucji irańskiej , nadadzą mu obecną nazwę: Vali-ye Asr (po persku : ولیعصر , „pan czasu” ), w odniesieniu do Mahdiego , dwunastego szyickiego imama .
Aleja Vali-ye Asr jest centrum różnych działań w Teheranie i mieści wiele sklepów i restauracji. Aleja graniczy z kilkoma dużymi parkami (w szczególności Mellat Park , jeden z największych parków na Bliskim Wschodzie). W pobliżu alei znajduje się kilka ośrodków kulturalnych w Teheranie. Niektóre autostrady przecinające stolicę są z nią bezpośrednio połączone.
Jest butelkowana przez większość dnia i wieczorem, aż do wczesnych godzin porannych. Sklepy są otwarte do późna, aw kioskach można kupić soki, kawę i gazety. Po obu stronach alei rosną stuletnie drzewa. W niektórych miejscach drzewa te tworzą zielony tunel, który latem jest szczególnie ceniony przez przechodniów.
Po 25 latach istnienia Republiki Islamskiej Teheranczycy uczynili tę aleję przestrzenią różnorodności społecznej i seksualnej w irańskim społeczeństwie rządzonym przez islamskie prawo: robotnicy dotykają ramionami młodych kierowników, kobiety w czadorach z młodymi modnymi dziewczynami, a młodzi ludzie flirt.
Aleja Vali-ye Asr zimą.
Sar-e Pol (inna nazwa Tajrish), gdzie Vali-ye Asr zaczyna się na północy.
Centrum handlowe Tandis Center w pobliżu ronda Vanak.
Khorshid w pobliżu ronda Vanak.
Rondo Tajrish.
Rondo Vanak.