Alpy

Alpy
Zdjęcie satelitarne Alp.
Zdjęcie satelitarne Alp.
Geografia
Wysokość 4809  m , Mont Blanc
Masywny pas alpejski
Długość 1200  km
Szerokość 250  km
Powierzchnia 190 000  km 2
Administracja
Kraj Niemcy Austria Francja Włochy Liechtenstein Monako Słowenia Szwajcaria
Geologia
Wiek Oligocen
Skały Skały magmowe , metamorficzne i osadowe

W Alpy to pasmo górskie , które rozciąga się w poprzek Europy , obejmujący północną granicę Włoch , południowo-wschodniej Francji , Monako , Szwajcarii , Liechtensteinie , Austrii , południowych Niemczech i Słowenii .

Alpy kończą się na wysokości 4809 metrów, na szczycie Mont Blanc . Na wysokości ponad 4000 m znajdują się 82 główne szczyty  (48 w Szwajcarii, 38 we Włoszech i 24 we Francji). W przełęcze łączące doliny lub krajów często przekracza 2000  m nad poziomem morza. Alpy tworzą barierę o długości 1200  km między Morzem Śródziemnym a Dunajem .

Etymologia

Choronyme „Alpy”, który definiuje pojawi się cały łańcuch od I st  wieku  pne. BC Według jednej z hipotez, pochodzenie pochodzi z appellative galijskiej Alp , sam pochodzący z korzenia Celtic lub pre-Celtic alp przyjdzie Albos oznaczających według Delamarre „świat jasne, świat z góry”, lub od wspólnego indoeuropejskie * albho- oznacza „biały”. Tak więc w tym korzeniu byłaby silna konotacja religijna. Według P.-L. Rousset, choronim „Alpy” wywodzi się z sumy bardzo wielu wyżyn zawierających korzeń alp (na przykład „alpage”) i to przez wszystkie kraje alpejskie.

Słowo to jest poświadczone w imionach galijskich Albos , Albios , Albiorix .

Historia

Populacja łuku alpejskiego przez człowieka jest poświadczona ze środkowego paleolitu (około -100 000 lat).

Neolityczna osada alpejska jest dobrze znana archeologom, ze względu na warunki klimatyczne bardzo sprzyjające konserwacji materiałów, z których składają się przedmioty codziennego użytku.

Pogoda

Alpy są klasycznym przykładem tego, co dzieje się, gdy nisko położona strefa umiarkowana ustępuje miejsca terenom położonym na wyższych wysokościach. Klimat alpejski występuje zatem we wszystkich środowiskach o podobnych cechach. Średnio alpejski adiabatyczny gradient termiczny wynosi -0,47  ° C na 100 metrów lub strata 1  ° C na 213 metrów wysokości. Podlega jednak dużym wahaniom w zależności od wielu czynników i może nawet przybrać pozytywny obrót. Wpływ pasm górskich na przeważające wiatry polega na przenoszeniu ciepłego powietrza z niższych regionów do obszarów położonych na większych wysokościach, gdzie zwiększa się ono kosztem proporcjonalnej utraty temperatury, czemu często towarzyszą opady w postaci śniegu lub deszczu.

Wysokość Alp wystarcza, aby podzielić warunki pogodowe w Europie na wilgotną północ i suche południe.

Konsekwencje dla meteorologii europejskiej

Alpine łuk tworzy się ogromną barierę klimatycznych. Kiedy antycyklon zbliża się do wybrzeży Atlantyku , tworzy ogromny, obracający się zgodnie z ruchem wskazówek zegara prąd (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) kierujący północno-włoskie powietrze w kierunku Morza Śródziemnego; ale dalej na północ powietrze ciągnięte przez ten prąd pozostaje zablokowane w Bawarii i Szwajcarii przez barierę alpejską, aw Zatoce Genueńskiej tworzy się depresja . To właśnie ta depresja, w połączeniu z antycyklonem, doprowadzi do powstania mistralu i tramontanu . Odwrotny efekt występuje, gdy nizin zbliża się do wybrzeży Atlantyku: zmusza powietrze w ruchu obrotowym w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, aby zablokować się na północy Włoch, tworząc w ten sposób system wysokiego ciśnienia, który zwęża izobary w Europie Zachodniej , wzmacniając czasami burzliwe wiatry spowodowane przejściem depresji. Oddziaływanie łańcucha na europejską meteorologię jest wielorakie i ma konsekwencje dla całego europejskiego klimatu .

Zmiany klimatyczne

Według badań IPCC , pod wpływem globalnego ocieplenia , lodowce alpejskie od 1980 roku straciły od 20 do 30% swojej objętości . Ponieważ od 1850 roku znajdujemy się w okresie cofania się lodowców , mogą one do 2050 roku skurczyć się o 30 do 70% swojej objętości .

Według Jean-François Donzier, dyrektora generalnego Międzynarodowego Biura ds. Wody , organizatora Stanów Generalnych ds. Wody Górskiej, które odbyły się w Megève w 2010 roku: „Wraz z globalnym ociepleniem, zima śnieg zamienia się w deszcz i nie gromadzi już wody . Jednak zwykle to śnieg, który topnieje latem , jest używany do zasilania rzek  ”. Eksperci zgromadzeni na tych ogólnych stwierdzeń są powiadamiani Alpy mogą nie być w stanie odgrywać swoją rolę „  wieży ciśnień w Europie  ”.

Ustalenia deklaracji Megève (24 września 2010) to w szczególności, że „pomimo pozornej obfitości zasobów wodnych (Alpy Północne) pojawia się realna świadomość, że zasoby są ograniczone, w szczególności pod względem ich rozmieszczenia przestrzenno-czasowego”.

Od lat 70. Alpy traciły od 22 do 34 dni śniegu rocznie, w zależności od regionu.

Populacja

Populacja całego łuku alpejskiego wynosi około 13 milionów mieszkańców, w tym 30,1% we Włoszech, 23,9% w Austrii, 18% we Francji, 12,8% w Szwajcarii, 10, 1% w Niemczech, 4,7% w Słowenii i 0,2% w Liechtensteinie i Monako .

Dwa największe miasta masywu to Grenoble (Francja), obszar miejski liczący ponad 600 000 mieszkańców oraz Innsbruck (Austria), aglomeracja licząca ponad 190 000 mieszkańców, dwa miasta uznawane za, jedno dla Francuzów, kolejna dla Austriaków, stolica Alp.

Polityka zrównoważonego rozwoju

Łącznie z Monako łańcuch alpejski obejmuje osiem krajów. Tak więc, zanim zostanie uznany za „terytorium alpejskie”, jest to przede wszystkim osiem małych kawałków z ośmiu bardzo różnych narodów. Dlatego polityki ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju różnią się w zależności od regionu alpejskiego. Międzynarodowa Komisja Ochrony Alp (Cipra), a organizacja pozarządowa założona w 1952 roku , aby wykorzystać potencjał tego miejsca Alpine i czuwanie nad jego różnorodności kulturowej i przyrodniczej, poprzez inicjowanie zrównoważonego rozwoju na wielu poziomach. Udało się, aby jedno międzynarodowe narzędzie prawne mogło ułatwić wdrażanie polityki zrównoważonego rozwoju w całych Alpach.

Minęło 40 lat, zanim ten międzynarodowy traktat ujrzał światło dzienne. W 1991 roku ministrowie środowiska krajów alpejskich oraz Unii Europejskiej podpisali Konwencję Alpejską . Dziś CIPRA, podobnie jak wiele innych alpejskich organizacji pozarządowych, takich jak Alpine Arc Club, Association of Mountain Elected Officials, Alpe Adria, Arge Alp, COTRAO (Western Alps Working Community), Euromontana, FIANET (Fédération Internationale des Associations Nationales d „Exploitation de Téléphériques”, Międzynarodowy Komitet Sterujący Sieci Obszarów Chronionych, IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody), Instytucja Zarządzająca Europejskim Programem Współpracy Przestrzeń Alpejska, Pro Mont Blanc, UNO/UNEP-ROE i ISCAR (Międzynarodowy Komitet Naukowy ds. Badań Alpejskich) wspiera wdrażanie Konwencji Alpejskiej. Wszyscy mają status obserwatorów, uczestniczą w konferencjach alpejskich oraz w różnych grupach roboczych.

Konwencja Alpejska składa się z kilku protokołów dotyczących następujących tematów: planowania przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, ochrony gleb, ochrona przyrody i konserwacji krajobrazu, góra rolnictwa, lasów górskich, turystycznych, transportowych, energetycznych.

W 2016 - 2017 , jest „Strażnicy Alp Projektu” ma na celu opracowanie, udostępnianie i zintegrować przed 2020 środki obserwowania relacji klimat-man-różnorodności biologicznej w skali masywu po stronie francuskiej. Wspierany przez CNRS , IRSTEA i finansowany przez francuską Agencję Bioróżnorodności , jest koordynowany przez „strefę warsztatów w Alpach” , aby przewidywać i reagować na globalne zmiany (klimatyczne i społeczno-ekonomiczne). W tym kontekście naukowcy współpracują z zarządcami obszarów chronionych, decydentami, przedstawicielami świata rolnictwa, turystyki i użytkownikami gór z pięciu już istniejących systemów wartowniczych (ORCHAMP, pastwiska Sentinel, jeziora Sentinel, wartowniki Refuges i Alpy-Ajn). sieć ochrony flory). Ten obszar warsztatów jest jednym z francuskich ogniw sieci długoterminowych badań ekologicznych .

Geografia Alp

Alpy można podzielić na trzy części, Alpy Zachodnie (od Morza Śródziemnego po Mont Blanc ), Alpy Centralne (od Doliny Aosty po Brenner ) i Alpy Wschodnie (od Brenneru do Słowenii ).

Powierzchnia Alp (190.959  km 2 ) jest podzielona między Austrię (28,5%), Włochy (27,2%), Francję (20,7%), Szwajcarię (14%), Niemcy (5,6%), Słowenię (4%) i dwa mikropaństwa Liechtenstein i Monako. Tak więc, w porządku malejącym, większość krajów alpejskich to, nie licząc Liechtensteinu i Monako, Austria (65,5% jej terytorium), Szwajcaria (65%), Słowenia (38%), Włochy (17,3%), Francja (7,3%). oraz Niemcy (3%).

Geologia Alp

Alpy są częścią perytetyjskich pasm alpejskich , utworzonych w okresie mezozoiku (-252 do -66 mln  lat ) i kenozoiku (od -66 mln  lat ), które rozciągają się od Maghrebu po Daleki Wschód . Część tych łańcuchów górskich (łańcuchy okołośródziemnomorskie ) powstała z otwarcia, a następnie zamknięcia basenów oceanicznych systemu tetyjskiego . Istnienie tych orogenów jest związane z konwergencją afrykańskich i europejskich płyt tektonicznych oraz z interpozycją bloków lub mikropłytek.

Same Alpy rozciągają się na tysiąc kilometrów, między Genuą a Wiedniem , o szerokości od 100 do 400 kilometrów .

Można je podzielić według kryteriów geograficznych, geologicznych i topologicznych na trzy odrębne części:

Łuk Alp Zachodnich jest klasycznie podzielony na dwie części, oddzielone zachodzeniem skorupy pennickiej  : obszar zewnętrzny i obszar wewnętrzny. Ten główny nakładania zestawia odrębne jednostki PALEOGEOGRAFICZNEJ, które miały różne tektoniczne i metamorficznych historii : Ogólnie, jednostki zewnętrznej strefy odpowiadają części bliższych z europejskiego marginesu , które zostały nieco skróconej i mało zmetamorfizowanych podczas historii Alpine, podczas gdy jednostki wewnętrzne odpowiadają bardziej odległym częściom i dnie oceanicznemu, które uległy metamorfizmowi i silniejszemu skróceniu.

Deformacje w Alpach, które można zaobserwować dzięki trzęsieniom ziemi i geodezji , są obecnie niewielkie. Alpy Zachodnie są jednak w szybkim wzniesieniu , do 2,5  mm/rok na północny zachód od łuku. To wypiętrzenie jest z jednej strony izostatyczną odpowiedzią na erozję i topnienie lodowców alpejskich, az drugiej na głębokie procesy litosferyczne ( pogrubienie skorupy ziemskiej ). Ruchy poziome są słabsze o rząd wielkości, przy względnych prędkościach poziomych po obu stronach łańcucha (między równiną Padu a przedgórzem Alp) rzędu 0,1 do 0,3  mm/rok , raczej w rozbieżności.

Flora i fauna

Fauna alpejska

Następujące gatunki występują dość licznie na obszarach chronionych.

Flora alpejska

Flora alpejska jest w dużej mierze regulowana przez wysokość , w mniejszym stopniu przez ekspozycję i szerokość geograficzną . Górna granica lasów wynosi zwykle od 1800  m na odsłoniętych szczytach Prealp do 2500  m w szwajcarskich dolinach Valais i Engadine . Ta granica wzrosła w ostatnich dziesięcioleciach. Przyczyną może być, jak na Syberii , globalne ocieplenie . Jednak w Alpach przyczyną może być również upadające rolnictwo na dużych wysokościach.

Sztuka i kultura

Edukacja i kultura przez historię

W wielu dolinach alpejskich od kilku stuleci istnieje system edukacyjny. Pier Paolo Viazzo mówi o „alpejskim paradoksie”, podkreślając, że wbrew temu, co można by sądzić o populacjach śródlądowych i czasami trudno dostępnych terytoriów, populacje alpejskie były często bardziej wykształcone i wykształcone niż inne, ciekawe i wiedziały, jak dostosować swój styl życia zgodnie z napotkanymi ograniczeniami. W ciągu minionych stuleci wśród tych populacji wielu ludzi stało się „handlarzami na piśmie”, nauczycielami domowymi lub nauczycielami szkolnymi; wykonywali tę pracę w Alpach, ale także na równinach. Wędrowny nauczyciel miał kiedyś w kapeluszu jedno, dwa lub trzy piórka, w zależności od swoich umiejętności: jedno piórko dla tych, którzy tylko uczą czytania, dwa dla tych, którzy uczą czytania i arytmetyki, trzy dla tych, którzy uczą czytania, arytmetyki i łaciny . Inni zostali księgarzami, z których niektórzy krążyli po całej Europie, a nawet osiedlali się na innych kontynentach.

Wczesna edukacja regionów górskich w porównaniu z innymi regionami jest postrzegana jako konstytutywny parametr tożsamości alpejskiej przez antropologa Roberta K. Burnsa z University of Michigan ( Stany Zjednoczone Ameryki ) w latach 60. XX wieku . Wcześniej zaobserwowano, że w dolinie alpejskiej Queyras ( Hautes-Alpes , Francja), szkoły istniały w każdej wiosce co najmniej od XV -go  wieku , a nawet XIV th  wieku . Zauważa, że ​​szkoły te były prowadzone przez nauczycieli opłacanych przez kilka rodzin, dzieci zbierały się razem w jednym z domów we wsi; osoby, które działały jako nauczyciele, często były również notariuszami i pisarzami publicznymi, a często wychodziły na równinę, aby oferować swoje usługi ludności miejscowej, mniej piśmiennej. Historycy Vaudois na przestrzeni wieków zwracali również uwagę na znaczenie edukacji wśród ludności tych gór i obecność wędrownych nauczycieli w wioskach, na przykład w dolinie Angrogne (Włochy); podkreślają sieć już istniejącą w XVI E  wieku . English Charles Beckwith na początku XIX -go  wieku , opisuje tych szkół jako „kozły uczelni.” Francuski pisarz Victor Hugo opisał również w książce Les Misérables ( XIX th  century) Specjalny system edukacji w Queyras. Te fakty zostały również odnotowane za Napoleona . O czasowej emigracji nauczycieli (w okresie zimowym) mówi o tym w książce były prefekt Alp Wysokich (departament francuski), a wśród emigrantów czasowych wymienia 705 nauczycieli z lat 1807 i 1808 , dla swojego jedynego wydziału .

Uwagi i referencje

  1. Jean-Paul Savignac, Słownik francusko-galijski , La Difference ,2004, 335  s. ( ISBN  978-2-7291-1529-6 ) , s.  66
  2. Por. Paul-Louis Rousset , Alpy i ich nazwy miejscowe. 6000 lat historii? Nazwy pochodzenia przedindoeuropejskiego , Didier & Richard,1988. Według innych autorów alba jest toponimem rozpowszechnionym w całym basenie Morza Śródziemnego, oznaczającym wysokie miejsce ( P. Faure, M.-J. Gaignerot, Guide grec antique , éditions Hachette,1988( ISBN  978-2-01-006765-5 ) , "1. Świat i człowiek", s.  16).
  3. Xavier Delamarre, Słownik języka galijskiego: podejście językowe kontynentalnego staroceltyckiego , Paryż, Errance,2003, 2 II  wyd. , 440  pkt. ( ISBN  2-87772-237-6 ) , s.  37-38
  4. Anne Lehoërff , Prehistoria Europy: Od Neandertalczyka do Wercyngetoryksa , Paris, Belin editions , coll.  "Starożytne światy",2016, 608  s. ( ISBN  978-2-7011-5983-6 ) , rozdz.  7 („Życie w Alpach około 3000 pne”).
  5. (w) Dominique Dumas zmiany temperatury i temperatury gradientów w północnych Alpach francuskich w ciągu ostatniego stulecia ,2013
  6. Remi Lhotellier, Uprzestrzennienie temperatur w alpejskich obszarach górskich ,2005
  7. Claude Meyzenq , „  O granicy Alp Północnych i Alp Południowych. Granice, kraje marginalne i organizacja przestrzenna w górach, ewolucja pojęć  ”, Revue de Géographie Alpine , tom.  72 N O  21984, s.  241-251 ( DOI  10.3406 / rga.1984.2567 , przeczytany online , dostęp 6 maja 2021 )
  8. Kwestionowana rola Alp jako europejskiej wieży ciśnień - Le Point , 20 września 2010 r.
  9. Stany generalne wody w górach - Megève (Francja) .
  10. "  W ciągu pięćdziesięciu lat Alpy traciły do ​​34 dni śniegu rocznie  " , na Reporterre ,18 marca 2021
  11. „  The Alps  ” , na www.cipra.org (dostęp 6 maja 2021 )
  12. Dane z Konwencji Alpejskiej, 2007.
  13. ORCHAMP: Obserwatorium Klimatyczno-Człowiekowo-Agro-sylwo-pasterskie Masywu Alpejskiego
  14. CLIMALPsud Days: Pierwsze spotkanie regionalne poświęcone zmianom klimatu w Alpach Południowych: 8 i 9 listopada 2016 r. , dostęp 8 października 2017 r.
  15. Strefa Atelier Alpes (prezentacja, cele)
  16. W. Bätzing i H. Rougier, Les Alpes. Centrum cywilizacji w sercu Europy , Le Mont sur Lausanne, Edycje rekreacyjne i edukacyjne,2005, 510  pkt. ( ISBN  2-606-00294-6 ) , s.  21.
  17. "  Alpy wznoszą się ... paradoks tektoniczny  " , na RESIF ( dostęp 18 lipca 2017 ) .
  18. Fank Hagedorn, Andreas Rigling, Peter Bebi, „Granica lasu: dlaczego nie ma drzew na dużych wysokościach” , Organ Szwajcarskiego Klubu Alpejskiego , Alpy , 2006, s.  52-55 .
  19. Collective, „  L'Alpe - 01: Gens de l'Alpe  ” , na www.musee-dauphinois.fr (dostęp 17 marca 2017 r . ) .
  20. „  Szczegóły dotyczące Le Paradoxe alpin / Pier Paolo Viazzo  ” , na catalog.bm-grenoble.fr (dostęp 17 marca 2017 ) .
  21. „  Wysokie doliny uprawne: alpejski paradoks  ”, Chamonix Mag ,9 grudnia 2016( przeczytaj online , skonsultowano 17 marca 2017 r. ).
  22. Daniele Jalla ( przekład  z włoskiego: Letizia Ricci), „  L'Alpe 01: kto zabił kretyna z Alp?  », L'Alpe , 1998? ( przeczytaj online , skonsultowano 17 marca 2017 r. ).
  23. „  Dauphinois (dyrektor), Narodowe Muzeum Edukacji, Zbiory Narodowego Muzeum Edukacji  ” , na temat Zbiory Narodowego Muzeum Edukacji (dostęp 17 marca 2017 r . ) .
  24. Victor Hugo, Les Misérables , Paryż, J. Hetzel i A. Lacroix, redaktorzy,1866( czytaj online ) , część pierwsza - strona 6.
  25. „  The Briançonnais schoolmaster  ” , na bibliotheque-dauphinoise.blogspot.fr (dostęp 17 marca 2017 ) .
  26. "  Biblioteka Dauphinoise: Nauczyciel z Briançonnais. Les Briançonnais libraires, Aristide Albert  ” , na www.bibliotheque-dauphinoise.com (konsultacja 17 marca 2017 r . ) .
  27. Jean Charles François Ladoucette, historia, topografia, antyki, zwyczaje, dialekty Alp Wysokich: z atlasem ( wydanie 2 e ...) , Paryż, Fantin,1834( czytaj online ) , s.  436.

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne