Rytmiczna typologia jzyków

W rzeczywistoci we wszystkich jzykach emisja mowy opiera si na kolejnych jednostkach dwikowych; niektóre z nich odgrywaj uprzywilejowan rol, rodzc poprzez powtarzanie w rytmie zda. W uproszczeniu moemy powiedzie, e istniej trzy znane sposoby przypisywania jednostek czasu (lub uderze ) sowom: na akcent toniczny , sylabie lub wicej .

Rodzaje jzyków wedug rytmów

Najczciej rozrónia si dwa lub trzy podstawowe typy.

• W jzyku akcentowanym sylaby mog mie rón dugo, ale czas midzy dwiema sylabami akcentowanymi jest w przyblieniu stay. Angielski The German The Netherlands The rosyjski lub portugalski s typowymi przykadami jzyków akcentuacyjny. Podczas szybkiej mowy jzyk akcentujcy skraca, wycisza, a nawet tumi samogoski, aby wyemitowa wiksz liczb sylab midzy dwoma akcentami tonicznymi, bez znaczcej zmiany podstawowego rytmu.

• W jzyku sylabicznym wymowa kadej sylaby trwa mniej wicej tyle samo, wic rzeczywisty czas trwania kadej sylaby zaley od sytuacji. Francuski The Spanish The Turkish The Finnish The kantoski lub wulgarne aciskiej s przykadami jzyków sylabicznych. Podczas szybkiej mowy jzyk sylabiczny uywa szybszego rytmu, aby wypowiedzie wiksz liczb sylab na sekund.

• Mówimy o jzyku moralnym w podzbiorze jzyków, których rytm jest porównywalny z rytmem jzyków sylabicznych, ale których podstawow jednostk rytmiczn jest raczej wicej ni sylaba. The Japanese , tym gilbertaski lub klasyczny aciskiej s przykadami

Historyczny

Wspóczesn typologi jzyków wedug ich rytmu zaproponowa Kenneth Pike w 1945 roku. Jednak niektóre prace nad rytmem jzyków s znacznie wczeniejsze ni ta data: ju w jego traktacie Prosodia Rationalis (1779) jzykoznawca Joshua Steele stwierdzi, e akcenty w jzyku angielskim padaj w regularnych odstpach czasu . Lloyd James (1940) zaproponowa podobn klasyfikacj midzy jzykami rytmicznymi karabinu maszynowego a rytmami  Morse'a .

Pod koniec lat szedziesitych David Abercrombie popar teori Pike'a i wzmocni ide dychotomicznej klasyfikacji jzyków akcentowych i jzyków sylabicznych. Wprowadzi pojcie izochronii  : istnienie regularnych interwaów dla kadego jzyka, a mianowicie interwaów midzy akcentami tonicznymi dla jzyków akcentujcych i midzy sylabami dla jzyków sylabicznych. Kategoria jzyków moralnych zostaa wprowadzona póniej. Z czysto fizycznego ( akustycznego ) punktu widzenia hipoteza izochronii, zgodnie z któr jednostki rytmiczne jzyka (akcenty lub sylaby) nastpuj po sobie w mniej wicej staym rytmie, nie zostaa zweryfikowana eksperymentalnie. Roach (1982) by jednym z pierwszych, którzy obalili teori izochronii. Nastpnie (Bertinetto 1977, Dauer 1983) wyjani rónic w percepcji zestawem rónic fonologicznych midzy jzykami akcentowymi a jzykami sylabicznymi, mówic raczej o kontinuum , ni wyranym rozrónieniu midzy tymi dwiema rodzinami. W 1999 roku Franck Ramus wykaza , e pomiar czasowych zmian interwaów wokalicznych i spógoskowych umoliwia oddzielenie jzyków sylabicznych i jzyków akcentowanych.

Charakter rozrónienia

Po obaleniu teorii izochronii lingwici wyjanili rónic w percepcji zestawem rónic fonologicznych, takich jak obecno zredukowanych samogosek czy zoono struktur sylabicznych.

Z psychologicznego punktu widzenia rónica ta zostaa zinterpretowana jako wynikajca z dwóch rónych form percepcji rytmu. Kiedy syszymy szybki rytm, zwykle szybszy ni 330 milisekund (ms) na uderzenie ^{[ref. konieczne]} , widzimy to jako cao. Potrafimy naladowa odgos karabinu maszynowego, ale strzaów z trudem policzymy. Z drugiej strony, gdy syszymy powolny rytm, zwykle wolniejszy ni 450 ms na uderzenie ^{[ref. konieczne]} , kady rytm odbieramy oddzielnie. Z atwoci moemy kontrolowa szybko powolnego rytmu uderzenia po uderzeniu, jak klaskanie w do. Jeli jzyk ma prost struktur sylabiczn, rónica midzy najprostsz a najbardziej zoon sylab w tym jzyku nie jest zbyt dua i moliwe jest wypowiedzenie dowolnej sylaby w czasie krótszym ni 330 ms. Moemy wic uy szybkiego rytmu sylabicznego. Jeli jzyk ma zoone sylaby, takie jak te zawierajce wiele grup spógosek , rónica midzy sylabami moe by bardzo dua, na przykad midzy a i mocnymi stronami w jzyku angielskim. W tym przypadku musimy uy powolnego rytmu akcentujcego.

Wariacje

Tak klasyfikacj naley jednak spojrze z perspektywy, poniewa jzyk mówiony jest mniej stabilny ni jzyk pisany; w zwizku z tym sposób okrelania tempa wyrae moe zmienia si w czasie lub róni w zalenoci od regionu. Na przykad europejski portugalski ma bardziej akcentowe cechy jzyka ni brazylijski standard ^{[ref. konieczne]} . Ten ostatni jest mieszany i róni si w zalenoci od tempa mowy, pci i dialektu. W szybkich szybkociach mowy brazylijski portugalski jest bardziej jzykiem akcentujcym ni wolnym tempem mowy, by moe bardziej jzykiem sylabicznym . wiejskie akcenty, poudniowe Rio Grande do Sul i na pónocnym wschodzie (zwaszcza Bahia ) s uwaane za bardziej sylabiczny ni inne, podczas gdy poudniowo-wschodnie dialekty, takie jak drobne w centralnym Minas Gerais , São Paulo , pónocnym wybrzeu i wschodnich regionach São Paulo i Fluminense , wzdu Rio de Janeiro , Espirito Santo i wschodniego Minas Gerais i Dystryktu Federalnego , s najczciej jzykami akcentujcymi . Ponadto mczyni mówicy w brazylijskiej Portugalii mówi szybciej ni kobiety i mówi bardziej akcentujcym jzykiem .

Zaczniki

Uwagi i odniesienia