Geologia

Nowoczesna geologia nabiera ksztatów z XVII ^th  century, ch zrozumienia struktury Ziemi oraz szereg mechanizmów stojcych za zjawisk naturalnych. Ewolucja teorii geologii jest cile zwizana z rozwojem teorii kosmologii i biologii , ale take coraz wysuwajce si techniki i narzdzia stosowane od koca XIX ^th  wieku. XX ^th  wieku to wiek ustanowienia gównych teorii dotyczcych nowoczesnej geologii, z modelem rozwoju tektoniki pyt w 1960 roku , ale równie ulepszone techniki obserwacyjne, które umoliwiaj wiele osigni, a take rozwój aplikacji geologii w dziedziny ekonomii i przemysu .

Geologia to nauka obejmujca wiele specjalnoci i wykorzystujca wiedz z rónych dziedzin naukowych, takich jak biologia , fizyka (mechanika pynów, petrochemia itp.) , chemia , materiaoznawstwo , kosmologia , klimatologia , hydrologia Metody badawcze i wiedza geologiczna maj zastosowanie w wiele dziedzin spoecznych, gospodarczych i przemysowych, takich jak eksploatacja surowców , inynieria ldowa , zarzdzanie zasobami wodnymi, gospodarka wodna , rodowisko czy zapobieganie zagroeniom naturalnym .

Etymologia

Termin geologia pochodzi ze staroytnej greki  : (g, ziemia) i (logia, studium).

Petrografia odnosi si do opisowego badania ska. W zalenoci od rodzaju badanej skay mówimy o petrografii magmowej  , petrografii osadowej   lub petrografii metamorficznej  . Badanie petrograficzne polega na opisaniu rónych cech skay (tekstura, zoenie mineralogiczne, porowato itp.) poprzez bezporednie obserwacje, zarówno makroskopowe, jak i mikroskopowe, oraz gromadzenie danych poprzez poddanie próbek rónym metodom analizy ( dyfraktometria rentgenowska , mikrosonda ).

Jeli petrografia poszukuje tylko opisu ska, to petrologia jest dyscyplin, której celem jest okrelenie mechanizmów powstawania i ewolucji skay. Badanie petrologiczne ma charakter eksperymentalny i ma na celu modelowanie warunków powstawania i ewolucji skay w jej historii na podstawie danych z rónych analiz (petrograficznych, chemicznych itp.). Wyrónia si petrologi egzogeniczn, która zajmuje si procesami powstawania ska osadowych na powierzchni Ziemi, oraz petrologi endogeniczn, która koncentruje si na procesach powstawania ska magmowych oraz procesach metamorficznych w obrbie litosfery.

Mineralogia

Róne kolory pokazuj róne skay, które tworz gór Ritagli di Lecca widzian z Fondachelli Fantina na Sycylii.

Ga zwizana zarówno z chemi, jak i geologi, mineralogia odnosi si do badania i charakteryzowania mineraów , substancji staych i jednorodnych na ogó nieorganicznych, których nagromadzenie tworzy skay. Ze wzgldu na wiele cech i waciwoci chemicznych i fizycznych mineraów, a take ich du rónorodno, mineralogia opiera si na wielu subdyscyplinach, takich jak krystalografia (struktura), fizyka (waciwoci optyczne, radioaktywno itp.) czy nawet chemia (wzór chemiczny itp.). Poniewa miejsce mineraów ma zasadnicze znaczenie w geologii, mineralogia jest niemal niezbdn dyscyplin we wszelkich badaniach geologicznych i dostarcza informacji o wielu parametrach (twardo, rozszczepienie, pkanie, chemia itp.) rónych faz mineralnych i ich interakcji.

Stratygrafia

Warstwy geologiczne zwykle nakadaj si na siebie od najstarszej (na dole) do najnowszej (na górze).

Stratygrafia, czasami nazywana geologi historyczn, to multidyscyplinarna ga badajca ukad rónych warstw geologicznych w celu uzyskania informacji czasowych. Opiera si na kilku rónych typach bada, takich jak litostratygrafia (badanie litologii), biostratygrafia (badanie skamieniaoci i biofacji) czy magnetostratygrafia (badania magnetyczne), których korelacja informacji umoliwia datowanie warstw geologicznych wzgldem kadej z nich. inne i umieci je dokadnie w geologicznej skali czasu . Badania te opieraj si na pewnej liczbie zasad, które pozwalaj wyjani logik ukadu warstw geologicznych: zasada superpozycji, zasada cigoci, zasada tosamoci paleontologicznej, zasada uniformitaryzmu.

Stratygrafia ma wiele zastosowa, zarówno naukowych, jak i przemysowych. Opracowanie geologicznej skali czasu odbywa si za pomoc rónych informacji stratygraficznych zebranych na caym wiecie; nazywa si to chronostratygrafi . Zastosowanie metod sejsmicznych umoliwia take badanie sekwencji osadów na krawdzi basenów sedymentacyjnych, gdzie nastpstwo sekwencji jest kontrolowane przez zmiany poziomu morza i zmiany tektoniczne; wtedy mówimy o stratygrafii sekwencyjnej . Badania tych ukadów warstwowych s ponadto przydatne w poszukiwaniu wglowodorów.

Paleontologia

Trilobita , charakterystyczny takson paleozoiczny .

Paleontologia jest dyscyplin poczon z geologi i biologi , której obszar bada skupia si na wymarych istotach ywych, od analizy skamieniaoci po wyciganie wniosków na temat ich ewolucji na przestrzeni czasu geologicznego. w przypadku badania mikroskopijnych skamieniaoci mówimy o mikropaleontologii. Celem paleontologii jest opisanie skamieniaych gatunków, w celu wycignicia wniosków filogenetycznych oraz okrelenie relacji midzy wymarymi i obecnymi istotami ywymi w celu refleksji nad ich ewolucj.

Paleontologi czy si z geologi przez to, e wykorzystanie charakterystycznych skamieniaoci, zwanych skamieniaociami stratygraficznymi , umoliwia precyzyjne datowanie warstwy geologicznej. Rodzaje gatunków wystpujcych w tych warstwach umoliwiaj równie odtworzenie paleorodowiska odpowiadajcego czasowi zalegania badanej warstwy. Badajc ewolucj gatunków kopalnych, naukowcy mog równie uzyska informacje na temat zmian rodowiska i klimatu w czasie geologicznym.

Badania dynamiki Ziemi

Geodynamika

Geodynamika nie jest dyscyplin naukow, ale podejciem, którego celem jest scharakteryzowanie si i zjawisk zwizanych z ogóln ewolucj systemu Ziemi i ich wzajemnymi oddziaywaniami.

Architektoniczny

Tektonika to ga zajmujca si deformacjami skorupy ziemskiej  ; skupia si gównie na relacji midzy strukturami geologicznymi a ruchami i siami, które s przyczyn ich powstawania. Tektonika dotyczy deformacji we wszystkich skalach przestrzeni i czasu na kuli ziemskiej. W zalenoci od skali badanego obiektu mówimy o mikrotektonice dla struktur mikroskopowych lub o tektonice globalnej dla struktur kilkutysicznych.

Dyscyplina ta odwouje si do wielu poj fizyki materiaów i mechaniki orodków cigych, które umoliwiaj badanie natury napre w skale lub zespole ska oraz badanie reakcji tych ostatnich na naprenia, którym s poddawane. ... Badania te pozwalaj zlokalizowa przestrzennie i czasowo naprenia i deformacje, które one wywouj; co wicej, dostarczaj informacji o warunkach formowania si ska, które czsto s uwarunkowane kontekstem tektonicznym.

sedymentologia

Badania struktur geologicznych

Geomorfologia

Geologia strukturalna

Geologia strukturalna, czasami uywana jako synonim tektoniki w literaturze francuskiej, róni si od swojego odpowiednika bardziej geometrycznym podejciem do deformacji. Chocia przedmioty bada tektoniki s wspólne z przedmiotami geologii strukturalnej, ta ostatnia pozostaje na czysto geometrycznym opisie struktur geologicznych. Badania strukturalne, przeprowadzone na podstawie danych uzyskanych w terenie, pozwalaj na okrelenie geometrii rónego rodzaju deformacji (zapad uskoku, zapad osi fadu itp.). Wyniki te umoliwiaj okrelenie kierunku napre gównych i dostarczaj przydatnych informacji w ramach bada tektonicznych.

Wulkanologia

Glacjologia

Dyscypliny pokrewne

Geofizyka

Geochemia

Dziurkowanie

Badania atmosfery i hydrosfery

Geologia planetarna

Gówny artyku: Geologia planetarna .

Historia geologii

Gówne artykuy: Historia geologii i Etymologia eonów, epok i okresów geologicznych .

Ta nauka o Ziemi zdaje si zna swoje pocztki okoo 1660 roku w krajach Pónocy z pierwszymi pracami duskiego geologa Nielsa Stensena , znanego po francusku pod nazw Nicolas Sténon, zaraz za nim Anglia i regiony brytyjskie, a nastpnie we Francji ok. 1700 r. Czsto jednak zapomniany przez autorów i naukowców Francuz Bernard Palissy (1510-1590) pojawia si jako prekursor wspóczesnej geologii, badajc m.in. skamieniaoci z Lutétien czy sonych bagien Charente. W 1750 jest to nauka zakorzeniona w Europie Zachodniej. W obecnym znaczeniu termin geologia zosta równie uyty po raz pierwszy w jzyku francuskim w 1751 r. przez Diderota , od woskiego sowa utworzonego w 1603 r. przez Aldrovandiego . Sowo geolog jest powszechnie uywane w jego eseju z 1797 r. Nowe zasady geologii autorstwa Philippe'a Bertranda iw 1799 r. przez Jeana André Deluca  ; zosta ustalony w nastpnym roku przez Horace-Bénédicta de Saussure . Na pocztku XIX ^th  century , nauki geologiczne startuje i jest w swych podstawach, czas i skal wzrostu wykresów dokadniejsze obserwacje terenowe, sekcje i stratygraficznych petrologicznym analizy w toku.

Czas geologiczny

Geologiczna skala czasu

Gówny artyku: Geologiczna skala czasu .

Czasy geologiczne zestawione na zegarze 24-  godzinnym .

Geologiczna skala czasu jest klasyfikacj czasow stosowan gównie w geologii, ale take w innych naukach, do lokalizowania wydarze w historii Ziemi od jej powstania (4,54  Ga ) do chwili obecnej. Skala ta jest podzielona na cztery eony ( Hadean , Archean , Proterozoik i Fanerozoik ), które dziel si na ery , których redni czas trwania wynosi kilkaset milionów lat; ich granice odpowiadaj powanym wstrzsom w biosferze i/lub litosferze i atmosferze . W obrbie epok znajdujemy podpodziay ( okresy , epoki i etapy ), które odpowiadaj globalnym trybom sedymentacji w oceanach i które s definiowane przez stratotypy . Podzia skali jest szczegóowo opisany w ostatnim eonie, fanerozoiku, który odpowiada ostatnim 542 milionom lat. Okres wczeniejszy, odpowiadajcy pozostaym trzem eonom, nazywany jest równie prekambryjskim .

Gówne wydarzenia, które naznaczyy histori Ziemi, s czsto uywane jako granica midzy dwoma poddziaami skali:

• 4.57  Ga  : tworzenie Ukadu Sonecznego
• 4,54  Ga  : formacja Ziemi
• 3.8  Ga  : pojawienie si ycia, Hadean - granica Archean
• 542  Ma  : Eksplozja kambryjska , wczesny fanerozoiko
• 251  Ma  : wymieranie permsko-triasowe , granica paleozoiczna i mezozoiczna
• 66  Ma  : wymieranie kredowo-trzeciorzdowe , granica mezozoiczna i kenozoiczna

Antyklina Durbuy lub skaa Homalius ma 300 milionów lat.

Datowanie zdarze geologicznych

Randki wzgldne

Gówny artyku: randki wzgldne .

Datowanie wzgldne suy do ustalania kolejnoci wieków ssiednich warstw wzgldem siebie. Pozwala szybko ustali chronologi badanego terenu. Mona to podsumowa w kilku zasadach:

• Górne warstwy osadowe znajduj si za warstwami pod nimi. Innymi sowy, warstwa osadowa pokrywajca inn jest modsza od tej, która zostaa pokryta.
• Kade zdarzenie geologiczne, które przecina si z innym, jest po nim.
• Warstwa ma ten sam wiek na caej swojej rozcigoci.
• Dwa stanowiska z tymi samymi skamieniaociami stratygraficznymi s tego samego wieku.

Randki bezwzgldne

Gówny artyku: Geologia izotopowa .

Datowanie bezwzgldne umoliwia mniej lub bardziej dokadne ustalenie wieku skay. Jest bardzo przydatny w kontekcie chronostratygrafii i opracowywania geologicznej skali czasu , ale take w badaniu historii i ewolucji ska.

Jednym z najczstszych sposobów jest wykorzystanie geologii izotopowej . Niewielka cz atomów obecnych w skaach jest w niestabilnej postaci izotopowej . Izotop ten jest skazany na przeksztacenie poprzez emisj radioaktywn w inny pierwiastek, który sam moe mie posta niestabilnego lub radioaktywnego izotopu. Te emisje radioaktywne wystpuj z losow czstotliwoci, któr mona okreli statystycznie. Chodzi o to, aby zmierzy proporcj pierwszego elementu (pierwiastka ojca), a nastpnie drugiego (elementu potomnego): z czasem proporcja elementu ojca si zmniejszy, a element potomny bdzie rós. W konsekwencji skaa, w której element macierzysty jest bardzo obecny, jest niedawn ska i odwrotnie, skaa, w której element potomny jest bardzo obecny, jest starym kamieniem. Obliczajc i porównujc z modelami zaoonymi w laboratorium, bdziemy mogli wtedy oszacowa wiek skay z dokadnoci rzdu miliona lat.

Klasyczne pary pierwiastków ojciec/syn to rubid/stront ( rubid wystpuje w ladowych ilociach w muskowicie , biotycie , skaleniu itp.) oraz potas/argon , a dokadniej uran/oów i uran/tor .

Zasady i teorie

Pyty tektoniczne

Gówny artyku: Tektonika pyt .

Cykl rockowy

Gówny artyku: cykl geologiczny .

Struktura wewntrzna Ziemi

Gówny artyku: Struktura wewntrzna Ziemi .

Powizany artyku: Geofizyka .

Schematyczny przekrój w skali struktury Ziemi.

Ziemia wewntrzna skada si z kolejnych otoczek o rónych waciwociach petrograficznych i fizycznych, oddzielonych midzy sob niecigociami. Koperty te mona podzieli na trzy gówne zestawy, od powierzchni do rodka planety, nazwane: skorup , paszczem i jdrem . Na najbardziej oddalonym odcinku 670  km litosfera i astenosfera tworz dwa zbiory okrelone przez zasadniczo waciwoci mechaniczne, przy czym litosfera tworzy sztywny zbiór "unoszcy si" na zbiorze plastycznym, jakim jest astenosfera. Ta struktura miaa miejsce w stylu hadeaskim, krótko po akrecji u pocztków prymitywnej Ziemi, gdzie pierwiastki chemiczne tworzce bardzo mod planet (wtedy bdc w stanie cakowitej fuzji) s rónicowane tak, by tworzyy najpierw dwie warstwy chemiczne: elazo - nickeliferous rdze i glinowo - krzemianowe paszcza .

Gówne cechy kopert wewntrznych

Charakterystyki powok niedostpnych bezporednio dla czowieka (gównie paszcz i rdze) wyprowadzono z analizy fal sejsmicznych. Te ostatnie przecinaj kul ziemsk, poruszajc si z prdkoci rónic si w zalenoci od warstw, przez które przecinaj, i podlegaj zjawisku zaamania i odbicia na poziomie niecigoci. Korelacja danych uzyskanych przez stacje pomiarowe rozmieszczone na caym wiecie umoliwia przede wszystkim okrelenie gruboci, waciwoci fizycznych oraz ogólnej budowy paszcza i rdzenia. Inne metody geofizyczne pogbiy nastpnie wiedz o wewntrznej strukturze Ziemi i zwizanych z ni mechanizmach, takich jak tomografia sejsmiczna czy grawimetria .

Tabela podsumowujca wewntrzne powoki Ziemi i ich gówne cechy main

Koperta	Gboko km	Gsto g/cm 3	Dominujca petrografia	Pierwiastki chemiczne
Kontynentalna skorupa oceaniczna	0 - 35 0 - 10	2,7 - 3,0 2,9 - 3,2	Granit i gnejs Bazalt, gabro i perydotyt	Si i Al Si, Al i Mg
Górny paszcz litosfery i strefa przejciowa astenosfery	35/10 - 670 35/10 - 400 400 - 670	3,4 - 4,4	Oliwinu , Piroksen i Garnet Wadsleyite ringwoodyt i Garnet	Si, Mg i Ca
Dolny paszcz	670 - 2890	4,4 - 5,6	Perowskit i feroperyklaza	Si, Mg, Fe i Ca
Zewntrzny rdze	2890 - 5100	9,9 - 12,2	-	Fe, Ni i S (stan cieky)
Rdze wewntrzny	5100 - 6378	12,8 - 13,1	-	Fe, Ni i S (stan stay)

Skorupa

Gówny artyku: skorupa ziemska .

Skorupa ziemska (czasami nazywana take skorup ziemsk) jest najbardziej zewntrzn powok wewntrznej Ziemi, w bezporednim kontakcie z atmosfer i hydrosfer na powierzchni, ale take ciesz i mniej gst. Wyrónia si j na dwie jednostki o rónym charakterze: skorup kontynentaln o skadzie kwanym i skorup oceaniczn o skadzie podstawowym.

Skorupy Continental charakteryzuje si zoon struktur i silnego litologicznego niejednorodnoci. Skada si jednak gównie z kwanych ska magmowych i metamorficznych, powstaych gównie podczas epizodów subdukcji i zderze kontynentalnych . Jego cz powierzchniowa jest nieregularnie zbudowana ze ska osadowych i gleb . Gbokie partie tej skorupy mona wydoby, dziki zaoeniu, a nastpnie rozbiórce pasma górskiego . Skorupa kontynentalna jest równie podzielona na trzy czci, okrelane na podstawie ich cech mechanicznych: skorupa górna (od 0 do 10  km ), skorupa rodkowa (od 10 do 20  km ) i skorupa dolna (od 20 do 35  km ).

Skorupy oceanicznej jest utworzone na poziomie oceanicznych grzbietach poprzez czciowe stapianie perydotytach bazowego paszcza; magma unosi si na powierzchni i krystalizuje dajc podstawowe skay (gównie bazalty i gabry). W miar oddalania si od grzbietu skorupa oceaniczna gstnieje, ochadza si i staje si gstsza; gdy ogólna gsto litosfery oceanicznej (której czci jest skorupa oceaniczna) przekracza gsto paszcza astenosfery, rozpoczyna si proces subdukcji i litosfera wchodzi do paszcza, gdzie jest stopniowo poddawana recyklingowi. Skorupa oceaniczna moe by ekshumowana przez obdukcj , gdzie zachodzi ona na skorup kontynentaln, lub przez zderzenie kontynentalne , gdzie mona zachowa skrawki skorupy oceanicznej i wydoby odkrywk.

Paszcz

Gówny artyku: Ziemski paszcz .

Paszcz Ziemi jest najwaniejsz powok Ziemi, stanowic 82% objtoci i 65% masy planety. Skada si ze ska ultrabazowych, których rodzaj zmienia si wraz z gbokoci, gównie na skutek wzrostu cinienia i temperatury, które reorganizuj ukad krystaliczny mineraów. Paszcz jest czciowo badany w sposób bezporedni dziki inkluzjom zachowanych ska paszcza obecnych w niektórych kompleksach magmowych wystajcych obecnie na powierzchni (rury kimberlityczne itp.). Jednak adna próbka nie ma proweniencji o gbokoci wikszej ni 400  km ; poza t wartoci badanie paszcza jest prowadzone wycznie technikami geofizycznymi i modelowaniem.

Rdze

Gówny artyku: Rdze Ziemi .

Rdze skada si w przewaajcej mierze z elaza, co chemicznie odrónia je od innych otoczek (skorupy i paszcza), które czasami grupuje si razem pod nazw ziemia krzemianowa, aby podkreli chemiczny kontrast midzy t ostatni a jdrem. Zewntrzny rdze i rdze wewntrzny (zwany równie nasieniem) s chemicznie bardzo podobne i wyróniaj si gównie stanem materii, który jest pynny w czci zewntrznej i stay w czci wewntrznej. Rdze wewntrzny jest formowany ze szkod dla rdzenia zewntrznego, w którym krystalizuje stopiony materia; reakcja ta emituje ciepo, które indukuje ruchy konwekcyjne w jdrze zewntrznym, które s ródem ziemskiego pola magnetycznego .

Struktury geologiczne i geodynamiczne

Ta sekcja jest pusta, niewystarczajco szczegóowa lub niekompletna. Twoja pomoc jest mile widziana! Jak zrobi

Reprezentacje w sztuce

Podró do wntrza Ziemi , powie science-fiction francuskiego pisarza Julesa Verne'a opublikowana w 1864 roku, ma w roli gównych bohaterów niemieckiego geologa, profesora Lidenbrocka i jego siostrzeca Axela. Ich wyprawa w gb Ziemi jest dla pisarki okazj do omówienia ówczesnych teorii naukowych, w szczególnoci dotyczcych skadu wntrza Ziemi i jej temperatury, ale take ewolucji gatunków i wygldu hominidów, poprzez odkrycie skamieniaoci (potem ywych zwierzt kopalnych).

Usugi geologiczne

W wikszoci krajów wiata istnieje publiczny organ referencyjny dla nauk o Ziemi. We Francji jest to Biuro Bada Geologicznych i Górniczych (BRGM), które podlega kilku ministerstwom.

W skali europejskiej EuroGeoSurveys (EGS, The Geological Surveys of Europe ) jest stowarzyszeniem na mocy prawa belgijskiego zrzeszajcym 37 europejskich sub geologicznych.

Uwagi i referencje

Uwagi

1. Ga = miliard lat; Ma = miliony lat; ka = tysice lat.
2. Tlen jest równie obecny we wszystkich otoczkach, co czyni go drugim najliczniejszym pierwiastkiem na Ziemi (ranking liczebnoci okrelany przez uamek masy).
3. Warto gbokoci stabilnej skorupy kontynentalnej ( kratonu ); mona to zredukowa do zaledwie kilku km w strefach ryftowych lub przekracza 70  km pod orogenicznymi korzeniami skorupy ziemskiej.
4. rednia warto skorupy oceanicznej; mona to zmniejszy do okoo 7  km w przypadku skorupy LOT (Lherzolite Ofiolite Type) lub do 15  km w przypadku bardzo starych skorup.
5. Wraz ze wzrostem cinienia zmienia si struktura krystaliczna oliwinu, pojawiajc si w fazach mineralnych o tym samym skadzie chemicznym, ale o innej budowie (polimorfy).

Bibliografia

1. Le Garff, Bernard. , Sownik etymologiczny zoologii: atwo zrozumie wszystkie nazwy naukowe , Delachaux i Niestlé,1998( ISBN  2-603-01099-9 i 978-2-603-01099-0 , OCLC  39869468 , czytaj online )
2. Jean Cauzid,   Exogenous petrology   , http://www.geologie.uhp-nancy.fr/ , University of Lorraine,28 lipca 2009(dostp 19 czerwca 2014 ) .
3. Jean Cauzid,   Endogenous Petrology   , http://www.geologie.uhp-nancy.fr/ , University of Lorraine,28 lipca 2009(dostp 19 czerwca 2014 ) .
4. Foucault i Raoult 2010 , s.  339
5.   Strygrafia sekwencyjna, historia, zasady i zastosowania   , http://www.insu.cnrs.fr/ ,1 ^st listopad 2009(dostp 19 czerwca 2014 ) .
6.   Paleontology - Presentation   , na http://www.isem.univ-montp2.fr/ , Institut des Sciences de l'Évolution de Montpellier,2011(dostp 20 czerwca 2014 ) .
7.   Paleontology   , na http://www.futura-sciences.com/ (dostp 20 czerwca 2014 ) .
8. Foucault i Raoult 2010 , s.  154
9. Jacques Mercier, Pierre Vergely i Yves Missenard, Tectonique , Dunod, Coll.  "Nauka o Ziemi",21 wrzenia 2011( Rozrod.  1999), 3 ^e  wyd. ( 1 ^st  ed. 1992), 232  , str. ( ISBN  978-2-10-057142-0 , czytaj online ) , rozdz.  1 (Prezentacja), s.  1 i 2.
10. Historia
    • G. Gohau, Historia geologii , Kolekcja Punkty - Nauki, nr S66, Éditions du Seuil, Pary, 1990 ( ISBN  2-02-012347-9 )
    • Alan Cutler, Góra i muszla: jak Nicolas Sténon zakwestionowa Bibli i stworzy nauki o ziemi , JC. Lattès, Pary, 2006, 282 strony. Tumaczenie angielskiej ksiki Stéphane Carra The seashell on the mountaintop , William Heinemann, Londyn, 2003.
11. Plaziat J.-C.,   Bernard Palissy (1510-1590), prawie trzy wieki nieporozumie ze strony geologów, które powinny zosta wyjanione z okazji jego 500. rocznicy  , COFRHIGÉO 3e Série, tom XXIV n° 7 ,2010, s.  21 ( przeczytaj online )
12. Tekst w ksikach Google
13. Kartografia
    • Simon Winchester, Mapa, która zmienia wiat, William Smith i narodziny geologii , JC. Lattès, Pary, 2003, 390 stron. Tumaczenie Map, które zmieniy wiat , Viking, 2001. ( ISBN  2 7096 2353 6 )
    • Denis Sorel, Pierre Vergely, Atlas, zaproszenie do map i przekrojów geologicznych , 2 ^nd edycji, Dunod edycje BRGM, Pary, 1999-2010, 120 stron. ( ISBN  978 2 10 054645 9 )
14.   Jednostki chronostratygraficzne   , http://www.stratigraphy.org/ , Midzynarodowa Komisja Stratygrafii,9 lutego 2014(dostp 20 czerwca 2014 ) .
15.   Struktura wewntrzna Ziemi   , w http://www2.ggl.ulaval.ca , Université de Laval (dostp 17 maja 2015 )
16. (w) Eugene C. Robertson,   Wntrze Ziemi   na http://pubs.usgs.gov/ , USGS14 listopada 2011(dostp 17 maja 2015 )
17. Sébastien Merkel,   Struktury mineralne i skad gbi Ziemi   , http://planet-terre.ens-lyon.fr/ , ENS Lyon,2 sierpnia 2001(dostp 17 maja 2015 )
18. (w) John W. Morgan i Edward Anders,   Skad chemiczny Ziemi, Wenus i Merkurego   , Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America , tom.  77 N ^O  12,grudzie 1980, s.  6973 - 6977 ( przeczytaj online , skonsultowano 17 maja 2015 )
19. Dercourt i in. 2006 , s.  152 - 153
20. Dercourt i in. 2006 , s.  294
21. (w) George R. Helffrich i Bernard J. Wood,   Paszcz Ziemi   , Natura , tom.  412,2 sierpnia 2001, s.  501-507 ( czytaj online , konsultacja 2 padziernika 2016 ).

Zaczniki

Bibliografia

 : dokument uywany jako ródo tego artykuu.

• [Dercourt i in. 2006] Jean Dercourt , Jacques Paquet, Pierre Thomas i Cyril Langlois, Geologia: obiekty, metody i modele , Paris, Dunod, coll.  "Sup Sciences",2006( Repr.  1978, 1979, 1981, 1983, 1985, 1990, 1995, 1999, 2002), 12 ^th  ed. ( 1 ^st  ed. 1974), 544  , str. , 193  mm × 265  mm ( ISBN  978-2-10-049459-0 , prezentacja online )
• [Foucault i Raoult 2010] Alain Foucault i Jean-François Raoult , Sownik geologii: geofizyka, prehistoria, paleontologia, petrografia, mineralogia , Pary, Dunod ,2010( Repr.  1984, 1988, 1995, 2000, 2005), 7 ^th  ed. ( 1 ^st  ed. 1980), 388,  str. ( ISBN  978-2-10-054778-4 )
• L. Moret geom Précis , 4 ^p , wyd. Masson et Cie., Paris, 1962
• Aubouin, Brousse i Lehman, Précis de géologie, Dunod, Pary, 1975.
• JY Daniel i in., Nauki o Ziemi i Wszechwiecie, Vuibert, Pary, 1999.
• René Maury, Maurice Renard i Yves Lagabrielle, Notatka z geologii wizualnej: Niezbdna w kartach i kolorach , Dunod,2013, 256  s. ( przeczytaj online )

Powizane artykuy

• Geologiczna skala czasu
• Dziedzictwo geologiczne
• Geochemia
• Geofizyka
• Historia geologii
• Wykaz czasopism geologicznych
• Paleontologia
• sedymentologia
• Stratygrafia
• Struktura wewntrzna Ziemi
• Lista wolnego oprogramowania w geologii

Linki zewntrzne

Treci edukacyjne

• (pl)   Strona Geologia    : witryna z wiadomociami naukowymi na temat geologii
•   Planeta-Terre   , ENS Lyon  : geonaukowe treci edukacyjne

Organizacje referencyjne

• "  Biuro Bada Geologiczno-Górniczych  "
• (pl)   Brytyjska Suba Geologiczna  
• (pl)   Urzdy Geologiczne Stanów Zjednoczonych  
• (pl) "  EuroGeoSurveys  "