Gaita

Gaita
Przykładowe zdjęcie artykułu Gaïta
Zawodnicy Gaity w 2008 roku w Galicji
Warianty historyczne
Klasyfikacja Instrument dęty
Rodzina Drewno
Sąsiednie instrumenty Worek klejnotów .
Zasięg Oktawę w tradycyjnej muzyki.
Znani instrumentaliści
Powiązane artykuły Muzyka galicyjska

Gaita lub Gaida jest wiatr instrument muzyczny , a dokładniej dudy ogólnie o jeden szum , który istnieje wiele wariantów w Europie oraz w Ameryce Łacińskiej .

Termin gaita może być stosowany do innych instrumentów dętych (w szczególności oboju, zurny , ale także fletów), ale w większości języków Półwyspu Iberyjskiego słowo gaita ogólnie oznacza dudy i odnosi się do wszystkich rodzajów dud, więc określenia specyficzne dla: gaita-de-foles są używane na głównych dudach Portugalii  ; gaita Galega ( Galicyjski ) dla tradycyjnych dud z Galicji , jednak gaita Galega jest standardowym nazwa języka galicyjskiego, niektórzy muzycy i stowarzyszenia używać terminu gaita zrobić fol  ; gaita asturiana ( hiszpański ) dla tradycyjnych dud z Asturii itp. Niektóre tradycyjne dudy z Półwyspu Iberyjskiego mają nazwy, w których słowo gaita (dudy) nie występuje, tak jest w przypadku dudy Katalonii , worka gemeków .

Gaida jest dudy podobna do Grecji , na Bałkanach , w Słowacji , Mołdawii i Rumunii , gdzie jest znany również pod nazwami Gazia , gaidha ' , Gajdy , Gajda , gajde , Kaida i Cimpoi . W tych krajach oraz w Europie Środkowej występuje wiele odmian .

Nazwa gaïda pochodzi od aegidy , kozła w starożytnej grece i była przenoszona w basenie Morza Śródziemnego , aż do Afryki Północnej ( ghita , ghiata ).

Iberyjskie chody

Aragoński gaita lub gaita de boto

Gaita de boto jest dudy z Aragonii folkloru .

Rachunek

Gry

Asturian gaita lub gaita asturiana

Nazywany również gaita de odre .

Rachunek

Czw

Znani muzycy

Zespoły Gaita

Gaïta leonésa lub gaita de fole

Rachunek

Czw

Galicyjska gaita lub gaita galega

Tradycyjne galicyjskie dudy gaita galega lub gaita do fol (których istnieje kilka odmian, opisanych poniżej) są używane w Galicji , w części prowincji León oraz w północnej Portugalii między Douro a Minho . Nie wszystkie tradycyjne galicyjskie dzwonki muzyczne używają gaita galega . Na przykład dudy Real banda z Ourense , które kilka razy pojawiają się w Nowym Jorku na święto św. Patryka , wprowadziły nowe dudy inspirowane dudami irlandzkimi i szkockimi. W Galicji są dwa trendy, w szczególności w fanfarach, ten, który wykorzystuje wzorce z gaita do fol i ten, który wykorzystuje modele pochodzenia irlandzkiego i / lub szkockiego.

Rachunek

Składa się ona z rury stożkowej z podwójnym trzcina (jak obój ) umożliwienie melodii - w chalumeau - do wykonania - jak również cylindryczny brzęczenie (ronco) z jednym hermetycznego kielich o kształcie dzwonu odgrywa ciągły ton niski .

Czasami zawiera drona wychodzącego z boku instrumentu (ronqueta), a nawet dwa w niektórych modelach (ronqueta + chillón)

Występuje zasadniczo w trzech typach: w B-dur, w C i w D, ale nierzadko spotyka się instrumenty strojone w A lub G.

Czw

Muzycy zwani dzwonkami

Portugalski gaita lub gaita-de-foles

Gaita de foles (wymawiane Gaita-dfolej „) przypomina swoim sąsiadom w północno-zachodniej Hiszpanii. Wyrażenie „ de foles ” oznacza dudy, ponieważ fole oznacza „oprócz” lub „torbę”. To par excellence tradycyjne dudy Portugalii .

Rachunek

Jest on wyposażony w wystarczająco długą rurkę melodyczną o stożkowym otworze z podwójną trzciną, przebitą 8 otworami do gry, w tym tylną, oraz duży dron naramienny z pojedynczą trzciną i cylindrycznym otworem.

Czw

Dzwonek był istotną postacią w świątecznym życiu wioski. Mógł grać w Ronda na noc przed ślubem lub święto, a dzieje się wokół wioski, a następnie odtwarzanie Alvorada obudzić ludzi i ogłosić święto. Następnie towarzyszył procesji zmierzającej do kościoła, aw tej zaślubin był obecny od czasu towarzyszenia pana młodego, poszukiwania oblubienicy u rodziców, odjazdu do kościoła, a wreszcie na balu, który się odbył. . Na gaicie grano na bębnie caixa .

Obecnie w rejonie Mirandy (północny wschód) gaita de foles jest przedmiotem badań i zbierania od starszych. Projekt rekonstrukcji i modelowania tradycyjnych dud przodków powstał po to, aby młodzi Portugalczycy, którzy chcą grać na „autentycznym” instrumencie, ponieważ z braku czegoś lepszego, niektórzy grali lokalną muzykę na galicyjskich dudach, nie zawsze przystosowanych do specyfika muzyki Mirandaise.

Gaïta mirandaise lub gaïta-de-foles transmontana

Gaita mirandaise jest dudy tradycyjnej kraju Tras-os-Montes w Portugalii .

Rachunek

Czw

Bałkańskie Gaidy

W Bułgarii , Serbii , Macedonii , Albanii i Grecji worek jest tradycyjnie wykonany ze skóry koziej, trzmieli i obojów mocowanych w miejscu nóg i szyi zwierzęcia.

Grecki Gaida

To kontynentalne dudy można odróżnić od tsambouny występującej na greckich wyspach . Wykonuje go sam muzyk.

Rachunek

Umieszczony w koziej lub owczej skórze, odwrócony, znajduje się:

Często wokół trzmiela znajdują się ozdobne pierścienie z kości (lub aplikacje z ołowiu lub srebra), które zapobiegają pękaniu trzmiela .

Czw

Gra się na stojąco, z dronem opartym na ramieniu lub przyklejonym do ramienia; bardzo rzadko jest zawieszony. Skala jest diatoniczna , gramy muzykę ludową, zwłaszcza tańce. Jest grana solo lub z towarzyszeniem bębna davul . Yannis Dobridis jest uznanym muzykiem-samoukiem.

Gaida słowiańska i albańska

Pod nazwą gaida lub gajda występuje w Bułgarii i Macedonii , solowo, w duecie (ze skrzypcami) lub w zespole, towarzysząc tańcom. Istnieją trzy typy:

Rachunek

Wszystkie trzy są pojedyncze stroiki (zwany Piskun ), do rury melodycznej i samolotów bezzałogowych , które są tylko dwa przewody do gry. Ich zbiorniki wykonane są ze skóry zwierzęcej, koza.

Piszczałka melodyczna (zwana gajdunica , co oznacza „mała gajda ”) ma 7 otworów do gry plus 1 na kciuk. Pierwsza dziurka na górny palec wskazujący jest malutka. Jest umieszczony na tej samej wysokości co otwór na kciuk. Nazywa się marmorka (lub marmorec , ten, który szepcze). W tym miejscu kładziemy palec wskazujący górnej ręki (podczas gdy kciuk znajduje się z tyłu w otworze na tym samym poziomie). Koniec trzonka pióra (lub bardzo cienkiej metalowej rurki) zagłębia się w środku (w kierunku otworu na kciuk, który prawie się styka). Dziurka ta, poprzez bardzo szybkie ruchy indeksu, służy do ozdabiania i tworzy półtony na niektórych nutach.

Trzmiel ( ručilo , co oznacza ten, który brzęczy - na przykład jak owad) składa się z 3 zagnieżdżonych części. To brzmi o oktawę plus piątą niższy ( 12 th ) najniższej nutą intonującego. Rura do wdmuchiwania nazywa się duhalo (od czasownika duham , dmuchać). Pniaki łączące rury ze zbiornikiem nazywane są glava , co oznacza „głowę”. Umieszczone są na odpowiedniku głowy i kończyn przednich zwierzęcia. Godne uwagi są pewne osobliwości:

Jest wykonany w dziecięcej skórze. Jego melodyjna piszczałka jest lekko stożkowa. Nazywa się dzura gajda , co oznacza, że ​​jest dość ostry w porównaniu z Rodopami. To właśnie ta gajda została wybrana w czasach komunizmu (1952: utworzenie Bułgarskiego Zespołu Narodowego przez Filipa Kuteva) na część tradycyjnej orkiestry ludowej.

Wyróżnia się cylindryczną i wygiętą rurką melodyczną oraz większym rozmiarem: wykonany jest ze skóry dorosłej kozy. Objętość powietrza pozwala dzwonkowi śpiewać podczas gry. Tnie swoją piosenkę na wersety, aby móc dąć w dudy, a pomiędzy każdą zwrotką wprowadza instrumentalne interludium.

Kaba to słowo pochodzenia tureckiego, które wyraża pojęcie „majestatu” i poprzez deformację oznacza niski dźwięk tej dudy. Te określenia wyróżniające dwa gajdas istniały, ale nie były używane tak często, ponieważ nie było to konieczne. Ich użycie zostało narzucone w czasach PRL, aby wyróżnić dwa instrumenty w orkiestrze popularnej muzyki ludowej.

Podobnie jak sąsiednia Rhodope gajda , ma wygiętą fajkę melodyczną, ale jest wykonana jak tracki w koziej skórze, a jej piszczałki są krótsze, dzięki czemu tonacja przypomina tę ostatnią.

Czw

Na instrumencie najczęściej gra się samodzielnie lub do utworu, głównie żeńskiego lub z bębnem basowym typu tapan . Tradycyjnie dudy są instrumentem męskim, ale obecnie potrafią na niej grać kobiety, choć zdarza się to rzadko. Jest to instrument, na którym dużo się grało na weselach.

Gaida mołdawska i rumuńska

Pod nazwą Cimpoï spotykamy ją w tych dwóch krajach, solo lub w duecie, z cymbałami lub tobanem , lub w taraf  (in) , towarzyszące tańcom. Istnieje kilka typów.

Rachunek

Cimpoï składa się z burduf (woreczka skóry, zwykle koziej skóry, niekiedy w futra, czasem pokryte zdobione okładce), przy czym suflaciu (bouffoir), przy czym Caraba (blowtorch, od 5 do 8 dołków) oraz bazoi ( trzmiel ) .

Czw

Instrument jest nastrojony w zależności od włożenia stroików w piszczałki i ich ciężaru. W repertuarze znajdują się pieśni pasterzy, hajduków i wesel.

Słowacka i czeska Gaida

Kultura dud * UNESCO-ICH-blue.svgNiematerialne dziedzictwo kulturowe
Kraj * Słowacja
Wymienianie kolejno Reprezentatywna lista
Rok rejestracji 2015

Pod imieniem Gajdy spotykamy ją w tych dwóch krajach, solo, w duecie (ze skrzypcami) lub w zespole, towarzysząc tańcom. Istnieje kilka typów.

Rachunek

Dwa głosowych Gajdy składa się z kawałkiem drewna, w którym siedem otworów gajdica (chalumeau) rury melodyjny jest włożona , A Bourdon huk rury dostrojony dwie oktawy poniżej rura wiatrowa (boufferet) z zaworem zapobiegania powietrza. Spłynął i worek skóry jagnięcej lub koźlęcej odwrócony do góry nogami. Każda rura dźwiękowa jest zamontowana za pomocą trzciny piskor , wyrzeźbionej z małego odcinka trzciny.

Trzyczęściowy Gajdy składa melodycznym rury kolczykiem z sześcioma otworami, rura odpowiednik ( kontrova ) przebity otworem gry.

Dostępnych jest również cztery lub pięć wersji głosowych.

Czw

Strojenie odbywa się albo poprzez wpychanie stroików mniej więcej w piszczałki, albo poprzez modyfikację ciężaru stroików lub rozmiaru otworów do gry. Repertuar jest zasadniczo duszpasterski i popularny.

Bibliografia

Uwagi i odniesienia

  1. Galicia espallada: Gaita do fol, por Juanjo Fernández
  2. Real Banda de Gaitas
  3. Rumuńskie Cimpoï , tradycje mołdawskie .

Zobacz też

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne